Transcript Genel Muhasebe 4 (İndirme : 79)

KAYNAKLAR
KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR

İşletmeler edinmiş olduğu varlıkları öz
kaynak ve yabancı kaynak olmak üzere
iki tür kaynaktan sağlarlar. Yabancı
kaynaklar kendi içinde, kısa ve uzun
vadeli olmak üzere ikiye ayrılırlar.

Kısa vadeli yabancı kaynaklara ait
hesaplar pasif karakterli olduğundan
hesapların işleyişindeki ortak özellik
alacak
yanlarından
çalışmaya
başlamalarıdır. Borçlar arttıkça ilgili
hesapların
alacağına,
azaldığından
(ödedikçe) borcuna kayıt yapılır ve
dolayısıyla bu hesaplar daima alacak
kalanı verirler.
Bu gruptaki hesaplar, dönen varlıkların ayrılmasında kullanılan
ölçüye uygun olarak, en çok bir yıl veya işletmenin normal faaliyet
dönemi sonunda ödenecek yabancı kaynakları kapsar.
3032333435363738-
MALİ BORÇLAR
TİCARİ BORÇLAR
DİĞER BORÇLAR
ALINAN AVANSLAR
YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARIM HAKEDİŞLERİ
ÖDENECEK VERGİ VE DİĞER YÜKÜMLÜLÜKLER
BORÇ VE GİDER KARŞILIKLARI
GELECEK AYLARA AİT GELİRLER VE GİDER
TAHAKKUKLARI
39- DİĞER KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR
Mali Borçlar


İşletmelerde faaliyetlerin yürütülmesi için sadece öz
sermaye genel olarak yeterli olmamakta ve ek nakit
ihtiyacı için, menkul kıymet çıkarıp satmak ve
bankalardan kredi temin etmek yoluna da
gidilmektedir.
Mali borçlar, İşletmenin kredi kurumlarına olan kısa
vadeli borçları ile kısa vadeli para ve sermaye piyasası
araçları ile sağlanan kaynaklar ve vadesine bir yıldan
daha az süre kalan uzun vadeli mali borçların ana
para taksit ve faizlerini dekapsamaktadır.
Mali Borçlar
300- BANKA KREDİLERİ
301- FİNANSAL KİRALAMA İŞLEMLERİNDEN BORÇLAR
302- ERTELENMİŞ FİNANSAL KİRALAMA BORÇLANMA
MALİYETLERİ (-)
303- UZUN VADELİ KREDİLERİN, ANAPARA
TAKSİTLERİ VE FAİZLERİ
304- TAHVİL ANAPARA BORÇ TAKSİT VE FAİZLERİ
305- ÇIKARILMIŞ BONO VE SENETLER
306- ÇIKARILMIŞ DİĞER MENKUL KIYMETLER
308- MENKUL KIYMET İHRAÇ FARKLARI (-)
309- DİĞER MALİ BORÇLAR
Mali Borçlar
300- BANKA KREDİLERİ HESABI


İşletmenin
banka
ve
diğer
finans
kuruluşlarından aldığı kısa vadeli kredilere
ilişkin tutarların izlendiği hesaptır.
Bankalar rehin olarak verilen maddi duran
varlıkların
toplam
değeri
üzerin-den
bankacılıkta marj oranı denilen bir emniyet
payı düşüldükten sonra ödeme yapar.
Örneğin marj oran %20 ise maddi varlığın
değerinin %80’i kadar kredi verilir.
Hesabın İşleyişi :

İster avans, isterse borçlu cari hesap şeklinde
olsun bankadan kredi çekildiğinde 300 Banka
Kredileri Hesabının alacağına, kredi borcunu
arttırıcı işlemler yine hesabın alacağına
kaydedilirken, kredi borcu ödendiğinde
hesabın borcuna kayıt yapılır. İşletmeler
bankaya
borcundan
fazla
para
yatırmayacaklarından bu hesap daima alacak
bakiyesi verir.
Örnek 77:
a) İşletme, 17.02.200X tarihinde 200.000 YTL
nominal değerli devlet tahvilini Ziraat Bankası
Isparta Şubesine rehnederek, adına açılan altı
ay vadeli 5427 nolu ve % 20 marjlı kredi
hesabından 160.000 YTL çekmiştir.
b) Yukarıda alınan kredi 6 ay sonra 80.000 YTL.
faiz ile birlikte 240.000 YTL bankaya yatırılıp
rehnedilen devlet tahvili de geri alınmıştır.

Devlet tahvili rehin verildiğinde :

Kredinin kullanılması :

Altı ay sonra kredi ve faizinin ödenmesi:

Rehnedilen tahvilin geri alınması :

Bankaların müşterilerine belli limitli bir cari hesap
açarak müşterilerinin bu hesaptan kredi sınırları
içinde istedikleri zaman para çekme ve yatırmalarına
imkan sağladıkları hesaba borçlu cari hesap adı
verilir. Borçlu cari hesaplar açık kredi şeklinde
(kefaletsiz), kefalet karşılığı maddi teminat karşılığı
olabilir. Bu tür hesaplar genellikle bir vadeye bağlı
değildirler. İşletme kendi adına açılan borçlu cari
hesaptan ihtiyacı olduğu zaman kredi çeker, para
durumu elverişli olduğu zamanda yatırarak faizden
tasarruf sağlayabilir.
Örnek 78:
İşletme Vakıflar Bankasından 800.000.- YTL. limitli
açık kredi sağlamış ve bununla ilgili aşağıdaki
işlemleri gerçekleştirmiştir.
a) Kredi hesabından 500.000.- YTL çekmiştir.
b) Daha önce kredi hesabı üzerine satıcı lehine keşide
edilen 100.000.- YTL.lik çek bedelinin ödendiği
bildirilmiştir.
c) Kredi hesabına 200.000.- YTL yatırılmıştır.
d) Kredi hesabına banka tarafından 60.000.- TL faiz
tahakkuk ettirilmiştir.


Kredi hesabından para çekilmesi :
Kredi hesabı üzerine keşide edilen çekin
ödenmesi :

Kredi hesabına yapılan ödeme :

Kredi hesabına faiz tahakkuku :

Bankalar, işletme tarafından verilen belgeleri
inceledikten sonra, altın ve gümüş, hazine
bonoları, senetler, hisse senedi ve tahviller,
mal, ticari belgeler vb. maddi teminat karşılığı
borçlu cari hesap açmaya karar verebilirler.
Bu durumda kredinin karşılığını oluşturan
maddi varlığın değeri takdir edilir. Belirlenen
değerden belirli bir marj düşülerek kredi açılır.
Örnek 79:
Ziraat Bankasından senet karşılığı 700.000.- limitli kredi sağlan-mıştır.
Yapılan anlaşmaya göre Ziraat Bankası işletmenin getirdiği senetlere %
30 marj uyguladıktan sonra ödeme yapacaktır. Bu kredi ile ilgili
aşağıdaki işlemler gerçekleştirilmiştir.
a) 01.08.200X tarihinde işletme, toplamı 700.000 YTL eden 5 adet senedi
bankaya rehin olarak ciro etmiştir.
b) 03.08.200X açılan borçlu cari hesaptan % 30 marj düşüldükten sonra
kalan 590.000.- YTL’yi çekmiştir.
c) 30.08.200X tarihinde aldığı dekonttan bankaya teminata verilen ve
borçlusu Ali Acar olan 150.000.- YTL’ lik senet tutarının banka
tarafından tahsil edildiği ve 1.000.- YTL tahsil masrafı düştükten sonra
kalan tutarın kredi hesabımızdan mahsup edildiği anlaşılmıştır.

Senedin teminata verilmesi :

Bankadan kredi çekilmesi:

Teminattaki senedin banka tarafından
tahsili :

İşletmeler bankalardan yabancı para
türünde de kredi alabilirler. Alınan bu
krediler de YTL. cinsinden kaydedilmek
zorundadır. Ödeme sırasındaki faiz ve
kur farkı borçlanma gideri olduğundan
Finansman
Gideri
olarak
muhasebeleştirileceği gibi satın alınan
varlığın maliyetine de ilave edilebilir.
Örnek 80:
a) 01.05.200X, İşletme bir yabancı bankadan 6
ay vadeli 20.000.- Euro Kredi almıştır ve tutar
işletmenin Ziraat Bankasındaki mevduat
hesabına yatırılmıştır. Kredinin alınış tarihinde
1 Euro =1,700.- YTL.’dir.
b) 01.11.200X tarihinde kredi borcunun tamamı
ve 2.000 Euro faizi bankadaki mevduat
hesabından ödemiştir. Ödeme tarihinde 1
Euro = 1.800.- YTL.’dir.
Mali Borçlar
303-UZUN VADELİ KREDİLERİN ANAPARA TAKSİTLERİ VE
FAİZLERİ


Vadelerine bir yıldan fazla süre bulunmakla birlikte
uzun vadeli kredilerin, bilanço tarihinden itibaren 1
yıl içinde ödenecek anapara taksitlerinin ve tahakkuk
ettiği halde henüz ödenmeyen faizlerinin izlendiği
hesaptır.
Hesabın İşleyişi : Uzun vadeli borçların, bilançonun
düzenleme tarihini izleyen bir yıllık dönemde
ödenecek olan taksitleri ve faizleri bu hesaba alacak,
ödenmeleri halinde borç kaydedilir.
Örnek 81: İşletmenin daha önce bir bankadan almış
olduğu 4 yıl vadeli kredinin önümüzdeki bilanço
döneminde ödenecek anapara taksit tutarı 2.000.YTL dir.
Mali Borçlar
304- TAHVİL ANAPARA BORÇ TAKSİT VE FAİZLERİ


Bilanço tarihiden itibaren bir yıl içinde ödenecek tahvil
anapara borç taksitleri ile tahvillerin tahakkuk edip de
henüz ödenmeyen faizlerinin izlendiği he-saptır.
Hesabın İşleyişi : Kısa vadeli olma niteliği kazanan
tahvil taksitleri ve ödeme tarihi gelmiş faizler bu
hesaba alacak, ödendiklerinde ise borç kaydedilirler.
Örnek 82: 31.12.200X tarihinde daha önce 4 yıl
vadeli çıkarılan 800.- YTL.’lik tahvilin 2 taksitinin
süresi 1 Ekim 2008 tarihinde dolacaktır. Anapara borç
taksitinin vadesinin 1 yılın altına inmesi ve tahvil
bedelleri banka aracılığı ile ödenmesi kayıtlarını
yapınız.
Mali Borçlar
305- ÇIKARILMAŞ BONOLAR VE SENETLER


İşletmenin kısa vadeli finansman ihtiyacını karşılamak
için çıkardığı finansman ve banka bonoları gibi kısa
vadeli para ve sermaye piyasası araçları karşılığında
sağlanan fonların izlendiği hesaptır.
Hesabın İşleyişi : Menkul kıymetler ihraç
edildiğinde nominal bedel üzerinden bu hesaba
alacak, ödenmeleri halinde ise borç kaydedilir.
Örnek 83: İşletme 01.07.200X günü % 20 faiz
oranlı 6.000.- YTL.’lik finansman bonosunu nominal
değerleri üzerinden satıyor. Senetler 01.10.2007
günü faizi ile birlikte ödeniyor.Senetler satıldığında ve
Senetler ödendiğinde kayıtlar nasıl olacaktır?
Mali Borçlar
308- MENKUL KIYMET İHRAÇ FARKLARI (-)

Nominal değerinin altında ihraç edilen, tahvil senet
v.s. diğer menkul kıy-metlerin nominal değerleri ile
satış fiyatı arasındaki farkın gelecek döneme ait olan
kısmı bu hesapta izlenir.
Örnek 84: İşletme 01.07.200X günü 90 gün vadeli
olarak çıkardığı % 90 faiz oranlı 6.000 YTL.lik
finansman bonosunu, peşin değeri olan 5.700.YTL.den satıyor. Finansman bonosu ihracını ve ihraç
farkının gider yazılmasını kaydediniz.
Bu gruptaki hesaplar, dönen varlıkların ayrılmasında kullanılan
ölçüye uygun olarak, en çok bir yıl veya işletmenin normal faaliyet
dönemi sonunda ödenecek yabancı kaynakları kapsar.
3032333435363738-
MALİ BORÇLAR
TİCARİ BORÇLAR
DİĞER BORÇLAR
ALINAN AVANSLAR
YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARIM HAKEDİŞLERİ
ÖDENECEK VERGİ VE DİĞER YÜKÜMLÜLÜKLER
BORÇ VE GİDER KARŞILIKLARI
GELECEK AYLARA AİT GELİRLER VE GİDER
TAHAKKUKLARI
39- DİĞER KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR
Ticari Borçlar

İşletmeler esas faaliyet konusu olan işini ve diğer
işlerini ya peşin, ya da kredili olarak yapmaktadırlar.
Bu gruptaki hesaplar işletmenin ticari ilişkiler
nedeniyle ortaya çıkan bir yıla kadar vadeli senetli ve
senetsiz borçlarının izlendiği hesap grubunu içerir.
320
321
322
326
329
SATICILAR
BORÇ SENETLERİ
BORÇ SENETLERİ REESKONTU (-)
ALINAN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR
DİĞER TİCARİ BORÇLAR
Ticari Borçlar
320- SATICILAR
İşletmenin faaliyet konusu ile ilgili her türlü
mal ve hizmet alışlarından kaynaklanan
senetsiz borçlarının izlendiği hesaptır.
Hesabın İşleyişi : Kredili mal alışı, satıcının
işletme adına yaptığı harcamalar vb.
sebeplerle
ortaya çıkan senetsiz borcun
doğması ile 320- Satıcılar Hesabına alacak,
ödenmesi ile borç kaydedilir.
Örnek 85:
a) İşletme, satıcı Bay C’ den tamamı kredili 72.000.- YTL.’si KDV olmak
üzere 472.000..- YTL.’lik mal almıştır.
b) Alınan mallardan KDV dahil 23.600.- YTL.’lik kısmı istenilen şartları taşımadığından satıcı Bay C’ ye iade ediliyor ve bedeli satıcıya olan borçtan
mah-sup ediliyor.
c) Satıcı bay D’ den % 18 KDV dahil 236.000.- YTL.’lik, Satıcı Bay K’ dan %
18 KDV dahil 354.000.- YTL.’lik malın tamamı kredili olarak satın
alınıyor.
d) Satıcı Bay D’ den alınan malın işletmeye nakli için satıcının işletmemiz
adına ödediği % 18 KDV dahil 11.800.- YTL. ile ilgili belge alınıyor.
e) Satıcı bay C’ ye olan borcun 100.000.- YTL.’si nakden ödeniyor.
f) Satıcı bay K’ dan işletmeye 3.600.- YTL.’si KDV olmak üzere 23.600.YTL.’lik iskonto sağladığını ve tutarı borcumuzdan mahsup ettiğini
bildiren bir dekont alınıyor.
g) Satıcı bay D’ ye olan borca karşılık 50.000.- YTL’lik çek 100.000.YTL.’lik senet ciro ediliyor.
h) Satıcı Bay C’ ye olan borcun 200.000.- YTL.’si satıcının aynı banka
nezdindeki hesabına virman yoluyla ödeniyor.
i) Satıcı bay K’nın emri üzerine kendisinin 150.000.- YTL’.lik borçlu olduğu
Bay X’e ilgili tutar nakden ödeniyor.
Ticari Borçlar
321- BORÇ SENETLERİ


İşletmenin faaliyet konusu ile ilgili her türlü mal ve
hizmet alımlarından kaynaklanan senede bağlanmış
ticari borçların izlendiği hesaptır. Ortaklar, ana
kuruluş iştirakleri ve bağlı ortaklıklara olan senetli
ticari borçların bilanço dip-notlarında gösterilmesi
gerekir.
Hesabın İşleyişi:
321- Borç Senetleri Hesabı,
işletme sahibi veya yetkilileri tarafından imzalanan, 1
yıldan daha kısa vadeli bonolar ile poliçe kabul
edildiğinde alacaklanır, bunların ödenmesi ile
borçlanır. Hesabın alacak kalanı senetli borçların
tutarını gösterir.
Senet Verilmesi :
Örnek 86: İşletme 100.000.- + %18 KDV liralık
malı iki ay vadeli bir bono imzalayarak satın
alıyor.
Poliçe Kabulü :
Örnek 87: Satıcı Bay C’ye olan 200.000.YTL.’lik borca karşılık satıcı tarafın-dan
düzenlenen aynı tutarda poliçe almış ve
‘kabulümdür’ diye yazarak aynı tarihte
keşideci bay C’ ye gönderilmiştir.
Senedin Ödenmesi :
Örnek 88: Vadesi dolan 80.000.- YTL. senedi geri
alarak tutar ödeniyor.
Senedin Yenilenmesi :
Örnek 89: Vadesi gelen 200.000.- Tl’ lik borç senedi
işletmenin nakit duru-munun elverişsizliği sebebiyle
ödenemiyeceğinden senedin alacaklısı ile ileri tarihi
240.000.- YTL nominal değerli yeni bir senetle
değiştirilmesi hususunda anlaşılmış ve değiştirme
işlemi gerçekleştirilmiştir.
Hesaba Karşılık bono verilmesi :
Örnek 90: İşletme borçlu bulunduğu satıcı Bay K’ya
120.000.- YTL’.lik bir bono imzalayarak veriyor.
Ticari Borçlar
326- ALINAN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR
İşletmenin;

Üçüncü kişilerin belli bir işi yapmalarını sağlamak

Üçüncü kişilerin aldıkları bir değeri geri vermelerini sağlamak,

Belli sözleşmeler nedeniyle gerçekleşecek bir alacağın karşılığı
olarak aldığı depozito ve teminatların izlendiği hesaptır. Örneğin
işletme kiraya verdiği binasının hasarı karşılığı olarak depozito
alabilir. Bu para binada hasar olmadığı ve bina boşaltıldığı
zaman kiracıya geri verilecek bir tutarı ifade eder. Hasar olur ise
hasar bu tutardan mahsup edilir.
Hesabın İşleyişi: Yukarıda belirtilen nedenlerle alınan depozito
ve temi-natlar bu hesabın alacağına, geri verilenler veya hesaba
sayılanlar ise borcuna kaydedilir.




Örnek 91: İşletme 3 yıl için kiraya verdiği işyeri için
depozito olarak 60.000.- YTL. tahsil etmiştir.
Örnek 92: İşletmenin tomruk satışı için açmış olduğu
ihaleye üç firma katılmış ve her birinden 15.000.- YTL
nakdi teminat alınmıştır.
Örnek 93: İhale, katılan A firmasının üzerinde
kaldığından diğer iki firmanın teminatı olan
30.000.YTL iade edilmiştir.
Örnek 94: İhale üzerinde kalan A firması işi
yapmaktan vazgeçtiğini bildirmiş, bunun üzerine
işletme 15.000 YTL.lik teminatı gelir kaydetmiştir.
Bu gruptaki hesaplar, dönen varlıkların ayrılmasında kullanılan
ölçüye uygun olarak, en çok bir yıl veya işletmenin normal faaliyet
dönemi sonunda ödenecek yabancı kaynakları kapsar.
3032333435363738-
MALİ BORÇLAR
TİCARİ BORÇLAR
DİĞER BORÇLAR
ALINAN AVANSLAR
YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARIM HAKEDİŞLERİ
ÖDENECEK VERGİ VE DİĞER YÜKÜMLÜLÜKLER
BORÇ VE GİDER KARŞILIKLARI
GELECEK AYLARA AİT GELİRLER VE GİDER
TAHAKKUKLARI
39- DİĞER KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR
Diğer Borçlar

Bu hesap grubu, herhangi bir ticari nedene dayanmadan
meydana gelmiş ve en çok bir yıl içinde ödenmesi düşünülen
borçların kaydedildiği hesap grubudur. THP’ında aşağıdaki gibi
bölümlenmiştir.
331
332
333
335
336
337
ORTAKLARA BORÇLAR
İŞTİRAKLERE BORÇLAR
BAĞLI ORTAKLIKLARA BORÇLAR
PERSONELE BORÇLAR
DİĞER ÇEŞİTLİ BORÇLAR
DİĞER BORÇ SENETLERİ REESKONTU (-)
Diğer Borçlar
331- ORTAKLARA BORÇLAR


İşletmenin esas faaliyeti konusu dışındaki işlemleri
dolayısıyla ortaklara borçlu bulunduğu tutarların
izlendiği hesaptır.
Hesabın İşleyişi: Borcun doğması halinde hesaba
alacak, ödenmesi halinde ise borç kaydedilir.
Örnek 95: İşletme
ortağı Bay A’ dan kısa vadeli
finansman ihtiyacını karşılamak için 300.000- YTL.
borç para almıştır.
Örnek 96: Ortak Bay A’ dan alınan borcun 200.000.-
YTL’.si ve 30.000.- YTL. faizini bankalar arası virman
yoluyla ödenmiştir.
Diğer Borçlar
332- İŞTİRAKLERE BORÇLAR

İşletmenin esas faaliyet konusu dışındaki
işlemleri dolayısıyla iştirakte bulunduğu
işletmelere olan borçlarının izlendiği hesaptır.
Hesabın İşleyişi : Borcun doğması halinde
hesaba alacak ödemesi halinde ise borç
kaydedilir.
Örnek 97: İşletme ortağı olduğu X şirketinden
içinde bulunduğu nakit dar-boğazını aşmak
maksadıyla 400.000.- YTL. ödünç para alıyor.
Tutar işletmenin banka hesabına yatırılıyor.
Diğer Borçlar
333- BAĞLI ORTAKLIKLARA BORÇLAR

İşletmenin; sermaye taahhüdünden borçları
hariç olmak üzere faaliyet konusu dışındaki
işlemleri dolayısıyla bağlı ortaklıklara olan
borçlarının izlendiği hesaptır.
Hesabın İşleyişi: Borcun doğması halinde
bu hesaba alacak, ödenmesi halinde ise borç
kaydedilir.
Örnek 98: Bağlı ortaklıktan 100.000.- YTL. borç
para alınmıştır.
Diğer Borçlar
335- PERSONELE BORÇLAR

İşletme personelinin tahakkuk etmiş olup henüz
ödenmemiş ücretleri ile diğer nedenlerden doğan
alacaklarının izlendiği hesaptır.
Örnek 99: İşletme ana sözleşmenin gereği genel kurul
toplandıktan sonra net kârının % 5’ini personele
temettü olarak dağıtmaktadır. İşletmenin 2007 yılı
vergiden sonraki kârı 4.000.000.- YTL’ dir. Şirketin
genel kurulu 25.04.2008 tarihinde yapılmıştır.
Örnek 100: Başka
bir şehre 20.000.- YTL. avans
ödenerek görevli gönderilen personel görev
dönüşünde 25.000.- YTL.’lik belge ibraz etmiş avansı
aşan tutar kendisine ödenmek üzere hesaba alınmış,
daha sonra ödenmiştir.
Diğer Borçlar
336- DİĞER ÇEŞİTLİ BORÇLAR
Ticari işlemlere dayanmayan ve yukarıdaki hesapların
hiçbirinin kapsamına girmeyen borçların izlendiği
hesaptır.
Örnek 101: İşletme iyi ilişkiler içinde bulunduğu X
işletmesinin talebi üzerine kendisine hatıra dayanan 3
ay vadeli 50.000.- YTL değerinde bono imzalayıp
vermiş, söz konusu tutarı X işletmesinin hesabına
borç kaydetmiştir.
Örnek 102: Vade sonunda senet bedelinin X işletmesi
tarafından ödendiği bildirilmiş ve X işletmesi ayrıca
pul bedelini nakit olarak göndermiştir.
Bu gruptaki hesaplar, dönen varlıkların ayrılmasında kullanılan
ölçüye uygun olarak, en çok bir yıl veya işletmenin normal faaliyet
dönemi sonunda ödenecek yabancı kaynakları kapsar.
3032333435363738-
MALİ BORÇLAR
TİCARİ BORÇLAR
DİĞER BORÇLAR
ALINAN AVANSLAR
YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARIM HAKEDİŞLERİ
ÖDENECEK VERGİ VE DİĞER YÜKÜMLÜLÜKLER
BORÇ VE GİDER KARŞILIKLARI
GELECEK AYLARA AİT GELİRLER VE GİDER
TAHAKKUKLARI
39- DİĞER KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR
Alınan Avanslar
Gerek satış sözleşmeleri dolayısıyla,
gerekse diğer nedenlerle, işletme
tarafından üçüncü kişilerden alınan
avansların izlendiği hesap grubudur.
340 ALINAN SİPARİŞ AVANSLARI
349 ALINAN DİĞER AVANSLAR
Alınan Avanslar
340- ALINAN SİPARİŞ AVANSLARI


İşletmenin satış amacıyla gelecekte yapacağı mal ve hizmet
teslimleri ile ilgili olarak peşin tahsil ettiği tutarların izlendiği
hesaptır.
Hesabın İşleyişi : Alıcılardan alınan avanslar bu hesabın
alacağına kaydedilirken, malın teslim edilmesi, hizmetin
görülmesi, sözleşmenin feshi dolayısıyla iadesi durumunda
hesabin borcuna kaydedilir.
Örnek 103:
a) Alıcı Bay C’den daha sonra gönderilecek mala karşılık olmak
üzere 100.000.-YTL. avans alınmıştır. Alıcı ödemeyi işletmenin
bankadaki hesa-bına yapmıştır.
b) Alıcı Bay C’ ye % 18 KDV dahil 472.000.- YTL’ lik mal
gönderilmiş bedelden daha önce alınan 100.000.- YTL’ lik avans
düşüldükten sonra kalan tutarın yarısı nakden tahsil edilmiş
yarısı için ise çek alınmıştır.
Bu gruptaki hesaplar, dönen varlıkların ayrılmasında kullanılan
ölçüye uygun olarak, en çok bir yıl veya işletmenin normal faaliyet
dönemi sonunda ödenecek yabancı kaynakları kapsar.
3032333435363738-
MALİ BORÇLAR
TİCARİ BORÇLAR
DİĞER BORÇLAR
ALINAN AVANSLAR
YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARIM HAKEDİŞLERİ
ÖDENECEK VERGİ VE DİĞER YÜKÜMLÜLÜKLER
BORÇ VE GİDER KARŞILIKLARI
GELECEK AYLARA AİT GELİRLER VE GİDER
TAHAKKUKLARI
39- DİĞER KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR
Ödenecek Vergi ve Diğer
Yükümlülükler

İşletme, ticari faaliyetle bulunurken gerek personeline
gerekse üçüncü kişilere yaptığı bazı ödemelerden
yasalar ya da yaptığı sözleşmeler gereği bazı
kesintiler yapmak ve bunları adına kesinti yapılan
kurumlara yatırmak zorun-dadır. GVK gereğince
yapılan Gelir Vergisi kesintisi, DVK gereğince yapılan
Damga Vergisi ödemeleri, SSK Mevzuatı gereği
yapılacak kesintiler, sendika aidatları, icra taksitleri,
kanuni süresinde ödenmeyen vergi ve yükümlülükler
vb. borçlarının izlendiği hesap grubudur.
360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR
361 ÖDENECEK SOSYAL GÜVENLİK KESİNTİLERİ
368 VADESİ GEÇMİŞ ERTELENMİŞ VEYA TAKSİTLENDİRİLMİŞ
VERGİ VE DİĞER YÜKÜMLÜLÜKLER
369 ÖDENECEK DİĞER YÜKÜMLÜLÜKLER
Ödenecek Vergi ve Diğer Yükümlülükler
360- ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR

İşletmenin ekonomik faaliyetleri sonunda yaptığı ödeneklerden
mevzuat uyarınca mükellef ve sorumlu sıfatıyla keserek ilgili
kurumlara yatıracağı vergi, resim, harç, fon, vb. kesintiler ile
ilgili işlemlerin izlendiği hesaptır.
Hesabın İşleyişi: Yapılan ödemelerden vergi, fon vb. kesintiler
yapıldığında ya da işletmece ödenecek bir vergi borcu tahakkuk
ettirildiğinde hesabın alacağına, ödemeler yapıldıkça borcuna
kayıt edilir.
Örnek 104: İşletme muhasebecisine olan 20.000.- YTL. muhasebeci
ücretinden 4.400.- YTL. Gelir Vergisi kestikten sonra kaydın
tutarı nakden ödenmiştir.
Örnek 105: İşletmenin bir önceki ayda ödenecek Vergi ve fonlar
hesabına kaydettiği 22.000.- Gelir Vergisi 5.000.- YTL Damga
vergisi vergi dairesine yatırılmıştır.
Ödenecek Vergi ve Diğer Yükümlülükler
361- ÖDENECEK SOSYAL GÜVENLİK
KESİNTİLERİ


İşletmenin personelinin hakedişlerinden sosyal
güvenlik mevzuatı hükümlerine göre kesmekle
yükümlü olduğu personele ait emeklilik keseneği,
sigorta primleri ile bunlara ilişkin işveren payları ve
işverence sosyal güvenlik kuruluşlarına ödenecek
diğer yükümlülüklerin izlendiği hesaptır.
Hesabın İşleyişi : Kesintiler yapıldıkça bu hesap
alacaklandırılır, ödemeler yapıldıkça borçlandırılır.
Örnek 106: İşletmede çalışan bir işçinin Ağustos 2007
ayına ait ücret bilgileri aşağıdaki gibidir. Ücretin
tahakkuku ile ilgili kaydı yapınız.
Brüt Ücret
600
Kesintiler
169.5
SSK İşçi Payı
84
İşsizlik Primi
6
Gelir Vergisi
76.5
Damga Vergisi
3
Net Ücret
430.5
SSK İşveren Payı 120 YTL.
İşsizlik Primi İşveren Payı 12 YTL’dir.
/
770 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ HS.
335 PERSONELE BORÇLAR HS.
360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR
HS.
361 ÖDENECEK SOYAL GÜVENLİK
KESİNTİLERİ HS.
Ücret tahakkuku
/
732
430.5
79,5
222
Ödenecek Vergi ve Diğer Yükümlülükler
368 VADESİ GELMİŞ ERTELENMİŞ VEYA
TASTİLENDİRİLMİŞ VERGİ VE DİĞER YÜKÜMLÜLÜKLER


Kanuni süresinde ödenmeyen vergi yükümlülükler ile
erteleme ve taksitlendirme süresi bilanço tarihinde bir
yıldan az olan vergi ve yükümlülüklerin izlendiği
hesaptır.
Hesabın İşleyişi: Vadelerinde ödenmeyen vergi ve
yükümlülükler ile erteleme veya taksitlendirme süresi
bir yıldan az olanlar ile vadesi 1 yılın altına düştüğü
için 438 nolu hesaptan bu hesaba aktarılanlar hesabın
alacağına, ödenmeleri halinde ise borcuna kaydedilir.
Örnek 107: İşletme vadesi gelen 400.000.- YTL.’lik
kurumlar vergisi taksidinin 3 ay tecilini talep ediyor.
Talep vergi dairesi tarafından kabul ediliyor.
UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR

Kredi
kurumlarından,
sermaye
piyasasından ve işletmenin ilişkide
bulunduğu üçüncü kişilerden sağlanan
ve bir yıldan fazla vadeli olan işletme
borçları uzun vadeli Yabancı Kaynaklar
grubunu oluşturur.
Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar
40
42
43
44
47
48
MALİ BORÇLAR
TİCARİ BORÇLAR
DİĞER BORÇLAR
ALINAN AVANSLAR
BORÇ VE GİDER KARŞILIKLARI
GELECEK YILLARA AİT GELİRER VE GİDER
TAHAKKUKLARI
49 DİĞER UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR
Mali Borçlar

Bilanço tarihi itibariyle vadesine 1 yıldan fazla süre
kalmış bulunan, banka ve diğer finans kurumlarından
alınan krediler ile işletme borçlanma amacıyla ihraç
edilmiş, menkul değerler bu hesap grubunda yer alır.
Bu gruptaki hesaplar:
400
405
407
408
409
Banka Kredileri
Çıkarılmış Tahviller
Çıkarılmış Diğer Menkul Kıymetler
Menkul Değer İhraç Farkları (-)
Diğer Mali Borçlar, şeklinde bölümlenebilir.
Mali Borçlar
400 BANKA KREDİLERİ


Banka ve finans kurumlarından alınan 1 yıldan uzun
vadeli kredilerle ilgili işlemlerin izlendiği hesaptır.
İşleyişi: Uzun vadeli kredi alındığında hesabın
alacağına, bilanço tarihinden itibaren takip eden yıl
içinde ödenecek anapara taksitleri ile faizleri hesabın
borcuna yayılırken 303 Uzun Vadeli Kredilerin
Anapara Taksitleri ve Faizleri hesabının alacağına
kaydedilir.
Örnek 108: İşletme bir bankadan 700.000 YTL’lik 2 yıl
vadeli %20 faizli, faizi kredi ile birlikte 2 yılın sonunda
ödenmek üzere kredi almıştır. Kredi işletmenin
bankadaki mevduat hesabına aktarılmıştır.
Mali Borçlar
405 ÇIKARILMIL TAHVİLLER


İşletme tarafından vadesi 1 yıldan daha uzun süreli
olarak çıkarılan tahvillerle ilgili işlemlerin izlendiği
hesaptır.
İşleyişi: Çıkarılmış tahviller nominal bedeller ile bu
hesaba alacak kaydedilir. Bilanço tarihinden itibaren 1
yıl içinde ödenecek tahvil anapara, borç ve taksitleri
bu hesabın borcuna kaydedilirken 304 Tahvil,
Anapara, Borç, Taksit ve Faizleri hesabına alacak
kaydedilir.
Örnek 109: İşletme 4 yıl vadeli 400.000 YTL’lik tahvili
aracı banka tarafından satılmış ve tutar mevduat
hesabına aktarılmıştır.
Örnek 110: Tahvillerin vadesi 1 yılın altına inmiştir.
Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar
40
42
43
44
47
48
MALİ BORÇLAR
TİCARİ BORÇLAR
DİĞER BORÇLAR
ALINAN AVANSLAR
BORÇ VE GİDER KARŞILIKLARI
GELECEK YILLARA AİT GELİRER VE GİDER
TAHAKKUKLARI
49 DİĞER UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR
TİCARİ BORÇLAR
420
421
422
426
429
SATICILAR
BORÇ SENETLERİ
BORÇ SENETLERİ REESKONTU (-)
ALINAN DEPOZİTO ve TEMİNATLAR
DİĞER TİCARİ BORÇLAR
Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar
40
42
43
44
47
48
MALİ BORÇLAR
TİCARİ BORÇLAR
DİĞER BORÇLAR
ALINAN AVANSLAR
BORÇ VE GİDER KARŞILIKLARI
GELECEK YILLARA AİT GELİRER VE GİDER
TAHAKKUKLARI
49 DİĞER UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR
Diğer Borçlar
Herhangi bir ticari nedene dayanmadan meydana
gelmiş vadeleri 1 yıldan fazla borçlarla ilgili işlemlerin
izlendiği hesap grubudur. Tekdüzen hesap planında:
431 ORTAKLARA BORÇLAR
432 İŞTİRAKLERE BORÇLAR
433 BAĞLI ORTAKLARA BORÇLAR
436 DİĞER ÇEŞİTLİ BORÇLAR
437 DİĞER BORÇ SENETLERİ REESKONTU (-)
438 KAMUYA OLAN ERTELENMİŞ veya
TAKSİTLENDİRİLMİŞ BORÇLAR
ÖZ KAYNAKLAR

Öz kaynaklar (öz sermaye ) işletme sahip
veya sahiplerinin işletme varlıkları üzerindeki
parasal haklarını gösterir.
Varlıklar – Yabancı Kaynaklar = Öz Kaynaklar
Öz kaynak işletmenin net aktif toplamının
ortaklar tarafından karşılanan kısmını ifade
eden tutarların yer aldığı hesap grubunu
oluşturur.
ÖZ KAYNAKLAR
50
52
54
57
58
59
ÖDENMİŞ SERMAYE
SERMAYE YEDEKLERİ
KÂR YEDEKLERİ
GEÇMİŞ YILLAR KÂRLARI
GEÇMİŞ YILLAR ZARARLARI
DÖNEM NET KÂRI (ZARARI )
50 ÖDENMİŞ SERMAYE
500 SERMAYE
501 ÖDENMEMİŞ SERMAYE (-)
52 SERMAYE YEDEKLERİ
520 HİSSE SENEDİ İHRAÇ PRİMLERİ
521 HİSSE SENEDİ İPTAL KÂRLARI
529 DİĞER SERMAYE YEDEKLERİ
54 KÂR YEDEKLERİ
540 YASAL YEDEKLER
541 STATÜ YEDEKLERİ
542 OLAĞANÜSTÜ YEDEKLER
548 DİĞER KÂR YEDEKLERİ
549 ÖZEL FONLAR
57 GEÇMİŞ YILLAR KÂRLARI
570 GEÇMİŞ YILLAR KÂRLARI
58 GEÇMİŞ YILLAR ZARARLARI
580 GEÇMİŞ YILLAR ZARARLARI (-)
59 DÖNEM NET KÂRI (ZARARI)
590 DÖNEM NET KÂRI
591 DÖNEM NET ZARARI (-)
500 SERMAYE


İşletmeye tahsis edilen veya işletmenin
ana sözleşmelerinde yer alan ticaret
siciline tescil edilmiş bulunan sermaye
tutarı bu hesapta yer alır.
İşleyişi: İşletmelerin esas
sözleşmelerinde yer alan tescil edilmiş
bulunan sermaye bu hesaba alacak,
sermaye artışları alacak, azalışlar borç
olarak kayıt edilir.

Örnek: A kollektif şirketi iki ortak
tarafından 2000TL sermaye ile
kurulmasına karar verilmiştir.Ortak A ve
B sermayeleri eşit olup taahüt ettikleri
sermayenin yarısını nakit olarak
işletmeye koymuşlar kalan yarısı ise 1
ay sonra bankaya yatırmışlardır.
501 ÖDENMEMİŞ SERMAYE (-)

İşletmeye tahsis edilen veya ortaklarca
taahhüt edilen sermayenin henüz
ödenmemiş kısmının izlendiği hesaptır.
KAR YEDEKLERİ


Kar işletmenin öz kaynak tutarını arttırıcı
bir etki yapar.
İşletmeler karın bir bölümünü
dağıtmayarak işletmede bırakma yolunu
seçebilirler. Böylece özkaynak yapısı
güçlenir.
540 YASAL YEDEKLER


Kanun hükümleri uyarınca karda ayrılan
yedeklerin izlendiği bir hesaptır
Her yıl safi kar 20 de biri (%5) ödenmiş
sermayenin beşte birini buluncaya kadar
yedek akçe olarak ayrılması zorunludur.
541 STATÜ YEDEKLERİ

Şirket ana sözleşmesine göre ayrılan
yedeklerdir.
542 OLAĞANÜSTÜ YEDEKLER

Genel kurul tarafından ayrılmasına karar
verilen yedeklerdir.
549 ÖZEL FONLAR


Bu fonların yedek akçelerden farkı:
yedek akçeler genel bir amaca hizmet
ederken bu fonlar belirli bir amaca
hizmet için ayrılmış fonlardır.
Yardım akçesi, yatırım indirimi fonu,
yenileme fonu, yatırım fonu bu hesapta
izlenir.
570 GEÇMİÇ YILLAR KARLARI

Geçmiş faaliyet dönemlerinde ortaya
çıkan ve işletme sahibine veya
ortaklarına dağıtılmamış bulunan
kârlardan ilgili yedek hesaplarına
alınmayan tutarların izlendiği hesaptır.
590 Dönem Net Karı Hesabının borcuna
karşılık bu hesabın alacağına kaydedilir.
Açılış kaydında önceki dönem net karı
doğrudan bu hesabın alacağına
kaydedilir
580 GEÇMİŞ YILLAR
ZARARLARI

Geçmiş faaliyet dönemlerinde ortaya
çıkan dönem net zararlarının izlendiği
hesaptır.
591 Dönem Net Zararı Hesabının
alacağına karşılık bu hesabın borcuna
kaydedilir. Açılış kaydında önceki dönem
net zarar doğrudan bu hesabın borcuna
kaydedilir.
590 DÖNEM NET KARI

İşletmenin faaliyet dönemine ilişkin
vergi sonrası net kâr tutarının izlendiği
hesaptır.
Sonuç hesaplarında yer alan 692
Dönem Net Kârı veya Zararı
Hesabı'ndan aktarılan tutarlar bu
hesaba alacak olarak kaydedilir.
591 DÖNEM NET ZARARI
İşletmenin faaliyet dönemine ilişkin net
zarar tutarının izlendiği hesaptır.
Sonuç hesaplarında yer alan 692 Dönem
Net Kârı veya Zararı Hesabı'ndan aktarılan
tutarlar bu hesaba borç olarak kaydedilir.