پيشگيري و كنترل اضافه وزن و چاقي بخش ۱
Download
Report
Transcript پيشگيري و كنترل اضافه وزن و چاقي بخش ۱
واحد بهبود تغذیه شبکه بهداشت و درمان فالورجان
غالبا به تجمع غير طبيعي چربي در بدن چاقي گفته مي شود
افراد چاق از نظر :
درجه چربي اضافه ذخيره شده
توزيع منطقه اي چربي در قسمت هاي مختلف بدن
وجود بيماريهاي همراه با چاقي
متفاوت هستند
چاقی و اضافه وزن نتیجه عدم تعادل بين غذای مصرفی و فعالیت فيزیکی است .چاقی
مسئله پیچیده مربوط به شیوه زندگی ،محیط و ژن ها است.
اضافه وزن به افزایش وزن به باالتر از مقدار استاندارد برای قد
گفته می شود.
چاقی ،زیادی چربی بدن چه بصورت پراکنده در تمام و چه در
قسمتی از بدن است.
در این چاقی تعداد سلولهای چربی افزایش می یابد.
تعداد اولیه سلولهای چربی بدن هر فرد به رژیم غذایی مادر در دوران بارداری و
تغذیه اولیه شيرخوار بستگی دارد.
کالری اضافی در طول مراحل تکامل می تواند به شکل گيری و افزایش تعداد
سلولهای چربی منجر شود .از آنجا که افزایش تعداد سلولهای چربی در دوران
بزرگسالی به سختی اتفاق می افتد،
چاقی هایپرپالزیک دردوران کودکی آغاز می شود.
در این چاقی ،اندازه سلولهای چربی افزایش می یابد
با دیابت ،بیماريهای قلبی ،پرفشاری خون و دیگر آسیب های متابولیک همراه است.
ً
ز
معموال تو یع چربی در این نوع چاقی در اطراف کمر بیشتر است.
این توزیع چربی ”الگوی چاقی مردانه یا آندروئید(” )Android
بخش اعظم چاقی پایين تنه با هیپرپالزی (افزایش تعداد سلولهای چربی) اتفاق بیافتد.
از آنجا که کاهش اندازه سلولهای چربی نسبت به تعداد آنها ساده تر است،
ً
افراد مبتال به چاقی پایين تنه معموال سخت تر وزن کم می کنند.
هنگام کاهش وزن تنها می توان اندازه سلولها را کم کرد نه تعداد آنها را.
همزمان افزایش تعداد و
افزایش اندازه سلولهای چربی
ً
هیپرپالزی ،اساسا در نوزادان و کودکان رخ می دهد.
هیپرتروفی ،در نوجوانان و بزرگساالن شایع تر است.
الگوهای موضعی ذخيره ی چربی ،توسط وراثت کنترل شده و بين مردان و زنان
متفاوت هستند.
ً
• عموما در پسران در دوران نوجوانی تجمع چربی زیر پوستی در تنه و
در دختران در باسن و پایين تنه رخ می دهد
درنتیجه باعث تمایز ویژگی های الگوی چربی در بزرگسالی می شود
چاقي مردانه ()androidيا سيب شكل كه
قسمت عمده چربي در شكم ( ناحيه مركزي
بدن ) تجمع مي يابد
اين افراد بيشتر در معرض خطر بيماريها
بخصوص بيماري قلبي عروقي هستند
به دور كمر بيشتر از 102سانتي متر در مردان
چاقي شكمي مي گويند
چاقي زنانه ( )gynoidيا گالبي شكل
كه قسمت عمده چربي در قسمت هاي
محيطي ( عمدتا در باسن و ران ) تجمع
مي يابد
اين نوع توزيع چربي نسبت به نوع
مردانه خطر كمتري را به همراه دارد
به اندازه دور كمر بيشتر از 88سانتي متر
در زنان را چاقي شكمي مي گويند
تغذیه ای (دریافت بیشترانرژی)
هورمونی (مصرف داروهای ضد بارداری و کورتونهاو)..
وضعیت تحرک
عوامل ژنتیکی
وضعیت روانی
تحقیقات تأیید می کند که ژنها ( %)۵٠-٧٠استعداد فرد را برای پیشرفت چاقی تعیين
می کنند.
ژن ها با ایجاد اختالالت زیر در چاقی سهیم هستند:
.١اختالل یک یا چند مسير تنظیم کننده مراکز تغذیه
.٢اختالل مصرف انرژی و اندوزش چربی
.٣جهش های ژن لپتين و رسپتور لپتين
• نقائص ی کوچک در بیان یا تداخل ژن ها می توانند به طور قابل مالحظه ای در
افزایش وزن یا توسعه عوارض مربوط به چاقی دخالت کنند.
کمیت و کیفیت تغذیه مادر در طول بارداری ،یا نوزادان در طول سال های اولیه زندگی
می تواند اثرات ماندگاری بر ژنوم نوزاد داشته باشد و عوامل خطر برای چاقی و سندرم
متابولیک در بزرگسالی باشد.
• همچنين اثراتی که تغذیه روی ژنوم جنين می گذارد می تواند به نسل آینده ھم
منتقل شود.
مطالعه ای نشان داد کمبود فوالت در طول بارداری و شيردھی و تغذیه با چربی باال
نوزاد در بعد از شيرگيری باعث قطع ترمیم DNAو متیالسیون DNAو بیان ژن
های مربوط به قطع ترمیم در مغز می شود
ممکن است نشان اپيژنتیک بگذارد که می تواند نسل آینده را مستعد کند و باعث اثرات
نامطلوب در طول زندگی بزرگسالی شود.
مطالعه ای در اروپا نشان داد که پلیمرفیسم ( )RS 2274908ژن
omentinوابسته به دریافت انرژی روزانه و ھمچنين دریافت پروتئين و
چربی روزانه است.
• بنابراین دریافت انرژی روزانه ودریافت چربی و پروتئين با اثر روی پلیمرفیسم
ژن omentinباعث چاقی احشایی می شوند.
• کودکانی که تغذیه با شير مادر دارند سطح بیان ژن ھای
( SLC2A2 ،FASN ،PPARآلفاINSR ) ،در سلول ھای خونی
محیطی آنھا باالتر است و بنابراین سطح خطر پایين تری از اضافه وزن و
مقاومت به انسولين و دیس لیپیدمیا دارند.
• اثرات محافظت کنندگی شير مادر در بیان این ژن ھا می باشد.
لپتين یک ھورمون پتیدی کوچکی است که از ژن OBتولید می شود .وظیفه
لپتين مهار اشتها و تحریک گرمازایی است.
• مطالعات نشان داده اند که کمبود لپتين و لپتين رسپتور باعث پرخوری
(کاھش مکانیسم سيری) ،چاقی ،ناباروری و تعدادی دیگر از ناهنجاری ھا می
شود.
بیان باالی ژن FTOبا افزایش دریافت غذا و چاقی همبستگی دارد.
سروتونين ،نوروپپتید yو اندورفين در رفتارهای تغذیه ای تاثير دارند.
کاهش سروتونين و افزایش نوروپپتید yموجب افزایش میل به کربوهیدرات می
شود.
رژیم حاوی تریپتوفان( تخم مرغ ،شير ،سویا ،کنجد ،بادام زمینی) در ميزان
سروتونين مغز موثر است و رژیم حاوی تریپتوفان پائين موجب کاهش سروتونين
ً
مغزی شده و متعاقبا باعث اشتیاق به مصرف کربوهیدرات می شود.
نوروپپتید yدر طی محرومیت از غذا افزایش می یابد و موجب افزایش اشتها به
غذا می شود.
سیستم اندروفين موجب افزایش اشتها و گرایش به غذاهای چرب و شيرین می
شود.
( CRFعامل آزاد کننده کورتیکوتروپين) بر اشتها موثر است و موجب کاهش
دریافت غذا می گردد.
در ورزش CRFافزایش پیدا می کند و نيز در افراد افسرده و خیلی گرسنه نيز
این افزایش پدید می آید.
لپتين
محدودیت انرژی موجب کاهش سطح لپتين و گرسنگی اختیاری می شود
رزیستين
گرلين
• یک پروتئين پالسما است که از سلول ھای بافت چربی تولید می
شود.
• دارای ویژگی ھای حساس به انسولين و ضدالتھابی و سوخت و سازی
محافظت کننده می باشد.
• بر اساس یافته ھای مطالعه ای تغیير در پلیمرفیسم ژن آدیپونکتين با محیط
دور کمر باالتر و BMIو فشارخون سیستولیک و دیاستولیک باال ارتباط داشت.
عادات
غذایی
فرهنگ
افسردگی
محیط
چاقی
فعالیت
بدنی
همراهی
خانواده
هورمون
ها
ژن
شیر
مادر
فضای
فیزیکی
اشتها
بیماریها
سابقه
فامیلی
اقتصادی
واجتماعی
ناامنی
غذایی
وزن تولد
تغذیه
سندرم
کوشینگ
هیپوتیرو
ئید
طبقه
اجتماعی
دیابت
بارداری
.1وزن برای قد
.2نمايه توده بدني“ Body mass index= BMIبرای سن
.3دور کمر
.4چين پوستی عضله سه سر
21
23
(WHOسازمان بهداشت جهانی)
(CDCمرکز پیشگیری وکنترل بیماریهای آمریکا)
(NCHSمرکز ملی آمارهای سالمت آمریکا)
)International Obesity Task Force(IOTF
24
نمایه توده بدن بین صدک 85تا : 95اضافه وزن
نمایه توده بدن باالی صدک : 95چاقی
نمایه توده بدن بین 1+تا : Zscore 2+اضافه وزن
نمایه توده بدن باالتر از : Zscore 2+چاقی
25
درکودکان :
26
نمایه توده بدن باالتر از صدک : 95اضافه وزن
نمایه توده بدن بین 85تا : 95در معرض اضافه وزن
27
28
29
30
31
نمایه توده بدن باالتر از : 25اضافه وزن
نمایه توده بدن باالتر از : 30چاقی
32
بهار 93
ع -رزازی