Transcript Мэргэжлийн Боловсрол Сургалтын Байгууллагын өртөг тооцох

ХУВИЙН ХЭВШЛИЙН ХАНДИВЫН ТОГТОЛЦООГ
ДЭМЖИХЭД ЧИГЛЭСЭН МЭРГЭЖЛИЙН
БОЛОВСРОЛЫН БАЙГУУЛЛАГЫН ӨРТӨГ
ТООЦОХ ЗАГВАР
Х.Ганбаатар, МБС-ын үндэсний зөвлөлийн дэд
дарга, МАОЭНХ-ны Гүйцэтгэх захирал
МБСБ-ЫН СУРГАЛТЫН ӨРТӨГ ТООЦОЖ БУЙ
ӨНӨӨГИЙН ЗАГВАР
Одоо байгаа нөхцөл байдал
МБС
Орцууд:
Нөөцүүд
- Цалин хөлс
-Тоног төхөөрөмж
- Материалууд
Менежментийн мэдээлэл:
Төсвийн ерөнхий байдал
?
Гарцууд:
Төгссөн оюутнууд
МБСБ-ЫН СУРГАЛТЫН ӨРТӨГ ТООЦОЖ БУЙ
ӨНӨӨГИЙН ЗАГВАРЫН ДАВУУ БА СУЛ ТАЛ
Давуу тал
-Амьдралд хэвшсэн
-Маш энгийн
-Хуваарилалтын зарчимд үндэслэсэн
 Сул тал







Бүрэн өөрийн өртөг тооцож чаддаггүй
Мэргэжил бүрийн сургаж буй чадамжийг тусгадаггүй
Сургалтад оролцож буй бүлгүүдийн хөдөлмөрийг
үнэлэх механизм болж чаддаггүй
Эрэлтэд суурилаагүй
Олон улсын жишгээс хоцрогдож байгаа
Сургалтын байгууллагыг урамшуулж чадахгүй байгаа
ХУВИЙН ХЭВШЛИЙН ХАНДИВ ГЭДЭГТ ЮУ
БАГТААХ ВЭ

МБС-ын хуульд заасан хандив (Levy)
салбарын онцлогоос хамаарах цалингийн санд
тулгуурласан АО-ын хандив, МБСДС-нд шууд орно.(0.51.5 хувь
 сургуульд өгч буй бусад дэмжлэг

o
Мэргэжилтэй ажилтан бэлтгэн сургахтай
холбоотой өртөгт хамаарах зардал, хандив
үйлдвэр дээрх дадлага сургалттай холбоотой бүх зардал
• дадлагажуулах, сертификатжуулах, мэргэшүүлэх зардал
 мэргэжил дээшлүүлэхтэй холбоотой зардал

МЭРГЭЖИЛТЭЙ АЖИЛТАНД ТАВИГДАЖ БУЙ НИЙТЛЭГ
ШААРДЛАГА
5
Мэдлэгт суурилсан
боловсролтой
Зохих ур чадвар,
чадамжтай
Технологийн болоод
техникийн мэдлэгтэй
Уян хатан харилцааны
соёлтой, ажиллах чин
хүсэл, эрмэлзлэлтэй
Багаар болон хамт
олонд ажиллах ойлголт,
хандлагатай
Мэргэжлийн боловсрол, сургалтын байгууллага АО-ын захиалга
нийлүүлэлтийн уялдаа
ХЯам
МБСГ
ХЭГ
Захиалгын
гэрээ
МСҮТ
Политехник
коллеж
Мэргэжлийн
боловсрол – 60%
Техникийн
боловсрол – 20%
ХҮТӨВ
УҮГ
Богино хугацааны
сургалт 20%
Хөдөлмөрий
н бирж УҮГ
Мэргэжлийн
сургалтын төв
Ажил
олгогчид,
мэргэжлий
н холбоод
Мэргэжлийн
боловсрол,
сургалтын
байгууллага
Төгсөгчид
ӨНГӨРСӨН ХУГАЦААНД АВЧ ХЭРЭГЖҮҮЛСЭН
АРГА ХЭМЖЭЭНҮҮД
Хөдөлмөрийн зах зээлийн эрэлтэд нийцсэн ур чадвартай ажиллах хүчнийг тогтоосон
хугацаанд бэлтгэн нийлүүлэх
Хөдөлмөрийн зах зээлийн эрэлтийн судалгаа
хийх
Эрэлтэд нийцсэн сургалтын хөтөлбөр
боловсруулах
Мянганы сорилын сан, Азийн хөгжлийн банк, Швейцарийн хөгжлийн
агентлагийн тусламжтай төсөл, Оюу толгой-3300 хөтөлбөрүүд хэрэгжиж байна.
Мастер багш нарыг бэлтгэх
Сургалтын орчныг сайжруулах, тоног
төхөөрөмж нийлүүлэх
Үндэсний ажил мэргэжлийн ангилал, мэргэжлийн зэргийн тогтолцоог олон улсын
стандартын дагуу бий болгох
Мэргэжлийн сургалтын өөрийн өртгийг тооцох, санхүүжилтийг шинэчлэх аргачлал
Захиалагч, ажил олгогчид бэлтгэгдсэн
ажиллах хүчнийг нийлүүлэх
МЭРГЭЖЛИЙН БОЛОВСРОЛ СУРГАЛТЫН БАЙГУУЛЛАГЫН
ӨРТӨГ ТООЦОХ АРГАЧЛАЛД ТУЛГУУРЛАСАН ТОГТОЛЦООНЫ
ОНЦЛОГ
Шинэ нөхцөл байдал
МБС
Орцууд:
Нөөцүүд
ҮЙЛ АЖИЛЛАГАА
Гарцууд/зардлууд
-Тоног төхөөрөмж
- Багшлах
- Судалгаа хийх
- Оюутнууд
- Судалгааны цаг
- Материалууд
- Мэргэжлийн өсөлт
- Их сургуулийн ажилтнууд
- Цалин хөлс
Менежментийн мэдээлэл
- Төсвийн ерөнхий байдал
+
- Гүйцэтгэлийн менежмент
Жишээ:
Зардал (багшлах)
= Нэгж зардал
Гарц (оюутнууд)
Маш бодитой
нэгж зардлын
харьцуулалт
Хувийн хэвшлийн хандив
Хандивын тогтолцоо
1. Компаний оруулах хувь /хандивын хэмжээ/
2. МБСБ-г санхүүжүүлэх нөөцийн төлөвлөлт
3.
1. Гарцад үндэслэн МБСБ-г санхүүжүүлэх
2. Сургалтын сангийн нөөцийг
тодорхойлох
3. Стратеги төлөвлөгөөний санхүүжилтыг
тооцоолох
Төсвийн төлөвлөлт
/БШУЯ/ЭЗХЯ/
Сургалтын сан
МБС-н Төрийн
МБС-н Хувийн
байгууллага
байгууллага
1. Санхүүжилтийн үр нөлөөг нэмэгдүүлэх нь
2. Төсвийг төлөвлөх
3. МБСБ харицуулалт хийх
Сургалт
оюутнууд
Сургалт
оюутнууд
СургалтынҮйл ажиллагаанд
Үндэслэсэн өртөг тооцох
1.
2.
3.
4.
Засгийн газрын
нөөц
Нэг оюутны зардал
Нэгж багажны зардал
Мэргэшил дээшлүүлж буй ажилтны зардал
Бусад
ААНБ сургалтын
алба
Сургалт
оюутнууд
Үйл ажиллагаанд үндэслэсэн өртгийн
тооцоолол = МБСБ-г гүйцэтгэлд
тулгуурлан санхүүжүүлэх үндсэн суурь
МЭРГЭЖЛИЙН БОЛОВСРОЛ СУРГАЛТЫН
БАЙГУУЛЛАГЫН СУРГАЛТЫН
ӨРТӨГ ТООЦОХ
АРГАЧЛАЛД ХЭЗЭЭ ШИЛЖИХ ТАЛААР






Сургалтын өртөг тооцох аргачлалыг чадамжид
суурилсан сургалтын хөтөлбөр боловсруулсан
мэргэжил дээр хэрэгжүүлж эхэлж болно.
ЧССХ-ийн модуль болгон дээр гарах зардлыг тооцон
гаргах боломжтой болно.
Эндээс үндэслэн мэргэжилтэй боловсон хүчнийг
бэлтгэх өртгийг чадамжийн түвшин бүрээр тооцох
боломжтой.
Олон улсын жишигт нийцсэн аргачлалын түвшинд
өртөг тооцогдоно
Бэлтгэл хангах арга хэмжээг сургууль, аж ахуйн нэгж,
түр сургалтын байгууллагуудад зохион байгуулах
хэрэгтэй.
Одоо нийт 80 гаруй мэргэжлээр ЧССХ боловсруулаад
байгаа
Чадамжинд суурилсан сургалтанд шилжих үед гарах өөрчлөлтүүд
Уламжлалт
Хүлээгдэж буй өөрчлөлтүүд
Мэдлэг олгох
хэлбэр
Нэг хэвийн, хязгаарлагд-мал,
хэвшмэл
Суралцагчийн чадамж, чадавхид
тулгуурласан, ажил олгогчид
шаардлагата чадамжыг олгоход
чиглэсэн
Сургах арга нь
Багш л заадаг
Чөлөөтэй сонгон суралцах, чадамжид
тулгуурлах, хосолсон аргаар чадамж
эзэмшүүлэх
Багш
Сургагч
Хамгийн идэвхитэй туслагч, манлайлан дагуулагч, залагч, чадамж
дамжуулагч
Сурагч
Тэвчээртэй сонсогч
Хүсэл эрмэлзлэлтэй, идэвхитэй
оролцогч, өөрийн чадамжид нийцсэн
ур чадвар эзэмшигч
Сургалтын
төлөвлөгөө
Ганц загвартай
Ажил олгогчид шаардлагатай ур
чадварыг эзэмшүүлэх, уян хатан,
суралцагчын чадамжинд суурилан
сонгон суралцах боломжтой модуль
Дүгнэлт
Сурагчийн үнэлгээ
Эзэмшсэн ур чадварын мэргэшлийн
түвшний тодорхойлолт
13
Үнэлгээ
Багш юу заасанаа үнэлдэг
Суралцагч ямар ур чадвар эзэмшсний
хэмжүүр
Чадамжинд суурилсан сургалтыг нэвтрүүлэх эрх зүйн орчин
- Мэргэжлийн боловсрол сургалтын тухай хууль
шинээр батлагдсан
- МБСҮЗ, МБДСан байгуулагдсан
- Хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих тухай хууль
шинээр батлагдсан
- Хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих үндэсний хороо
байгуулагдсан, ХЭДСан байгуулагдсан
- АНУ-н мянганы сорилтын сан, Швейцарийн
холбооны улсын төсөл хэрэгжиж эхэлсэн
- Эрэлт сургалт ажлын байр гэрээ байгуулагдсан
- Аймаг орон нутаг, салбарын хэмжээнд салбар
зөвлөлүүд байгуулагдсан
Технологи
йн
Дэвшилтү
үд
Чадамжинд
суурилсан
сургалтын
хөтөлбөрийн
агуулга
ЧАДАМЖИЙН СТАНДАРТ & ЧАДАМЖИНД СУУРИЛСАН СУРГАЛТЫН ДАВУУ ТАЛ
Ажил олгогчид шаардлагатай чадамжийг ажиллагсадад олгоход
чиглэн суурилсан сургалтын үндэсний тогтолцооны хүрээ
Ажил олгогч, аж ахуй нэгж байгууллагад зориулсан зорилтот
бүлэгт сургалт зохион байгуулах боломж олгодог
Ажил олгогч, аж ахуй нэгж байгууллагад эрэлтэд нийцсэн өртөг багатай
богино хугацаанд сургалт зохион байгуулах боломж
Суралцагчийг сургах хөтөлбөр програмыг өөрсдөө боловсруулах,
суралцагсдын эзэмшсэн ур чадварын түвшинг тогтоох зэрэг олгох үйл
ажиллагаанд чөлөөтэй оролцох боломж олгодог
Ажиллах хүчний ойрын ба ирээдүйн ур чадварын эрэлт нийлүүлэлтдээ
зохицуулсан сургалт зохион байгуулах, мэргэжил дээшлүүлэх, давтан
сургах
Аж үйлдвэрийн салбарын хөгжилтэй уялдаг гарч ирэх шинэ мэргэжилтэй
ажилтан бэлтгэх, сургах, ур чадвар олгох
Мэргэжилтэй ажилчин бэлтгэх үйл ажиллагаагаа үндэсний бодлого,
хөтөлбөр итгэмжлэгдэн байгууллагуудтай уялдуулан хамтран ажиллах
ЧАДАМЖИНД СУУРИЛСАН СУРГАЛТ ЗОХИОН БАЙГУУЛАХАД УЧИРАХ
ХҮНДРЭЛ БЭРХШЭЭЛ
Мэргэжлийн
түвшний хүрээ
Санхүүжилт
Хүний чадавхи
Аж ахуй нэгж байгууллага ба
удирдлагын бэлэн байдал
Ажлын
байрны
чадамж
Ур
чадвар
МБСын ТӨВ
Хандлага /
харилцаа
Чадамж
олгох
18
Чадамжинд суурилсан сургалтын
үнэлгээний загвар
Чадамжын
модуль 4
Чадамжын
модуль 3
Хандлага
Чадвар-1
Хосолсон ур чадвар
Чадвар-2
Чадвар-3
мөн
Чадвар-1
Чадвар-2
Чадвар-3
Чадамж
Багшын чадамж 3
Чадвар-1
Чадвар-2
Хосолсон чадамж 4
Суралцагчын чадамж 2
Мэргэжлийн чадамж 1
Чадамжын
модуль 2
Ажиллах чадвар
19
Чадамжын
модуль 1
Мэдлэг
Чадвар-3
Чадвар-1
Чадвар-2
Чадвар-3
2009 оны 7
сарын 9, 10
Дээвэрчин мэргэжлийн DACUM судалгааны хүснэгт
Сургалтын модуль
Ажилд
бэлтгэх
A
Материал
Bсонгох бэлтгэх
Шувуу нуруу
дээвэр хийх
C
Дулаалга хийж
бетон цутгах
D
Дээврийн наалт
Eхийх
Дээвэр
засварлах
F
Ус зайлуулах
систем угсрах
Үүрэг
ажилбар
A-1
A-2
A-3
Ажлын байр Ажлын хувцас Зааварчлага авах
зохион
өмсөх
байгуулах
B-1
B-2
Дулаалгын Арматур, тор
материал
бэлтгэх
бэлтгэх
A-4
Ажлын
багажыг
бэлтгэх
A-5
Ажлын зураг
унших
A-6
B-3
B-4
B-5
B-6
Бетон зуурмаг бэлтгэхХар тос, битум Түлш бэлтгэх Газ бэлтгэх
бэлтгэх
A-8
A-9
A-10
B-7
Хар цаас
бэлтгэх
B-8
Банз, брусс
бэлтгэх
B-9
Оспо хавтан
бэлтгэх
B-10
Хадаас,
шрупп, болт
бэлтгэх
B-17
B-18
B-19
B-20
B-11
Металл
ферм
бэлтгэх
C-1
А нурууг
зангидах
B-12
B-13
B-14
Шифер бэлтгэх Гөлмөн төмөр бэлтгэх
B-15
C-2
2 талын
фронтоныг
банзлах
C-4
А нурууг
холбож
тогтоох
C-5
C-6
C-7
C-8
C-9
Дээврийн
Шувуу нуруу Таазны
Шувуу нуруу ОСП хавтан
нээлхий гаргах хоорондын
дулаалга хийх банзлах
хадах
дулаалга хийх
C-11
Хар цаас
наах
C-12
C-13
Унь мод хадах Төмрөөр хучих
C-14
Шиферээр
хучих
C-15
Черепицээр
хучих
C-16
Сэндвичэн
хавтангаар
дээвэрлэх
D-5
Усны цорго
бэхлэх
D-9
E-19
D-1
Уклон
гаргах
C-3
А нурууг босгох
B-16
A-7
C-17
Хүрээ хадах
C-18
Яндан гаргах
D-2
Уур ус
тусгаарлалт
хийх
E-1
E-2
Цэвэрлэгээ Хөрсжүүлэлт
хийх
хийх (битум)
D-3
Дээврийн дулаалга
хийх (шилэн хөвөн,
керамзит, үнс)
E-3
Температурын шов
гаргах
D-4
Тор, арматур
дэвсэх
E-4
E-5
Хар цаасыг
Хар тос
түрхэж наах (1, хайлуулах
2-р үе)
D-6
D-7
D-8
Бетонон
Булан тохойд
тэгшлэгээ хийх 45 хэмийн
налуу гаргах
E-6
E-7
E-8
Тосон түрхлэг Хар цаасыг
Парапет наах
хийх
халааж наах (1,
2-р үе)
E-11
Яндан
бөгжлөх
F-1
Гэмтлийг
олж тогтоох
E-13
Наалтын чанар
шалгах
F-3
Хатаалт хийх
E-14
E-16
E-12
Хар цаасны ам
дарах
F-2
Хучилт хийх
E-15
F-4
F-5
Уклон шалгах Бетонон
нөхөөс хийх
E-17
E-18
C-10
Битум түрхэх
C-19
C-20
Оройг малгайлах Ферм
(татанги)
угсрах
D-10
E-9
E-10
Ховилын
Агааржуулаг
шавардлага хийх ч тавих
E-20
F-6
F-7
F-8
Цаасан нөхөөс Уур, ус, дулаан Долгионт
хийх
тусгаарлалтын төмөр шифер
үе засварлах солих
F-9
F-10
Гэмтсэн модон
хийцийг
хэсэгчлэн солих
G-3
G-4
Ус зайлуулах хоолой Шүүлтүүр
угсарч, бэхлэх
суурилуулах
G-5
Парапет
төмөрлөх
G-6
G-7
G-8
G-9
G-10
G
G-1
G-2
Цорго хийх Тосгуур
суурилуулах
Өөрийгөө
Hхөгжүүлэх
H-1
Сургалтад
хамрагдах
H-3
H-4
Гадаад хэлний
Мэргэжлийн
мэдлэгээ дээшлүүлэх ур чадварын
уралдаанд
оролцох
H-5
Мэргэжлийн
ур чадварын
шалгалтад
хамрагдах
H-6
H-7
H-8
H-9
H-10
H-2
Ном, сэтгүүл
ашиглах
Дээвэрчин мэргэжлийн ДАКУС судалгааны хүснэгт
Ерөнхий мэдлэг болон ур чадвар
Аюулгүй ажиллагааны дүрэм
Материал судлал
Техник ашиглалтын дүрэм
Ажлын зохион байгуулалт
Тусгай хэрэгсэл, хамгаалах хувцасны хэрэглээ
Галын аюулаас урьдчилан сэргийлэх
Анхны тусламж үзүүлэх
Шатамхай бодистой ажиллах
Ажлын зураг унших
Багаж тоног төхөөрөмжийг ажиллуулах
Бараа материалыг зориулалтын дагуу хураах
Ажлын чанарыг шалгах
Ажилчны зан төлөв
Ачаалал даах чадвартай
Нямбай
Харилцааны соёлтой
Өндөрт ажиллах чадвартай
Хараа сайтай
Хувийн зохион байгуулалттай
Багаар ажиллах чадвартай
Эрүүл чийрэг
Үнэнч шударга
Хариуцлагатай
Анхаарал болгоомжтой
Хүлээцтэй тэвчээртэй
Тоног төхөөрөмж, багаж хэрэгсэл, материал
Хийн баллон
Газын хошуу
Хар цаасны хутга
ХХ-ын хувцас хэрэглэл
Шүүр, хадаас, шрупп Хүрз, хар тос, тоосго
Тогоо, хувин, шанага Тараагч, өнхрүүш, бул
Цахилгаан хөрөө
Тэгш ус, отвес, нивелир
Рейк, Нийвий
Тэргэнцэр, өргөх ролик
Хар цаас
Түлш
Битум
Ирээдүйн хөгжлийн хандлага
Шилэн дээвэр
Ногоон дээвэр
Нарны зайн дээвэр
Дээврийн хүлэмж
Дээврийн төрөл бүрийн тохижилт
ÌÝÐÃÝШËÈÉÍ ÷ÀÄÀÌÆÈÉÍ Ò¿ÂØÈÍ
ӨРТГИЙН ХАМААРАЛ
Мэргэшлийн чадамж нь ААН дээр тодорхой
хугацаанд ажилласны дараа мэргэжлийн
зэрэг болно.
МЧ
6 түвшин
МЧ
5 түвшин
МЧ
4 түвшин
МЧ
3 түвшин
МЧ
2 түвшин
МЧ
7 түвшин
Бусдыг удирдах,
Зохион байгуулах
Бусдыг хянах
Бие даан ажиллах
Хэсэгчилсэн хяналтан дор ажиллах, мэргэшиж буй ажилчин
Хяналтан дор ажиллах, дагалдан ажилчин
Гол элсэлт/үндсэн ур чадвар (МЧ 1 түвшин) туслах ажилчин
Техникч,
загварчлал, Диплом
шинэчлэл
хийх
Сертификат
ÌÎÍÃÎËÄ МӨРДӨЖ БУЙ МЭРГЭЖЛИЙН
ЗЭРГИЙН ТОГТОЛЦОО
Мэргэшлийн Зэрãийн Үндэсний
Тогтолцоо
Дээд Боловсролын Зэрãийн Тогтолцоо
9. 10-ð çýðýã áóþó Ǻâëºõ ìэргэжилтэн
D (Doctoral)
Доктор
8..9-ð çýðýã áóþó Òýðã¿¿ëýõ ìýðãýæèëò
Диплом
M (masters)
Магистр Зэрэг, Бакалаврын дараах сертификатууд болон дипломууд
7.8-ð çýðýã áóþó èíæåíåð, ýìч áàãø äýýä
ìýðãýæèëòýí, Диплом
H (Honours)
Бакалавр Зэрэг, Дээд боловсролын сертификатууд болон дипломууд
6.. 7-р Зэрэг áóþó òåõíèêчèä,
6-ð çýðýã áóþó ìàñòåð
дээд диплом
I (intermediate)
Дипломны боловсрол ба үргэлжлүүлэн суралцах, суурь зэргүүд,
Үндэсний Дээд Диплом
5. 5-р Зэрэг Сертификат
C (Certificate)
Àæëûí áàéðàí äàõü íýìýëò ñóðãàëò,
Боловсролын Сертификат
4. 4-р Зэрэг Сертификат
4-р Зэрэг Үндэсний Мэргэшлийн Зэрэг (ҮМЗ)
A Зэрэг
ÌÁÑÒ, Ажлын байрны болон даагалдан сургалтаар эзэмшинэ
3. 3-р Зэрэг ìýðãýæëèéí ¯íýìëýõ
3-р Зэрэг (ҮМЗ)
ÌÁÑÒ, дагалдан сургалтаар,
2. 2-р Зэрэг Сертификат
2-р Зэрэг Үíýìëýõ
ÌÁÑÒ, Ò¿ð ñóðãàäòûí òºâ,
1.1-ð çýðýã , Анхан Шат
Анхан Шатны ¿íýìëýõ
Ò¿ð ñóðãàëò , Åðºíõèé áîëîâñðîëûí ñóðãóóëü
¯ÉË ÀÆÈËËÀÃÀÀÍÛ Õ¿ÐÝÝ
Тусгай мэргэжлийн
технологийн их сургууль
Мэргэжлийн түвшний
боловсрол
(8-10 зэргийн түвшин) 87
Одоо байгаа дунд
түвшний боловсрол
Технологийн коллеж - Аймаг бүрт нэг (Нийт 6,7)
(Дипломын өмнөх түвшин) МЧ 5 & 6
Сургууль
Үйлдвэрл
эл
Техник мэргэжлийн боловсрол, сургалтын институт
(Сертификатын түвшин) МСҮТ 1 – 4, АБС 4-5, ТС 1-2
24
МЭРГЭЖЛИЙН БОЛОВСРОЛ СУРГАЛТЫН
БАЙГУУЛЛАГЫН ӨРТӨГ ТООЦОХ АРГАЧИЛЛЫГ ЗАГВАР
МЭРГЭЖЛИЙН БОЛОВСРОЛ СУРГАЛТЫН
БАЙГУУЛЛАГЫН ӨРТӨГ ТООЦОХ АРГАЧИЛЛЫН
САНХҮҮЖИЛТЫН ЗАГВАР
МБС САНХҮҮЖИЛТИЙН СИСТЕМ
27
УУЛ УУРХАЙН САЛБАРЫН ЖИШЭЭ
28
МЭРГЭЖЛИЙН БОЛОВСРОЛ СУРГАЛТЫН БАЙГУУЛЛАГЫН ӨРТӨГ ТООЦОХ АРГАЧИЛЛЫН УЯЛДАА
МЭРГЭЖЛИЙН БОЛОВСРОЛ СУРГАЛТЫН
БАЙГУУЛЛАГЫН ӨРТӨГ ТООЦОХ АРГАЧИЛЛААС БИЙ
БОЛОХ ДАВУУ ТАЛУУД
Иймд мэргэжилтэй ажилтан бэлтгэх сургалтын иж бүрэн өртөг тооцох шинэ
аргачлалыг МБСТ, аж ахуйн нэгжүүдийн сургалтын үйл ажиллагаанд нэвтрүүлэн
хэрэглэснээр сургалттай холбогдох бүх л ажил, үйлчилгээнийхээ өртгийг бүрэн
тооцож гаргах, үүнд хувийн хэвшлийн оруулах хэсгийг тодорхойлон тооцон гаргаж
өртгөгт тусгаж байгаагаараа сургалтын байгууллагад ч, хувийн хэвшилд ч адил
давуу боломжийг бий болгодог. Үүнд:
 Мэргэжилтэй ажилтан бэлтгэхтэй холбоотой гарах өртөг зардлыг сургаж
байгаа мэрэгжлийн онцлог, хүндрэл, төвөгшилд тулгуурлан үнэн зөв тооцох
бололцоог сургалтын болон хувийн байгууллагад олгодог,
 Сургалтын явцад гарах үргүй зардал, үйлчилгээг тодорхойлж, улмаар
тэдгээрийг хэмнэх, мөн хэт өндөр зардалтай ажил, үйлчилгээг буруулах
боломж олгодог,
 Суралцагчид ажил олгогчид шаардлагатай ур чадварыг эзэмшүүлэх боломж
бүрддэг,
 Сургалтад оролцогч талуудын хүлээх үүрэг хариуцлагыг тодорхой болгодог.
 Ажил олгогчид, эздийн МБС-ын тогтолцоонд төлөөллийн байгууллагаараа
дамжуулан оролцох сонирхолыг нэмэгдүүлж, хосолсон сургалтыг явуулах
нөхцөл бүрдэнэ.
 Шаардлагатай үед МБС-д нэмэлт хөрөнгө мөнгө оруулах бодит сонирхолыг
хувийн хэвшилд бий болгоно,
МЭРГЭЖЛИЙН БОЛОВСРОЛ СУРГАЛТЫН
БАЙГУУЛЛАГЫН ӨРТӨГ ТООЦОХ АРГАЧИЛЛЫГ
ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ АРГА ЗАМУУД
“Сургалтын өртөг тооцох МБС-ын санхүүгийн
загвар”-ын нэвтрүүлэх дараах байдлаар хэрэгжих
боломжтой. Үүнд:
 Сургууль, аж ахуйн нэгжийн түвшинд
 Салбарын мэргэжлийн холбоод, МБСҮЗ-ийн
салбар зөвлөлийн хүрээнд
 Орон нутгийн түвшинд, МБСҮЗ-ийн орон нутгийн
салбар зөвлөлийн хүрээнд
 МБСҮЗ-ийн түвшинд
 Төрийн дээд байгууллагуудын хүрээнд
МЭРГЭЖЛИЙН БОЛОВСРОЛ СУРГАЛТЫН
БАЙГУУЛЛАГЫН ӨРТӨГ ТООЦОХ АРГАЧИЛЛЫГ
ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ АРГА ЗАМУУД
Мэргэжлийн боловсрол, сургалтын байгууллагын түвшинд:

Мэргэжлийн боловсрол, сургалтын иж бүрэн өртөг тооцох шинэ аргачлалыг маш
сайн судлан үзэж өөрийн сургуулийн бэлтгэж буй мэргэжил бүрээр тооцон үзэх
бэлтгэл хангах,


Энэхүү аргачлалыг хэрэгжүүлэхэд чиглэсэн сургалтыг сургуулийн удирдлага,
менежер, албан хаагчид болон холбоотой ажилладаг ажил олгогч эзэдэд сургалт
зохион байгуулах


Сургалтын үндсэн үйл ажиллагаанаас гадна олж болох үйл ажил-лагааны орлогыг
тооцох, мэрэгжил дээшлүүүлэх, давтан сургах, зэрэг ахиулах, захиалгат сургалт г.м.


Хувийн хэвшлийн оролцооны асуудлаар хамтран ажиллах, тогтмол холбогдох эдийн
засгийн шинэ механизм бий болгох,



Сургалтын өөрийн өртгийг сурч буй мэргэжил нэг бүрээр тусад нь ур чадварын
түвшин бүрээр ялгавартай гаргах, түүн нэмэгдэх нийтлэг зардлыг хуваарилан
тооцох бэлтгэл ажлыг зохион байгуулах бэлтгэл хангах,
Энэхүү ажиглалт, харилцан хамаарлаас загвар гаргах, түүнийг хэрэглэх боломжийг
статистик үнэлгээ өгө
МЭРГЭЖЛИЙН БОЛОВСРОЛ СУРГАЛТЫН
БАЙГУУЛЛАГЫН ӨРТӨГ ТООЦОХ АРГАЧИЛЛЫГ
ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ АРГА ЗАМУУД
Энэхүү аргачлалыг хэрэглэхийн тулд дараах бэлтгэл алхамыг хийж гүйцэтгэх шаардлагатай (2).

Тухайн байгууллага бүр эл аргачлалыг маш сайн судлан үзэж, өөрийн сургуулийн сургаж буй
мэргэжлийн чадамжид сууриласан сургалтын модуль бүрт тохируулан хэрэглэх бэлтгэл хангах
арга хэмжээ авах,


Энэхүү аргачлалыг хэрэгжүүлэх талаар байгууллагын удирдлага, эздүүд, менежер болон албан
хаагчидад зориулсан ойлголт дээшлүүлэх, хандлага өөричлөх сургалт зохион байгуулах,


Энэхүү аргачлалыг хэрэглэх зорилго, үйл ажиллагааны хүрээг тодруулан хариуцах үүрэг, зааг
ялгааг нарийн гаргах,


Үйл ажиллагаа тодорхойлох, мөн энэхүү үйл ажиллагааг явуулахад гардаг зардлын гол хүчинг
зүйлийг тодорхойлох


Шууд болон шууд бус зардлыг тооцох хүснэгт ашиглах, сургалтад шаардлагатай бүтээгдэхүүн,
үйлчилгээнд нөөц, үйл ажиллагааны зардлыг хуваарилж, оноох


Хүснэгтэн мэдээлэл боловсруулж хийж, үйл ажиллагаа ба шууд бус өртөг, зардлын уялдаа
холбоог ажиглах


Туршилтын журмаар тооцох, харилцан хамааралтай загвар гаргах, түүнийг хэрэглэх боломжийг
үнэлж цэгнэх.


Дүгнэлт гаргах, мэдээлэл солилцох.
МЭРГЭЖЛИЙН БОЛОВСРОЛ СУРГАЛТЫН
БАЙГУУЛЛАГЫН ӨРТӨГ ТООЦОХ АРГАЧИЛЛЫГ
ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ АРГА ЗАМУУД
Сургалтын хөтөлбөрийг боловсруулах, үнэлэх, магадлал итгэмжлэх
байгууллагын түвшинд:








Мэргэжлийн боловсрол, сургалтын хөтөлбөрийн өртгийг эл аргачлал таарч нийцэх
эсэхийг нягтлан тогтоох
Энэхүү аргачлалыг хэрхэн хэрэглэх талаар сургалтын менежер, болон хөтөлбөр
боловсруулагч,хэрэгжүүлэгч үнэлэгч хянагч нар сургалт зохион байгуулах
Үйл ажиллагаа тодорхойлох, мөн энэхүү үйл ажиллагааг явуулахад хүргэж гол
хүчинг зүйлийг тодорхойлох
Сургалтын хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх бодит өртөгийг үйл ажиллагааг өртөгжүүлэх
аргачлалаар тооцоолох. Энэ нь тухайн мэргэжлийн онцлогийг харгалзах үзэж
сургалтын үйл ажиллагааг өртөгжүүлэх,
Сургалтын хөтөлбөрийн өртөгт үр ашгийн үнэлгээ хийх
Сургалтын хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх бүх нөөцийг тооцох, хэрэгжих бодит нөхцлийг
тогтоох
Шууд болон шууд бус зардлын хүснэгт зохиох, Хэрэглэгчдэд хүрэх бүтээгдэхүүн,
үйлчилгээнд нөөц, үйл ажиллагааг хуваарилж, оноох (Хавсралт 1)
Тухайн мэргэжлийн хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэхэд шаардагдах өртөг, зардлын эх
үүсвэрийг тогтоох, улсын төсөв, хандив, дэмжлэгийг хувь хэмжээг тодорхойлох,
МЭРГЭЖЛИЙН БОЛОВСРОЛ СУРГАЛТЫН
БАЙГУУЛЛАГЫН ӨРТӨГ ТООЦОХ АРГАЧИЛЛЫГ
ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ АРГА ЗАМУУД
Мэргэжлийн боловсрол, сургалтын газрын түвшинд:
 Үйл ажиллагааг өртөгжүүлэх аргачлалыг мэргэжлийн
боловсрол, сургалтын салбарт нэвтрүүлэхэд шаардагдах дор
дурдсан баримт бичгийг батлан мөрдүүлэх, Үүнд:
 -Мэргэжлийн боловсрол, сургалтын байгууллагын үйл
ажиллагааг өртөгжүүлэх ерөнхий аргачлал
 -Мэргэжлийн боловсрол, сургалтын байгууллагын өртөг,
зардлыг “үйл ажиллагааг өртөгжүүлэх аргачлал”-аар тооцох
ерөнхий загвар
 -Мэргэжлийн боловсрол, сургалтын салбарт үйл ажиллагааг
өртөгжүүлэх аргачлалыг нэвтрүүлэх бодлого, арга зам
 Үйл ажиллагааг өртөгжүүлэх аргачлалыг хэрэглэх, зөвлөгөө
өгөх чиглэлээр үндэсний түвшинд хүний нөөцийн чадавхийг
дээшлүүлэх зорилгоор нэгдсэн сургалт-семинарыг зохион
байгуулах
 “Үйл ажиллагааг өртөгжүүлэх аргачлал”-ыг нэвтрүүлэх талаар
бусад яамд, холбогдох газруудын хооронд харилцан
ойлголцол, зөвшилцлийг бий болгох
МЭРГЭЖЛИЙН БОЛОВСРОЛ СУРГАЛТЫН
БАЙГУУЛЛАГЫН ӨРТӨГ ТООЦОХ АРГАЧИЛЛЫГ
ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ АРГА ЗАМУУД
Мэргэжлийн боловсрол, сургалтын үндэсний зөвлөлийн
түвшинд:
 Мэргэжлийн боловсрол, сургалтын салбарт “үйл ажиллагааг
өртөгжүүлэх аргачлал”-ыг нэвтрүүлэхэд шаардагдах эрх зүйн
орчинг бүрдүүлэх, зөвлөмж, удирдамж, загвар, аргачлалыг
баталгаажуулах


Тухайн мэргэжлийн хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэхэд шаардагдах
өртөг, зардлын эх үүсвэрийг тогтоох, улсын төсөв, хандив,
дэмжлэгийг хувь хэмжээг тодорхойлоход дэмжлэг туслалцаа
үзүүлэх



Мэргэжлийн боловсрол, сургалтыг “Дэмжих сан”-аар
дамжуулан хөдөлмөрийн зах зээлийн эрэлт, захиалгат
мэргэжлийг хөгжүүлэх, үйл ажиллагааг өртөгжүүлэх замаар
боловсруулсан сургалтын хөтөлбөрийг хэрэгжилтэд
санхүүгийн дэмжлэг үзүүлэх
МЭРГЭЖЛИЙН БОЛОВСРОЛ СУРГАЛТЫН
БАЙГУУЛЛАГЫН ӨРТӨГ ТООЦОХ АРГАЧИЛЛЫГ
ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ АРГА ЗАМУУД
МБС-ын иж бүрэн өртөг тооцох шинэ аргачилалын
бүрэлдэхүүн:
 А. Сургууль дээр тооцогдох өртөг, зардлууд:
 Б.Чадамжид сууриласан сургалтын хөтөлбөр
боловсруулан шинэчилэхтэй холбоотой зардлууд:
 В. Суралцагчдийн ур чадварыг үнэлэх,
сертфикатжуулахтай холбоотой зардлууд:
 Г. МБСДС-ийн хандив:
 Д. Үйлдвэр дээр хийх дадлагатай холбоотой
зардлууд:
 Е. Мэргэжлийн боловсролын сургуулийн үйл
ажиллагаанд хувийн хэвшлийн зайлшгүй оролцох
нэмэлт зардлууд:
МЭРГЭЖЛИЙН БОЛОВСРОЛЫН БАЙГУУЛЛАГЫН ӨРТӨГ
ТООЦОХ ЗАГВАРТ ШИЛЖИХ ЭРХ ЗҮЙН ОРЧИНД
ӨӨРЧИЛӨЛТ ОРУУЛАХ ТАЛААРХ САНАЛ
1
МСҮТ-ын байгууллага
өөрийн үйл ажиллагаагаар
орлого олох боломжийг
нэмэгдүүлэх
Зөрчилтэй асуудал
Сургууль хөгжүүлэх санг
үүсгэн байгуулах, өөрийн
үйл ажиллагаанд захиран
зарцуулах
2
МБС-ЫН ТУХАЙ БОЛОН БУСАД ХУУЛИАР ЭРХ
ОЛГОСОН ЗААЛТУУД
39.4 дахь заалт:Төсвөөс
санхүүжих хэмжээг багасгахыг
хориглоно
Боловсролын
тухай хууль,
МБСТ хууль
39.3 дахь заалт:
АА-н үйл
ажиллагаанааэс
олсон орлогыг
захиран зарцуулах
13.2-т Зөвлөгөө,
үйлдвэр эрхлэх,
инкубатор, туслах аж
ахуйтай байж болно.
ЗӨРЧИЛДӨЖ БУЙ ЭРХ ЗҮЙН ЗОХИЦУУЛАЛТ
Төсвийн
байгууллага
удирдлага
санхүүжилтийн
тухай хууль
13.4 заалт
• Төсвийн ерөнхийлөн захирагчаас
бичгээр урьдчилан зөвшөөрсөн
• Санхүүгийн болон бүтээгдэхүүн
нийлүүлэлтийн тайланд тусгасан
• Байгууллагын хөрөнгийг зориулалт
бусаар ашиглаагүй
• Ашиглаагүй хөрөнгөө банкинд
хадгалуулж болох бөгөөд хүүг санхүү
төсвийн төрийн захиргааны байгууллага
тогтооно.
• Төрийн өмч, эд хөрөнгө ашигласны
төлбөрийг тогтоосон хувь хэмжээгээр
төлнө.
• Үйл ажиллагааны зардлын хэмнэлтийг
ажилтна а сургах, урамшуулах ,
байгууллагын хэвийн үйл ажиллагааг
хангахад зарцуулна.
ЗӨРЧИЛДӨЖ БУЙ ЭРХ ЗҮЙН ЗОХИЦУУЛАЛТ
Төсвийн
байгууллага
удирдлага
санхүүжилтийн
тухай хууль 14
дүгээр заалт
• Улсын төсвийн
байгууллагад хориглох
зүйл:
• Нэмэлт
бүтээгдэхүүн
нийлүүлэх
зэрэг
аливаа
хэлбэрээр орлого олох
• Санхүү
төсвийн
асуудал
эрхэлсэн Төрийн захиргааны
төв
байгууллагын
зөвшөөрснөөр банкинд данс
нээх ашиглах
МБС-ЫН ТУХАЙ БОЛОН БУСАД ХУУЛИАР ЭРХ
ОЛГОСОН ЗААЛТУУД
Боловсролын
тухай хууль
/төрийн
өмчийн МСҮТ/
39.11 Сургууль хөгжүүлэх
сантай
байна.Сангийн
дүрмийг
Санхүү,
боловсролын
сайд
хамтран батална
40.4.3 Улсын төсөв,
өөрийн үйл
ажиллагааны
орлого
Боловсролын тухай
хууль
/Төрийн бус өмчийн/
41.1 Өөрийн
хөрөнгө, Хувьсах
зардлын төрөөс
санхүүжих хэсэг
Сургалтын
төлбөр, хандив,
хөнгөлөлттэй
зээл, үйл
ажиллагааны
орлого
Бусад эрх зүй
Төрийн санд
байршуулах
боломжгүй дансыг
арилжааны банкинд
байршуулж болно
Хуульд
арилжааны
банкинд
байршуулахаар
заасан тусгай сан
ЗӨРЧИЛДӨЖ БУЙ ЭРХ ЗҮЙН ЗОХИЦУУЛАЛТ
Эрх зүйн
зохицуулалт
• БСШУ-ны сайд, Сангийн сайд
хамтарсан 2008 оны 56/64 дугаар
Сургууль
цэцэрлэг
хөгжүүлэх
сангийн үлгэрчилсэн дүрэм батлах
тухай
• Сангийн сайдын 2008 оны 180-р
“Засгийн газрын болон төсвийн
байгууллагын дансыг нээх хаах
журам”
• Санд
хөрөнгө
хүлээн
авах,
зарцуулах
тайлагнах
дүрмийг
сургууль
цэцэрлэгийн
зөвлөл,
удирдах зөвлөл энэхүү үлгэрчилсэн
дүрэмд нийцүүлэн тогтооно.
НЭМЭЛТ ӨӨРЧЛӨЛТ ОРУУЛАХ ЭРХ ЗҮЙН
ЗОХИЦУУЛАЛТ
1.
2.
3.
4.
5.
Сургууль хөгжүүлэх сангийн зориулалт, чиг үүргийг
нэмэгдүүлэх замаар өөрийн үйл ажиллагаагаар
олох орлогыг захиран зарцуулах талаар
Төсвийн байгууллагын удирдлага санхүүжилтын
төвлөрсөн тогтолцоог шинэчлэх
Сургууль, цэцэрлэг хөгжүүлэх сангийн үлгэрчилсэн
дүрэмд нэмэлт өөрчлөлт оруулах(Хандив
тусламж+ үйл ажиллагааны орлогыг нэмж тус санд
төвлөрүүлэх байдлаар өргөтгөх)
Сангийн хөрөнгийг зөвхөн 3 зүйлд зарцуулахаар
заасан нь хэт явцуурсан бөгөөд нэмэлт
зарцуулалтыг оруулах шаардлагатай
Сургууль хөгжүүлэх сангийн хөрөнгийг төриийн
сангийн дансанд бус арилжааны банкинд данс
нээх, МБС-ын дэмжих санд байршуулах
2016 ОН ХҮРТЛЭХ ХӨДӨЛМӨРИЙН ЗАХ ЗЭЭЛИЙН ЭРЭЛТ,
ХЭРЭГЦЭЭ (МАОЭНХ-НЫ ТООЦООГООР)
Он
Шинээр бий
болох нийт
ажлын байр
(мян)
Нарийн мэргэжил, өндөр
ур чадвар шаардах
ажлын байрны тоо (мян)
Дотоодын
хөдөлмөрийн зах
зээлээс нөхөгдөх
2012 он
93,0
28,0
72,0
2013 он
108,0
35,0
75,0
2014 он
115,0
44,0
78,0
2015 он
123,0
53,0
83,0
2016 он
138,0
61,0
90,0
Үүнээс
http://www.labornet.mn (Хөдөлмөрийн төв бирж)
http://www.job.mn ХЯ-ны ХЗЗ-н мэдээллийн төв)
http://www.cooperation.gov.mn (зөгийн үүр хөтөлбөр)
МЭРГЭЖЛИЙН БОЛОВСРОЛ СУРГАЛТЫН
БАЙГУУЛЛАГЫН СУРГАЛТЫН ӨРТӨГ ТООЦОХ
АРГАЧИЛЛААС БИЙ БОЛОХ ҮР ДҮН
Сургалт 20:80, 30:70 буюу 20:40:40 тогтолцоонд
шилжинэ.
 Суралцагч төгсөөд баталгаатай ажлын байраар
хангагдана.
 Суралцагч, сургууль, захиалагч-эзэн гэсэн бодит
түншлэл тогтоно.
 МБСТ-үүд төрөөс хараат биш биеэ даасан
санхүүжилтын тогтолцоонд шилжинэ.
 Шаардлагатай ур чадвар эзэмшүүлэх механизм
бүрдсэн байна.
 ЧССХ бүрэн боловруулагдсан байна.

Àíõààðàë òàâüñàíä áàÿðëàëàà!
______________________________________________
Õ.Ãàíáààòàð
Ìîíãîëûí Àæèë Îëãîã÷ ÝçäèéíÍýãäñýí Õîëáîîны ÿéöýòãýõ çàõèðàë
Áàãà òîéðóó- 44À Óëààíáààòàð-48
Ìîíãîë Óëñ
Óòàñ: +976-11-314579, 326513, 326445, 318896, 1941
Ôàêñ: +976-11-325635
E-mail: [email protected], [email protected]
47