Transcript Ажил мэргэжлийн чиг баримжаа олгох үйлчилгээ

Ажил мэргэжлийн чиг
баримжаа олгох үйлчилгээ
Я.Очирсүх
Төслийн дэд удирдагч / АМЧБОҮ-ний мэргэжилтэн
АППЛИКАТИО / ПЭМ Консорциум
www.applicatio-pem.org
Хөдөлмөрийн зах зээлийн мэдээллийн систем,
ажил мэргэжлийн чиг баримжаа олгох үйлчилгээ хөгжүүлэх төсөл
1
АМЧБОҮ-ний Зорилго
• Төслийн үндсэн зорилго бол Монгол улсад ХЗЗМ, АМЧБОҮний нэгдсэн цогц тогтолцоог буй болгоход оршино.
• АМЧБОҮ нь Монгол улсын хүн амыг сургуульд суралцахаас
эхлээд ажилд орох гм бүхий л амьдралын замын туршид
тохиромжтой ажил мэргэжлийн зөв сонголт хийхэд
шаардлагатай мэдээллээр хангах, зөвлөгөө өгөх, баримжаа
олгох үйлчилгээ үзүүлснээр Монголын хөдөлмөрийн зах
зээлд байгаа олон сонголтоос хамгийн сайныг нь олж
сонгон авахад нь туслахыг зорино.
• ХЗЗМ-ийн болон АМЧБОҮ-ний тогтолцоог мэдээллийн
технологийн хамгийн сүүлийн үеийн ололтод түшиглэн
хэрэглэгч ашиглахад аль болох хялбар дөт байдлаар
үндэсний хэмжээнд ашиглахаар боловсруулах юм.
Хөдөлмөрийн зах зээлийн мэдээллийн систем,
ажил мэргэжлийн чиг баримжаа олгох үйлчилгээ хөгжүүлэх төсөл
2
Төслийн Ерөнхий Агуулга
ажил мэргэжлийн чиг баримжаа олгох
үйлчилгээний хувьд:
•
•
•
•
•
•
АМЧБОҮ-ний тодорхойлолт
Төслийн эхний шатны судалгааны үр дүн
Олон улсын туршлага
Үйлчлүүлэгчид
АМЧБОҮ-ний тогтолцооны ерөнхий бүдүүвч
АМЧБОҮ-ний сургалт
Хөдөлмөрийн зах зээлийн мэдээллийн систем,
ажил мэргэжлийн чиг баримжаа олгох үйлчилгээ хөгжүүлэх төсөл
3
Эхний Танилцах Шатны Дүгнэлт
1. Монгол улсад АМЧБОҮ-ний нэгдсэн цогц
тогтолцоо үгүйлэгдэж байна
2. АМЧБОҮ тогтолцооны зарим бүрэлдэхүүн
хэсгийг нэвтрүүлэх ажил хийгдсэн байна
I. UNESCO/Отто Бенекийн сан/АБЗСҮТөв/MХЗХТ-2003
II. MХЗХТ / Отто Бенекийн сан /ӨҮХТөв, 2008
III. ОУХБ/ХХТХУОУ/ Нийслэлийн Хөдөлмөрийн Газар / 5 их
дээд сургуультай хамтран хэрэгжүүлсэн хөтөлбөр
IV. Нийслэлийн Хөдөлмөрийн Газар нэлээд тууштай
дэвшилттэй ажил хийж байна
V. МОХолбоо 2008-09 ‘Оюутан-2008, 2009’ цахим ном
VI. www.biznetwork.mn
VII. ХТБ www.labornet.mn
Хөдөлмөрийн зах зээлийн мэдээллийн систем,
ажил мэргэжлийн чиг баримжаа олгох үйлчилгээ хөгжүүлэх төсөл
4
Эхний Танилцах Шатны Дүгнэлт
•
•
•
•
Уул уурхай, барилга, дэд бүтэц, тэдгээртэй шууд
холбоотой ажил мэргэжил, түүнчлэн үйлчилгээ болон
хөдөө аж ахуйн салбарт мэргэжилтэй ажиллах хүчний
хэрэгцээ их байна.
АМЧБОҮС-г хэрэгжүүлэх гол байгууллагаар ХТБ
сонгогдсон, шинэ газар тул чадавхижуулах шаардлагатай
АМЧБОҮ-ний зөвлөхүүдийг яаралтай сургалтад
хамруулах хэрэгтэй бөгөөд ингэхдээ өмнө хийгдсэн
(ОУХБ/НХГ, 2010) анхан шатны сургалтад түшиглэж
хөгжүүлбэл илүү үр дүнтэй гэж үзэж байна.
Хэвлэмэл болон онлайн хэлбэрээр мэдээллийн санг
стандартчилсан байдлаар үүсгэн буй болгох хэрэгтэй.
Одоо байгаа материалыг засаж сайжруулах, ерөөс
нэмэлт мэдээллээр байнга хангах, хянан сайжруулах,
нэмэлт өөрчлөлт тогтмол хийгддэг болгох.
Хөдөлмөрийн зах зээлийн мэдээллийн систем,
ажил мэргэжлийн чиг баримжаа олгох үйлчилгээ хөгжүүлэх төсөл
5
Эхний Танилцах Шатны Дүгнэлт:
Төсөл дуусаад яах вэ?
Хөдөлмөрийн зах зээлийн мэдээллийн систем,
ажил мэргэжлийн чиг баримжаа олгох үйлчилгээ хөгжүүлэх төсөл
6
Эхний Танилцах Шатны Дүгнэлт:
Төсөл дуусаад яах вэ?
Хөдөлмөрийн зах зээлийн мэдээллийн систем,
ажил мэргэжлийн чиг баримжаа олгох үйлчилгээ хөгжүүлэх төсөл
7
АМЧБОҮ: тодорхойлолт
ЭЗХАХБ-ын тодорхойлолтоор бол:
АМЧБОҮ гэдэг бол хувь хүний ажил амьдралын
аль ч үед, нас харгалзалгүй сурч боловсрох,
мэргэжил дээшлүүлэх, ажил мэргэжлийн сонголт /
менежмент хийхэд нь туслалцаа үзүүлэх
үйлчилгээ, түүнд чиглэсэн үйл ажиллагааг
хэлнэ.[1]
[1] In demand: Career Guidance in EU Neighboring Countries, Helmut Zelloth,
European Training Foundation, 2009, p.9
Хөдөлмөрийн зах зээлийн мэдээллийн систем,
ажил мэргэжлийн чиг баримжаа олгох үйлчилгээ хөгжүүлэх төсөл
8
АМЧБОҮ:тодорхойлолт(үргэлжлэл)
• АМЧБОҮ дараах үйлчилгээ үзүүлэх газар нь:
– Сургууль, их дээд сургууль, курсүүд
– Хөдөлмөр эрхлэлтийн асуудал эрхэлсэн төрийн
байгууллага,
– Ажлын байран дээр,
– Сайн дурын / нутгийн иргэд түшиглэсэн байгууллага;
– Хувийн хэвшилд байна
• АМЧБОҮ-ээг хүргэх хэлбэр:
– Ганцаарчилсан болон бүлгээр
– Уулзалт ярилцлагын болон алсын зайнаас (тусгай дугаары
утсан харилцаа, онлайн үйлчилгээ гм).
Хөдөлмөрийн зах зээлийн мэдээллийн систем,
ажил мэргэжлийн чиг баримжаа олгох үйлчилгээ хөгжүүлэх төсөл
9
АМЧБОҮ:
тодорхойлолт(үргэлжлэл)
(үргэлжлэл)
АМЧБО: тодорхойлолт
(үргэлжлэл)
• Карьерын тухай мэдээлэл (хэвлэмэл, мэдээлэл харилцааны
технологид суурилсан болон бусад хэлбэрээр),
• Үнэлгээ/ өөрийн үнэлгээний арга аргачлал,
• Ганцаарчилсан зөвлөгөө/ярилцлага,
• АМЧБО сургалт хөтөлбөр (хувь хүмүүст өөрийгөө / боломж
бололцоогоо танин мэдэх, карьерын менежментийн ур чадвараа хөгжүүлэхэд нь дэмжлэг
үзүүлэх)
• Туршилтын хөтөлбөр (сонголт хийхийн өмнө боломжийг сорьж
туршиж үзэх),
• Ажил хайх/ шилжих хөтөлбөрийн үйлчилгээ
Хөдөлмөрийн зах зээлийн мэдээллийн систем,
ажил мэргэжлийн чиг баримжаа олгох үйлчилгээ хөгжүүлэх төсөл
10
Олон улсын загвар
• Европын Сургалтын Сан (ETF) АМЧБОҮ-ний
тогтолцооны хувьд Эдийн Засгийн Хамтын
Ажиллагаа Хөгжлийн Байгууллага (OECD-ЭЗХАХБ)
болон Европын Холбооны бусад байгууллагын
адил тодорхойлолт ашигладаг
• Энэхүү тодорхойлолтыг дэлхий нийтээр хүлээн
зөвшөөрөн ашиглаж байна
• АМЧБО үйлчилгээ үзүүлэх байгууллага, хувийн
зөвлөхүүд олширч байна
• Интернет-д ашгийн төлөө маш олон тооны
байгуулага АМЧБО үйлчилгээ үзүүлж байна
Хөдөлмөрийн зах зээлийн мэдээллийн систем,
ажил мэргэжлийн чиг баримжаа олгох үйлчилгээ хөгжүүлэх төсөл
11
Олон улсын загвар
Харилцаанд чиглэсэн Шинэ Зелландын загвар:
" АМЧБОҮ нь оюутан, сурагчдад ажил амьралын талаарх
ерөнхий ойлголтоос амьдрал, сурч боловсрох хийгээд
ажил мэргэжлийн олон сонголтын талаарх нарийн
тодорхой ойлголт өгөх чиглэлээр хүн тус бүртэй тулж
ажиллахыг хэлнэ.
Энэ нь хувь хүмүүс болон хэсэг бүлэгт өөрийгөө таних,
эрэлт хэрэгцээгээ илүүтэй танин мэдэх, сорил
бэрхшээлийг даван туулах, зөрчлийг шийдэх, шинэ
зорилго зорилт дэвшүүлэн амжилт гарган хөгжиж
дэвжихэд нь туслах үүрэгтэй гэсэн байна. "[1]
•
[1] Career Education and Guidance in New Zealand Schools, Ministry of
Education, 2009 p6
Хөдөлмөрийн зах зээлийн мэдээллийн систем,
ажил мэргэжлийн чиг баримжаа олгох үйлчилгээ хөгжүүлэх төсөл
12
АМЧБОҮ-ний Зорилтот Бүлгүүд
Өсвөр ба Залуу үе
Насанд хүрэгчид Бусад бүлэг
· Бага, дунд сургуульд
· Насанд хүрсэн ажилгүй
·
· Эрсдэлтэй бүлгийн залуучууд · Насанд хүрсэн ажиллагч
· Сургууль завсардагчид
· Их дээд сургууль
· Амжилтгүй суралцагчид
· Их дээд сургууль
· Эрсдэлтэй бүлгийн
насанд хүрэгчид
· Нийгмийн & хувийн асуудал
· Сургууль төгсөгчид
· Өндөр настан
· Мэргэжлийн сургалт
үйлдвэрлэлийн төв (МСҮТ)-үүд · Орон тооны цомхотголд
· Дунд сургуулийн ахлах анги
орсон хүмүүс
Хөдөлмөрийн зах зээлийн мэдээллийн систем,
ажил мэргэжлийн чиг баримжаа олгох үйлчилгээ хөгжүүлэх төсөл
Цөөнх
бүлгүүд
·
Цагаач
иргэд, хөдөөнөөс
шилжин ирэгсэд
·
Хөгжлийн
бэрхшээлтэй
хүмүүс
13
АМЧБО Систем: Монголын Загвар
Монголын загварт тавигдах шаардлага:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Онлайн хэсэг нь өсөн нэмэгдэх модульчилсан загвар
байна /хүн амын нягтшил сийрэг, өргөн уудам/
Үе шаттай хөгжүүлэх
“Нэг цонхны үйлчилгээний стратеги”-ийг баримтлах
Бүх түвшинд зохицуулах/ нэмэлт өөрчлөлт хийх
боломжтой байх
Мэдээллийн санд автоматаар нэмэлт өөрчлөлт оруулдаг
болгох
Тусгай зорилтот бүлгийн модульчилсан хөтөлбөр
АМЧБО зөвлөхүүд ажиллана/ хүртээмжтэй байна
Үр нөлөө бүхий чанарын шаардлагын тогтолцоо
Өөрчлөгдөх эрэлт хэрэгцээнд тохируулан хянан
өөрчлөлтийг тогтмолжуулна
Хөдөлмөрийн зах зээлийн мэдээллийн систем,
ажил мэргэжлийн чиг баримжаа олгох үйлчилгээ хөгжүүлэх төсөл
14
АМЧБО Систем : Монголын Загвар
/үргэлжлэл/
•
Оролцогч бүх талын сүлжээг буй болгож,
ажиллагаанд оруулна.
•
АМЧБОҮ үзүүлэх зөвлөхийн үндэсний стандартыг
бий болгоно. Үүнд:
–
–
Монголын их дээд сургуулиудын сургалтын хөтөлбөр
АМЧБОҮ зөвлөхүүдийн үндэсний нийгэмлэг байгуулна
•
АМЧБОҮ-гээ ерөнхий боловсролын сургуулийн
дунд ангийг тэргүүлэх чиглэл болгох учиртай.
•
Бусад орны туршлага хийгээд өөрийн орны
тэргүүн туршлага дээр тулгуурлан Төр хувийн
хэвшлийн түншлэл (ТХХТ)-ийн стратегийг
боловсруулна.
Хөдөлмөрийн зах зээлийн мэдээллийн систем,
ажил мэргэжлийн чиг баримжаа олгох үйлчилгээ хөгжүүлэх төсөл
15
АМЧБОҮ-ний сургалт
•
•
•
•
АМЧБОҮ-ний тухайд дараах байгууллага, хүмүүст
сургалт хийнэ. Үүнд:
МСҮТ-ийн нийгмийн ажилтнууд
Хөдөлмөр халамж үйлчилгээний газар,
Хөдөлмөрийн төв бирж, бололцоотой бол
Нийслэлийн хөдөлмөрийн газрын ажилтнууд,
Аймгууд дахь ХХҮХ-ийн ажилтнууд
Мэргэжлийн боловсрол, сургалтын аргазүйн
бүсийн 6 төвийн багш сургагч нар болно
Хөдөлмөрийн зах зээлийн мэдээллийн систем,
ажил мэргэжлийн чиг баримжаа олгох үйлчилгээ хөгжүүлэх төсөл
16
Төсөл хэрэгжүүлэх хуваарь –
АМЧБОҮ-ний бүрэлдэхүүн хэсэг
№
Үр дүн \ хугацаа: он сар
1
V
2
3
4 5 6 7 8 9 10 11
2011 он
2012 он
VI VII VIII IX X XI XII I II III
Өнөөгийн МЧБОС-н нөхцөл байдлын шинжилгээ
Мэргэжлийн чиг баримжаа олгох үйлчилгээний
2,2 найдвартай Систем (МЧБОС) үндэсний хэмжээнд
буй болсон байна
2,3 МЧБОС-ийн ажлын хэсэг байгуулагдан ажиллана
МЧБОС-ийн чиг үүрэг, үйл ажиллагааг нарийн
2,4
тодорхойлсон байна
2,1
Хөдөлмөрийн төв бирж-ХТБ, аймгийн Хөдөлмөр
халамж үйлчилгээний хэлтэс, Мэргэжлийн
боловсрол, сургалтын аргазүйн 6 төв)-ын
2,5
болон/эсвэл бусад мэргэжлийн чиг баримжаа олгох
үйлчилгээ үзүүлдэг байгууллагын ажилтнууд
ганчаарчилсан мэргэжлийн зөвлөгөө өгдөг болно.
Хөдөлмөрийн зах зээлийн мэдээллийн систем,
ажил мэргэжлийн чиг баримжаа олгох үйлчилгээ хөгжүүлэх төсөл
17
Төсөл хэрэгжүүлэх хуваарь –
АМЧБОҮ-ний бүрэлдэхүүн хэсэг (үргэлжлэл)
1
№
Үр дүн \ хугацаа: он сар
2
3
4 5 6 7 8 9 10 11
2011 он
2012 он
V VI VII VIII IX X XI XII I II III
Оролцогч МСҮТ-дэд АМЧБО-х зөвлөх ажиллан
2,6 оюутан сурагч, төгсөгч, ер нь хүссэн хүмүүст
ганцаарчилсан зөвлөгөө өгдөг болно.
Мэргэжлийн чиг баримжаа олгох байгууллага
(Хөдөлмөрийн төв бирж-ХТБ, аймгийн Хөдөлмөр
2,7 халамж үйлчилгээний хэлтсүүд, Мэргэжлийн
боловсрол, сургалтын аргазүйн 6 төв)-ын ажилтнууд
ХЗЗМС ашиглах боломжтой болно
2,8 Ажил хайгчдад зориулан онлайн АМЧБОY нэвтрүүлнэ
Ажил хайгчид МЧБОҮ-ний талаар мэдлэг,
мэдээлэлтэй болсон байна
2.10.Хүлээлгэн өгөх, тайлан бичих
2,9
Хөдөлмөрийн зах зээлийн мэдээллийн систем,
ажил мэргэжлийн чиг баримжаа олгох үйлчилгээ хөгжүүлэх төсөл
18
Удирдах зөвлөл / Ажлын хэсэг
• Мэдээлэл нийлүүлэгч байна
• Мэдээллийг тогтмол шинэчилж байх шаардлагатай
• Мэдээллийг ХТБ-ийн вэб-сайт руу явуулна
• Мэдээлэл ХТБ-ийн вэб-сайттай холбоотой байна
• АМЧБОҮ-ний эсвэл Мэдээллийн технологийн
талаар тодорхой чиг үүрэг хүлээнэ
• Төсөлд оролцох сонирхолтой байх
Хөдөлмөрийн зах зээлийн мэдээллийн систем,
ажил мэргэжлийн чиг баримжаа олгох үйлчилгээ хөгжүүлэх төсөл
19
Төслийн эхний шатны баримт
бичгийг үзэх сайт
Төслийн эхний шатны тайлан бүрэн эхээр
англи, монгол хэлээр
Энэхүү семинар дээр тавьсан илтгэлүүд
бүрэн эхээр англи, монгол хэлээр доорхи
сайтаас татаж авч болно
www.applicatio-pem.org
Анхаарал тавьсанд баярлалаа
Хөдөлмөрийн зах зээлийн мэдээллийн систем,
ажил мэргэжлийн чиг баримжаа олгох үйлчилгээ хөгжүүлэх төсөл
20