Transcript PET ve SİNTİGRAFİ`NİN FTR `DEKİ YERİ

PET ve SİNTİGRAFİ’NİN FTR ‘DEKİ
YERİ
Dr. Ömer NAS
Yrd. Doç. Dr. Ali Sallı
04.02.2011
PET(Pozitron Emisyon Tomografi)

PET pozitron yayan radyonuklidler kullanılarak in
vivo dokuların metabolik haritalamasına olanak
sağlayan fonksiyonel bir görüntüleme tekniğidir.

Sıklıkla radyonuklid olarak ulaşılabilir olması, 110 dk
yarı-ömrü olması, birçok kanser türünde
tutulumunun yüksek olması gibi sebeplerden dolayı
FDG (Fludeoksiglukoz) 18 kullanılır.
PET(Pozitron Emisyon Tomografi)

PET tarayıcıları verileri iki ya da üç boyutlu
olarak toplayabilirler.

Bu veriler işlenerek aksiyel, koronal ya da
sagital görüntüler elde edilebilir, tüm vücut
veya organ düzeyinde tarama yapılabilir.
PET(Pozitron Emisyon Tomografi)
Klinik Kullanım:


PET tekniği günümüzde çoğunlukla Onkoloji
Bölümü tarafından kullanılmaktadır.Özellikle bazı
kanser türlerinin(ör: lenfoma) evrelenmesinde
kullanılmaktadır.
Bazı klinik çalışmalarda (Polisson,Palmer ve ark.)
PET ‘in inflamatuar artrit görüntülemesinde
kullanılabileceği rapor edilmiştir.
PET(Pozitron Emisyon Tomografi)

PET tekniği ile sinovit ve RA ‘da hastalık
aktivitesi ve tedavi etkinliği değerlendirilebilir.

Benzer şekilde PET Vaskülit ve Sarkoidoz
tanısında da kullanılabilmektedir.
PET(Pozitron Emisyon Tomografi)

RA . Direk grafide sadece erozyonlar ve eklem aralığında
daralma görülürken ,PET/CT de metabolik aktivitenin ,
inflamasyonun artışının gösterilmesi
PET(Pozitron Emisyon Tomografi)

RA. Odontoid proses
tutulumunun PET/CT ile
gösterilmesi
PET(Pozitron Emisyon Tomografi)
SpA ‘de entesitis,RA ile
karşılaştırma
A.Omuz
B.Sternoklaviküler eklemler
C. Lomber spinöz proses
D.Sakroiliak eklem
PET(Pozitron Emisyon Tomografi)
E. Kalça eklemi
F. Pubik simfisis
G. İskiyal tuberkul
PET(Pozitron Emisyon Tomografi)

Takayasu arteriti aktif olan hastanın normal MR
görüntüsü,eş zamanlı çekilen PET ile aktif
hastalığın gösterilmesi
Sintigrafi

Sintigrafi , gama ışınları yayan radyoizotopların kullanılarak
görüntü elde edilmesi esasına dayanan bir görüntüleme
tekniğidir.

Morfolojik görüntülerden ziyade fizyolojik ve metabolik bilgi
sağlar.

Vücuda verilen radyoizotopların uzaysal dağılımı ve
konsantrasyonunun haritalandırılması ile görüntüler elde
edilir.Görüntüsel kirlilik fazla ve görüntüler ile ilgili detaylar daha
azdır.
Sintigrafi

Görüntülerin elde edilmesi için radyoaktif
atomlar kullanılır.Bunlara radyonuklid veya
radyofarmasötik denir.

Sık kullanılan radyonuklidler: Tekneksyum
99m, Galyum 67 ‘dir.
Sintigrafi

Radyonuklidlerden yayılan gama ışınları bir
gama kamerası tarafından algılanarak
görüntüler oluşturulur.

Gama kamerası tek boyutlu olduğu için
görüntülerde sıklıkla süperpozisyon oluşur.

Kullanılan radyonuklid miktarı az olduğu için
daha az ayrıntı verir.
Sintigrafi

Oluşan superpozisyonu engellemek amacı ile
hastadan üç boyutlu görüntü alabilecek şekilde
dizayn edilmiş SPECT(Single Photon Emission
Computed Tomography) adı verilen sistem
geliştirilmiştir.

Bu sistemde X ışınlı tomografi ile sintigrafi
tekniği kombine edilmiştir.
Sintigrafi
Teknesyum 99m:

Teknesyum 99m perteknetat Sjögren Sendromunun
tanısında tükrük bezi tutulumunu göstermede
kullanılabilir (düşük uptake,gecikmiş ekskresyon).

Teknesyum 99m perteknetat sinovit tanısında da
kullanılabilir. Tc 99m fosfonat bileşiklerine göre sinovit
tanısında daha spesifik ancak daha az sensitiftir.
Sintigrafi
Teknesyum 99m:

Teknesyum 99m Difosfonat bileşikleri kemik
ve eklem sintigrafileri için kullanılır.

En bilinenleri Teknesyum 99m MDP(metilen
difosfonat), Teknesyum 99m HEDP(hidroksi
etilen difosfonat) ‘dir.

Osteoblastlar tarafından tutulurlar. Tutulumları
kan akımı ve metabolizma artışı ile artar.
Sintigrafi
Teknesyum 99m:

Çekimler Tc verilmesinden 2 saat sonra yapılır.

Anterior ve posterior iki görüntü alınır.

Tüm vücut çekimlerinde el ve ayakların küçük
eklemleri iyi görüntülenemez. Bu nedenle bu
eklemlerden , ayrıca tutulum gösteren diğer
bölgelerden spot çekim yapmak gerekir.
Sintigrafi
Kan akımı veya metabolizma artışı ;
 Travma
 İskemi
 Artrit
 Enfeksiyon
 Neoplazma gibi durumlarda
görülebildiği için yöntem sensitiftir ancak
spesifik değildir.
Sintigrafi
Galyum 67 Sitrat :

Inflamatuar ve neoplazik lezyonlarda Ga 67
sintigrafileri kan akımı değişikliklerinden daha az
etkilenir. Bu nedenle daha spesifiktir.

Ancak elde edilen görüntü rezolusyonlarının düşüklüğü
ve hedef/zemin aktivitesinin azlığı sebebi ile küçük
eklemlerde kullanılamaz.
Sintigrafi


Galyum 67 Sitrat :
Ayrıca Ga 67 uygulaması için enjeksiyondan en
az 24 saat sonra çekim yapılabilmektedir.
Yarı ömrü uzun olan bu radyonuklid hastaya
daha fazla radyasyon yükü yapmaktadır.
Sintigrafi
Galyum 67 Sitrat :




Ga 67 ile yapılan pulmoner sintigrafiler;
Sarkoidoz
Sistemik skleroz
Pulmoner fibrozis gibi intersitisyel akciğer
hastalıklarının yaygınlık ve şiddetini saptamada
kullanılmıştır.
Sintigrafi
Avantajları:
 Ucuz ve ulaşılabilirdir.
 Tek filmde tüm vücut tarama olanağı
vardır.
 Senisitivitesi yüksektir.
 Fonksiyonel bilgi verir.
Sintigrafi
Dezavantajları:
 Radyasyona maruziyet vardır.
 Uzun vakit alır.
 Spesifik değildir.
 Anatomik ayrıntı vermez.
Sintigrafi
Klinik Kullanım:

Sintigrafi özellikle kemik ve eklem patolojilerinde
henüz direk grafide ortaya çıkmamış lezyonları
gösterebilmektedir.

Ayrıca tek seansta tüm vücut çekimi yapılabildiği için
sistemik tutulumun erken evresi olan bazı
hastalıklarda, semptom vermeyen eklemleri de
görüntülemeye ve erken teşhise olanak sağlamaktadır.
Sintigrafi
Romatoid Artrit
(Her iki diz,ayak ve omuz, sol kalça
tutulumu)
Sintigrafi
Tüm vücut çekimi ile ;
 Hangi eklemin tutulduğu
 Tutulumun şiddeti
 Tedaviye yanıt değerlendirilebilir.
Sintigrafi

Radyoaktif olarak işaretlenmiş antikorlar
sintigrafide araştırma sahasıdır.

Artrit tanı ve takibinde işaretli CD4, E-selektin,
sitokin ve somatostatin reseptörleri ile yapılan
sintigrafiler deneysel olarak kullanımdadır.
Sintigrafi

Açıklanamayan bel ağrısı olan , malignite tanısı
veya şüphesi bulunanlarda sintigrafi şarttır.

Sintigrafi ile malign hastalık şüphesi ortadan
kaldırılabilir yahut teşhise yönelik ileri tetkikler
için rota çizilebilir.
Sintigrafi
82 yaşında meme kanseri olan ve yeni başlayan bel ağrılı hastadan metastaz
şüphesi ile çekilen Tc MDP sintigrafisi ve Kontrol CT. Çekilen sintigrafide
sakrum ve sağ pubik ramustaki artmış tutulum metastazdan ziyade yetmezlik
kırığı için tipiktir.CT de ise lineer iyileşme hattı gözlenmektedir.
Sintigrafi
Travma sonrası ;
 Travma şiddeti
 Stres kırığı
 Simfizit
 Kompleks Bölgesel Ağrı Sendromu
 Geçici osteoporoz gibi patolojilerin ayırıcı
tanısı henüz direk grafide belirmeden
sintigrafi ile yapılabilir.
Normal sintigram
Erişkin
Çocuk
Sintigrafi

Düşme sonrası çekilen
sintigramda kostalar ve
H şekilli sakroiliak
tutulum travmayı ,sağ
humerus tutulumu ise
kırığı göstermektedir.
Sintigrafi

Renal Osteodistrofi ve
sekonder
hiperparatiroidiye
sekonder özellikle
kraniyel ağırlıklı diffuz
iskelet tutulumu
Düşme sonrası sol kalça ağrısı ile gelen
83 yaşındaki hasta
a)Normal radyogram b)Ant. Ve post.
sintigrafide kırığı düşündüren artmış
sol femur tutulumu
c)CT ile femur boynunda
kırığın görüntülenmesi
Sintigrafi

Plantar fasiit (Sağ kalkaneal tüberküle yapışan plantar
fasya yerinde artmış tutulum)
Sintigrafi
a) Sağ tibial stres fraktürü
b) Bilateral Shin Splint
(Lineer yönelimli hafif
yoğunluklu tibial tutulum)
Sintigrafi

Osteomiyelit ;üç fazlı kemik sintigrafisi (dinamik , kan
havuzu ve kemik görüntüleri) , başparmaktaki fokal
hiperperfuzyonu ,hiperemiyi ve kemik tutulumunu
göstermektedir.
Sintigrafi

Paget hastalığı
(Artmış sağ prox. femur ve
genişlemiş tibialardaki tutulum)
Sintigrafi

RSDS (Sağ üst
ekstremitede distalde
diffuz artmış
tutulum)
Sintigrafi

Orak hücreli anemili sol kalça ağrılı hastada avasküler nekroz. En soldaki
radyogramda patoloji saptanmazken aynı dönem çekilen sintigrafide sol
femur başında fotopenik defekt vardır. Bir yıl sonraki direk grafide sol
femurda defekt görülürken bu dönemde çekilen sintigrafi iyileşme fazındaki
avasküler nekrozu göstermektedir. İki yıl sonraki direk grafide ise progresif
destrüksiyon ve deformite görülmektedir. Bu dönem sintigrafisi ise küçülmüş
deforme femur başını göstermektedir.
Sintigrafi
Spontan osteonekroz. Direk radyogramı normal
olan hastanın üç fazlı kemik sintigrafisi medial femoral
kondilde ve tibiada hiperperfuzyon, hiperemi ve artmış
kemik aktivitesini göstermektedir.
Sintigrafi
Heterotopik Ossifikasyon a)Sol kalça kırığı olan
hastada heterotopik ossifikasyon ile uyumlu tutulum
b)Direk grafi ile heterotopik ossifikasyonun
desteklenmesi
Kaynaklar








Isenberg - Imaging in Rheumatology - 2003 - 1st ed - Oxford
University
Isenberg - Textbook of Rheumatology - 2004 - 3rd edition Oxford University Press
Kelleys Textbook Of Rheumatology 8thEdition
Ege Romatoloji
Tıbbi Rehabilitasyon
Klippel - Prime On the Rheumatic Disease - 2008 - 13th ed –
Springer
De Lisa
Güncel Literatürler