Transcript TMS 7 (İndirme : 102)

1
SUNUM PLANI TMS 7
• NAKİT AKIŞ TABLOSUNUN AMACI VE TEMEL
KAVRAMLAR
• NAKİT AKIŞ TABLOSUNUN HAZIRLANMASI
– Nakit Akış Tablosu Hazırlama Yöntemleri
– Nakit Akış Tablosunda Özel Konular
• DİPNOTLARDA AÇIKLANACAK BİLGİLER VE
ÖRNEK UYGULAMALAR
• NAKİT AKIŞ TABLOSUNUN ANALİZİ
2
NAKİT AKIŞ TABLOSUNUN AMACI
• Ülkemizdeki ekonomik hayatta işletme sahip ve yöneticileri
işletmenin sahip olduğu nakit parayı bir finansal sağlık
göstergesi olarak algılama yanlışlığı içindedirler.
• Halbu ki kasasında para olan işletme her zaman finansal
yönden sağlıklı olduğunu düşünmek muhasebe tekniği
açısından doğru bir ifade değildir.
• Öte yandan finansal durum tablosu (bilanço) işletmenin o
an itibariyle sahip olduğu varlıkları ve yükümlülükleri
raporlarken, finansal performans tablosu (gelir tablosu) ise
o işletmenin bir dönemlik gelir-gider kalemlerini, sonuçta
karlılığı raporlar.
• İşletmenin nakit yaratma gücünün finansal durum ve
performans tablolarından öğrenilebilmesi mümkün değildir.
3
• Bir işletmenin nakit akışlarına ilişkin bilgilerinin
ayrıca raporlanması;
– finansal tabloya dayanarak karar verecek taraflara
(finansal tablo kullancısı), işletmenin nakit ve nakit
kapsamında değerlendirilebilecek işlemler (nakit
benzeri) yaratma gücünün ve yeteneğinin, işletmenin
bu nakit akışlarını kullanma noktalarının ayrıntılı analiz
edilebilmesinde çok önemli dayanak oluşturur.
– Çünkü kullanıcıların aldığı ekonomik kararlar; çoğu
zaman işletmenin nakit yaratma yeteneğinin ve söz
konusu nakdin yaratılma zamanlamasının ve
kesinliğinin değerlendirilmesini gerektirmektedir.
4
Bu standardın amacı;
– işletme, yatırım ve finansman faaliyetlerinden
dönem buyunca elde edilen nakit akışlarını
sınıflandıran nakit akış tablosu vasıtasıyla, bir
işletmenin nakit ve nakit benzerlerindeki tarihi
değişikliklere ilişkin bilgi sunmaktır.
5
NAKİT AKIŞ TABLOSUNA DAYANARAK
ÜRETİLEBİLECEK BİLGİLER
•
Nakit akış tablosu, diğer finansal tablolarla birlikte kullanıldığı zaman, kullanıcıların
işletmenin;
– net aktiflerindeki değişimi,
– finansal yapısını (likidite ve borç ödeme gücü dahil)
– nakit akışlarının tutar ve zamanlamasını değişen koşullara ve fırsatlara uyum sağlamak
amacıyla etkileme yeteneğini değerlendirebilmesi için gerekli bilgiyi sağlar.
• Nakit akışı bilgisi işletmenin nakit yaratma yeteneğinin değerlendirilmesi ve
kullanıcıların gelecekteki nakit akışlarını ölçmek ve başka işletmelerle karşılaştırmak
için modeller geliştirmesini sağlar.
• İşletmeler arasındaki aynı işlem ve olaylar için farklı muhasebe uygulamalarının
(örneğin vadeli satan işletme ile peşin satan işletme arasındaki fark) etkilerini
elimine ederek farklı işletmelerin performans raporlamalarının (aynı düzleme
6
TEMEL KAVRAMLAR
Nakit Kavramı: İşletmedeki ulusal ve yabancı para cinsinden sahip
olduğu nakit paraları ve vadesiz mevduattır. Bu bağlamda işletmenin Kasa
Hesabı ve Bankalar Hesabında (vadesiz mevduat hesapları) kayıtlı işlemler
nakit olarak kabul edilmelidir.
Nakit Benzerleri Kavramı: Tutarı belirli bir nakde kolayca çevrilebilen
kısa vadeli ve yüksek likiditeye sahip ve değerindeki değişim riski önemsiz
olan yatırımlardır. Örneğin verilen çekler ve 3 aya kadar vadeli mevduat bu
kapsamda değerlendirilebilir.
DİKKAT: İşletmenin faaliyette bulunduğu sektörde yaygın olarak kullanılan
ortalama vade içinde kalan işlemler de peşin kabul edilmelidir.
Nakit Akışları: Yukarıda tanımlanan nakit ve nakit benzerlerine ait her bir
giriş ve çıkış doğuran işlemleri ifade eder.
7
NAKİT AKIŞ TABLOSUNUN
BÖLÜMLERİ
NAKİT AKIŞ TABLOSU İŞLETMENİN NAKİT AKIŞLARINI 3
GRUPTA RAPORLAR. BUNLAR;
İşletme Faaliyetleri
Yatırım Faaliyetleri
Finansman Faaliyetleri
8
İŞLETME FAALİYETLERİ
İşletme Faaliyetleri: Bir işletme faaliyetlerinden kaynaklanan
nakit akışları, genellikle işletmenin ana gelir getirici
faaliyetleriyle ilgili olup, net karın veya zararın belirlenmesinde
yer alan işlem ve olaylardan kaynaklanır. Bu cümledeki “ana
gelir getirici faaliyetler” ifadesinden esas faaliyet konusunu
oluşturan işlemleri anlamak daha doğru bir yaklaşım olacaktır.
İşletme faaliyetlerinden doğan nakit akışları, dış finansman
kaynaklarına ihtiyaç duyulmadan işletmenin; borçlarını geri
ödeyebilmesi, faaliyetlerini sürdürebilmesi, kar payı
ödemelerini yapabilmesi ve yeni yatırımlara başlayabilmesinin
mümkün olup olmadığı hususlarında temel bir gösterge teşkil
etmek üzere sunulur.
9
İŞLETME FAALİYETLERİNE İLİŞKİN
ÖRNEKLER
• Satılan mallardan ve verilen hizmetlerden (satışlardan) elde edilen nakit girişleri
• Royalti, ücret, komisyon ve diğer hasılatla ilgili nakit girişleri,
• Mal ve hizmetler alımları için yapılan ödemelerden kaynaklanan nakit çıkışları,
• Çalışanlara ve çalışanlar adına yapılan ödemelerden kaynaklanan nakit çıkışları,
• Sigorta şirketlerinin aldığı veya ödediği primler, tazminatlar, yıllık ödemeler ve
poliçeyle ilgili diğer yükümlülükler nedeniyle oluşan nakit giriş ve çıkışları,
• Finansman veya yatırım faaliyeti ile doğrudan ilgili olmadığı sürece kurum
kazancı üzerinden hesaplanan vergiler (kurumlar vergisi, katma değer vergisi) ile
ilgili nakit çıkışları veya söz konusu vergiler kapsamında alınan vergi iadeleri ile
ilgili nakit girişleri.
• Alım satım amaçlı elde bulundurulan sözleşmelerle ilgili nakit girişleri ve
çıkışları.
10
YATIRIM FAALİYETLERİ
Yatırım Faaliyetleri:Uzun vadeli varlıkların ve nakit benzerleri içerisinde yer almayan
diğer yatırımların elde edilmesi ve elden çıkarılmasına ilişkin faaliyetler olarak
tanımlanır.
Bu cümlede yer alan “uzun vadeli varlıklar” ifadesinden; duran
varlık alım satım işlemleri, iştirak veya bağlı ortaklarla yapılan
işlemler anlaşılmalıdır.
Yine yukarıdaki cümlede “ve nakit benzerleri içerisinde yer almayan diğer yatırımlar”
ifadesini ise 3 aydan daha uzun vadeli mevduat, menkul kıymet işlemleri (hisse senedi alım
satımı, tahvil alım satımı) anlamak gerekir.
11
YATIRIM FAALİYETLERİNE İLİŞKİN
ÖRNEKLER
• Maddi ve maddi olmayan duran varlıklar ve diğer uzun vadeli varlıkların
alımı ile ilgili nakit çıkışları. Bu ödemeler, aktifleştirilen geliştirme
harcamalarını ve işletmenin inşa veya imal ettiği maddi duran varlıklara
ilişkin giderlerle ilgili nakit çıkışlarını da içerir.
• Maddi ve maddi olmayan duran varlıklar ve diğer uzun vadeli varlıkların
satışı ile ilgili nakit girişleri;
• Nakit benzeri veya alım satım amacıyla elde tutulan araçlarla ilgili olmadığı
sürece, başka bir işletmeye iştirak etmek veya o işletmenin borçlanma
aracını (tahvil ihraç eden firmanın tahvilini) satın almak için ve müşterek
yönetime tabi teşebbüse (İş ortaklığına) katılmak için yapılan nakit çıkışları;
• Nakit benzeri veya alım satım amacıyla elde tutulan araçlarla ilgili olmadığı
sürece, başka bir işletmenin hisse senedinin veya borçlanma aracının veya
işletmenin bir müşterek yönetime tabi teşebbüsteki (İş ortaklıklarındaki)
payının satılması sonucu elde edilen nakit girişleri,
12
YATIRIM FAALİYETLERİNE İLİŞKİN
ÖRNEKLER
• Finansal kurumların yaptıkları işlemler hariç olmak
üzere, işletmeler tarafından üçüncü kişilere verilen
avans ve borçlara ilişkin nakit çıkışları. Çünkü bu
işlemler faiz vb adlar altında bir getiriye sahiptir.
• Finansal kurumların yaptıkları işlemler hariç olmak
üzere, işletmelerin üçüncü kişilere verdikleri avans,
kredilerden yapılan tahsilatlar,
• Alım satım amacıyla yapılanlar ve finansman
faaliyetleriyle ilgili olanlar hariç, vadeli işlem veya
forward sözleşmesi, opsiyon sözleşmeleri ve swap
sözleşmelerine ilişkin nakit giriş ve çıkışları.
13
FİNANSMAN FAALİYETLERİ
• Finansman Faaliyetleri: Özkaynaklar (Özsermaye) ile yabancı kaynakların
(borçlanmaların) yapısında ve tutarında değişiklik meydana getiren
faaliyetlerdir.
• Finansman faaliyetlerine ilişkin nakit akışları, işletmeye sermaye sağlayanların
işletmenin gelecekteki nakit akışlarından talep edecekleri kısmın
belirlenmesini sağlamak üzere ayrı olarak açıklanır
14
Fin.Faal.İlişkin Nakit Akışları
• Hisse senedi ve diğer öz sermaye araçlarının ihracından kaynaklanan nakit
girişleri,
• Sermayenin azaltılması ilgili nakit çıkışları
• Borçlanma araçları ihracı ve diğer uzun kısa vad.krediler ile sağlanan nakit
girişleri
• Borç ödemelerine ilişkin nakit çıkışları
• Finansal kiralama borç ödemelerine ilişkin nakit çıkışları
15
Nakit Akış Tablosu Hazırlama Yöntemleri
• Nakit akış tablosu hazırlamada;
– Brüt Yöntem (diğer adıyla Dolaysız Yöntem),
– Net Yöntem (diğer adıyla Dolaylı Yöntem) olmak
üzere iki yöntem vardır
• DİKKAT: Yöntem farklılığı sadece ve sadece
işletme faaliyetlerinden doğan nakit akışlarının
raporlanmasında geçerlidir.
16
BRÜT YÖNTEM (Dolaysız Yöntem)
• Bu yöntemde her bir nakit giriş ve çıkışları ayrı ayrı ana gruplar
itibariyle raporlanır.
• Brüt yöntem, gelecekteki nakit akışlarının tahmin edilmesi açısından
yararlı bilgiler verirken, net (dolaylı) yöntemde bu mümkün değildir.
• Brüt yöntemin hazırlaması zor fakat rapor şekli anlaşılır bir
yapıdadır.
• Bu yöntemde bir nakit akış tablosunun hazırlanabilmesi için
muhasebe dışından alınması gereken pek çok bilgiye ihtiyaç duyulur.
Bu durum da bu yöntemin hazırlanmasını zorlaştırmaktadır.
• Uygulamada bankacılık ve finans sektörünün nakit akışlarını brüt
yönteme göre raporlaması bir gelenek olmuştur.
• Reel sektör firmaları ise net yönteme göre nakit akış tablosu
hazırlamaktadırlar.
17
NET YÖNTEM (DOLAYLI/ENDİREKT
YÖNTEM)
• Bu yöntemde vergi öncesi dönem
kar/zararının o dönemde nakit çıkışı veya girişi
gerektirmeyen, tahakkuk veya ertelemelerle
ilgili nakit akışlarına ilişkin gelir veya gider
kalemlerinin etkilerine göre düzeltilerek
raporlandığı yöntemdir.
• Bir anlamda tahakkuk esasına göre
hesaplanmış kar/zararının dönem nakit
kar/zararına getirildiği yöntemdir.
18
NAT HAZIRLARKEN DİKKAT
EDİLECEK HUSUSLAR
• Nakit akış tablosunda, döneme ilişkin nakit akışları işletme, yatırım
ve finansman faaliyetlerine dayalı bir biçimde sınıflandırılarak
raporlanır.
• Bir işletme, yatırım ve finansman faaliyetlerinden olan nakit
akışlarını iş sahasına en uygun şekilde gösterir.
• Faaliyet bazında sınıflama, kullanıcılara, bu faaliyetlerin işletmenin
finansal durumuna ve nakit ve nakit benzerlerine olan etkisine
ilişkin bilgi sağlar. Bu bilgi ayrıca, faaliyetler arasındaki ilişkilerin
değerlendirilmesi için de kullanılabilinir.
• Tek bir işlem, farklı şekilde sınıflandırılan nakit akışları içerebilir.
Örneğin, bir kredi geri ödemesi hem faiz hem de anapara ödemesini
içerir, faiz işletme faaliyeti olarak sınıflanırken anapara finansman
faaliyeti olarak sınıflanır.
19
NAKİT AKIŞ TABLOSUNDA
ÖZEL KONULAR
Nakit Akışlarının Netleştirilmesi
• Aşağıda belirtilen yatırım ve finansman faaliyetlerinden sağlanan nakit
akışları netleştirme (girişlerden çıkışları düşme) esasına göre gösterilebilir.
Bunlar;
– İşletme yerine müşterilerin nakit akışını yansıtan ve işletme tarafından müşteriler adına
yapılan nakit tahsilat ve ödemeler. Örneğin bir banka açısından vadesiz mevduat olarak
yatırılan ve çekilen paralar, mülk sahipleri adına tahsil edilen ve daha sonra mülk
sahibine ödenen kiralar.
– Devir hızı yüksek, tutarları büyük ve vadeleri kısa olan kalemlere ilişkin nakit girişleri ve
çıkışları. Örneğin Kredi kartı müşterilerine ilişkin anapara ödemeleri
– Finans kuruluşlarının aşağıdaki faaliyetlerinden kaynaklanan nakit akışları netleştirme
esasına göre raporlanabilir. Bunlar;
20
NAKİT AKIŞ TABLOSUNDA
ÖZEL KONULAR
Yabancı Paraya Dayalı Nakit Akışları
• Yabancı para cinsinden nakit akışlarının raporlanması aşağıda
verilen esaslar çerçevesinde yapılır.
• Yabancı paraya dayalı işlemlerden kaynaklanan nakit akışları, nakit
akışının gerçekleşme tarihindeki kurlar üzerinden çevrilir.
– Yabancı ülkedeki bağlı şirketlerin nakit akışları da gerçekleştiği tarihteki
kur kullanılarak yabancı ülkede kullanılan para biriminden çevrilir.
– Yabancı paraya dayalı nakit akışları, “TMS 21 Kur Değişiminin Etkileri”
Standardı uyarınca işleme tabi tutulur.
– Kur farklarından kaynaklanan realize olmamış kazanç ve kayıplar nakit
akışı olarak kabul edilmez. Ancak, kur farklarının yabancı para
cinsinden tutulan nakit ve nakit benzerleri üzerine etkisi, dönemin
başlangıcında ve sonundaki nakit ve nakit benzerlerinin
mutabakatlarını yapmak amacıyla, nakit akış tablosunda yer alır.
21
NAKİT AKIŞ TABLOSUNDA
ÖZEL KONULAR
Faiz ve Temettüler:
• Faiz ve temettülere ilşkin nakit akışlarının raporlanması aşağıda verilen
esaslar çerçevesinde yapılır.
– Nakit akış tablosunda, faiz ve temettülere ilişkin nakit giriş ve çıkışları ayrı ayrı
açıklanır.
– Kar/zarara gider olarak kaydedilen dönemin toplam faiz giderleri nakit akış
tablosunda açıklanır.
– Finansal kuruluşlar için faiz gelir ve giderleri ile temettüler genellikle esas
faaliyetlerle ilgili nakit akışları içerisinde yer alır.
– Temettü ödemeleri, elde edilen finansman kaynaklarının maliyetlerini
oluşturduklarından (özkaynağın maliyeti) finansman faaliyetlerine ilişkin nakit
akışı olarak sınıflandırılabilir.
– Alternatif olarak, finansal tablo kullanıcılarına işletmenin esas faaliyetlerinden
kaynaklanan nakit akışlarından temettü dağıtma kabiliyeti hakkında bilgi
sunmak amacıyla işletme faaliyetlerden kaynaklanan nakit akışı olarak da
gösterilebilir
22
NAKİT AKIŞ TABLOSUNDA
ÖZEL KONULAR
• Vergiler
– Vergilerle ilgili nakit akışları ayrıca açıklanır ve bu
nakit akışları, açık olarak finansman ve yatırım
faaliyetleriyle ilişkili olmadıkları takdirde işletme
faaliyetlerinden nakit akışı olarak sınıflandırılır.
– Vergi nakit akışları birden fazla faaliyetle ilgili ise
ve farklı faaliyetler grubunda gösterilmişse, toplam
ödenen vergi tutarı dipnotlarda açıklanır.
23
NAKİT AKIŞ TABLOSUNDA
ÖZEL KONULAR
Bağlı Ortaklıklardaki ve Diğer İşletmelerdeki Ortaklık Paylarındaki Değişiklikler
• İşletmenin bağlı ortaklık ve diğer birimlerinin satın alınması ve elden çıkarılması
sonucunda ortaya çıkan toplam nakit akışları nakit akış tablosunda ayrıca gösterilir
ve yatırım faaliyeti olarak sınıflandırılır.
• Bağlı ortaklıklar ve diğer işletmelerin kontrolünün elde edilmesi ya da
kaybedilmesinin nakit akışı etkilerinin ayrı bir kalem olarak sunumu, edinilen ve
elden çıkarılan varlık tutarlarının ayrıca açıklanmasıyla birlikte, bu nakit akışlarının,
diğer faaliyet, yatırım ve finansal faaliyetlerden kaynaklanan nakit akışlarından ayırt
edilmesine yardımcı olur. Kontrolün kaybedilmesinden kaynaklanan söz konusu
nakit akış etkileri, kontrolün ele geçirilmesinden kaynaklananlarla mahsup edilmez.
• Bağlı ortaklığın veya diğer işletmelerin kontrolünün ele geçirilmesi veya
kaybedilmesi karşılığında satın alınma veya elden çıkarma bedeli olarak ödenen
24
NAKİT AKIŞ TABLOSUNDA
ÖZEL KONULAR
Nakit Akışı Yaratmayan İşlemler
• Yatırım ve finansman faaliyetlerinden nakit ve
nakit benzeri kullanımı gerektirmeyen işlemler
nakit akış tablosunda yer almaz.
• Bu işlemler, yatırım ve finansman faaliyeti ile
ilgili tüm gerekli bilgileri içerecek şekilde, diğer
finansal tablo veya dipnotlarda yer alır.
25
DİPNOTLARDA AÇIKLANACAK
BİLGİLER
Nakit akış tablosu ile ilgili olarak aşağıda
verilen konularda dipnot bilgisi vermek
gerekir. Bunlar;
• Nakit akış tablosunda yer alan “nakit ve nakit
benzerlerinin” unsurlarının ayrıntıları
• Nakit ve nakit benzerlerinin belirlenmesine ilişkin
muhasebe politikaları
• (Eğer konsolide tablo hazırlandıysa) grup tarafından
kullanımı mümkün olmayan nakit ve nakit benzerlerinin
tutarlarına ilişkin bilgiler (örneğin banka hesabında
blokaj durumunun varlığı).
26