Transcript سخنرانی 6
بانك ملّي ايران بانكداري مشاركت در سود و زيان راستین ()PLS مرداد ماه 1390 2 با نك م لي ا يران بع نوان بزرگ ترين با نك ك شور ،در اي فاي ن قش اسا سي خود در تجه يز و تخ صيص م نابع و در ج هت سالمت و ر شد اقت صادي ك شور ،بع نوان اهر مي نيروم ند درارا ئه خدمات بانكي ا قدام و در را ستاي اع مالسيا ست هاي پولي و اعت باري سيا ستگذاران ك شور ،ه مواره تالش ن موده ،با ارا ئه راهكار هاي عم لي در ا جرايكا مل بان كداري ا سالمي گام بردارد .براين ا ساس درچ ند سال اخ ير تحقي قات و برنا مهر يزيگ ستردهاي را به من ظور د ستيابي به روش هاي اجرا ئي ،در زمي نه بان كداريا سالمي ،با بر گزاري جل سات تخص صي م ستمر با حضور صاحبن ظران و كارشنا سان با نك و ن يز با ا ستفاده از ن ظرات م شاوره متخص صين فن و با بيشاز 6500 ساعت فعاليت كارشناسي مشترك به انجام رسانده است .اينك با شكرگزاري از خداوند سبحان ا عالم مين مائيم ،ا ين تالش ها به ث مر نش سته و حا صل آن تدوين راهكار هاي اجرا ئي در بان كداري ا سالمي نظ ير طرح هاي تف صيلي بان كداري م شاركت در سود و ز يان( )PLSبوده كه ب خش هايي از ا ين م ستندات و د ستورالعمل ها دركن فرانس ها و همايشهاي بينالمللي داخلي و خارجي ارائه شده و مورد استقبال جهاني نيز قرارگرفته ا ست .با نك م لي ا يران با پ ياده سازي روش هاي فوق سپرده گذاران را در سود و ز يان سرمايه گذاري در طرح ها ،شريك ن موده و بدين طر يق سعي در ا ستقرار را ستين ن ظام بان كداري ا سالمي بدون ر با ن موده و در ا ين را ستا با تن ظيم و تدوين د ستورالعمل ها و مقررات و پيشبيني ساختار مورد لزوم ،بعنوان اولين بانك ايراني ،تامين منابع طرح هاي گوناگون اقتصادي را با تجميع منابع سپرده گذاران و شريك نمودن آنان در سود و زيان واقعي عهدهدار شده است. شايان ذكراست كشورهاي جهان اقدامات زيادي را براي تحقق بانكداري مشاركت در سود و ز يان ان جام دادها ند و خصي صة ري سك پايين ا ين بان كداري سبب شده تا عالوه بر ك شورهاي م سلمان ح تي ب سياري از ك شورهاي غر بي ن يز به ج هت گر يز از ري سك عالقم ند به آز مايش بانكداري غيرربوي شوند .براساس گزارش هاي صندوق بينالمللي پول در دهة گذشته بانكداري اسالمي بطور متوسط ساليانه حدود %10-%15رشد داشته است و همين رشد را نيز براي سالهاي آتي پيشبيني كرده است .عليرغم اين گسترش و تالش ها ،بانكداري مشاركت در سود و زيان هرچند توسعة فراواني يافت ولي به دليل نوين بودن مكانيزم اجرايي و عملياتي آن اغلب دچار خلط مبحث با بانكداري ربوي گرديده و حتي ابزارهاي مالي آننيزبه بوته فراموشي سپرده شده ا ست .ازمهم ترين م شكالت درا جراي بان كداري ا سالمي ،م سائل مرتبط با ا مور ن ظارت بر ن حوة عمليات متقاضي منابع مالي براي مشاركت ،از جهات گوناگون بودهاست .زيرا بانك ها به ع نوان تشكيالتي مناسب امر نظارت بر ريز عمليات سرمايهگذاريها تأسيس و سازماندهي نشدهاند فلذا با هر تعريف و تشبيهي بعضاً نرخ بهره به گونهاي وارد محاسباتميگردد. در طرح هاي تفصيلي حاضر صرفنظر از اينكه بانك دولتي و يا خصوصي باشد ،اساس تع يين نرخ تسهيالت بانكي بر مبناي نرخ بازدهي بخش حقيقي اقتصاد ميباشد و بانك بعنوان واسطه وجوه با دريافت حقالعمل كاري و در م قام وكيل و يا عا مل ،كارمزد مربوطه را دريا فت ن موده و ت مامي بازدهي نا شي از ا مور سرمايه گذاري به صورت سود و يا ز يان به صاحبان م نابع پولي يع ني سپردهگذار منتقل ميشود .در ادامه پس ارائه نموداري از اركان ،ابزارها ،محصوالتPLS ،... ، تو ضيحاتي درخ صوص هر يك از موارد ا شاره شده ،ارا ئه مي گردد .شايان ذ كر ا ست فراي ندها و دستورالعملهاي زيرسيستمهاي MFSو JFSنيز به طور كامل تدوين و آماده اجرا ميباشد. ساختار بانكداري مشارکت در سود و زیان راستین PLS ارکان محصوالت زیرسیستم ها PLS ابزار اصول دستورالعمل ها فرایند اجرا ارکان بانكداري مشارکت در سود و زیان راستین PLS بانك مجري ارکان امین سپرده گذار برگشت محصوالت بانكداري مشارکت در سود و زیان راستین PLS مشارکت در سود و زیان یك طرح خاص محصوالت مشارکت در سود و زیان سبدي از طرح ها مشارکت در سود و زیان واحد/شعبه PLS طرح پایان پذیر – طرح پایان ناپذیر دارائی مولد -دارائی موات – دارائی اجاري برگشت گواهیهاي راستین گواهي مشاركت گواهي پذيره گواهي مضاربه گواهي اجاره گواهي وثيقه گواهي مزارعه ابزارها (ابداعات مالی) گواهي مقاسطه گواهي مرابحه گواهي مغارسه گواهي تأمين گواهي مساقات رهني گواهي استصناع رهني گواهي مشاركت رهني ادواري برگشت گواهي آتي زیرسیستمهاي بانكداري مشارکت در سود و زیان راستین PLS تامین مالي مضاربه MFS تامین مالي جعاله JFS تامین مالي مقاسطه IFS تامین مالي اجاره RFS تامین مالي مرابحه BFS تامین وثیقه مالي CFS تامین مالي اجتماعي SSF تسويه اوراق بدون كاغذ غیرربوي NSSSS برگشت تعریف بانك مشارکت در سود و زیان راستین بانك واحدي است که به نمایندگی از طرف سپردهگذار منابع سپردهایی سپردهگذار را به مجري طرحهاي سرمایهگذاري تخصیص میدهد و طبق قراردادهاي مشخص سود یا زیان حاصله ،بین سپردهگذار ،بانك و سرمایهگذار تقسیم میشود .قراردادهاي تنظیمی بانك با هرکدام از طرفین میتواند بر مبناي کارمزد و یا بر مبناي مشارکت در سود یا زیان باشد. برگشت ابزارهاي مالی بانكداري PLS گواهي مشاركت :برگههاي بينامي است كه به قيمت اسمي مشخص و براي مدت زمان اجراي طرح سرمايهگذاري توسط واحد بانكداري مشاركت در سود و زيان منتشر ميشود .دارندگان اين برگهها به نسبت قيمت اسمي و مدت زمان مشاركت ،در سود حاصل از اجراي طرح مربوطه شريك ميباشند. گواهي پذيره :برگههاي بي نامي است كه به قيمت اسمي مشخص و براي مدت زمان اجراي طرح پايان ناپذير سرمايهگذاري توسط واحد بانكداري مشاركت در سود و زيان منتشر ميشود. دارندگان اين برگهها به نسبت مبلغ پرداختي و مدت زمان مشاركت از مالكيت سرمايه شركت در قالب سهام برخوردار خواهند گرديد. گواهي مشاركت/پذيره قابل خريد و فروش در بازارهاي ثانويه در محيط اينترنت و بانكها و بورس ميباشد. گواهي آتي :به منظور تامين سرمايه در گردش بنگاه توليدي بر اساس طرح اجرايي JFSابزار مالي جديد بنام گواهي آتي توسط واحد بانكداري مشاركت در سود و زيان منتشر ميشود كه تمايز بارزي با قراردادهاي آتي در بازارهاي بورس فعلي جهان دارد. برگشت ابزارهاي مالی بانكداري PLS گواهي مضاربه :سندي است حاكي از مشاركت سپرده گذران در يك طرح از محصوالت بانكداري مشاركت در سود و زيان به ميزان مبلغ معين و قابل انتقال به غير و خريد و فروش كه توسط بانك بصورت بانام يابينام براي مدت اجراي طرح منتشر ميگردد و دارنده آن به نسبت قيمت اسمي و مدت زمان مشاركت و طبق مقررات و ضوابط حاكم بر بانكداري مشاركت در سود و زيان عمليات مضاربه موضوع گواهي سهيم خواهد بود .اين گواهي در زيرسيستم تأمين مالي مضاربه ()MFS بكار گرفته ميشود. گواهي مضاربه رهني :همانند گواهي مشاركت رهني بوده ولي در فعاليتهاي خدمات بازرگاني بكار گرفته ميشود .اين گواهي در زيرسيستم تأمين مالي اجاره ( )RFSبكار گرفته ميشود . گواهي مضاربه ادواري :مشابه گواهي مضاربه بوده ولي بازده طرح بصورت ادواري به سپردهگذار پرداخت ميشود .اين گواهي در زيرسيستم تأمين مالي مضاربه ( )MFSبكار گرفته ميشود. گواهي مضاربه رهني ادواري :همانند گواهي مشاركت رهني ادواري بوده ولي در بخش خدمات بازرگاني بكار گرفته ميشود .اين گواهي در زيرسيستم تأمين مالي اجاره ( )RFSبكار گرفته ميشود. برگشت مرابحه گواهي مرابحه :سندي است بانام يا بينام مبين طلب سپردهگذار از مجري با بازده پيشنهادي وامگيرنده و مورد قبول سپردهگذار كه مجري موظف است در سررسيد اصل و منافع گواهي را به سپردهگذار پرداخت نمايد .اين گواهي در زيرسيستم تأمين مالي مرابحه ()BFS استفاده ميشود. گواهي مرابحه ادواري :همانند گواهي مرابحه است با اين تفاوت كه اصل و منافع گواهي به صورت ادواري توسط مجري به سپردهگذار پرداخت ميگردد .اين گواهي در زيرسيستم تأمين مالي مرابحه ( )BFSاستفاده ميشود. برگشت مزارعه گواهي مزارعه :برگه هاي بي نام و يا با نام و قابل انتقال به غير و قابل خريد و فروش است كه به قيمت اسمي مشخص و براي مدت معين توسط واحد بانكداري مشاركت در سود و زيان راستين براي فعاليت كشت و زرع (گندم و ).....بكار گرفته مي شود. گواهي مزارعه رهني :همانند گواهي مشاركت رهني بوده ولي در فعاليتهاي زراعي بكار گرفته ميشود .اين گواهي در زيرسيستم تأمين مالي اجاره ( )RFSبكار گرفته ميشود. گواهي مزارعه رهني ادواري :همانند گواهي مشاركت رهني ادواري بوده ولي در فعاليتهاي زراعي بكار گرفته ميشود .اين گواهي در زيرسيستم تأمين مالي اجاره ( )RFSبكار گرفته ميشود. برگشت مقاسطه گواهي مقاسطه: برگههاي بينام يا بانام و قابل انتقال به غير و قابل خريد و فروش است كه به قيمت اسمي مشخص و براي مدت معين توسط واحد بانكداري مشاركت در سود و زيان راستين براي فعاليتهاي ساخت واجاره بكار ميرودكه مقسط تمام و يا بخشي از منابع را مي دهد و قاسط با تامين بخش ديگر اقدام به سرمايه گذاري در مقسطه نموده و سپس قاسط سهم الشركه مقسط را متناسب با ميزان و با توجه به مدت مشاركت مقسط از عين و بازدهي مقسطه به صورت اقساط به مقسط پرداخت و نهايتا كل مقسطه را مالك مي شود. گواهي مقاسطه مشاركت: بربرگههاي بينام يا بانام و قابل انتقال به غير و خريد و فروش است كه به قيمت اسمي مشخص و براي مدت معين توسط واحد بانكداري مشاركت در سود و زيان راستين منتشر ميشود. دارندگان اين برگهها به نسبت قيمت اسمي و مدت زمان مشاركت در عين حاصل از اجراي طرح اجرا شده توسط مجري تا زمان استهالك سهم منابع خود شريك ميباشند .اصل و منافع اين گواهي با اقساط ادواري به سپردهگذار مسترد ميگردد .اين گواهي در سيستم تأمين مالي مقاسطه ( )IFSبكار گرفته ميشودگههاي بينام يا بانام و قابل انتقال به غير و خريد و فروش است كه به قيمت اسمي مشخص و براي مدت معين توسط واحد بانكداري مشاركت در سود و زيان منتشر ميشود .دارندگان اين برگهها به نسبت قيمت اسمي و مدت زمان مشاركت هم در عين و هم بازده دورهاي حاصل از اجراي طرح اجرا شده توسط مجري تا زمان استهالك سهم منابع خود شريك ميباشند .اصل و بازده اين گواهي با اقساط ادواري به سپردهگذار مسترد ميگردد .اين گواهي در سيستم تأمين مالي مقاسطه ( )IFSبكار گرفته ميشود. گواهي مقاسطه اجاره: برگههاي بينام يا بانام و قابل انتقال به غير و خريد و فروش است كه به قيمت اسمي مشخص و براي مدت معين توسط واحد بانكداري مشاركت در سود و زيان منتشر ميگردد .دارندگان اين برگهها به نسبت قيمت اسمي و مدت زمان مشاركت هم در عين و هم منافع دورهاي حاصل از اجراي طرح اجرا شده توسط مجري بصورت اجاره تا زمان استهالك سهم منابع خود شريك ميباشند .اصل و اجاره متعلق به اين گواهي با اقساط ادواري به سپردهگذار مسترد ميگردد .اين گواهي در سيستم تأمين مالي مقاسطه ( )IFSبكار گرفته ميشود. برگشت مغارسه گواهي مغارسه :برگه هاي بي نام و يا با نام و قابل انتقال به غير و خريد و فروش است كه به قيمت اسمي مشخص و براي مدت معين توسط واحد بانكداري مشاركت در سود و زيان راستين براي فعاليت هاي كاشت درختان بكار گرفته مي شود. گواهی مغارسه رهنی :همانند گواهي مشاركت رهني بوده ولي در فعاليتهاي كاشت درختان بكار گرفته ميشود .اين گواهي در زيرسيستم تأمين مالي اجاره ( )RFSبكار گرفته ميشود. گواهي مغارسه رهني ادواري :همانند گواهي مشاركت رهني ادواري بوده ولي در فعاليتهاي كاشت درختان بكار گرفته ميشود .اين گواهي در زيرسيستم تأمين مالي اجاره ( )RFSبكار گرفته ميشود. برگشت مساقات گواهي مساقات رهني :همانند گواهي مشاركت رهني بوده ولي در فعاليتهاي احياي باغات ميوه بكار گرفته ميشود .اين گواهي در زيرسيستم تأمين مالي اجاره ( )RFSبكار گرفته ميشود. برگشت گواهي مساقات رهني ادواري :همانند گواهي مشاركت رهني ادواري بوده ولي در فعاليتهاي احياي باغات ميوه بكار گرفته ميشود .اين گواهي در زيرسيستم تأمين مالي اجاره ()RFS بكار گرفته ميشود. استصناع گواهي استصناع رهني :همانند گواهي مشاركت رهني بوده ولي در فعاليتهاي احياي بنگاههاي توليدي صنعتي و كشاورزي و تأمين سرمايه در گردش آنها بكار گرفته ميشود .اين گواهي در زيرسيستم تأمين مالي اجاره ( )RFSبكار گرفته ميشود. گواهي استصناع رهني ادواري :همانند گواهي مشاركت رهني ادواري بوده ولي در فعاليتهاي احياي بنگاههاي توليدي صنعتي و كشاورزي و تأمين سرمايه در گردش آنها بكار گرفته ميشود .اين گواهي در زيرسيستم تأمين مالي اجاره ( )RFSبكار گرفته ميشود. برگشت مشاركت گواهي مشاركت رهني: گواهي مشاركت رهني برگه با نام يا بينامي است كه به قيمت اسمي مشخص و براي مدت معين توسط شعبة بانكداري مشاركت در سود و زيان راستين منتشر ميشود .دارندگان اين گواهيها به نسبت قيمت اسمي و مدت زمان مشاركت خود از ارزش تقويم شده دارائي در هنگام عقد قرارداد براي مدت معين در منافع حاصل از دارائي طرح مربوط شريك ميباشند .اصل و بازده مشاركت در اين نوع گواهي در انتهاي قرارداد به سپردهگذار مسترد خواهد شد .اين گواهي در زيرسيستم تأمين مالي اجاره ( )RFSبكار گرفته ميشود. گواهي مشاركت رهني ادواري: گواهي مشاركت رهني برگه بانام يا بينامي است كه به قيمت اسمي مشخص و براي مدت معين توسط شعبة بانكداري مشاركت در سود و زيان راستين منتشر ميشود .دارندگان اين گواهيها به نسبت قيمت اسمي و مدت زمان مشاركت خود از ارزش تقويم شده دارائي در هنگام عقد قرارداد براي مدت معين در منافع حاصل از دارائي طرح مربوط شريك ميباشند .اصل مبلغ مشاركت در اين نوع گواهي در انتهاي قرارداد به سپردهگذار مسترد خواهد شد ولي بازده مشاركت در هر دوره بصورت ادواري به سپردهگذار پرداخت خواهد شد .اين گواهي در زيرسيستم تأمين مالي اجاره ( )RFSبكار گرفته ميشود. برگشت اجاره گواهي اجاره: برگه با نام يا بينامي است كه به قيمت اسمي مشخص و براي مدت معين توسط واحد بانكداري مشاركت در سود و زيان راستين منتشر ميشود .دارندگان اين گواهيها به نسبت قيمت اسمي و مدت زمان مشاركت خود از ارزش تقويم شده دارائي در هنگام عقد قرارداد براي مدت معين در اجاره دارائي طرح مربوط شريك ميباشند .اصل مبلغ مشاركت در اين نوع گواهي در انتهاي قرارداد به سپردهگذار مسترد خواهد شد ولي مبلغ اجاره در هر دوره بصورت ادواري به سپردهگذار پرداخت ميگردد .اين گواهي در زيرسيستم تأمين مالي اجاره ( )RFSبكار گرفته ميشود. برگشت وثیقه گواهي وثیقه: سندي است بانام مبتني بر ضمانت مبلغ مشخص كه توسط دفاتر اسناد رسمي قوه قضائيه در قبال توثيق مال صادر گرديده است و در صورت عدم ايفاي تعهد ،مالك آن ملزم به تأديه مبلغ اسمي گواهي بوده و در غير اين صورت دارائي توثيقي وي توسط دفتر اسناد رسمي به حراج فروخته و تعهدات مالك گواهي از محل آن وصول ميشود .اين گواهي توسط سيستم تأمين وثيقه مالي ( )CFSصادر ميگردد. برگشت تأمین گواهي تأمین: سندي است بانام يا بينام مبتني بر مشاركت سپردهگذار به ميزان مبلغ اسمي و مدت مشاركت در سرمايه شركت تأمين كه به صورت ادواري از بازده شركت تأمين بهرهمند ميگردد و ميتواند در هر زمان ميتواند منابع خود را بصورت يكجا يا ادواري از حساب خود در شركت تأمين دريافت دارد .اين گواهي توسط سيستم تأمين مالي اجتماعي ( )SFSصادر ميگردد. برگشت سپردهگذار سپردهگذار اعم از اشخاص حقیقی یا حقوقی با مراجعه به پورتال اطالع رسانی سامانه اینترنتی بازار ثانویه گواهیهاي مشارکت/پذیره/آتی یا پس از مراجعه به یكی از شعب مجري طرح مشارکت در سود و زیان و مشاوره با کارشناس مربوطه در باجه اطالع رسانی با انواع محصوالت مشارکت ،شرایط و مقررات سپردهگذاري و واگذاري(فروش) گواهی ها ،آشنایی کامل پیدا نموده و یكی از محصوالت مشارکت را جهت سرمایه گذاري و خرید گواهی هاي مشارکت/پذیره/آتی انتخاب مینماید. برگشت مجري مجري شخصیتی است حقیقی و حقوقی که سهم الشرکه نقدي و غیرنقدي خود را به نحو مشاع طبق قرارداد مشخص با سهم الشرکه سپردهگذار به واسطهگري بانك درآمیخته تا فعالیت سرمایه گذاري مشترکی را ترتیب دهد بانك براساس عقد مشارکت مدنی با مجري یا مجریان وارد معامله خواهد شد و با اخذ جعل یا حقالعمل منابع سپردهاي را تجهیز و به مجري تخصیص میدهد. مجري موظف است همكاري الزم با واحدهاي نظارتی بانك یا شرکتهاي نظارتی مشخص شده از طرف بانك داشته باشد. هرگونه تاخیر در اجراي زمانبندي طرح مستلزم رعایت مفاد دستورالعملهاي مصوب بانك در این ارتباط میباشد. برگشت مشاركت در سود و زيان بانك/شعبه PLS واحد :PLSبه منظور اجرايي شدن طرح مشاركت در سود و زيان ،واحد مشاركت در سود و زيان ( PLSكه ترجيحاً واحد مستقل ميباشد) انتخاب و مسئوليت اجراي طرح را براساس ضوابط و دستورالعملهاي تعيين شده به عهده دارد. واحد مذكور عالوه بر داشتن ساختار ساير شعب جهت ارائه خدمات بانكي ،ميبايد از دوايري همچون دايره اطالعرساني و ارائه خدمات مشاوره ،برخوردار بوده و نيز دايره صندوق اين شعبه، عالوه بر شرح وظايف متعارف ساير دواير صندوق ،ميبايد وظايف خاصي را نيز به انجام رساند. شرح وظايف دايره اطالعرساني و ارائه خدمات مشاوره دريافت اطالعات مربوط به انواع محصوالت مشاركت ،شرايط و مقررات سپردهگذار و مجري و نحوه سپردهگذاري مجدد. اطالعرساني و ارائه خدمات مشاورهاي به مشتريان ،درخصوص محصوالت و امكانات شعبه مشاركت در سود و زيان .PLS دريافت درخواست سپردهگذاران ،تكميل فرمهاي مربوط به سپردهگذاري يا مشاركتها و ثبت اطالعات فرمهاي تكميل شده. ارسال فرمهاي تكميل شده مربوط به خريد و فروش گواهي مشاركت به دايره صندوق برگشت واحد امین واحدي است كه امور نظارتي فرآيند مشاركت در سود و زيان راستین PLSرا به نمايندگي از طرف بانك درخصوص حسن اجراي طرح ،كنترل عملیات اجرايي در مقايسه با برنامه‌هاي اعالم شده ،نحوه تخصیص منابع و چگونگي مصرف بهینه آنها ...،به عهده دارد. برگشت وظايف واحد امین .1 .2 .3 .4 .5 .6 .7 .8 .9 .10 .11 .12 .13 .14 .15 .16 .17 .18 دريافت مدارك و مستندات بودجهبندي و برنامه زمانبندي منابع و مصارف مورد نیاز و نحوه اجرا و اتمام تحويل طرح. تشخیص و تعیین چگونگي ادوار گزارشات مجري. تعیین سرفصلهاي كنترلي و اطالعات مورد لزوم كه ميبايستي در فرمهاي مخصوص گزارشات ،صورتمجلسها و دستوركارها وجود داشته باشند. بررسي و تأيید گزارشات ادواري صورتمجلس و دستوركارهاي تهیه شده توسط مجري قبل از شروع عملیات اجرائي. دريافت و رسیدگي به اسناد هزينههاي صورت گرفته توسط مجري در مراحل اجراي طرح. نظارت بر حسن اجراي طرح و كنترل عملیات اجرايي با برنامهها و پیشبینيها و نظارت بر تخصیص منابع و نحوه مصرف بهینه آنها. تعیین ،محاسبه و كنترل شاخصهاي كلیدي و تهیه گزارشات الزم با توجه به شاخصهاي مهم از جمله هزينه زمان ،كیفیت در جهت حسن اجراي عملیات. رسیدگي و اظهار نظر درخصوص مصرف وجوه ،نگهداري حسابها و صورتهاي مالي طرح. ارائه گزارش نظارت بر عملیات اجراي طرح و كیفیت كار مجري به واحد ممیزي. ارائه گزارش صورتمجلس توقفات احتمالي طرح و داليل مربوطه به واحد ممیزي. ارائه گزارش ارزيابي و دستهبندي مجري در طبقات سهگانه جهت درج در سوابق مجري. بررسي و تأيید هزينههاي انجام شده توسط مجري جهت تأمین و پرداخت منابع مورد درخواست مجري. تأيید تأمین منابع نقدي (وجوه) مورد نیاز مجري به صورت پیش پرداخت بر اساس نوع صنعت و طرح پس از تشخیص بانك. تأيید تسويه مبلغ پیش پرداختي (كه ميتواند دفعتاً و يا بصورت مرحلهاي باشد) پس از تشخیص بانك. بررسي مستندات ارائه شده توسط مجري درخصوص ناكافي بودن منابع تجهیز شده جهت طرح و تأيید صدور گواهي مشاركت جديد. تأيید هزينههاي قانوني طرح نظیر مالیات و ساير كسورات قانوني كه مورد پذيرش بانك باشد. تشخیص تأخیرات ناشي از عدم هرگونه دخالت مجري بر اساس مفاد دستورالعمل تغییر در زمانبندي. رسیدگي نهائي طرح جهت تسويه حساب با مجري حداكثر ظرف مدت مقرر در قرارداد ،پس از تحويل قطعي طرح و پس از اتمام زمان نهائي (زمان بندي تدوين شده). برگشت زیرسیستم تأمین مالی مضاربه MFS Modarebah Financial Sharing نوعی مضاربه است تحت مقررات بانکداری مشارکت در سود و زیان راستین که در آن بانک طرحنامه را از مجری که میتواند شخص حقیقی یا حقوقی باشد دریافت و پس از بررسی و ارزیابی آن مطابق این آیین‌نامه اجرائی ،طرح را به سپردهگذاران معرفی و با فروش گواهی مضاربه به آنان منابع الزم را برای انجام عملیات مضاربه تجهیز و تحت نظر واحد امین در اختیار مضارب قرار میدهد .بانک پس از اتمام عملیات مضاربه کارمزد خود را کسر و اصل سرمایه را به سپردهگذار عودت و سود حاصل را بین سپردهگذار و مضارب تقسیم مینماید .موضوع مضاربه در این روش بکارگیری سپرده سپردهگذار توسط مجری (مضارب) در امر خرید و فروش (تجارت) میباشد .در تأمین مالی مضاربه ( )MFSاز گواهی مضاربه و گواهی مضاربه ادواری استفاده میشود. برگشت زیر سیستم تأمین مالی جعاله JFS Joalah Financial Sharing به منظور تامین سرمایه در گردش بنگاه تولیدي براساس ساز و کار اجرایی طرح JFSیك ابزار مالی جدید به کار گرفته میشود .این ابزار مالی به نام «گواهی آتی» با مشخصات خاص تعریف میگردد که تمایز بارزي با قراردادهاي آتی در بازارهاي بورس فعلی جهان دارد .گواهی آتی به منظور تأمین سرمایه در گردش بنگاه تولیدي براساس ساز و کارهاي اجرایی طرح JFSبه عنوان یك ابزار مالی توسط بانك و براساس درخواست متقاضی منابع مالی و طبق قرارداد جعاله منعقده صادر میگردد .این گواهی بینام است که قابلیت انتقال به غیر و خرید و فروش در بازار ثانویه و بورس کاال را دارد و آخرین شخص حقیقی یا حقوقی دارنده گواهی در سررسید ،مالك کاالي حقیقی موضوع قرارداد بوده و مالك کاالي تحویلی مجري میباشد. برگشت زیر سیستم تأمین مالی مقاسطه IFS Installment Financial Sharing در تأمین مالی مقاسطه ( )IFSسپردهگذار (مقسط) از طریق بانک با تأمین بخشی از منابع طرح مجری (قاسط) اقدام به تأمین مالی وی نموده و پس از پایان عملیات اجرائی طرح با تقویم ارزش طرح به قیمت روز نسبت سهم‌الشرکه مجری و سپردهگذار براساس میزان بازدهی آنها مشخص و تا مدت معین (زمان استهالك سهم مقسط) سهم‌الشرکه خود از مشارکت را همراه با بازده یا اجاره طرح بصورت اقساط از مجری دریافت مینماید و نهایتاً در زمان استهالك سهم مقسط مورد مشارکت (مقسطه) به تملک مجری درآمده و مشارکت خاتمه می‌یابد .در تأمین مالی مقاسطه ( )IFSاز گواهی مقاسطه و گواهی مقاسطه اجاره برای طرح‌های پایانپذیر و گواهی مقاسطه مشارکت برای طرح‌های پایانناپذیر استفاده میشود. برگشت زیر سیستم تأمین مالی اجاره RFS Rent Financial Sharing در تأمین مالی اجاره ( )RFSمجری بخشی از دارائی (بنگاه تولیدی یا خدماتی یا تجاری یا ساختمان یا تأسیسات قابل اجاره) خود را در قبال دریافت منابع از سپردهگذار به مالکیت موقت سپردهگذار درآورده و سپس سپردهگذار آن را به مجری ترهین مینماید و از محل این رهن بازده دارائی را به میزان سهم‌الشرکه از مجری دفعتاً در سررسید یا بصورت ادواری دریافت مینماید .اصل سرمایه سپردهگذار در انتهای طرح به وی مسترد میشود و عواید طرح بصورت پرداخت‌های ادواری و یا دفعتاً در انتهای دوره مشارکت به وی منتقل میگردد .در تأمین مالی اجاره ( )RFSاز گواهی مشارکت رهنی ،گواهی مشارکت رهنی ادواری ،گواهی مضاربه رهنی، گواهی مضاربه رهنی ادواری ،گواهی مزارعه رهنی ،گواهی مزارعه رهنی ادواری ،گواهی مغارسه رهنی ،گواهی مغارسه رهنی ادواری ،گواهی مساقات رهنی ،گواهی مساقات رهنی ادواری ،گواهی استصناع رهنی ،گواهی استصناع رهنی ادواری ،گواهی اجاره استفاده میشود. برگشت زیر سیستم تأمین مالی مرابحه BFS Benefit Financial Sharing شیوه تأمین مالی بنگاه‌های تولیدی برمبنای پیشنهاد نرخ بازدهی توسط بنگاه وام‌گیرنده تحت نظارت واحد امین بانک میباشد .در تأمین مالی مرابحه ( )BFSگواهی مرابحه و گواهی مرابحه ادواری استفاده میشود. برگشت زیرسیستم تأمین وثیقه مالی CFS Collateral Financial system سیستم صدور گواهی وثیقه توسط دفاتر اسناد رسمی قوه قضائیه و سیستمهاي مكانیزه وصول مطالبات از حسابهاي بدهكاران و ضامنین آنها از کلیه بانكهاي کشور میباشد. برگشت زیر سیستم تأمین مالی اجتماعی SSF Social Security Financing به درخواست شرکتهاي بیمه تأمین سپردهگذاران منابع خود را در خرید گواهیهاي تأمین با مضارب پنج سال سپردهگذاري مینمایند و پس از سررسید تا مدت معین از اصل و منافع ناشی از گواهی تأمین برخوردار میشوند .شرکت بیمه تأمین زیر نظر واحد امین بانك با منابع حاصله اقدام به سرمایهگذاري نموده و منافع مشارکت را با توجه به مبلغ اسمی و مدت زمان مشارکت بین دارندگان گواهیها توزیع مینماید. برگشت زیرسیستم تسویه اوراق بدون کاغذ غیرربوي NSSSS Non-Usury Scripless Security Settlement System سیستم مبتنی بر وب تسویه حساب معاملهگران و انتقالدهندگان گواهیهاي راستین در بازار معامالت گواهیهاي راستین میباشد. بازار معامالت گواهيهاي راستین :بازاري است که در آن گواهیهاي راستین تحت نظارت بانك و براساس ضوابط و مقررات بانكداري مشارکت در سود و زیان راستین عرضه و مورد خرید و فروش و انتقال قرار میگیرد. برگشت برگشت احراز توانايي مجري حسابداري و حسابرسي تضمينات ،وثائق و آوردهها مدارك و مستندات برگشت تنظيم قرارداد دريافتيهاي بانك صالحيت امين حقالزحمه امين تغيير در زمانبندي انصراف سپرده گذار مشاركت جديد تبديل گواهي مشاركت ارزيابي طرح تسويه حساب استانداردها الزامات نظارت داوري (حكميت) گزارش دهي مجري فورس ماژور معامالت گواهي مشاركت پوششهاي بيمهاي -1دستورالعمل احراز توانايي مجري -2دستورالعمل تضمينات ،وثايق وآورده‌ها -3دستورالعمل تهيه گزارش توجيه اقتصادي ،فني ،مالي طرح -4دستورالعمل مدارك و مستندات الزم جهت ارزيابي طرح -5دستورالعمل دريافتيهاي بانك -6دستورالعمل استانداردها و الزامات نظارت -7دستورالعمل گزارش دهي مجري -8دستورالعمل حسابداري و حسابرسي -9دستورالعمل تغيير در زمانبندي و هزينه -10دستورالعمل آثار تورم بر درآمد و هزينه و خالص بازدهي طرح -11دستورالعمل قصور ناشي از تاخيردر انجام تعهدات مجري و تغيير در زمانبندي -12دستورالعمل مشارکت جديد (افزايش سرمايه در حين انجام طرح) -13دستورالعمل تسويه حساب با مجري -14دستورالعمل داوري (حکميت) -15دستورالعمل فورس ماژور -16دستورالعمل تنظيم قراردادهاي بانکداري مشارکت در سود و زيان PLS -17دستورالعمل شرايط عمومي قراردادهاي مشارکت در سود و زيان برگشت -18دستورالعمل صالحيت امين -19دستورالعمل انصراف سپردهگذار و تسويه پيش از موعد -20دستورالعمل تبديل گواهي پذيره به سهام در طرحهاي پايانناپذير (توليدي) -21دستورالعمل پوششهاي بيمهاي -22دستورالعمل معامالت گواهي مشارکت/پذيره -23دستورالعمل صدور گواهي آتي -24سفارش خريد و فروش گواهي آتي -25دستورالعمل نوع وثايق و تضمينات حسن انجام کار و ايفاي تعهدات براساس دستورالعمل کليPLS -26دستورالعمل دريافتيهاي بانك -27دستورالعمل بازرسي کاال -28دستورالعمل استاندارد کاال (مواد اوليه و نهايي) -29دستورالعمل تحويل کاالي نهايي و اختتام -30دستورالعمل بيمه در مشارکت مالي جعاله JFS -31دستورالعمل تأخير در تأديه و نکول از انجام تعهد در مشارکت مالي جعاله JFS -32دستورالعمل حاکميت شرکتي -33دستورالعمل رفتار حرفه‌اي ارزياب و امين -34دستورالعمل افشاي اطالعات مجري برگشت ابزارهاي مالی بانكداري مشارکت در سود و زیان راستین زیر سیستم JFS گواهي آتي :به منظور تامین سرمایه در گردش بنگاه تولیدي بر اساس طرح اجرایی JFSابزار مالی جدید بنام گواهی آتی توسط شعبة بانكداري مشارکت در سود و زیان منتشر میشود که تمایز بارزي با قراردادهاي آتی در بازارهاي بورس فعلی جهان دارد. وجه تمایز گواهی هاي آتی با قراردادهاي آتی: -1در گواهی آتی %100قیمت آتی در حال پرداخت به حساب فروشنده منتقل می گردد. -2گواهی آتی مبین کاالي حقیقی است و داراي خاصیت معامله به مثل و جبرانی نیست. برگشت مشاركت در سود و زيان طرح خاص (محصول نوع اول): در ا ین مح صول سپرده گذار میتوا ند پس از ک سب اطال عات الزم در خصوص طرح یا طرحهاي معرفی شده به بانك (واحد )PLSو بررسی جوا نب ا مر ب نا به صالحدید خود ی كی از طرح هاي مو جود ،که پی شتر عمل یات ارز یابی اول یه آن تو سط با نك صورت گرف ته و براي عر ضه به سپرده گذاران قابل قبول دانسته را انتخاب و براساس ضوابط و م قررات مر بوط از طر یق خر ید گواهی را ستین در طرح منت خب ،سرمایه گذاري ن موده و به ن سبت قی مت ا سمی گواهی خر یداري شده و مدت ز مان م شارکت ط بق م قررات و ضوابط ناظر بر بان كداري م شارکت در سود و برگشت زیان راستین ،در طرح مورد نظر مشارکت مینماید. مشاركت در سود و زيان بسته طرحها (محصول نوع دوم): در این محصول سپردهگذار بجاي سرمایهگذاري در یك طرح خاص همزمان در چند طرح از طرحهاي عرضه شده که بدلیل خصوصیات و شرایط آنها در قالب مجموعهاي از طرحها که توسط بانك دستهبندي و به عنوان بسته یا سبدي از طرحها تعریف شده است از طریق خرید گواهی راستین مربوط ،سرمایهگذاري و به نسبت قیمت اسمی گواهی خریداري شده و مدت زمان مشارکت وفق مقررات و ضوابط ناظر بر بانكداري مشارکت در سود و زیان راستین ،در مجموعه طرحهاي منتخب مشارکت مینماید. برگشت طرحهاي پايانپذير :آن دسته از طرحهائی هستند که پس از اتمام دوره ساخت و شروع دوره بهرهبرداري از نظر بانك و سپردهگذار خاتمه یافته تلقی و به مصرف میرسند. طرحهاي پایانپذیر پس از شروع دوره بهرهبرداري از لحاظ سپردهگذار مولد نیستند. به عبارت دیگر طرحهاي پایانپذیر پس از اتمام دوره عملیات اجرائی مولد ارزش افزوده براي سپردهگذار نیستند هرچند سپردهگذار در برخی از زیرسیستمهاي تأمین مالی بانكداري مشارکت در سود و زیان بعد از این دوره (دوره بهرهبرداري) اقساط اصل و یا اجاره خود را از طرح دریافت میدارد ولی در بازده طرح شریك نیست. طرحهاي پايانناپذير :آن دسته از طرحهائی هستند که پس از اتمام دوره ساخت و شروع دوره بهرهبرداري به تولید میرسند .طرحهاي پایانناپذیر پس از شروع دوره بهرهبرداري از لحاظ سپردهگذار و مجري مولد هستند و سپردهگذار از بازدهی طرح منتفع میشود. برگشت فرآيند‌اجراي :PLS مجري با مراجعه به باجه اطالعرساني واحد PLSو يا از طريق پورتال اطالعرساني بازار ثانويه از مفاد دستورالعملهاي مربوطه آگاهي يافته و بر اين اساس طرح پيشنهادي شامل طرحنامه ،توجيه اقتصادي، فني ،مالي طرح و ساير اطالعات مربوطه را به بانك ارائه مينمايد. واحد ارزيابي مجريان بر اساس سوابق مجري (در صورت وجود) و نيز بر اساس دستورالعملهاي مربوطه اقدام به ارزيابي مجري نموده و در صورت احراز توانايي فني و اهليت مجري گزارش مربوطه را به واحد ارزيابي طرح ارسال مينمايد .در صورت مثبت بودن ارزيابي طرح واحد ارزيابي طرح بر اساس دستورالعملهاي مربوطه اقدام به تعيين نوع و ميزان وثائق ،تضمينات و سهم الشركه مربوطه نموده و مراتب به اطالع مجري رسانيده ميشود. سپردهگذار از طريق مراجعه به پورتال اطالع رساني سامانه اينترنتي بازار ثانويه گواهيهاي مشاركت/پذيره يا پس از مراجعه به يكي از واحد هاي مجري طرح مشاركت در سود و زيان و مشاوره با كارشناس مربوطه در باجه اطالع رساني با انواع محصوالت مشاركت ،شرايط و مقررات سپردهگذاري و انصراف آشنايي كامل پيدا نموده و يكي از محصوالت سه گانه مشاركت را انتخاب مينمايد .پس از انعقاد قرارداد و ثبت آن ،سيستم به صورت خودكار اقدام به صدور گواهي مشاركت/پذيره با مشخصات سپردهگذار و بر اساس نوع محصول انتخابي مشتري مينمايد و گواهي مشاركت/پذيره صادر ميگردد. در پايان دوره مشاركت (در رابطه با دو محصول مشاركت در طرحهاي منفرد يا مجموعهاي از طرحها) يا انتهاي سال (در رابطه با محصول مشاركت در سود و زيان شعبه) باجه حسابداري /مميزي پس از دريافت اطالعات مربوط به نحوه محاسبه سود و زيان طرح يا شعبه اقدام به محاسبه و پرداخت سود با توجه به مدت مشاركت و نوع محصول انتخابي مشتري مينمايد. در خصوص مجري نیز همانگونه که اشارهگردید ،پس از تعیین نوع و میزان وثائق ،تضمینات و سهم الشرکه مربوطه و انعقاد قرارداد ،منابع درخواستی و مصوب در قالب قرارداد م شارکت در اختیار مجري قرارخواهدگرفت .کلیه مدارک و مستندات طبق دستورالعمل مربوطه شامل بود جهب ندي ،برنا مه ز مان ب ندي ،م نابع مورد ن یاز و ن حوه م صرف م نابع ،ن حوه ا جراي طرح، فازبندي ،نحوه کنترل کیفیت ،نحوه گزارش دهی و چگونگی اتمام و تحویل طرح میبایست تو سط م جري به ا مین طرح تحو یل گردد .گزارش هاي ن ظارت بر ا جراي طرح و کیف یت کار م جري میبای ست در م قاطع ز مانی از پیش تع یین شده در اخت یار وا حد ح سابداري /مم یزي بانك قرار گیرد .بدیهی است گزارشهاي امین طرح مالک پرداختهاي بعدي بانك به مجري قرار خواهد گرفت .در پایان طرح و طبق دستورالعمل ها و فرمول هاي مربوطه میزان سود و ز یان طرح و کارمزد سهم با نك تو سط نرم ا فزار وا حد ح سابداري /مم یزي محا سبه خوا هد گرد ید .سهم م جري و سپرده گذار تع یین و به ح ساب هاي مربو طه وار یز خواهدگرد ید .در صورت و جود گزارش یا صورتمجلس تو قف تو سط ا مین ،م یزان تاخیر و ضرر نا شی از تاخیر برگشت طبق دستورالعمل مربوطه تعیین و محاسبه میگردد. بانك ملّي ايران پایان مرداد ماه 1390