Transcript میزانهای مرگ و میر - دکتر علی محمد هادیان فرد

‫میزانهای مرگ و میر‬
‫)‪Death Rates (Mortality‬‬
‫دکتر علی محمد هادیانفرد‬
‫عضو هیأت علمی دانشکده پیراپزشکی‬
‫‪http://www.alihadianfard.info/download.html‬‬
‫میزان مرگ و میر خام‬
‫)‪Crude Death Rate (C.D.R‬‬
‫تعداد کل فوت شدگان یک منطقه در یک دوره‬
‫ٌ‬
‫معین(معموال یک سال) تقسیم بر جمعیت وسط سال‬
‫همان منطقه ضرب در ‪.1000‬‬
‫این میزان تمام موارد مرگ رخ داده در طول سال را در کل‬
‫جمعیت بیان می کند و هیچگونه اطالعات اختصاص ی از علت‬
‫مرگ‪ ،‬جنس‪ ،‬نژاد و غیره در فوت شدگان را ارائه نمی دهد‪ .‬به‬
‫همین دلیل برای مقایسه بین منطقه ای مناسب نمی باشد‪.‬‬
‫میزان مرگ و میراختصاص ی سنی‬
‫)‪Age Specific Death Rate (A.S.D.R‬‬
‫تعداد کل فوت شدگان در هرگروه سنی در‬
‫ٌ‬
‫یک دوره معین(معموال یک سال) تقسیم‬
‫بر جمعیت وسط سال همان گروه سنی‬
‫ضرب در ‪.1000‬‬
‫میزان مرگ و میراختصاص ی جنس ی‬
‫)‪Sex Specific Death Rate (S.S.D.R‬‬
‫تعداد کل فوت شدگان در هرگروه جنس ی در‬
‫ٌ‬
‫یک دوره معین(معموال یک سال) تقسیم‬
‫بر جمعیت وسط سال همان گروه جنس ی‬
‫ضرب در ‪.1000‬‬
‫میزان مرگ و میراختصاص ی جنس ی و سنی‬
‫)‪Sex-Age Specific Death Rate (S.A.S.D.R‬‬
‫تعداد کل فوت شدگان در هرگروه جنس ی‬
‫ٌ‬
‫و سنی در یک دوره معین(معموال یک‬
‫سال) تقسیم بر جمعیت وسط سال‬
‫همان گروه جنس ی و سنی ضرب در ‪.1000‬‬
‫میزان مرگ و میراختصاص ی شغلی‬
‫‪Occupation Specific Death Rate‬‬
‫)‪(O.S.D.R‬‬
‫تعداد کل فوت شدگان در هرگروه شغلی در‬
‫ٌ‬
‫یک دوره معین(معموال یک سال) تقسیم‬
‫بر جمعیت وسط سال همان گروه شغلی‬
‫ضرب در ‪.1000‬‬
‫میزان مرگ و میراختصاص ی بیماری‬
‫)‪Cause Specific Death Rate (C.S.D.R‬‬
‫تعداد کل فوت شدگان ناش ی از یک بیماری‬
‫(علت) در یک منطقه و در یک دوره‬
‫ٌ‬
‫معین(معموال یک سال) تقسیم بر جمعیت‬
‫وسط سال همان منطقه ضرب در ‪.1000‬‬
‫سایرمیزانهای مرگ و میراختصاص ی ‪Specific‬‬
‫)‪Death Rate (S.D.R‬‬
‫میزان مرگ و میر اختصاص ی نژادی‬
‫میزان مرگ و میر اختصاص ی سنی _ شغلی‬
‫میزان مرگ و میر اختصاص ی جنس ی _ شغلی‬
‫میزان مرگ و میر اختصاص ی بیماری _ شغلی‬
‫میزان مرگ و میر اختصاص ی بیماری _ جنس ی _ سنی _ شغلی‬
‫میزان مرگ و میر(کشندگی) بیماری‬
‫)‪Case Fatality Rate ( CFR‬‬
‫تعداد کل مرگ و میرهای ناش ی از یک بیماری خاص در یک دوره‬
‫معین تقسیم بر تعداد کل مبتالیان به آن بیماری در همان دوره‬
‫ضرب در ‪.100‬‬
‫میزان مرگ و میر بیماری اختصاص ی سنی‬
‫میزان مرگ و میر بیماری اختصاص ی جنس ی‬
‫میزان مرگ و میر بیماری اختصاص ی جنس ی _ سنی‬
‫نسبت میرایی‬
‫)‪Proportionate Mortality Ratio (P.M.R‬‬
‫تعداد کل مرگ و میرهای هرگروه سنی در یک دوره معین‬
‫ا‬
‫(معموال یک سال) تقسیم برتعداد کل مرگها در همان‬
‫دوره(یک سال) ضرب در ‪.100‬‬
‫نسبت (میزان) علت مرگ‬
‫)‪Cause of Death Ratio (Rate‬‬
‫تعداد کل مرگ و میرهای ناش ی از یک بیماری(علت) خاص در یک‬
‫ا‬
‫دوره معین (معموال یک سال) تقسیم بر تعداد کل مرگهای‬
‫ناش ی از کلیه علل در همان دوره(یک سال) ضرب در ‪.100‬‬
‫مرگهای جنینی‬
‫)‪Fetal Mortality (Death‬‬
‫مرگ و میر جنینی زود رس ‪ : Early Fetal Death‬مرگ و میر جنین قبل از ‪ 20‬هفته حاملگی با وزن‬
‫‪ 500‬گرم یا کمتر‪.‬‬
‫مرگ و میر جنینی به هنگام ‪ : Intermediate Fetal Death‬مرگ و میر جنین از ‪ 20‬هفتگی کامل‬
‫حاملگی تا قبل از ‪ 28‬هفتگی با وزن بین ‪ 501‬تا ‪ 1000‬گرم‪.‬‬
‫مرگ و میر جنینی دیر رس ‪ : Late Fetal Death‬مرگ و میر جنین از ‪ 28‬هفتگی کامل به بعد با وزن بیش‬
‫از ‪ 1001‬گرم‪.‬‬
‫تولد مرده ‪ : Stillbirth‬در موقع یا بعد از تولد هیچ یک از عالئم حیاتی در نوزاد وجود ندارد‪.‬‬
‫(‪ )Intermediate & Late Fetal Death‬مرگ و میر جنین بعد از ‪ 20‬هفته کامل حاملگی‪.‬‬
‫میزان مرگ و میر جنینی (میزان مرده زایی)‬
‫‪Fetal Death (Stillbirth) Rate‬‬
‫تعداد کل مرگ و میر جنینی به هنگام و دیر رس ‪Intermediate‬‬
‫)‪ ) & Late‬در یک دوره معین تقسیم بر تعداد کل تولدها ی زنده‬
‫‪ +‬تعداد کل مرگ و میر جنینی ‪ Intermediate & Late‬در همان‬
‫دوره ضرب در ‪.1000‬‬
‫تعداد متولدین مرده در یک دوره معین تقسیم بر تعداد کل تولدها ی‬
‫زنده در همان دوره ضرب در ‪.1000‬‬
‫میزان مرگ و میر حول زایمان‬
‫)‪Perinatal Mortality Rate (P.M.R‬‬
‫مدت زمان بعد از ‪ 28‬هفته حاملگی تا هفت روز پس از تولد‪ ،‬دوره ‪ Perinatal‬نامیده می شود‪.‬‬
‫مرده زایی ‪ +‬مرگهای کمتر از یک هفته در یک دوره معین تقسیم بر تعداد کل تولدها ی زنده در‬
‫همان دوره ضرب در ‪.1000‬‬
‫مرگ دیررس جنین ‪ +‬مرگ زودرس نوزادی با وزن بیش از ‪ 1000‬گرم در موقع تولد در یک دوره‬
‫معین تقسیم بر تعداد کل تولدها ی زنده با وزن بیش از ‪ 1000‬گرم در هنگام تولد در همان‬
‫دوره ضرب در ‪.1000‬‬
‫دوره نوزادی‬
‫‪Neonatal‬‬
‫‪period‬‬
‫‪ ‬از هنگام تولد شروع شده و ‪ 28‬روز بعد از‬
‫تولد خاتمه می یابد‪.‬‬
‫مرگهای نوزادی‬
‫)‪Neonatal Mortality (Death‬‬
‫مرگ نوزادی‪ : Neonatal Mortality‬مرگ و میر نوزاد متولد شده تا روز‬
‫‪ 28‬تولد‪.‬‬
‫مرگ دوره پس از نوزادی ‪ : Postneonatal Mortality‬مرگ و میر نوزاد‬
‫متولد شده از روز ‪ 28‬تولد تا یک سالگی‪.‬‬
‫مرگ و میر کودکی‪ : Infant Mortality‬مرگ و میر از زمان تولد تا یک سالگی‪.‬‬
‫میزان مرگ و میر نوزادی‬
‫)‪Neonatal Mortality Rate (N.M.R‬‬
‫تعداد کل مرگ و میرهای نوزادی در یک دوره معین تقسیم بر‬
‫تعداد کل تولدهای زنده (تعداد کل نوزادان ترخیص شده‬
‫مرده یا زنده) در همان دوره ضرب در ‪ 1000‬یا ‪.100‬‬
‫میزان مرگ و میرپس از دوره نوزادی‬
‫)‪Postneonatal Mortality Rate (P.N.M.R‬‬
‫تعداد کل مرگ و میرهای پس از دوره نوزادی در یک دوره‬
‫معین تقسیم بر تعداد کل تولدهای زنده (تعداد کل‬
‫نوزادان ترخیص شده مرده یا زنده) در همان دوره ضرب‬
‫در ‪ 1000‬یا ‪.100‬‬
‫میزان مرگ و میر کودکان زیر یکسال‬
‫)‪Infant Mortality Rate (IMR‬‬
‫تعداد کل مرگ و میر کودکان (نوزادی و نوزادی دیر رس) زیر‬
‫یکسال در یک دوره معین تقسیم بر تعداد کل تولدهای زنده‬
‫(تعداد کل نوزادان ترخیص شده مرده یا زنده) در همان‬
‫دوره ضرب در ‪ 1000‬یا ‪.100‬‬
‫این میزان نباید بیش از ‪ 2‬درصد باشد‪.‬‬
‫مرگهای مادری‬
‫‪Maternal Death‬‬
‫مرگ یک زن است در حالیکه باردار بوده یا مرگی است که تا ‪ 42‬روز پس از‬
‫اتمام بارداری بدون توجه به مدت و موضع بارداری از هر علتی که با بارداری‬
‫یا مراقبت بارداری در ارتباط بوده رخ داده است‪ ،‬ولی نه در اثر اتفاق و‬
‫تصادف‪.‬‬
‫مرگ و میر مادری دیر رس‪ : Late maternal death‬مرگ یک زن در اثر‬
‫علل مامائی مستقیم یا غیر مستقیم که بعد از ‪ 42‬روز‪ ،‬اما کمتر از ‪ 1‬سال‬
‫پس از خاتمه بارداری اتفاق می افتد‪.‬‬
‫مرگ و میر وابسته به بارداری‬
‫‪Pregnancy related Death‬‬
‫مرگ و میر مامائی مستقیم ‪ : Direct Obstetric deaths‬مرگهای ناش ی از عوارض و‬
‫مشکالت بارداری‪ ،‬زایمان و نفاس ی در اثر مداخالت‪ ،‬ترک یا حذف‪ ،‬درمان غلط یا در اثر‬
‫زنجیره وقایع منتج از هر مورد مذکور‬
‫می باشد‪.‬‬
‫مرگ و میر مامائی غیرمستقیم ‪ : Indirect Obstetric deaths‬مرگهای ناش ی از بیماریهایی‬
‫ا‬
‫ی‬
‫ل‬
‫که قبال وجود داشته یا بیماریهایی که در طو باردار پیشرفت نموده اند می باشد‪.‬‬
‫این بیماریها منتج از عامل مامائی مستقیم نبوده‪ ،‬بلکه در اثر نتایج فیزیولوژیک بارداری‬
‫شدید گردیده اند‪.‬‬
‫میزان مرگ و میر مادری‬
‫)‪Maternal Mortality Rate (M.M.R‬‬
‫تعداد کل مرگ و میرهای ناش ی از زایمان یا عوارض آن ( مرگ‬
‫و میرهای مستقیم‪ ،‬نظیر مسمومیت‪ ،‬عفونت و خونریزی) در‬
‫یک دوره معین تقسیم بر تعداد کل تولدهای زنده (تعداد کل‬
‫ترخیص شدگان که به دلیل بارداری بستری شده اند) در‬
‫همان دوره ضرب در ‪ 1000‬یا ‪.100‬‬
‫این میزان نباید بیش از ‪ 25‬درصد باشد‪.‬‬
‫میزان (نسبت) علت مرگ و میر مادری‬
‫‪Cause of Maternal Mortality Rate‬‬
‫)‪(Ratio‬‬
‫تعداد کل مرگ و میرهای مادران از هر علت خاص در‬
‫اثر بارداری و زایمان در یک دوره معین تقسیم بر تعداد‬
‫کل مرگ و میرهای مادران در اثر بارداری و زایمان در‬
‫همان دوره ضرب در ‪ 1000‬یا ‪.100‬‬
‫میزان مرگ بیمارستانی‬
‫بخش ی از بیماران بستری در بیمارستان که در انتهای‬
‫مدت بستری مرده اند‪.‬‬
‫بیمارانی که در بدو ورود و یا در اورژانس فوت می‬
‫کنند‪ ،‬در این میزانها محاسبه نمی شوند‪.‬‬
‫میزان مرگ و میر ناخالص‬
‫‪Gross Death Rate‬‬
‫تعداد کل فوت شدگان در یک دوره معین تقسیم بر کل‬
‫ترخیص شدگان (شامل فوت شدگان) در همان دوره ضرب‬
‫در ‪.100‬‬
‫این میزان در حالت استاندارد حدود ‪ 3‬درصد می باشد‪.‬‬
‫میزان مرگ و میر خالص‬
‫‪Net Death Rate‬‬
‫تعداد کل فوت شدگان بعد از ‪)24(48‬‬
‫ساعت بستری در یک دوره معین تقسیم بر‬
‫کل ترخیص شدگان (شامل فوت شدگان)‬
‫منهای مرگهای قبل از ‪ )24(48‬ساعت بستری‬
‫در همان دوره ضرب در ‪.100‬‬
‫این میزان نباید بیش از ‪ 5/2‬درصد باشد‪.‬‬
‫میزان مرگ ناش ی از بیهوش ی‬
‫‪Anesthesia Death Rate‬‬
‫تعداد مرگهای ناش ی از بیهوش ی در یک دوره معین‬
‫تقسیم بر کل تعداد بیهوش ی در همان دوره ضرب‬
‫در ‪.100‬‬
‫میزان مرگ بعد از عمل جراحی‬
‫‪Postoperative Death Rate‬‬
‫تعداد مرگهای اتفاق افتاده تا ده روز بعد از جراحی در‬
‫یک دوره معین تقسیم بر تعداد کل اعمال جراحی در‬
‫همان دوره ضرب در ‪.100‬‬
‫این میزان نباید بیش از ‪ 1‬درصد باشد‪.‬‬
‫آتوپس ی بیمارستانی‬
‫‪Hospital Autopsy‬‬
‫آتوپس ی بیمارستانی آزمایش ی است که پس از مرگ در یک بیمارستان یا‬
‫مکانی دیگر بوسیله یک آسیب شناس یا پزشک مسؤول روی بدن شخص ی‬
‫ا‬
‫که قبال بیمار بیمارستان بوده است‪ ،‬انجام می گیرد‪.‬‬
‫اگر این آزمایش روی بدن بیماری که در بیمارستان بستری بوده و فوت نموده‬
‫است‪ ،‬انجام شود به آن آتوپس ی بیماران بستری بیمارستان ‪Hospital‬‬
‫‪ Inpatient Autopsy‬گفته می شود‪.‬‬
‫کار برد های مهم آتوپس ی‬
‫تعیین علت مرگ‪.‬‬
‫تعیین میزان تغییرات ایجاد شده بوسیله بیماری یا درمان انجام شده‪.‬‬
‫آموزش پزشکان و سایر کادر مراقبت‪.‬‬
‫پژوهش در علوم بالینی‪.‬‬
‫شرایط الزم جهت آتوپس ی بیمارستانی‬
‫‪ ‬آتوپس ی توسط کادر متخصص پاتولوژی بیمارستان انجام گرفته باشد‪( .‬در بیمارستانهای‬
‫کوچک ممکن است توسط سایر پزشکان انجام شود‪).‬‬
‫‪ ‬آتوپس ی در محیط بیمارستان انجام گرفته باشد‪ ( .‬در بیمارستان های کوچک ممکن است در‬
‫محل دیگری آتوپس ی انجام شود‪).‬‬
‫‪ ‬آتوپس ی روی بیمار بستری بیمارستان انجام گرفته باشد‪ (.‬در پاره ای از موارد مانند آموزش‪،‬‬
‫ا‬
‫آتوپس ی روی بیمارانی که قبال در بیمارستان بستری بوده اند‪ ،‬انجام می گیرد‪).‬‬
‫‪ ‬آتوپس ی های انجام شده روی جنین جزء درصد آتوپس ی بیمارستان به حساب‬
‫نمی آیند‪.‬‬
‫اصول ضروری در آتوپس ی بیمارستانی‬
‫آتوپس ی باید توسط کادر متخصص پاتولوژی بیمارستان انجام‬
‫گیرد‪.‬‬
‫ا‬
‫گزارش آتوپس ی باید حتما در پرونده بیمار نگهداری شود‪.‬‬
‫نمونه بافت به همراه گزارش آتوپس ی می بایست در آزمایشگاه‬
‫بیمارستان نگهداری شود‪.‬‬
‫میزان آتوپس ی ناخالص‬
‫‪Gross Autopsy Rate‬‬
‫تعداد کل بیماران بستری آتوپس ی شده در یک دوره معین‬
‫تقسیم بر تعداد کل بیماران بستری فوت شده در همان‬
‫دوره ضرب در ‪.100‬‬
‫اگرچه آتوپس ی های انجام شده روی مرگهای جنینی جزء درصد آتوپس ی‬
‫بیمارستان به حساب نمی آیند‪ ،‬ولی ممکن است جداگانه محاسبه و گزارش‬
‫شوند‪.‬‬
‫میزان آتوپس ی خالص‬
‫‪Net Autopsy Rate‬‬
‫تعداد کل بیماران بستری آتوپس ی شده در یک دوره معین‬
‫تقسیم بر تعداد کل بیماران بستری فوت شده در همان‬
‫دوره منهای فوت شدگانی که اجساد آنها برای آتوپس ی به‬
‫پزشکی قانونی واگذار شده اند ضرب در ‪.100‬‬
‫( این میزان نشان دهنده نسبت مرگهای آتوپس ی شده به مرگهایی است که‬
‫بدنهایشان برای آتوپس ی در دسترس بوده اند‪).‬‬
‫این میزان در حالت استاندارد حداقل ‪ 25‬درصد می باشد‪.‬‬
‫میزان تعدیل شده آتوپس ی بیمارستانی‬
‫‪Adjusted Hospital Autopsy Rate‬‬
‫تعداد کل آتوپس ی های بیمارستان در یک دوره معین تقسیم بر‬
‫تعداد کل مرگهای بیماران بیمارستان که بدنهایشان برای‬
‫آتوپس ی در دسترس بوده است در همان دوره ضرب در ‪.100‬‬
‫در این میزان آتوپس ی بیماران بستری(اجسادی که به پزشکی قانونی نرفته است‪).‬‬
‫‪ ،‬سر پایی‪ ،‬مراقبت در منزل و بیماران قبلی بیمارستان منظور می شود‪.‬‬
‫سقط جنین‬
‫‪Abortion‬‬
‫به اتمام حاملگی قبل از بیست هفته بارداری سقط گفته می‬
‫شود‪.‬‬
‫‪ ‬سقط عمدی (قانونی‪ ،‬غیرقانونی‪ ،‬پزشکی)‬
‫‪ ‬سقط خودبخودی‬
‫‪Induced A.‬‬
‫‪Spontaneous A.‬‬
‫میزان سقط خام‬
‫‪Crude Abortion Rate‬‬
‫تعداد کل سقط انجام شده در یک‬
‫ا‬
‫دوره معین (معموال یک سال) تقسیم بر‬
‫جمعیت وسط آن سال ضرب در ‪.1000‬‬
‫میزان سقط‬
‫‪Abortion Rate‬‬
‫ا‬
‫تعداد کل سقط انجام شده در یک دوره معین (معموال یک‬
‫سال) تقسیم بر تعداد کل حاملگی ها در همان دوره ضرب در‬
‫‪.1000‬‬
‫در این میزان می توان در مخرج کسر بجای تعداد حاملگی‬
‫ها از‪ :‬تعداد موالید زنده‪ ،‬جمعیت وسط سال زنان گروه سنی‬
‫‪15-44‬سال‪ ،‬جمعیت زنان متأهل گروه سنی ‪15-44‬سال‪،‬‬
‫استفاده نمود‪.‬‬
‫میزان شیوع سقط‬
‫تعداد کل زنان متأهلی که حداقل‬
‫یکبار سقط کرده اند در یک دوره معین‬
‫ا‬
‫(معموال یک سال) تقسیم بر جمعیت زنان‬
‫متأهل گروه سنی ‪15-44‬سال ضرب در‬
‫‪.1000‬‬
‫میزان مرگ مادری به علت سقط‬
‫تعداد کل مرگ و میرهای مادران به علت‬
‫سقط در یک دوره معین تقسیم بر تعداد کل‬
‫سقط ها در همان دوره ضرب در ‪.1000‬‬