Transcript irkete Genel Bak*

“MÜZAKERECİ-ARABULUCU-LİDER” ÖĞRENCİ
YETİŞİYOR PROJESİ
Prof. Dr. Abbas Türnüklü,
D.E.Ü. Anlaşmazlık Çözümü, Arş. Uyg. Merkezi
1
Akran arabuluculuğu nedir?
ARABULUCULUK, bir anlaşmazlığa düşmüş iki ya da
daha fazla sayıda öğrencinin,
•
ÜÇÜNCÜ bir öğrencinin kolaylaştırıcılığında,
bir araya gelip,
•
ortak sorunlarını müzakere ederek,
•
YAPICI VE BARIŞÇIL bir ÇÖZÜM bulmaya
çalışmasıdır.
2
Arabulucu öğrencinin görevi,
• çatışan taraflara kendi çözümlerine
ulaşabilmeleri için amaçlarını ve seçeneklerini
değerlendirmelerinde, yardımcı olmaktır.
• çatışan taraflar arasında yüzyüze
karşılıklı müzakereyi,
• karşılıklı iletişimi kolaylaştırmaktır.
3
Liselerden, sınıf
arkadaşlarının görüşleri
referans alınarak,
belirlenen “MüzakereciArabulucu-Lider
Öğrencilere”, müzakere
ve arabuluculuk becerileri
kazandırmaktayız.
Her sınıftada öğrencilere şu soruyu sorarak
arabulucuları belirliyoruz:
“Herhangi bir sınıf arkadaşınızla, aranızda yaşadığınız bir
anlaşmazlığı, kavgayı ya da çekişmeyi yapıcı ve
barışçıl olarak yönetmek için yardım almak istediğin ve
güvendiğin 3 sınıf arkadaşın kimdir?”
4
1. Her bir sınıftan 4 kız 4 erkek olmak
üzere toplam 8 öğrenci o sınıfın akran
arabulucuları olarak akran görüşleri
temel alınarak belirlenmektedir.
2. Sınıfın toplam öğrenci sayısının 1/4’ü
ya da 1/3’ü akran arabulucu olarak
belirlenmelidir.
3. Sınıfta anlamlı sayıda arabulucu olduğu
takdirde, bu öğrenciler o haftanın
arabulucuları olmasalar dahi, sınıfta doğal
akış içerisinde öğrenciler arasında
yaşanacak sorunlar açısından da önleyici
ve uzlaştırıcı olacaklardır.
5
“Müzakereci-Arabulucu-Lider
Öğrenciler”
Çatışma ve anlaşmazlık yaşayan arkadaşlarını
bir araya getirerek,
• onların kendi sorunlarını müzakere
etmelerini kolaylaştırmak amacıyla,
arabuluculuk yapmaktadırlar.
6
“Müzakereci-Arabulucu-Lider” öğrenciler,



bir yandan okulda öğrenci “şiddetini” azaltırken, diğer
yandan da,
toplumunun bütünleşmesine ve
farklılıklarına rağmen birlik, bütünlük, barış ve diyalog
içinde uzlaşarak yaşamasına
akran-arabuluculuk yaparak katkı vermektedirler.
7
NİÇİN
MÜZAKERE ve
AKRAN-ARABULUCULUK
BECERİLERİ ÖĞRENCİLERE
KAZANDIRILMALIDIR
8
Okullarda, öğrenci
şiddetinin eğitim yoluyla
önlenmesi:
Okullarda öğrenci şiddeti, GÜVENLİK
tedbirleri ile değil, zihinlerde sorun çözme
becerileri dönüştürülerek önlenebilir.
• Fiziksel güvenliğe yönelik tedbirler,
öğrencileri caydırır, korkutur, bastırır,
ama sorun çözme yöntemlerini
geliştirmez insani değerlerini etkilemez.
Güvenlik temelli, yöntemler yerine, eğitim ve kişisel gelişim
ve dönüşüm temelli yöntemler tercih edilmelidir. Bunlar:
• Kişiler arası “yüzyüze müzakere” becerisidir,
• Akran “arabuluculuk”; barışyapıcılık, diyalog becerisidir.
9
Toplumsal kültürümüzde yer alan barış, uzlaşı, birlikte
yaşama, diyalog becerilerinin birer sorun çözme becerisi
olarak öğrencilerimize, okul gibi güvenli eğitim ortamlarında
kazandırılması gerektiğine inanmaktayız.
• Yarın daha ciddi sorunlar yaşamamak için öğrencilerimizin
birer müzakereci-arabulucu-lider olarak yetiştirilmesi
10
gerektiğine inanmaktayız.
Okul gibi güvenli bir ortamda, öğrenciler arkadaşları
arasında yaşadıkları GERÇEK çatışmaları ve
anlaşmazlıkları akran arabulucuların
kolaylaştırıcılığında müzakere ederek çözebilirler
ise,
yarın yetişkin oldukların da bu becerileri
toplumsal etkileşimlerine ve diyaloglarına
taşıyacaklarına inanmaktayız.
11
Okullara akran arabuluculuk odaları
açılacaktır.



Öğrenciler arasındaki anlaşmazlıklar, kavgalar, çatışmalara
fiziksel yaralamaya ulaştığında, disiplin kurulları ve
yönetmelikleri çerçevesinde müdahale edilecektir.
Ancak, fiziksel şiddete ulaşmayan anlaşmazlıklar,
arabulucu öğrencilerin kolaylaştırıcılığında
arabuluculuk odalarında müzakere edilecektir.
Bu yolla öğrenci anlaşmazlıkları, yüzyüze müzakere ve
diyalog kültürünün yerleştirilebilmesi için birer fırsat ve
araç haline getirilecektir.
12
Akran arabulucu kimdir?
Arabulucu, iki ya da
daha fazla
ÖĞRENCİNİN
aralarındaki anlaşmazlığı
çözerken, yardım aldıkları
nötr ve tarafsız bir
kişidir.
Arabulucu, anlaşmazlığın taraflarına müzakere
(problem çözme) basamaklarını takip etmelerinde
13
destek olur.
Akran arabulucu kimdir?
Akran -arabulucu, sadece anlaşmazlığın
çözümünü kolaylaştırıcıdır.
Anlaşmazlığın çözümünü taraflar
MÜZAKERE ederek bulmak zorundadır.
14
Arabuluculuk
İşlem Basamakları
1. Sözlü ya da fiziksel
saldırganlığın sonlandırılması
ve tarafların sakinleşmesi.
2. Anlaşmazlığın her iki tarafının
da arabulucu desteği almak
istediklerini belirtmesi .
3. Müzakere sürecinin
kolaylaştırılması.
4. Anlaşmanın resmileştirilmesi15
Arabuluculuk Mekanının
Düzenlenmesi:
Anlaşmazlığın tarafları,
arabulucunun karşısında
fakat birbirlerinin yüzüne
ve gözlerine bakacak
biçimde oturmalıdır.
16
Arabuluculuk Süreci ve
Kendini Tanıtma:
Merhaba. Adım ………………….. Aranızdaki sorunu
çözmenizde size arabuluculuk yapacağım.
Arabuluculuk, iki ya da daha fazla kişinin aralarındaki
anlaşmazlığı çözmek için üçüncü bir kişiden destek
aldıkları bir sorun çözme yoludur. Arabulucunun rolü,
tarafların her ikisini de dinlemek ve “müzakere”
sürecini kolaylaştırmaktır. Arabuluculuk sürecinde
sorunun çözümünü sizler bulacaksınız. Ben sadece
iletişimi kolaylaştıracağım. Ortak sorununuzu, yine
sizler çözeceksiniz.
17
Arabuluculuk sürecini
kolaylaştırmak için birlikte
kurallarımızı belirleyelim
Konuşanın sözünü kesmeyeceksiniz. Herkes sırasını bekleyecek.
Birbirlerinize karşı aşağılayıcı, küçük düşürücü sözler
kullanmayacaksınız.
Olabildiğince dürüst ve samimi olacaksınız.
Uzlaştığınız anlaşmanın koşullarına uyacaksınız.
Arabuluculuk sürecinde söylenen her şey gizli kalacaktır. Buna
karşın anlaştığınızı ve barıştığınızı arkadaşlarınızla paylaşabilirsiniz.
18
Arabulucu, anlaşmazlığın tarafları olan öğrencilere
kurallara uyma konusunda hemfikir olup olmadıklarını
sorar. Arabuluculuğun, yukarıdaki kurallara bağlı
kalındığında başarılı olacağı anlaşmazlığın tarafı olan
öğrencilere belirtilmelidir.
19
Arabuluculukta Müzakere Sürecinin Kolaylaştırılması
6.Basamak Çözüm Seçeneklerinin Değerlendirilmesi
Yapıcı ve Barışçıl Anlaşmanın (Kazan-Kazan) Sağlanması
5. Karşılıklı kazançlar için seçenek üretilmesi
1. Basamak:
Sorunun
nedenleriyle
birlikte
tanımlanması
4. Basamak:
İsteklerin,
3. Basamak: gereksinimDiğerinin
lerin
bakış
ve nedenle2.Basamak:
açısının
lerin
Duyguların
anlaşılması
belirlenmesi
Nedenleempati
riyle
kurulması
birlikte
ifade
edilmesi
4. Basamak:
İsteklerin,
gereksinimlerin
ve nedenlelerin
belirlenmesi
3. Basamak:
Diğerinin
bakış
açısının
anlaşılması
empati
kurulması
2.Basamak:
Duyguların
nedenleriyle
birlikte
ifade
edilmesi
1. Basamak:
Sorunun
nedenleriyle
birlikte
tanımlanması
20
1.Anlaşmazlığın Taraflarının Yaşadıkları
Sorunu Nedenleriyle Belirtmelerine Yardımcı
Olma
Arabulucu Barış’dan aralarındaki sorunu ve ne
yaşandığını nedenleriyle birlikte anlatmasını
ister.
Arabulucu Barış’ın söylediklerinden anladığını
etkin dinleme yoluyla tekrar Barış’a iletir.
21
Arabulucunun bu süreçte sahip
olması gereken 3 temel beceri
şunlardır:
1. İşbirlikli uzun süreli ilişkilerin sürdürülmesinin
gerekliliği vurgulanmalıdır.
2. Öğrencilerin anlaşmazlığa ilişkin somut ve gerçek
bilgileri vermeleri sağlanmalıdır.
3. Tarafların söylediklerinin doğru anlaşıldığını ve
duygularının kabul edildiğini göstermek için etkin
dinleme yöntemi kullanılarak kendi cümleleriyle
tekrar söylenmelidir.
22
ETKİLİ DİNLEME
İlişkilerde sıklıkla yapılan hata, 2 taraf ta
konuşur, ama anlamaz, sadece laf yetiştirir,
lafı ağza tıkama yarışı
yapar.
Karşımızdaki kişiye, anladığımız şeyin
onun söylediği şey olup olmadığı
sorulmalıdır.
23
Etkili/Yansıtıcı dinleme
Mesaj karşı tarafa iletilir
“Barış”
Konuşmacı
Mesaj
Arabulucu
Arabulucu, barışın söylediklerinden anladığını, Barış’a
tekrar yansıtır ve anladıklarının, doğruluğunu test eder. 24
“Anladığım kadarıyla sorunu siz………….. ……mi
görüyorsunuz. Sizi doğru anlıyor muyum?”
“Siz galiba ………………………………….. demek
istiyorsunuz. Sizi doğru anlamış mıyım?”
“söylemek istediğin şey …………… mu acaba?”
“düşündüğün şey …………………… mı acaba?”
“Söylemiş olduklarınızı anlayıp anlamadığımdan
emin olmak istiyorum. Siz ………………….. mu
demek istiyorsunuz?”25
2. Tarafların yaşadıkları duyguları
nedenleriyle birlikte belirtmelerine
yardımcı olma
Çoğu kişiler arası anlaşmazlık, duygular
açıkça belirtilmediği ve tanınmadığı
sürece çözümlenemez.
Kabul edilmeyen ve tanınmayan duygular yargılarda ve
değerlendirmelerde yanlılık yaratacaktır. Kişinin
kendi davranışı üzerindeki denetimini zayıflatacaktır.
26
2. Tarafların yaşadıkları duyguları
nedenleriyle birlikte belirtmelerine
yardımcı olma
Arabulucu Barış’dan sorun yaşanırken ne hissettiğini
nedenleriyle birlikte Erdem’e anlatmasını ister..
Arabulucu Barış’ın söylediklerinden anladığını, etkin
dinleme yoluyla tekrar Barış’a iletir.
27
3. Diğerinin bakış açısının, anlaşılmasına
ve empati kurulmasına yardımcı olma.
Anlaşmazlıklarda yapıcı ve
barışçıl çözüm, ortak sorunun
diğer kişiye nasıl göründüğünün,
onun perspektifinden doğru
biçimde anlaşılmasıyla
gerçekleşir.
28
Arabuluculuk sürecinde karşılıklı anlama;
EMPATİ bir ZORUNLULUKTUR.
Benim,
isteklerim,
duygularım,
görüşlerim,
davranışlarım,
hedeflerim,
beklentilerim,
çıkarlarım,
ihtiyaçlarım ve
hepsinin
nedenleri
Benim,
isteklerim,
duygularım,
görüşlerim,
davranışlarım,
hedeflerim,
beklentilerim,
çıkarlarım,
ihtiyaçlarım ve
hepsinin
nedenleri
İlişkiler anlayarak ve anlaşılarak sürdürülür29
3. Diğerinin bakış açısının
anlaşılmasına ve empati
kurulmasına yardımcı olma.
Arabulucu Barış’a Erdem’in söylemiş olduklarından,
yaşadığı duygulardan ve bunların nedenlerinden
anladığını Erdem’e açıklamasını ister.
Arabulucu Erdeme Barış’ın onu doğru anlayıp
anlamadığını sorar. Eğer Barış Erdem’i doğru
anlamamışsa durum düzeltilmeye çalışılır.
30
4. Tarafların isteklerini ve
gereksinimlerini nedenleriyle birlikte
belirtmelerine yardımcı olma
Çoğu kişiler arası anlaşmazlık, tarafların istekleri,
gereksinimleri ve bunların nedenleri belirtilmediği ve
anlaşılmadığı sürece çözümlenemez.
Tarafların ne istedikleri ve söyledikleri kadar, bunların
nedenleri ve gerçek çıkarları üzerinde durulmalıdır.
31
İstekler Üzerine Değil, Çıkarlar ve
Gereksinimler Üzerine Odaklanın
Karşıt isteklerin ardında çatışan çıkarların yanı
sıra,
ortak ve uzlaşabilen çıkarlarda vardır.
Akıllıca
bir
çözüm
için
ne
istendiği
değil,
ortak çıkarları ve gereksinimleri göz önüne alın.
32
4. Tarafların isteklerini ve
gereksinimlerini nedenleriyle birlikte
belirtmelerine yardımcı olma
Arabulucu Barış’dan ne istediğini nedenleriyle
birlikte Erdem’e anlatmasını ister..
Arabulucu Barış’ın söylediklerinden anladığını, etkin
dinleme yoluyla tekrar Barış’a iletir.
33
5. Her İki Tarafın Kazancına Olan
Çözüm Seçeneklerini
Üretmelerinde Yardımcı Olma
Arabulucunun işi, öğrencilerin anlaşmazlıklarını çözmek
değildir.
• Bunun aksine, öğrencilerin kendi yarattıkları
problemlerini, yine kendilerinin çözmelerine
yardımcı olmaktır.
Öğrenci anlaşmazlıklarında en doğru ve
geçerli çözüm yine öğrencilerin
kendi çözümleridir.
34
6. Öğrencilerin Anlaşmaya
Varmalarına Yardımcı Olma.
1. Arabuluculuk sürecinin temel hedefi, yapıcı, barışçıl
ve onarıcı anlaşmaya varmaktır.
2. Yapıcı anlaşma tarafların birlikte çalışabilme
becerilerini pekiştirir ve gelecekte karşılaşabilecekleri
olası anlaşmazlıkları yapıcı olarak çözebilme
becerilerini geliştirir.
35
7. ANLAŞMANIN
RESMİLEŞTİRİLMESİ
1. Arabuluculuk sürecinde anlaşmaya ulaşıldığı zaman
arabulucu arabuluculuk formunu doldurur ve hem
arabulucu hem de anlaşmazlığın tarafları formu
imzalar.
2. Bu imzalar, tarafların varılan anlaşmaya
uyacaklarının teminatıdır.
3. Arabulucu doldurulan formu saklamak ve varılan
anlaşmaya uyulup uyulmadığını takip etmek.
36
Müzakere ve Akran arabuluculuk
uygulamalarından öğrencilerin elde
ettiği kazançlar
Müzakereci-arabulucu öğrenci liderlik becerilerini
geliştirecektir.
Müzakereci-arabulucu öğrenci yaşamının her noktasına
taşıyacağı iletişim, konuşma, DİYALOG ve eleştirel
düşünme becerilerini geliştirecektir.
Müzakereci-arabulucu öğrenci öz denetimini, öz
yönetimini, öz saygısını, ve öz güvenini geliştirecektir.
Müzakereci-arabulucu öğrencinin arkadaşları arasındaki
önemi ve etkisi artacaktır.
37
Müzakere ve Akran arabuluculuk
uygulamalarından öğrencilerin elde
ettiği kazançlar
Müzakereci-arabulucu öğrencilerin, sorunlarını yapıcı
çözme konusunda adanmışlıkları artacaktır.
Müzakereci-arabulucu öğrenci, yaşamının ve
kariyerinin her noktasına taşıyacağı müzakere, diyalog
ve sorun çözme becerilerini geliştirecek ve
ilerletecektir.
38
Müzakere ve Akran arabuluculuk
uygulamalarından öğrencilerin elde
ettiği kazançlar
Müzakereci-arabulucu öğrenciler kendi
anlaşmazlıklarını çözmede daha fazla
sorumluluk alacaklardır.
Müzakere ve akran arabuluculuk süreci,
öğrencilere duygularını paylaşma, diğer
öğrencileri anlama, empati ve gereksinimlerini
olumlu yöntemlerle karşılama yollarını
kazandırır.
39
Umarım tüm okullarda, öğrenciler,
anlaşmazlıklarını hem müzakere
ederek hem de akran-arabulucular
aracılığıyla tekrar müzakere ederek
çözerler.
40