Transcript finansal yönetim

FİNANSAL
YÖNETİM
Finansal yönetim; işletmelerin finansal kaynaklarının planlanması,
örgütlenmesi, yönetilmesi ve denetlenmesidir. Finansal işlemin geniş
bir kapsamı vardır. Finansal işlevlerle ilgili konular:
1. İşleyişin, değişiklikleri ve büyümenin planlanması
ve kestirilmesi
2. Muhasebe düzeninin ve bütçelemenin eşgüdümlenmesi
ve denetimi
3. Finanslama: Fonların elde olunması ve kullanımı
4. Maliyet analizi: Kapital maliyetinin ve işletme
maliyetlerinin ölçülmesi ve denetimi
5. Fiyatlandırma: Fiyat ve kâr arasında ilişki kurulması
6. Kredi ve geri ödetimi: Likidite ve müşteri
hesaplarının güvenliği
7. Varlıkların Yönetimi: Değişmez varlıklara
ve girdilere yapılan yatırımların kalanları.
8. Sigorta, prim ve emeklilik planlarının
yönetim ve denetimi.
9. Vergiler: Etkilerinin ölçülmesi ve en aza indirilmesi
FİNANS İŞLEVİNİN ÖRGÜTSEL KONUMU
FİNANS
MÜDÜRÜ
Muhasebeci
Veznedar
Kredi
Yöneticisi
KÜÇÜK BİR İŞLETMEDE FİNANSAL ÖRGÜTLEME
BAŞKAN
YARDIMCISI
FİNANS
Finans Müdürü
Kredi ve
Ödetimi
Sigorta ve
Primler
Denetçi
Nakit
Yönetimi
Fiyat
Analizi
Kâr
Analizi
Muhasebe
BÜYÜK BİR İŞLETMEDE FİNANSAL ÖRGÜTLEME
FİNANSAL YÖNETİMİN İŞLEVLERİ
1. FİNANSAL PLANLAMA: Gelecekteki para giriş çıkışlarının
kestirilmesi ve planlanmasıdır.
2. FİNANSLAMA: Günlük işlemlerden elde olunan nakit akışı ile
karşılanamayan fon gereksinimlerinin karşılanmasıdır.
3. FİNANSAL DENETİM: Para akışının plana ve kararlaştırılan
politikaya uygun olarak yürüyüp yürümediğini anlamak amacıyla
işletmenin geçmişteki ve şimdiki finansal işleyişi ve harcamaların
denetlenmesidir.
İŞLETMELERİN FİNANSAL YAPISININ
İNCELENMESİ
Bir işletmede kullanılan sermayenin elde edildiği kaynakların
türü ve özellikleri, bu kaynakların kendi aralarındaki bileşimi o
işletmenin finansal yapısını ortaya koyar.
İşletmelerin hangi ölçüler içinde öz ya da yabancı sermaye
kullanacakları, bunların hangi çeşit yatırımlara aktarılacağı
gibi konular işletmelerin finansal yapılarının özelliklerini
belirler.
Bu yapıyı ele alırken öncelikle sermaye ve bilanço konuları
ayrıntıyla ele alınacaktır.
SERMAYE
Sermaye terimi iktisatta, muhasebede ve işletmecilikte değişik
biçimlerde ve anlamlarda kullanılmaktadır.
İktisat yönünden sermaye, tüm fiziki üretim araçlarını (makine,
donatım, binalar vb.) kapsar.
İşletmecilikte sermaye; işletmenin amacı ve üretim çabalarına
uygun olarak toplanmış tüm maddi ve maddi olmayan
varlıklardır.
SERMAYE ÇEŞİTLİ ÖLÇÜTLERE GÖRE
BÖLÜMLENDİRİLEREK İNCELENEBİLİR
1. KAYNAKLARINA GÖRE SERMAYE: Öz sermaye,Yabancı
sermaye (Dış kaynak sermayesi)
2. NİTELİKLERİNE GÖRE SERMAYE: Maddi sermaye, Maddi
olmayan sermaye
3. KULLANIŞ BİÇİMLERİNE GÖRE SERMAYE: Durağan
sermaye, Döner sermaye
KAYNAKLARINA GÖRE SERMAYENİN
BÖLÜMLENDİRİLMESİ
1. ÖZ SERMAYE: Girişimci kendisi sermaye sahibi ise ve kuracağı
işletme elindekinden daha büyük bir sermayeyi gerektirmiyorsa
işletmeyi kurmak için kişisel varlıklarından işletmeye ayırdığı bu
sermaye ÖZ SERMAYE adını alır. İşte işletme sahibinin ya da
işletme ortaklarının koyduğu sermayeye öz sermaye denir.
2. YABANCI SERMAYE: İşletmenin borçlanma yoluyla sağladığı ve
belli bir karşılık ödediği sermayedir. Çoğu kez kısa, orta ve uzun
süreli olarak ayrılır.
ÖZ SERMAYE
1. Paylara bölünür
2. Kâr ve zarara katılır.
3. En az, payı oranında
sorumluluk taşır.
YABANCI SERMAYE
1. Paylara bölünmez, yalnızca
rakamlarla belirtilir.
2. Kâr ve zararla ilgisi yoktur.
3. Sorumluluk taşımaz.
4. Kararlara katılma hakkı verir. 4. Kararlara katılma hakkı
yoktur
5. Çoğu kez yönetime doğrudan .
5. Yönetime katılamaz.
katılır.
6. Çoğunlukla süresizdir.
6. Bir süreye bağlıdır.
7. Faiz söz konusu değildir.
7. Oranı önceden belirtilen bir
faiz getirir.
SERMAYENİN NİTELİKLERİNE GÖRE
BÖLÜMLENDİRİLMESİ
MADDİ SERMAYE
Elle tutulup gözle görülen, somut sermaye ögelerine maddi
sermaye denir. Örneğin; bina ve arsalar, makinalar, donanım,
stoklar taşıt araçları.
MADDİ OLMAYAN SERMAYE
Maddi sermaye ögelerine girmeyen ve soyut olarak oluşan sermaye
ögeleridir. Örneğin; patent hakları, şerefiye ( peştemallık ) lisanslar,
markalar, imtiyazlar.
KULLANIŞ BİÇİMLERİNE GÖRE SERMAYENİN
BÖLÜMLENDİRİLMESİ
1. Değişmez Sermaye
2. Döner Sermaye
1. DEĞİŞMEZ SERMAYE: İşletmeye bağlı olan ve yöneltildiği amaç
bırakılmadıkça işletmeden ayrılmayan değerlerin temsil ettiği
kapitaldir. Değişmez sermaye genellikle şu ögeleri kapsar:
Uzun süreli alacaklar ve fonlar
Maddi değişmez değerler
Maddi olmayan değişmez değerler
Katılımlar
2. DÖNER SERMAYE ( İşletme Sermayesi- Çalışma Sermayesi)
Üretim sürecine katılarak süreç sonunda tükenen, biçim değiştiren
ya da pazara sürülen sermaye ögelerine Döner Sermaye denir.
Döner sermayeyi oluşturan varlıklar , nakit ve işletmenin didinme
dönemi içinde genellikle bir yılda nakte çevrilebilir ya da
kullanılabilir özelliktedirler.
Değişmez sermaye ile döner sermaye arasındaki temel fark
değişmez sermayenin kullanılırken tüketilmemesine karşın, döner
sermayenin kullanılıp tüketilmesidir.
DÖNER SERMAYEYİ OLUŞTURAN İŞLETME VARLIKLARI
1. Nakit paralar
2. Taşınır değerler
3. Stoklar
4. Süreleri bir yıldan kısa ticari alacaklar ve alacak senetleri
5. Gelecek hesap döneminde ödetilecek alacaklar ve temel
didinme dışında geçici işlemlerden doğan alacaklar.
6. Gelecek hesap dönemine ilişkin kira, vergi, faiz gibi peşin
ödenmiş giderler.
7. Sermayenin ödenmiş bölümü
SERMAYENİN SAĞLANMASINDA FİNANSMAN ÇEŞİTLERİ
İşletmelere özgü her türlü amaç için kapitalin sağlanması
anlamına gelen finansmanının nasıl yapıldığı hangi
gereksinmeler için yapıldığı, sürekliliği, kaynağı gibi konuların
incelenmesi finansman çeşitlerini ortaya koyar. Finansman
türlü açılardan bölümlendirilmektedir:
a- Finansmanın yineleme derecesi
b- Sermayenin kaynakları
c- Sermayenin hareket yönü
d- Sermayenin niceliği
1. FİNANSMANIN YİNELENME DERECESİNE GÖRE
FİNANSMAN TÜRLERİ
•Sürekli Finansman
•Özel Finansman
•Sürekli Finansman: Sık sık karşılaşılan kapital gereksinimleri için
yapılan finansmandır. Günlük ya da dönemsel olarak veya belirli
sürelere bağlı olmadan yinelenen işletme gereksinimlerinin sürekli
karşılanması gerekir.
•Özel Finansman: İşletmelerin her zaman gereksinmedikleri, kimi
özel durumların oluşması ile doğan finansman gereğidir. Genellikle
bir ya da birkaç kez başvurulan finansmandır.
SERMAYENİN KAYNAKLARINA GÖRE FİNANSMAN
TÜRLERİ
1-Özkaynaklardan Finansman
2-Yabancı Kaynakalardan Finansman
3-Oto Finansman
1-Öz Kaynaklardan Finansman: İşletmelerin ya kuruluşlarının
başlangıcında ya da daha sonra ortaya çıkacak kapital
gereksinmelerinin işletme sahibi ya da sahiplerince
karşılanmasını belirleyen finansman biçimidir.
2-Yabancı Kaynaklardan Finansman:İşletmenin gereksindiği
kapitalin üçüncü kişilerden sağlanması demektir.
İki çeşidi vardır:
•Kısa Süreli Borçlar
•Uzun Süreli Borçlar
OTOFİNANSMAN
Bir işletmenin elde ettiği kârın tümünü ortaklarına dağıtmayarak,
bir bölümünü işletmede bırakmasıdır. İşletmelerde
otofinansman iki türlüdür.
1.Açık Otofinansman: İşletme ortaklarının bilgisi ile kârların
bir bölümünün ya da tümünün işletmede bırakılmasına denir.
Dağıtılmayan kârlar:
1. Ortaklara dağıtılabilir nitelikteki kâr payları
2. Yedek akçeler
3. Karşılıklar
4. Amortismanlar
2.Gizli Otofinansman: Gerçekte dağıtılmayan kârlardan oluşan
yedek akçe ayırmak demektir.
OTOFİNANSMANIN YARARLARI
1. Faiz ödemelerine yer bırakmayarak dolayısıyla da daha
hareketli bir fiyat politikası gütme olanağı verir.
2. Sermayeyi arttırımı için ortaklara başvurmadan işletmeye ek
kaynak yaratılabilir.
3. Sermaye arttırımı için yeni pay senetlerinin çıkarılması ve
bunların üçüncü kişilerce alınması durumunda işletme yönetimini
karşılaşacağı olumsuzluklar otofinansmanla engellenir.
4 .Özellikle küçük ve orta ölçekli işletmelerin kredi sağlama
güçlükleri alınan kredinin faiz yükünü karşılamadaki sorunları
otofinansmanla azaltılabilmektedir.
5. Gizli otofinansmanla işletme, göze batmadan ek kaynak yaratma
olanağını sağlayabilmektedir.
1. Otofinansman yöneticiler tarafından rasgele ve spekülatif amaçlarla
kullanılabilir.
2. Denetimin olmayışı riskli alanlara yatırım yapılmasını ve işletmenin
tümünün tehlikeye sokulmasına yol açar.
3. Kredi alma yerine otofinansmana başvurulması, kredi kurumlarının iş
hacmini daraltacak, kredi ,istemini düşürecektir.
4 Sermaye pazarları açısından olumsuzluklar doğuracaktır.
5. Gizli otofinansman yoluyla işletmenin durumunun olduğundan daha
kötü gösterilerek bunun art niyetler için kullanılması önemli bir
sakıncadır.
SERMAYE HAREKETİNİN YÖNÜ BAKIMINDAN
FİNANSMAN TÜRLERİ
1 .AKTİF FİNANSMAN: Sermaye veren yönünden gerçekleşen
finansmandır. Bu finansman, faiz geliri elde etmek , borçlu
işletmenin yönetimini etkilemek kâra katılmak, denetim, ileride
işletme ile birleşme sağlamak amacı ile yapılır.
2. PASİF FİNANSMAN: Sermayeyi alan yönünden gerçekleşen
finansmandır. Kapital yetersizliği kârlılığı arttırma isteği gibi
nedenlere bağlı olabilir.
SERMAYENİN NİCELİĞİ YÖNÜNDEN FİNANSMAN TÜRLERİ
1. NORMAL FİNANSMAN:
İşletmenin işlevlerinin yerine gelmesinde sermaye niceliği
yönünden bir güçlükle karşılaşılmaması durumunda söz
konusudur.
2. AŞIRI FİNANSMAN:
İşletmenin elinde bulunan sermaye niceliği, didinmelerini en
uygun biçimde yürütmesi için gereken sermaye niceliğinden fazla
ise buna aşırı finansman denir.
3. EKSİK FİNANSMAN:
İşletmenin ekonomik olarak çalışması için gerekli olan sermayenin
işletmede bulunmaması ya da sağlanamamasıdır.
İŞLETMELERİN SERMAYE KAYNAKLARI
Fon kullananlar ile fon sunanlar arasındaki akımı düzenleyen, çeşitli
kurumlar, araçlar ve hukuksal ile yönetsel yapı, bir ülkenin mali
pazarlarını ortaya koyar.Mali yapı içinde işletme sahiplerinin fon
sağlayabileceği iki temel pazar vardır. Bunlar, Sermaye Pazarı ve Para
Pazarıdır.
1- Para Pazarı ve Fon Sağlanması
Kısa süreli fonların sunu ve isteminin karşılaştığı pazarlar para pazarı
adını alır. Para pazarının araçları ticari senetler, bu pazarın kanalları ise
ticaret bankaları ve bu gibi borç para veren kurumlardır.
Para pazarlarının çeşitli pazarlarla ilişkisi vardır. Bunlar:
1- Sermaye pazarları ile ilgilidir,
2- Menkul değerler borsalarıyla ilgilidir,
3- Kambiyo borsaları, emtia borsaları, sigorta borsaları ve öbür borsalar
ile ilgilidir.
İŞLETMELERİN SERMAYE KAYNAKLARI
2- Sermaye Pazarları ve Fon Sağlanması
Bir yıldan uzun süreli fonların istem ve sunumunun karşılaştığı
pazarlardır. Bu fonların kullanımı, kısa süreli fonların kullanımına göre
daha geniş bir zaman dilimine yayılır.
A- Sermaye Pazarı Araçları
a) Menkul Değerler: Ortaklık ya da alacaklılık sağlayan, belli
bir tutarı temsil eden, yatırım aracı olarak kullanılan, dönemsel
gelir getiren, katlı nitelikte, seri olarak çıkarılan, birbirinin aynı
olan ve önceden belirlenen koşullara uygun olan “kıymetli
evrak”tır.
b) Öbür Araçlar: Menkul değerler dışında kalan ve koşulları
yasalarca belirlenmiş araçlardır.
B- Sermaye Pazarı Araçlarıyla İşletmelerin Finansmanı
a - Pay Senetleri (Hisse Senetleri)
b- Tahviller
c-Öbür Menkul Değerler
a - Pay Senetleri (Hisse Senetleri)
Şirket üzerinde mülkiyet hakkını belirleyen belgeye pay senedi
(hisse senedi) adı verilir. Pay senetleri çeşitli yönlerden
bölümlendirilebilir:
aa. Dolaşımları Bakımından Pay Senetleri
1. Nama (ada) yazılı pay senetleri: Şirkete ortak olan kişilerin
adlarına yazılı olarak düzenlenmiş pay senetleridir.
2. Hamiline (taşıyana) yazılı pay senetleri: Herhangi bir kişi adına
düzenlenmeyen, mülkiyet hakkını senedi elinde bulundurana
veren pay senedi türüdür.
a - Pay Senetleri (Hisse Senetleri)
bb. Sahiplerine Sağladığı Hak ve Çıkarlar Bakımından Pay Senetleri
1- Adi (bayağı) pay senetleri: Kâr dağıtımı, oy hakkı, mal varlığının
tasfiyede bölüşümü gibi konularda ortaklar arasında hiç bir farklılık
yaratmayan pay senetleridir.
2- Ayrıcalıklı pay senetleri: Kâr dağıtımında, tasfiyede mal varlığının
bölüşümünde ve başka konularda ayrıcalık hakları tanınmış pay
senetleridir.
Pay alma önceliğine sahip pay senetlerinde varolan ortaklara belli bir
süre içinde yeni senetlerden satın alma önceliği tanınır. Şirketler, yeni
çıkaracakları pay senetlerinden bir bölümünü bedelsiz olarak eski pay
sahiplerine dağıtırlar.
Diğer uygulamada ise, her ortağa sermayeden belli oranlarda satın alma
hakkı verilir. Ortakların elinde bulunan payın belli bir oranında bedelli
olarak yeni pay alma hakkı, pay senedinin üzerinde yazılı değerden
olmaktadır.
a - Pay Senetleri (Hisse Senetleri)
cc. Pay Senedine Benzer Değerler
1- Kâr ve Zarar Ortaklığı Belgeleri: Kâr ve zarara katılma ve ortaklık
hakkı vermekle birlikte, pay senedi sayılmayan bir menkul değerdir. Bu
belgeler belli bir süreye bağlıdır.
2. Katılma İntifa Senetleri: Ortaklık haklarına sahip olmaksızın, kârdan
pay alma, tasfiye sonuçlarından yararlanma, yeni pay alma gibi
olanaklara önceden belirlenen biçimde sahip olma hakkı veren menkul
değerlerdir. Ada ya da taşıyana yazılı olabilir.
B- Sermaye Pazarı Araçlarıyla İşletmelerin Finansmanı
b- Tahviller
Anonim şirketlerin borç para bulmak için saymaca (nominal) değeri eşit
olarak çıkardıkları borç senetlerine tahvil denir. Tahvillerin bir çok çeşidi
bulunmaktadır. Bunlar:
aa-Primli Tahviller: Tahvilin satışında başlangıçta ya da ana paranın geri
ödenmesi sırasında yapılan ek ödemeleri içeren tahvillerdir.
bb-Güvenceli Tahviller:Çıkarılacak tahvilin toplamına göre işletme
aktiflerinin tümü ya da bir bölümünün karşılık gösterildiği tahvillerdir.
cc-Kâra Katılımlı Tahviller: Tahvillerin faiz gelirleri dışında kârdan da pay
almasını sağlayan tahvil çeşididir.
dd-Endeksli Tahviller: Tahvil sahiplerine enflasyonun üstünde gerçek bir gelir
sağlamak isteyen işletmelerce çıkarılır. Enflasyondan etkilenmeyen belirli bir
değişkene bağlı olarak faiz ve ana para hesabı yapılır.
ee-Pay Senedi Satın Alma Hakkı Veren Tahviller: Tahvil sahiplerine, ödeme
süresi sona erdiğinde ya da belli bir süre içinde, ellerindeki borç senetlerini
pay senetleri ile değiştirme hakkı verilir.
B- Sermaye Pazarı Araçlarıyla İşletmelerin Finansmanı
c-Öbür Menkul Değerler
aa- Gelir Ortaklığı Senetleri: Köprü, baraj, elektrik santralı,
karayolu,demiryolu haberleşme sistemleri ile sivil kullanıma yönelik
deniz ve hava limanları ile benzerlerinden kamu kurum ve
kuruşlarının olanlarının gelirlerine, gerçek ve tüzel kişilerin ortak
olması için çıkarılan senetlerdir.
bb- Banka Bonoları ve Banka Garantili Bonolar: Kalkınma ve yatırım
bankalarının açtıkları krediler karşılığında elde ettikleri ticari
senetleri, ortak borçlu ve zincirleme kefil olarak halka sunmaları ile
oluşan “banka garantili bono”adını alır.
cc- Finansman Bonoları: Kısa süreli finansman gereksinmesini
karşılamak için çıkarılan bir menkul değerdir.
C- Sermaye Pazarı Kurumları
Sermaye pazarında, gereken tüm işlevleri yerine
getirmek üzere oluşan kurumlar dörde ayrılır:
a- Aracı Kuruluşlar
b- Yatırım Ortaklıkları
c- Yatırım Fonları
d- Öbür Kurumlar
C- Sermaye Pazarı Kurumları
a- Aracı Kuruluşlar: Sermaye pazarlarında menkul değerlerin alım ve
satımına aracılık eden kuruluşlar ikiye ayrılır: Bankalar ve Aracı
Kurumlar.
Aracı kuruluşların yapabilecekleri işler üçe ayrılır:
1- Sermaye Pazarı araçlarının halka sunulması
2-Sermaye pazarı araçlarının ikinci el pazarda alım-satımına aracılık
etmek
3- Müşteri portföyü yönetimi.
b- Yatırım Ortaklıkları: Sermaye pazarı araçları, altın ve öbür değerli
madenler portföylerini işletmek amacıyla oluşturulan anonim
şirketlerdir.
C- Sermaye Pazarı Kurumları
c- Yatırım Fonları: Halktan katılma belgeleri aracılığı ile toplanan
paralarla, belge sahipleri hesabına, riski dağıtarak, çeşitli sermaye
pazarı araçları ile taşınmaz mal, altın ve öbür değerli madenler
portföylerini işletmek amacıyla oluşturulan anonim şirketlerdir.
d- Öbür Kurumlar: SPK’nun 39. maddesi gereğince takas ve saklama,
derecelendirme, denetleme ile uğraşan kuruluşlar; yatırım danışmanlığı,
portföy yönetimi şirketleri, genel finans ortaklıkları sermaye pazarı
kuruluşları arasında sayılır.
C- Finansmana İlişkin Özel Kavramlar
a- Factoring
b- Leasing
c- Forward ve Swap
d- Varlığa Dayalı Menkul Kıymet
e- Repo
a- Factoring: Büyük çaplarda vadeli satış yapan işletmelerin, bu satışlarından
doğan 1-3 ay vadeli senete bağlı alacak haklarının finansal kuruluşlar
tarafından satın alınması işlemidir.
b- Leasing: Leasing, belli bir süre için kiralayan ve kiracı arasında imzalanan
ve üreticiden kiracı tarafından seçilip, kiralayan tarafından satın alınarak
kullanımı kiracıda, mülkiyetini satınalanda bırakan bir sözleşmedir.
c- Forward ve Swap: Uluslar arası düzeyde iş yapan işletmelerin, döviz
kurlarındaki dalgalanmaların doğurduğu riskleri en aza indirmek için
başvurdukları yöntemler Forward ve Swap’tır.
C- Finansmana İlişkin Özel Kavramlar
d- Varlığa Dayalı Menkul Kıymet (VDMK): Belli bir alacağı karşılık
göstererek, o varlığın değerinin belirli bir oranında çıkarılan menkul
değerlerdir. VDMK konusu olabilecek alacaklar için çeşitli ön koşullar
getirilmiştir. Buna göre:
1- Belirli bir nakit akımı olması
2- Alacak portföyünün geçmiş yıllardaki gelişiminin ölçülebilir olması
3- Yeterli ekonomik büyüklükte olması
4- Nakit akımları ile alacakların ödenmesi arasında en çok 30-45 günlük
fark olması
5- Süresi dolan alacakların ödenmesi
6- Toplam alacakların %80’i için çıkarma yetkisi verilmesi.
e- Repo: Repo, taraflarca anlaşmaya varılan belli bir faizi de içeren bir
fiyat üzerinden, bir menkul değerin belli bir süre sonra geri satın
alınması yükümlülüğü ile satılmasıdır.
Repo işlemleri, bankalar, aracı kurumlar, yatırım fonları, sigorta
şirketleri gibi mali kuruluşlara, portföylerindeki menkul değerleri
finanse etmelerine olanak sağlar.
III. İŞLETMELERİN YÖNETİMİNDE RİSK
Genel anlamda risk başarısızlığa uğrama tehlikesidir Risk, ekonomik
anlamdaki tüm didinmelerin karşılaştığı ve kullanılan kapitallerin yüz
yüze bulundukları kayıplara uğrama tehlikesidir.
.
Girişim yönünden düşünüldüğünde ise işletme varlıklarının değer
kaybına uğrama tehlikesidir.
RİSKİ DOĞURAN NEDENLER:
A. DOĞA OLAYLARI: Doğa olaylarına karşı önlemler alma, olayların yol
açabileceği zararları önemli ölçüde azaltabilir.
B. İNSANCIL İLİŞKİLER:İşletme içinde çalışan kişiler bir çok sorunun
doğmasına yol açabilirler.
C. KAPİTALİN KULLANILMASI:İşletmelerin finansmanında başvurulan
yolların her biri kendine özgü riskleri de kapsamaktadır.
Başlıca Risk Çeşitleri
PAZAR
RİSKİ
FİYAT
RİSKİ
YASAL
RİSK
EKONOMİK
KONJOKTÜR
RİSKİ
MODA
RİSKİ
TEKNOLOJİK
RİSK
YÖNETİM
RİSKİ
KREDİ
RİSKİ
ULAŞTIRMA
RİSKİ
Risk Çeşitleri
A- Pazar Riski:Pazarda karşı karşıya gelen işletmelerin ya da kişilerin
davranışlarının birbirleri için doğurduğu risklerdir.
B- Fiyat Riski: Birbiriyle sıkı sıkıya bağlı olan fiyat hareketleri ve genel
ekonomik işleyişteki değişiklikler, işletmelerde risklerin oluşmasına yol
açan önemli etkenlerdir.
C- Ekonomik Konjonktür Riski: Konjonktürün çok iyi olduğu dönemler
bulunabileceği gibi, çok kötü olduğu dönemler de bulunabilir. İşletmeler,
genelde ekonomik gidişin bu genel gidişiyle uyumlu bir gelişim gösterirler.
D- Yönetim Riski: İşletmelerde ana risklerden birisi, herhangi bir nedenle
kilit noktalardaki yöneticilerin yitirilmesi olasılığıdır.Bu durum, özellikle
küçük ya da kurumsallaşmamış işletmelerde daha çok görülür.
E- Teknolojik Risk: Teknolojik değişikliklerin çok hızlı olduğu günümüzde,
özellikle üretim alanında eski teknolojileri hızla geliştirmemek önemli bir
risktir.
Risk Çeşitleri
F- Moda Riski: Moda işlerinde yaratıcı olarak yer alan işletmeler, bu
modanın tutunmaması durumunda önemli kayıplara uğrar. Moda riski
iki yönlüdür:
1) Modanın tutunmaması nedeniyle kayıplarla karşılaşma olasılığı.
2) İşletmenin elinde modası geçmiş mal olarak büyük ölçüde stok
kalması.
G- Ulaştırma Riski: Malın alım yerinde teslim edilmesi durumunda, alıcı
için söz konusu olan risktir.
H- Kredi Riski: Pazarda kredi ile satılan mal bedelinin zamanında
ödettirilmemesi ya da ödettirilen tutarın gerçek tutardan az olması
olasılığı, kredi riskini yaratır.
İ- Yasal Risk: Siyasal iktidarların işletmelere ilişkin olarak yapacakları
yasal düzenlemeler, kimi işletmeleri çok olumlu etkilerken kimilerini de
olumsuz olarak etkiler.
RİSKLERDEN KORUNMA
A. GÜVENLİK ÖNLEMLERİ ALMAK
B. SINIRLAYICI ÖNLEMLER ALMAK
C. ÖZEL FONLAR AYIRMAK
D. RİSKİ BAŞKALARINA AKTARMAK
RİSKLERDEN KORUNMA
A- Güvenlik Önlemleri Almak: Risklerin gerçekleşmesini
engelleyici çeşitli önlemlerin önceden alınması, risklerden
korunmada ilk başvurulacak yoldur. Bu önlemler genellikle
tekniktir.
B- Sınırlayıcı Önlemler Almak: Risklerin vereceği zararların
azaltılması için, işletme dışı önlemlere de başvurulur.Örneğin;
patentlerin, markların korunması için bunların tescil edilmesi
gerekir.
C- Özel Fonlar Ayırmak: İşletmeler, sigorta şirketlerine
ödeyecekleri primlerin yükselmesi nedeniyle, kendileri zararların
karşılanması amacıyla özel fon oluşturmaktadırlar.
RİSKLERDEN KORUNMA
D- Riskin Başkalarına Aktarılması:Bu korunma önleminin temelini
sigorta oluşturur. Bir riskin sigorta işletmelerince
sigortalanabilmesi için şu nitelikleri taşıması gerekir:
1. Toplam zarar tutarı öngörülebilir olmalıdır.
2. Risk, geniş bir coğrafik alana dağılmalıdır.
3. Riskler arasında seçim yapılabilmelidir.
4. Aynı tür risklere karşı sigortalanacak kümenin geniş olması
gerekir.
Riskler sigortalanabilirlik açısından ikiye ayrılırlar:
• SPEKÜLATİF RİSKLER: Ya kazanma ya da yitirme olasılığı
bulunan durumlara ilişkin risk çeşitleridir.
• SİGORTALANABİLİR RİSKLER: Bu riskte belirsizlik vardır.
Zararın oluşup oluşmayacağı ya da ne zaman oluşacağı bilinmez.