Transcript Obezite Tanımı ve Epidemiyolojisi

Obezite
Tanım, Epidemiyoloji ve Önemi
Uzm.Dr.Metin Güçlü
Bursa Şevket Yılmaz Eğitim ve Araştırma
Hastanesi Endokrinoloji Bölümü
28 Şubat 2013-Bursa
Obesity-obezite
 Obezite Latince kökenli
yemek yeme “obedere”
geçmiş hali “obesus”
 Kısaca vücutta yağ dokusunun normalden fazla olması
olarak tanımlanmaktadır.
 Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) "Sağlığı bozacak ölçüde
vücutta anormal veya aşırı yağ birikmesi olarak
tanımlamaktadır.
Taş devrinde
Savunma - mücadele gücü - kuvvet
Sonraki dönemlerde
Güzellik – başarı - otorite – iktidar
20. Yüzyılda
Komplikasyonlara neden olan yaşam süresini
ve kalitesini olumsuz etkileyen
Kronik bir hastalıktır !
ÖNLENEBİLİR ÖLÜMLERİN 2. EN SIK SEBEBİDİR
YAĞ DOKUSU
Yapısı ve dağılımı
 Yağın Trigliserid şeklinde
depolandığı özelleşmiş
bağ dokusudur.
 Toplam vücut ağırlığının
%10-25'i kadar
%50'si hipodermiste
%10-15'i omentum/mezenterde
%5-8'i kaslarda,
%12'si böbreklerde
%15-20'si ise genital organlar
etrafında yer alır.
Fonksiyonu
 Enerji rezervi~40 günlük
 Mekanik bariyer
 Organlar arası kayganlığını
sağlamak
 Mekanik etkileri önlemek
 Isının korunması sağlamak
 Derinin kurumasını önlemek
 Ancak günümüzde,
otokrin, parakrin ve
endokrin fonksiyonları
olan geniş bir rezerv olarak
değerlendirilmektedir.
Obezitenin değerlendirilmesi
Kategori
Normal
Sınır
Obezite
Vücut Adipözitesi ( % )
Kadın
Erkek
20 - 30
12 – 20
31 - 33
21 – 25
> 33
> 25
Obezitenin değerlendirilmesi
Vücut kütle indeksi=VKI (Kg / boy m2)
Zayıf
< 18,5
Normal
18,5 – 24,9
Fazla kilo
25 – 29,9
Obez
1. Derece
30 –34,9
2. Derece
35 – 39,9
3. Derece
> 40
1840’lı yıllardan beri en sık kullanılan, kolay hesaplanabilen
Neden BKİ 20-25 normal referans aralığı
olarak kabul edilmektedir
Çünkü bu aralıkta mortalite oranı belirgin olarak azalmaktadır.
2,5
2
1,5
Risk
1
0,5
Risk artışı
0
19
20
Beden Kitle İndeksi
25
35
New England Jornal of MedicineVolume 341:1097-1105 , 1999
YAĞ DAĞILIMI İÇİN BKİ İYİ BİR
ÖLÇÜT MÜDÜR?
Yaş ?
Cinsiyet ?
Vücut yapısı ?
Irk ?
Bel çevresi-santral obezite
Neden abdominal yağlanma ?
 Karaciğer ve diğer organları çevreleyen ve visseral yağda
denilen bu doku metabolik olarak oldukça aktiftir.
Health risk categories for BMI and waist
circumference
Health Survey for England/NICE
Waist circumference
BMI
Underweight
2
(< 18.5 kg/m )
Healthy weight
(18.5-24.9 kg/m2)
Overweight
(25-29.9 kg/m2)
Obese
(30-34.9 kg/m2)
Very Obese
(>35 kg/m2)
© NOO 2012
Low
Men: <94cm
Women: <80cm
High
Men: 94-102cm
Women: 80-88cm
Very high
Men: >102cm
Women: >88cm
Underweight
(Not Applicable)
Underweight
(Not Applicable)
Underweight
(Not Applicable)
No Increased Risk
No Increased Risk
Increased Risk
No Increased Risk
Increased Risk
High Risk
Increased Risk
High Risk
Very High Risk
Very High Risk
Very High Risk
Very High Risk
Bioelektrik Direnç Ölçümü
•
 vücut dokularının az
miktardaki zararsız bir
elektrik akımına direncinin
ölçülmesidir.
 suyun çok olduğu vücut
dokularından (kan, idrar ve
kaslar) diğer dokulardan
(kemik, yağ veya hava gibi)
daha kolay geçer.
 vücuttan geçen elektrik
akımlarının hızı ve gücü
ölçülür ve bu sonuçlar boy,
kilo, cinsiyet gibi bilgiler ile
kişisinin vücut yağ oranının
belirlenmesinde kullanılır.
Deri kıvrım kalınlığı
Toplam vücut yağının % 50 sinin deri altındaki yağ
depolarında
 “1930 yılından önce geliştirilen özel “kıskaç-tipi
kalibre” aleti ile (kaliper) vücudun belirli
bölgelerinden yapılan deri altı yağ ölçümü
 7 bölge ölçümleri toplanır
 Bulunan rakam vücut ağırlığına bölünür
 Çıkan sonuç erkekte 28 ve kadınlarda 30 ile çarpılır
 (7 ölçüm toplamı/Vücut ağırlığı)X28-30
DUAL X-RAY ABSORBSİOMETRESİ-DXA
BVI- 3D body scanners
Select Research tarafından geliştirilmiştir ve 3 boyutlu beyaz ışık bir tarayıcı kullanmaktadır.
Çocuklarda obezite
 Obezite eğilimi özellikle çocuklar ve adolesanlarda





alarm verici düzeydedir.
Çocukluk çağı obezitesindeki yıllık artış giderek
büyümektedir.
Bugün gelinen noktada çocukluk çağı obezitesi
prevalansının 1970'lerdeki değerlerden 10 kat fazla
olduğu bildirilmektedir
ABD'de NHANES çalışmasına göre 2003-2006
yıllarında 2-19 yaş grubu çocuklar ve adolesanların
%16.3'ünün obez olduğu bildirilmiştir
Çocuklarda obezite tanımlaması
BKİ
BKİ
BKİ
BKİ
BKİ
<5
persentil
5-15 persentil
5-85. persentil
85-95. persentil
>95. persentile
BKİ> 30 kg/m2obezite
Çok zayıf
Zayıf
Sağlıklı vücut ağırlığı
Hafif kilolu /Overweight
Obezite
Obezite Epidemisi
Obezite Pandemisi
Patlamaya hazır bir bomba !
Globesity
Dünya Obezite Prevalansı
Obezite Prevalansı
< 10
10 – 19.9
20 – 29.9
> 30
Veri olmayan
Uygulanamayan
 ABD’de 19 yaşından büyük kadınların %35’i ve
erkelerin %31’inin obez olduğu ve bu rakamın
yaklaşık olarak 100 milyon kişiye ulaştığı tahmin
edilmektedir.
 Bu artış hızı devam ederse 2025 yılında %50’nin
üzerine çıkacağı öngörülmektedir.
Obesity Trends* Among U.S. Adults
BRFSS, 1990, 2000, 2010
(*BMI 30, or about 30 lbs. overweight for 5’4” person)
2000
1990
2010
No Data
<10%
10%–14%
15%–19%
20%–24%
25%–29%
≥30%
Avrupa yetişkinler üzerinde yürütülen
çeşitli çalışmalar
Erkeklerde
Kadınlarda
Fazla kilolu
%32-79
%28-78
Obezite
%5-23
%7-36
En yüksek olduğu ülkeler
Arnavutluk, Bosna-Hersek ve İngiltere (İskoçya)
En düşük olduğu ülkeler
Türkmenistan ve Özbekistan
Avrupa - MONICA
 Multinational Monitoring of Trends and Determinants in
Cardiovascular Disease (MONICA) çalışmasında
 Avrupa ülkelerinde
 erkeklerin en az % 15’i
 kadınların ise % 22’si obez olarak bulunmuştur.
TURDEP-I
1998→TURDEP-II 2010
 Türkiye’de obezite sıklığı %32
 Erkeklerde kilo fazlalığının, kadınlarda ise obezitenin
daha yaygın olduğu dikkati çekmektedir
 Kentsel ve kırsal obezite oranları birbirine yakındır
 Genel olarak erişkin yaşlardaki Türk toplumunun 2/3’ü
kilolu veya obezdir.
İ Satman ve TURDEP Çalışma Grubu,2010
TURDEP-I1998 → TURDEP-II 2010
12 yıllık süreçte erişkin nüfusumuzun yaş ortalaması 4 yıl
artmıştır.
BOY
KG
BEL
ÇEVRESİ
KALÇA
ÇEVRESİ
KADIN
1 CM
6 KG
6 CM
7 CM
ERKEK
1 CM
8 KG
7 CM
2 CM
TURDEP-I1998→TURDEP-II 2010
ERKEK %
KADIN%
TURDEP-I
13,2
32,9
TURDEP-II
27,3
44,2
ARTIŞ ORANI
107
32
SIRA
ARAŞTIRMA
HAFİF KİLOLU
YIL
KADIN
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
1
TEKHARF
1998
2
TOHTA
2000
34,47
3
TOAD-TOF
2000-2005
39
4
UHH
2004
29
5
TNSA
1998-2003-2008
34.4
6
SBKK
2004
7
Sağlık
Çalışanları.
2011
27,9
ERKEK
44,36
OBEZİTE
KADIN
ERKEK
44.2
25.2
42,64
21,56
29.5
34
15
10
23.9
46,2
Türkiye'de Erişkinlerde Kalp Hastalığı ve Risk Faktörleri Çalışması (TEKHARF)
Türkiye Obezite ve Hipertansiyon Araştırması (TOHTA)
Türkiye Obezite Araştırma Derneği (TOAD) “Türkiye Obezite Profili"
ULUSAL HANE HALKI ARAŞTIRMASI
Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması (TNSA)
Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü
"Sağlıklı Beslenelim, Kalbimizi Koruyalım "
Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü
“Sağlık Çalışanlarında Obezite Sıklığı”
41.5
21.2
11,4
14
Doğu Anadolu
İç Anadolu’da
Güneyde
Kuzeyde
Batıda
SBKK-ÇALIŞMASI
%17.2
%25.0
%24,
% 23.5,
%21.6
Türk çocuklarda obezite
 İstanbul, Ankara ve İzmir illerinde 12-13 yaş grubunda
1044 adolesan
çocukların %12'si zayıf,
%12'si fazla kilolu
%2'si obez olarak saptanmıştır.
 İstanbul’da sosyo-ekonomik düzeyi yüksek bir bölgede 20
özel yuva, ilköğretim okulu ve lisede 3-17 yaş grubu 1669
çocukta yapılan beslenme araştırması sonuçlarına
 kız çocuklarda %14,7,
 erkek çocuklarda %18,7’dir.
 10-12 yaş grubu erkek çocukların %34.4'ünün obezite açısından
yüksek risk altında olduğu görülmüştür
 Kayseri'de
 6-10 yaş grubunda 1032
 11-17 yaş grubunda 2671 olmak üzere toplam 3703
%10.6'sının fazla kilolu (BKI 85 - 95. persentil)
%1.6'sının obez (BKİ >95.persentil)
SAĞLIK BAKANLIĞI
www.diyabet.gov.tr
TÜRKİYE DİYABET
ÖNLEME VE
KONTROL
PROĞRAMI
DİABTÜRK 2011-2014
www.beslenme.gov.tr
TÜRKİYE SAĞLIKLI
BESLENME VE
HAREKETLİ HAYAT
PROĞRAMI
2010-2014
Hipokrat
MÖ 400 yılları
obezlerde ani ölüm daha sık
Obezite ile ilişkili mortalite ve morbidite artışına
yol açan faktörler
 Obezitenin başlangıç yaşı
 Obezitenin süresi
 Obezitenin şiddeti
 Santral obezite oranı
 Eşlik eden diğer hastalıklar
 Cinsiyet
 Kardiyovasküler fitnesin derecesi
 Irk
Obezite ile ilişkili problemler
Kanser
Solunum Sistemi
Hastalıkları
PSİKOSOSYAL
BOZUKLUKLAR
GİS HASTALIKLARI
Obezite
Tip 2 DM
METABOLİK
SENDROM
KVS/KAH/HT
İSKELET SİSTEMİ
HASTALIKLARI
SSS/İNME
GENİTO –ÜRİNER
HASTALIKLAR
Metabolik sendrom
Obezite ve mortalite riski
 International Journal of Epidemiology 2012
 Obez olarak geçirilen her 2 yıllık süre
 mortalite riskinde %7 artış
 her 10 yıllık süre bu riski iki kata daha arttırmaktadır
Obezite-Maliyet
 Dünya nüfusunun %65’i kilo artışı ve obezitenin zayıf
kilolu olmaktan daha fazla ölüme yol açtığı ülkelerde
yaşamaktadır.
 Obezitenin küresel sağlık sistemlerine maliyeti her yıl
yaklaşık 300 milyar dolar artış göstermektedir.
 Anti obezite ilaçlarının sadece ABD’deki pazarı yıllık
50 milyar doları aşmış durumdadır
Obezite-Maliyet
Obezite-maliyet