Transcript 1282548865

HEMŞİRELİKTE ARAŞTIRMA
PROF. DR. Rukiye PINAR
YEDİTEPE ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ,
HEMŞİRELİK VE SAĞLIK HİZMETLERİ BÖLÜMÜ
1
Araştırma
• Araştırma sistematik ve bilimsel bir yöntem
kullanarak bir problemin incelenmesidir.
• Hemşirelikte araştırma; hemşirelik bakımı ile
ilgili kliniksel, yönetimsel ve eğitimsel sorunların
sistematik ve bilimsel olarak incelenmesidir.
2
Hemşirelik araştırmalarının esas amacı hemşirelik
uygulamaları için temel / dayanak oluşturacak
bilimsel bilginin üretilmesi/geliştirilmesidir.
3
Araştırmaya dayalı bilginin genellenebilir olması gerekir.
Genellenebilir sonuçların alınabileceği araştırma ise
Hemşireliğin tanımlanması (Description)
Açıklanması (Explanation)
Öngörülmesi / kestirilmesi ve
(prediction)
Kontrol (Control) edilmesi için
esastır.
4
HEMŞİRELİKTE ARAŞTIRMA
• 1859- FN- Hemşirelik Üzerine Notlar
• 1950- Nursing Research Dergisi
• 1955-60- Columbia Üniv (CU). Eğitim Fakültesinde
Araştırma Dersleri başlamış, Araştırma bursları verilmeye
başlamış
• 1961-1965- CÜ- Eğitim Fakültesinden mezun olup Yale Üniv
Hemş. Okulunda çalışan hemşireler araştırma yapmaya
başlamışlar
• 1975 ve > araştırma metodolojisi çalışmaları arttı
• >1980 hemşirelik araştırmaları ivme kazandı
5
• Araştırmanın temel özelliği doğasının bilimsel olasıdır
• Araştırma bir problem çözme sürecidir.
 Problemin sistematik bir biçimde tanımlanması- Bu
araştırmaya neden gereksinimim var? Sorunu ortaya koy
 Problem ile ilgili hedeflerin belirlenmesi- Amaç
 Bu hedeflere götürecek girişimlerin belirlenmesi- Gereç
ve yöntem, girişim
 Hedeflere ulaşılıp ulaşılmadığının değerlendirilmesisonuçların amaçlar doğrultusunda rapor edilmesi
6
Problem çözme süreci
Hemşirelik süreci
Araştırma süreci
Veri toplama
Değerlendirme
Veri toplama
Toplanan verileri
yorumlama
Hemşirelik bilgisi
Klinik deneyim
Literatürün gözden
geçirilmesi
Problemin tanımlanması
Hemşirelik tanısı
Problem ve hedeflerin
belirlenmesi
Planlama
Hedef oluşturma
Çözüm yollarını
belirleme
Planlama
Hedef oluşturma
Girişimleri planlama
Yöntem
Araştırma dizaynı
Örneklem
Ölçme yöntemleri
Uygulama
Uygulama
Veri toplama ve
toplanan verileri analiz
etme
Süreci değerlendirme
ve revize etme
Değerlendirme ve
modifiye etme
Bulgular, bulguların
genellenmesi ve
paylaşılması (sunum)
7
• Hemşirelik araştırmalarının esas amacı hemşirelik
uygulamaları için temel / dayanak oluşturacak
bilimsel bilginin üretilmesi/geliştirilmesidir.
8
Araştırmada izlenecek yol
 Araştırma konusu-sorusunun belirlenmesi
 Araştırma yönteminin belirlenmesi
 Veri toplama
 Toplanan verileri analiz etme
 Çıkan sonuçları yorumlama
 Sonuçları rapor etme/yazma
9
Araştırma konusu-sorusunun belirlenmesi
NASIL YAPACAĞIM?
10
Araştırma sorusu / konusu ve amacının
belirlenmesi
• Hemşirelikte araştırma konuları “hemşirelik
tarafından kontrol edilebilen yada hemşirelik
uygulamalarını” etkileyebilecek konulara
odaklanmalıdır.
11
ARAŞTIRMA SORUSU
• Çözülmesi, değiştirilmesi veya
geliştirilmesi gereken bir durum / sorun
mu var?
• Ya da olan ve olması gerekenler arasında
farklılıklar mı var?
• Araştırma sorusu spesifik bir popülasyon
ile ilgili endişe duyulan alanları tanımlar ve
üzerinde çalışılması gereken / çalışılacak
kavramları gösterir.
12
ARAŞTIRMA SORUSU
• Araştırılacak konu bazı sorular sorularak
bulunabilir:
• Durum/ olay ile ilgili yanlış olan nedir?
• Bu durumdaki aykırılıklar nerededir?
• Bu durumu düzeltmek için hangi bilgiye
gereksinimimiz var?
• Klinik alanda özel bir hemşirelik girişimi yapmalı
mıyız?
• Başka bir girişim daha mı etkili olur?
• Bu girişimi geliştirmek için yapılması /
değiştirilmesi gereken bir şey var mı?
13
ARAŞTIRMA SORUSU-ÖRNEK
•
Hastaların erken dönemde taburcu edilmesi hem dünyada hem de
ülkemizde yerleşmiş bir uygulamadır.
•
Klinik gözlemlerimiz özellikle erken dönemde taburcu edilen yaşlı
hastaların evde bakımlarında güçlük yaşandığı, bu hastaların
taburculuğu takiben sık sık evlerine hemşire, doktor çağırdıkları ve
kısa süre içinde de hastaneye tekrar başvurdukları şeklindedir.
•
Hastaneye başvuran hastaların yaklaşık %70’i yeniden hastaneye
yatırılmaktadır.
•
Bunun ülke ekonomisine getirdiği yükü tahmin etmek zor değildir?
14
ARAŞTIRMA SORUSU-ÖRNEK
• Yaşlıların hastaneden erken dönemde taburcu
edilmesini kolaylaştırmak ve taburcu edilen yaşlıların
yeniden hastaneye yatışlarını önlemek için acil
girişimlere gereksinim vardır.
15
ARAŞTIRMA SORUSU-ÖRNEK
•
Burada ilk paragraf konuya ışık tutacak bilgi vermekte ve
sorunun önemine dikkati çekmektedir. Bu araştırma
problemi içinde temel noktamız “ erken dönemde
taburculuğu kolaylaştırmak için girişimler” ve çalışılması
gereken popülasyon “hastanede yatan yaşlılardır”. Girişimler
erken taburculuk ve yeniden hastaneye yatış üzerine
etkileri incelenecek çeşitli hemşirelik girişimleridir.
16
ARAŞTIRMA AMACI-ÖRNEK
•
Araştırma Amacı (ÖRNEK): Bu araştırmanın amacı geriatri
hemşiresi tarafından uygulanan kapsamlı taburculuk protokolünün,
hastanenin genel taburculuk planı ile karşılaştırılarak, yaşlıların
hastanede yatış uzunluğu, taburculuk sonrası morbidite ve bakım
maliyeti üzerine etkisini incelemektir.
•
Bu araştırmanın amacı iki farklı taburculuk planının yaşlıların
hastanede yatış uzunluğu, taburculuk sonrası morbidite ve bakım
maliyeti üzerine etkisini incelemektir.
17
Hemşirelik alanındaki konunun
belirlenmesindeki temel dayanaklar?
• Araştırmacılar ya da arkadaşlar
arası etkileşim
• Uygulamalar
• Bireyin özel ilgisi
• Literatür
18
Araştırma konusu ile ilgili fikrinizi arkadaşlarınızla
paylaşmanızın birkaç yararı olabilir:
• Araştırma konunuz netleşebilir
• Yeni fikirler doğabilir
• Araştırma mantığı ile ilgili hatalar ve yanlış
bilgiler açığa çıkarılabilir.
19
Klinik uygulamalar
• Klinikteki hemşirelik uygulamaları yapılan
hemşirelik araştırmaları sonucu elde edilen
ve genellenen bilgilere temellenmelidir. Bu
nedenle klinik uygulamalar araştırma
konusunun belirlenmesinde önemli bir
kaynaktır.
20
Wollman Prone Positioner, Katleen Wolmann, ABD
21
• Sorun: Prematüre bebeklerin
küvözlarda bakımı pahalı ve uygun
koşullar sağlanmadığında da güvenli
değildir.
• Çözüm: ????
22
• Çözüm: Kolombiya’da Amerika’lı bir hemşire
tarafından daha güvenli ve ucuz bir yol olan
Kanguru bakımı geliştirildi.
• Sonuç: Bu yöntem Zimbabwe’de yaygın kullanım
alanı buldu ve ölüm oranları %70’den %30’a
düştü.
23
Klinik alanda aklınıza takılan ya da
yanıtını bulamadığınız sorular olabilir ve
bunları yapılabilecek araştırma konuları
olarak not edebilirsiniz.
24
ÖRNEK
• Mademki insan mental, ruhsal ve fiziksel bütünlük
içinde olan bir varlık ve mademki DSÖ sağlığı
yalnızca hastalık yada sakatlığın olmayışı değil,
aynı zamanda fiziksel, ruhsal ve mental olarak tam
bir iyilik hali olarak tanımlıyor, o halde neden
kliniklerde hemşirelik bakımı çoğunlukla fiziksel
yöne odaklanıyor? Acaba hemşireler olarak akıl ve
ruh sağlığını da geliştirecek/ iyileştirecek
girişimlerde bulunsak hastanın iyileşme süreci,
hastanede kalma süresi kısalır mı? Bu ve benzeri
sorular bize yeni araştırma kapıları açabilir.
25
Literatür tarama
• İncelenecek konu hakkında neler bilindiğini,
mevcut bilgiler arasındaki paralellik ve zıtlıkları
ortaya koymak için yapılır.
• İlgili literatür??
• Literatür araştırma öncesi, sırası ve sonrasında
taranabilir.
• Literatür tarandıktan ve incelendikten sonra konu
hakkında nelerin bilinip bilinmediği konusunda
özet bir bilgi çıkarılır?
26
Literatür taramaya başlamadan önce
nelere dikkat edilmelidir?
1. Ulaşılacak bilginin tipi ve mevcut kaynaklar
• Genel bilgi- teorik
• Araştırma bulguları- deneysel
2. Hangi yıllar arasındaki kaynakların ve ne
kadar kaynağın inceleneceği
3. Taramanın ne kadar sürede tamamlanacağı
27
Literatür taraması primer (direkt) ya da
sekonder (endirekt) kaynaktan yapılabilir.
• ARAŞTIRMACILARIN EN FAZLA YAPTIKLARI
HATALARDAN BİRİ ARAŞTIRMA KONUSU İLE ÇOK AZ
İLİŞKİLİ GÖRÜNEN KAYNAKLARI REFERANS OLARAK
GÖSTERMELERİDİR !!!!!!!
•
ARAŞTIRMA SIRASINDA SEKONDER KAYNAK, METAANALİZ
ÇALIŞMALARI DIŞINDA ASLA KULLANILMAMALIDIR !!!!
KULLANMAK ZORUNDAYSAK 1-2’ DEN FAZLA OLMAMALIDIR.
28
• Hergün 6000 yeni bilimsel makale yayınlanmakta;
her 5 yılda da mevcut çalışmaların sayısı ikiye
katlanmaktadır.
• Araştırmacı araştırma konusu ile ilgili her kaynağı
okumaya kalkışırsa derinlemesine bilgi sahibi olur,
ancak muhtemelen hiçbir zaman araştırmasına
başlayamaz.
29
Literatür taramaya başlamadan önce
nelere dikkat edilmelidir?
3. Taramanın ne kadar sürede
tamamlanacağı
• ARAŞTIRMA DENEYİMİ OLMAYANLAR
LİTERATÜR TARAMA VE TARANAN
LİTERATÜRÜN İNCELENMESİ SÜRECİNİ
ÇOK KISA SÜREDE BİTİREBİLECEKLERİ
YANILGISINA DÜŞERLER
30
Bilgisayarda Literatür tararken
nelere dikkat edilmelidir?
Tarama son beş yıl ile sınırlandırılmalı
Nereden tarama yapılacağına karar verilmeli (Pubmed, Medline,
CINAHL, HLI vb)
Kaynakların online ya da offline elde edilebileceği gözönünde
bulundurulmalı
İndex ve özetler hızla gözden geçirilmeli
Online görüntülenen özetler ya da tam metinler (Full text) CD,
yada masa üzerine kaydedilmeli); incelendikten sonra
print edileceklere karar verilmeli
31
LİTERATÜR TARAMASINI
KOLAYLAŞTIRMADA DİKKAT
EDİLECEKLER
• Literatür hangi bilgiye ulaşmak için taranacak
(hasta-hasta bakım verenlere ilişkin bilgi, eğitim
programları, sorgulama formları, araştırmalar vb)
• İnceleme hangi yılları kapsayacak
• Hangi dilde inceleme yapılacak
• İnceleme yalnızca hemşirelik literatürünü mü
kapsayacak?
32
Bilgisayarda Literatür tararken
nelere dikkat edilmelidir?- DVM
Elde edilen kaynaklar kritik okuma ile incelenmeli ve
gruplandırılmalı
Gruplandırma kaynakların teorik-deneysel; direktendirekt olup olmadığına ve araştırmanın
neresinde kullanılacağına göre gruplandırılmalı
Tüm kaynaklar okunduktan ve gruplandırıldıktan
sonra araştırmanın giriş ve amaç bölümü
yazılmaya başlanmalıdır.
33
Araştırma Sonuçlarının Rapor Edilmesi
•
•
•
•
•
Özet
Giriş ve Amaç
Gereç ve Yöntem
Bulgular
Tartışma ve Sonuç (Discussion and
conclusion)
• Kaynaklar
34
GİRİŞ VE AMAÇ
Yazıma başlamadan önce rehber olarak kullanılabilecek bir içerik planı
hazırlanmalıdır.
Araştırma yazılırken araştırmacı kendi cümlelerini kullanmalı, başka
araştırmalarda kullanılan cümleleri kopyalamamalıdır.
Cümleler kısa ve anlaşılır olmalı, paragraf yapılmalıdır
Araştırmanın farklı bölümlerini yazarken tekrardan kaçınmak için
eldeki kaynaklar gruplandırılarak kullanılmalıdır.
35
AARŞTIRMAYA BAŞLAMADAN ÖNCE
DİKKAT EDİLECEK NOKTALAR-ÖZET
• Konunuzu belirleyin-(Araştırmacılar ya da
arkadaşlar arası etkileşim, uygulamalar, özel ilgi,
literatür)
• Araştırma konusundaki araştırmak istediğiniz
yönleri belirleyin-araştırılması imkansız konuları
da belirleyin
• Araştırma problemini oluşturun
• Araştırma amacını belirleyin
• Sorulacak soru ve hipotezlerinizi belirleyin
36
ÖRNEK
•
Epidemiyolojik çalışmalar hemşirelerde bel ağrılarının oldukça
yaygın olduğunu göstermektedir. Harper ve arkadaşları (2003) son
bir yıl içinde hastanelerdeki hemşirelerin %52’sinin bel ağrısı
deneyimlediklerini, bel ağrısı deneyimleyenlerde ağrının %48 oranı
ile hastayı kaldırma/döndürme sırasında meydana geldiğini ortaya
koymuşlardır.
•
Hemşirelerde bel ağrısı oranları ile ilgili rakamlar kesinlik
göstermemektedir, çünkü hemşirelerin bel ağrısına ilişkin
çalışmaların çoğu yalnızca hemşireler üzerinde değil, sağlık
sektöründe çalışan diğer personel üzerinde de yapılmıştır. Bu
nedenle hemşirelerde bel ağrısı oranlarının yayınlanan çalışmalarda
gösterilen oranlardan çok daha fazla olduğu öngörülmektedir
(ARAŞTIRMA PROBLEMİ).
37
ÖRNEK
• Bu çalışmanın temel amacı hemşirelerde bel ağrısı
prevalansını ortaya koymaktır. Çalışmanın diğer amaçları ise
hemşirelerde bel ağrısının yaş vb gibi sosyo-demografik
özellikler, hemşire başına düşen hasta sayısı gibi mesleki
değişkenlere göre farklılık gösterip göstermediğini; bel
ağrısının hemşirelerde işe devamsızlığa ve günlük
faaliyetlerinde kısıtlamaya neden olup olmadığı; son olarak
hemşirelerin bel ağrısı nedeniyle işten ayrılmayı düşünüp
düşünmediklerini ortaya koymaktır.(ARAŞTIRMA AMACI)
38
ÖRNEK
•
ARAŞTIRMA SORULARI İÇİN ÖRNEK
•
1. Hemşirelerde bel ağrılarının prevalansı nedir?
•
Özel bir popülasyonda (örneklemde) x değişkeni nasıl tanımlanır?
•
2. Bel ağrısı nedeniyle hemşireler işten ayrılmayı düşünüyor mu?
Özel bir popülasyonda (örneklemde) x değişkeni nasıl algılanıyor?
•
3. Özel bir popülasyonda x değişkeni y ya da z değişkeni ile ilişkili
mi?
•
4. X değişkeni grup 1 ve grup 2 arasında farklılık gösteriyor mu?
39
ÖRNEK
•
Dünyada olduğu gibi ülkemizde de, kadınlar arasında, özellikle
sosyo-ekonomik durumu düşük kadınlar arasında obesite yaygın bir
sorundur. Hipertansiyon, diyabet ve MI gibi obeziteye eşlik eden
sorunlar sağlık çalışanlarını endişelendirse de obezite halen
çözümlenmesi, kontrol altına alınması güç bir sorun olarak
karşımızda durmaktadır. Kilo verme ve/veya uygun kiloda kalma ile
ilgili programların çoğu çok az sayıdaki bireyde etkili olmaktadır,
çünkü kilo vermek isteyen obez bireylerin çoğunluğu bu tür
programlara katılmamaktadır. Ayrıca kilo verme ve/veya uygun
kiloyu sürdürmede kadınların öz-bakım davranışlarının nasıl olduğu
konusunda da oldukça sınırlı sayıda çalışma bulunmaktadır
(ARAŞTIRMA PROBLEMİ)
40
ÖRNEK
• Araştırmanın Amacı : Kilo vermede ve uygun kilosunu
sürdürmede başarılı olan kadınların özelliklerini tanımlamak;
başarılı şekilde kilo veren kadınların kilo vermek için hangi
yöntemleri kullandıklarını belirlemek; kadınların kilo
kaybetmede özel bir metodu seçmelerini etkileyebilecek
faktörleri belirlemektir.
41
ÖRNEK
• HİPOTEZ
• Hipotez özel bir grupta (örneklemde) iki ya da daha fazla
değişken arasındaki beklenen ilişkileri formal olarak ifade
etmektir.Hipotez araştırma problemi ve amacını netliğe
kavuşturur ya da çalışmanın beklenen (Umulan) sonuçlarının
netleşmesini sağlar.
• Hipotezin amacı araştırma amacı ve araştırma soruları ile
aynıdır.
• Araştırma bulgularına göre kurulan hipotez kabullenilir, red
edilir, desteklenir ya da desteklenmez.
42
GEREÇ VE YÖNTEM
Birkaç öneri
• Evren, Örneklem
• Veri toplama aracı-skala vs
• İstatistiksel analiz
43
BULGULAR
• Araştırma bulguları, amaçlar
doğrultusunda incelenen, problemin
çözümüne ışık tutucu nitelikteki bilgilerdir.
• Bulguları gruplayarak veriniz (hasta, hasta
ailesine ilişkin bulgular, sosyo-demografik
bulgular vb)
• Önce durumu ortaya koyan, sonra fark ve
ilişki gösteren bulguları veriniz. Bir bulgu
için ya tablo ya grafik kullanın: İkisini
birden değil
44
BULGULAR-Dvm
• Tablolardaki bulguların hepsini tekrar
anlatmayın, özetleyin.
• Aynı grup bulgular bir tabloya
sığmıyorsa ne yapalım?
• Tablo başlıkları tablo üzerine, grafik
başlıkları grafik altına yazılır.
• Tablo sayınızı sınırlayın
• Tablolarda mümkün olduğunca az çizgi
kullanın
45
• Anlamlılık
• P değeri ile ifade edilir.
• Bir bulgunun anlamlı olması için p değerinin en az P<0.05
olması gerekir.
• Anlamlılık dereceleri
• P<0.05= Hafif derecede anlamlı
• P<0.01= İleri derecede anlamlı
• P<0.001= Çok ileri derecede anlamlı
46
•
Anlamlığın ifadesi
İki grup arasındaki fark
• Kan basıncı ortalama değerlerinin cinsiyete göre
farklılık gösterip göstermediği incelenmiş, erkeklerde
bulunan değerlerin kadınlardan daha yüksek olduğu
görülmüştür (P<0.05).
• Kan basıncı ortalama değerlerinin cinsiyete göre
farklılık gösterdiği ve erkeklerde kadınlara göre daha
yüksek olduğu görülmüştür (P<0.05).
• Erkekler ve kadınlar arasında kan basıncı ortalama
değerleri erkeklerin aleyhine olacak şekilde daha
yüksektir (P<0.05).
47
Anlamlığın ifadesi
İkiden fazla grup arasındaki fark
Kan basıncı ortalama değerlerinin öğrenim durumuna göre farklılık gösterip
göstermediği incelenmiş, ilköğrenim ve ortaöğrenimlilerin kan basıncı
değerlerinin yüksek öğrenimlilerden daha yüksek olduğu görülmüştür
(P<0.01).
Anlamlı fark ilköğrenim ve ortaöğrenim (P<0.05), ilköğrenim ve
yükseköğrenim (P<0.01) ile ortaöğrenim ve yükseköğrenimliler (P<0.05)
arasındadır.
Kan basıncı ortalama değerlerinin öğrenim durumuna göre farklılık
gösterdiği ve ilköğrenim ve ortaöğrenimlilerin kan basıncı değerlerinin
yükseköğrenimlilerden daha yüksek olduğu belirlenmiştir (P<0.05).
Kan basıncı ortalama değerleri ilköğrenim ve ortaöğrenimlilerin aleyhine
olacak şekilde daha yüksektir (P<0.05).
48
•
•
Anlamlığın ifadesi
İki sayısal değer arasındaki ilişki
İlişki testlerinde P’den ziyade r değeri önemlidir.
•
R değeri 0 ile 1 arasında değişir, değer 1’e ne kadar yakınsa
ilişki o kadar kuvvetlidir.
•
Yaş arttıkça olguların yaşam kalitesi puanları düşmektedir (
r= -0.78, P<0.001).
•
Olguların yaş ve yaşam kalitesi puanları arasında anlamlı
negatif ilişki (korelasyon) vardır (r= -0.78, P<0.001).
•
Olguların yaş ve yaşam kalitesi puanları arasında çok ileri
derecede anlamlı negatif ilişki (korelasyon) vardır (r= -0.78,
P<0.001).
49
Tartışma (ve sonuç)
• Yalnızca araştırma bulgularınızı tartışın
50
TARTIŞMA VE SONUÇ
BEKLENENİN TERSİNE ÇIKAN BULGULAR
Neden hipotezimizin tersine bulgularımız olumsuz çıktı?
Negatif sonuçlar gerçeği yansıtıyor olabilir (hipotezi
yanlış kurmuş olabiliriz)
Örneklem küçük olabilir?
Hata payı yüksek olabilir (güven aralığı)
Araştırmada kullanılan ölçme aracının iç tutarlılığı
(Cronbach alpha) sınanmamış olabilir?
Tip 2 hata yapılmış olabilir?
51
•
TARTIŞMA VE SONUÇ
• TİP 2 HATA
• Aslında bulgular anlamlıdır, ancak kullandığımız yöntemin
yanlışlığına/zayıflığına bağlı olarak sonuçlar anlamsızhipotezimizi desteklemeyecek şekilde- çıkmış olabilir.
• Tip 2 hatayı önlemek için power analizinin yapılmış olması
gerekir.
52
•
TARTIŞMA VE SONUÇ
• Beklenmeyen sonuçlar çıktığında ne
yapmalıyız?
• Negatif sonuçlara yol açabilecek nedenleri
tartışın (metodolojiyi suçlayın)
• Negatif sonuçlar değişkenler arasında ilişki
olmadığı anlamına gelmez, siz araştırmanızda bu
ilişkileri bulmada başarısız oldunuz anlamına gelir.
53
•
•
ANLAMLI ÇIKAN ANCAK BEKLENMEYEN SONUÇLAR
Öngördüğünüzün aksine anlamlı sonuçlar çıkmış ise, power analiz,
güven aralığı, effect size yapmışsanız (yani hata yapma payını en
aza indirdiyseniz) çıkan sonuç hatalardan arınık olarak gerçekten
anlamlıdır.
•
Örneğin yüksek sosyal destek düzeyi ile düşük ego arasında pozitif
ilişki çıktıysa, sonuç umduğunuzun tersine olacaktır. Bu tip sonuçlar
başka çalışmalarda da çıkıyorsa teorik olarak yanlış hipotez
kuruyoruz demektir.
•
Bu tür sonuçlarda bazı araştırmacılar sonuçların yanlış olduğuna,
mutlaka araştırma yönteminde bir hata olduğuna inanırlar. Bu
çatışmalar iyi araştırma hipotezi destekleyen araştırmadır
yanılgısına yeni bir boyut getirebilir.
54
•
BEKLENMEDİK-SÜRPRİZ SONUÇLAR
• Araştırmada kurgulanmayan, ancak incelenen bulgulardır.
• Bu bulgular teori geliştirme ve yeni araştırmalar için
ipucu olabilir.
• Çalışmanın önerilerinde gelecekte bu değişkenlerle
çalışma yapılması önerilebilir
• Ancak bu bulguların tartışılması, araştırmanın amacı
dışında olduğundan, risklidir.
55
• TARTIŞMA NASIL YAPILACAK?
• Her bulguyu bu bölümde tekrar etmeyiniz. Bulguları özetleyiniz
• Bulguları araştırmanın amacındaki sırayla tartışınız, araştırma
sorularınıza yanıt arayınız.
• Tez mahkeme değildir, bu nedenle birşeyleri kanıtlamak zorunda
değilsiniz.
• Aksine tez bulgularınızla bilime destek verirsiniz
• Bu nedenle tartışmada a ile b arasında mutlak ilişki vardır, a arttıkça
b azalmaktadır, a b’yi kötüleştirmektedir gibi keskin ifadeler
kullanmayınız, ifadeleri yumuşatınız; çalışmamız a ile b arasında
ilişki olduğunu (anlamlılığın derecesini belirterek) göstermektedir vb.
56
• Tartışmada yalnızca bulgularınızı
destekleyen literatür kullanma hatasına
düşmeyiniz.
• Tartışma sonunda nihai bir sonuç
(Conclusion) yazınız
• Araştırmanın sınırlılıkları sonuçlarınızı
etkilediyse bu bölümde belirtiniz
57
Son Söz
•
Florence Nightingale 150 yıl önce
tüm tıp çalışanlarına kayıt
tutmanın önemini, sterilizasyonu,
hijyeni, hastanelerin mimari
yapısının nasıl olması gerektiğini,
istatistiği öğretti.
•
Şimdi ikinci adımı atmanın
zamanıdır
58