Transcript Yayın Etiği - Kamu Görevlileri Etik Kurulu

"Etik Kültürün Geliştirilmesinde
Eğitimin Rolü"
Üniversitede Etik Eğitimi
Dr.Canan Özgen
UEAM Başkanı, FBE Müdürü
ODTÜ
Kamu Görevlileri Etik Kurulu
25 Mayıs 2012
Ankara
Bugünün toplumunda
etik ne kadar önemli?
Son yıllarda teknolojide ki hızlı gelişmeler,
sürdürülebilir bir kalkınma için,
yeni etik yapılanmaları
zorunlu hale getirmiştir.
Özellikle, küresel olarak birçok alanda
ve ülkede yaşanan
bilim-teknoloji-endüstri-ekonomi ilişkilerinin
tetiklediği,
olumsuz davranışlar,
konunun eğitiminin önemini de gündeme
getirmiştir.
13.04.2015
Üniversitede Etik Eğitimi
3
“Hayatımı, hiç bir kanun olmadığı bir
toplumda geçirdim. Ve bu çok felaket
bir şeydi. Ama, etik davranışlar için
sadece kanunların olduğu bir toplum
da bunun kadar kötüdür.”
Aleksandr Solzhenitsyn (1918-2008) Rus yazar, Nobel Ödüllü
13.04.2015
Üniversitede Etik Eğitimi
4
“Belli ahlaki sorumluluklar konusunda,
genel anlamda uzlaşmaya varmamış
toplumlarda, hiçbir kanun kaosu
önleyemedi.”*
* John W. Gardner, AIEE Professional Ethics, 2000
13.04.2015
Üniversitede Etik Eğitimi
5
İÇİNDEKİLER
Etik?
 Değerlendirmeler
 Üniversitede Etik
 Eğitim
 Etik İlkeler
 UEAM
 Sonuç ve Öneriler

13.04.2015
Üniversitede Etik Eğitimi
6
“Etik bireysel ve sosyal ahlaki
deneyimlerimizi sistematik anlama çabasıdır.”
“Etik ahlak ve onun doğası üzerine,onun
temelleri üzerine yapılan düşünce eylemi, neyin
daha doğru, daha iyi olabileceğine ilişkin bir
arayıştır.”
Akın Ergüden, Felsefe Böl. Bşk., ODTÜ
4/13/2015
Üniversitede Etik
7
ETİK
“En az değer harcayan ve en çok
değer koruyan eylem.’’
Ioanna Kuçuradi, (1936-) Felsefeci, Türkiye ve Dünya
Felsefe Derneği Başkanı, HÜ Prof.
13.04.2015
Üniversitede Etik Eğitimi
8
ETİK
“Etik aynen bir «jiroskop", gibi
sürekli ve bilinçli olarak,
yön, kararlılık ve denge
sağlayabilmek için kullanılacak bir
mekanizmadır.”
Ethics Workbook 1999
13.04.2015
Üniversitede Etik Eğitimi
9
Sınırların kalkması!!
20. Yüzyıl felsefecileri
Heidegger, George Gadamer, Richard Rorty
"Herhangi bir cismin önemi ve etkinliği sadece ona bağlı
değil, aynı zamanda onun çevresiyle olan
iletişimine/etkileşimine bağlıdır. "
Bu nedenle bütün mesleklerin uygulamalarındaki rolleri,
toplum ve çevre üzerindeki etkileri ve ilgili eğitim süreçleri
etik açıdan değerlendirilmelidir.*
“Çoklu-etkileşim”
*Prausnitz,J.M. Chem.Eng. Ed.,Winter 1998.
13.04.2015
Üniversitede Etik Eğitimi
10
Chagall, (Sovyet
Belarus-Fransa, 18871985),
Ben ve benim köyüm,
1908.
13.04.2015
Üniversitede Etik Eğitimi
11
Kişisel bir olgu.
“Her ne arasan kendinde bulacaksın.”
Hacı Bektaş Veli.
Gece ve gündüz (Escher , Hollandalı Grafik Tasarımcısı)
13.04.2015
Üniversitede Etik Eğitimi
12
Bilgi Çağı/Uzlaşma Çağı

‘’Plehanov’a göre toplumsal ilişkilerin
oluşumunda ve gelişmede en belirleyici
olan şey, üretici güçler:
teknoloji,
 işgücü,
 bilim ve
 enerji kaynaklarıdır.’’


Georgi Plehanov (1856-1918) Rus düşünür, «Tarihte Bireyin Rolü Üzerine»
13.04.2015
Üniversitede Etik Eğitimi
13
Bilgi Çağı/Uzlaşma Çağı

Bilgi toplumunda üç önemli üretim
faktörü (gücü):
İyi yetişmiş insan,
 Bilgi,
 Teknoloji

Bu üç faktörün de kaynağı üniversiteler.
13.04.2015
Üniversitede Etik Eğitimi
14
Bilgi
Her alanda bilgi ve birikimi bir GÜÇ ve
sahibine büyük sorumluluklar getirir.
Bu nedenle, üniversitelerde eğitimle etik
farkındalık yaratmak,
SOSYAL BİR SORUMLULUK.
13.04.2015
Üniversitede Etik Eğitimi
15
Texas A&M Üniversitesinin 22. Rektörü, Prof. Dr.
Robert M. Gates’in 3 Ekim 2002’de yaptığı
Akademik yılın açılış konuşmasından bir alıntı;
“Problemimiz var çünkü: liselerde ve
üniversiteler de sınavlarda kopya
çekiliyor; veya burs başvurularında
yalan beyanda bulunuluyor,
öğrencilerimiz intihal (aşırma)
yapabiliyor ve okul geçmişleri ile ilgili
yalan söyleyebiliyorlar.
13.04.2015
Üniversitede Etik Eğitimi
16
Problemimiz var çünkü: bazı iş
adamlarının sahtekarlıkları ve hırsları
büyük şirketlerin çökmesine neden
oluyor, yaşanan skandallar,
sorumlulukları nedeniyle, pek çok kişiyi
ilgilendiriyor ve bunlar ülkenin
ekonomisini olumsuz bir şekilde
etkiliyor.
13.04.2015
Üniversitede Etik Eğitimi
17
Problemimiz var çünkü: değişik
alanlarda bazı liderler dürüstlük
şemsiyesi altında, yalan söylüyor ve
kanun dışı işler yapmakla
suçlanıyorlar.
Problemimiz var çünkü: bu liderler
üstelik bizlerin oyları ile seçiliyor.
13.04.2015
Üniversitede Etik Eğitimi
18
Problemimiz var çünkü: bilimsel
sahtekarlık yapana rektör veya
yargının (!!!) ceza vermesini bekleyip,
birlikte karşı bir tavır göstermiyoruz.
Problemimiz var çünkü: bütün bu
toplumun suçladığı kişiler, çoğunlukla
bizim üniversitelerimizin mezunu.
13.04.2015
Üniversitede Etik Eğitimi
19
Üniversite yöneticileri ve öğretim
üyeleri olarak, bu problem
karşısında, gözlerimizi kapatıp,
bizim bu işte bir sorumluluğumuz
yok, yapacağımız bir şey yok
diyemeyiz.”
13.04.2015
Üniversitede Etik Eğitimi
20
Etik bilinçlenmeye
ihtiyacımız var!!!
13.04.2015
Üniversitede Etik Eğitimi
21
Üniversitelerde ne yapabiliriz?
13.04.2015
Üniversitede Etik Eğitimi
22
”Bir araştırma üniversitesini, parçası
olduğumuz toplumun geliştirilmesi
hedefine odaklamak için, yapılabilecek
pragramatik uğraşların merkezinde
etik
yer almalıdır.”
LaRue Tone Hosmer, Ethics and the Proper Functions of a University, 1996
Conference of Values in Higher Education, Retrieved on August 16th,2006
from http://web.utk.edu/~unistudy/ethics96/lth.html
13.04.2015
Üniversitede Etik Eğitimi
23
Rektör
Üniversitede
Etik
Yönetim
Toplumda
Etik
(ilkeler,
yönetmelikler)
Personel
(ilişkiler, ilkeler,
yönetmelikler)
Öğretim Üyesi
(ders,araştırma, yayın, proje)
Öğrenci
(ödev, sınav,tez, yayın)
13.04.2015
Üniversitede Etik Eğitimi
24
Yöneticiler, Danışmanlar ve Eğitmenler
“Etik… kişisel olduğu kadar kurumsal bir
olgudur. Başarısız, etik davranışları
kolaylaştıran sistemleri kuramayan, başarısız
liderler de, planlı olarak doğru yoldan
sapmayı düşünen, uygulayan ve bilerek
bundan yararlananlarla sorumluluğu
paylaşırlar.”
Lynn Sharp Paine, M.W. Martin, R. Schinzinger, Ethics in Engineering, Mc Graw
Hill, 3rd Ed.1996.
13.04.2015
Üniversitede Etik Eğitimi
25
Bilim insanlarının sorumlulukları*
“Bilimsel dürüstlük, temelinde güven
duygusunun yattığı bir kavramdır.
 Bütün bilim insanlarının güvene ve
dürüstlüğe dayalı değerleri korumaları
gerekmektedir.
 Güvenli ortamda çalışan kişilerin mutluluğu,
üretkenliği ve verimi artar.
Toplumun da bilim insanlarına güven ve saygı
duyması çok önemlidir.”

*Bilimsel Araştırmada Etik ve Sorunları, TÜBİTAK yayınları, 2002
13.04.2015
Üniversitede Etik Eğitimi
26
‘’Toplumu bilimsel yanıltmaya karşı
korumak, içme suyunun veya besinlerin
temizliğini sağlamak gibi bir halk sağlığı
sürecidir.’’
Prof. Dr. Michael Farting, editör
13.04.2015
Üniversitede Etik Eğitimi
27
Öğrencilere
Nasıl teknolojinin insanların kişisel ve
toplumsal ihtiyaçları ile ilgili olduğunu,
 Nasıl bilimin insan gereksinimlerine bir
cevap olduğunu ve,
 Nasıl bunun temel bilimi tetiklediğini,
 Nasıl kadın ve erkeklerin istek ve
ihtiyaçları gibi hususların akademik
programları şekillendirdiğini
göstermeliyiz.

13.04.2015
Üniversitede Etik Eğitimi
28
Öğrenciler
Meslek onurunun, şerefinin nasıl muhafaza
edilip, yükseltilebileceğini,
 Çalışanların emeklerinin nasıl
değerlendirilebileceğini,
 İşverenine, müşterisine, topluma karşı nasıl
dürüst ve tarafsız olunabileceğini ve
 İlgi alanı çatışması durumunda nasıl
davranılacağını örneklemelerle
öğrenmelidirler.

NASIL?
13.04.2015
Üniversitede Etik Eğitimi
30
EĞİTİM
13.04.2015
Üniversitede Etik Eğitimi
31
“Sıradan öğretmen anlatır, iyi öğretmen
açıklar, yetenekli öğretmen yapar ve
gösterir, gerçek öğretmen esin kaynağı
olur.”
William A. Ward, (1921-1994) ABD Yazar
13.04.2015
Üniversitede Etik Eğitimi
32
Etik Eğitimi
“.....kişi etik davranmaya, normlara göre hareket
etmeye zorlanamaz... Bu nedenle, gençlere mümkün
olduğunca erken değer bilgileri öğretilmeli ve
karşılacakları durumlara göre bu bilgileri nasıl
ilişkilendirilecekleri hususunda deneyim kazanmaları
sağlanmalıdır. Bu bilgiler eğer etik yaşamak istersek
ihtiyacımız olacak bilgilerdir. Eğer etik yaşamak için
isteğimiz varsa, etik bilgiye ve etik değerler bilgisine
gereksinimiz olacaktır...”
Prof. Dr. Ioanna Kuçuradi , Etik 1998
13.04.2015
Üniversitede Etik Eğitimi
33
Etik Eğitimi
“Etik eğitiminin 4 hedefi olmalıdır:
 Etik duyarlılığı arttırmak,
 İlgili standart davranış ilkeleri ile ilgili bilgilerin
öğrenilmesini sağlamak,
 Etik karar vermeyi geliştirmek ve
 Etik davranmak için isteği geliştirmek.”
M. Davis Ethics and the University. London: Routledge, 1999.
W. T. Lynch, “Teaching Ethics in the United States”, IEEE Technol. Soc.
Magazine, pp. 27-36, Winter 1997/1998
13.04.2015
Üniversitede Etik Eğitimi
34
EĞİTİM (ABET 2000)

Etik eğitiminin gerekliliği*:
 Mesleki ve etik sorumluluk anlayışı
kazandırmak,
 Farklı meslek uygulamalarının ve çözümlerinin
küresel ve toplumsal etkilerini anlamak,
 Öğrencilerin becerilerini geliştirebilmeleri için.
 İkilemlerle
başa çıkabilmeleri,karmaşık etik
problemleri anlayabilmeleri,
 Etik liderllik özellikleri kazanabilmeleri ve
 Farklı etik problemlere çözüm bulabilmeleri
13.04.2015
Üniversitede Etik Eğitimi
35
EĞİTİM
“...Etik duyarlılık, eğitimin başından sonuna
kadar, her derste, her dersin kendi yapısı ve
sorunları içerisinde, işlenmesi gereken bir
şey. İsterseniz buna içsel etik diyelim;
bilgimizin içine sindirilmiş, dışarıda olmayan
etik.”
Ahmet İnam ( CBT, 29 Şubat 2008), Felsefe Böl. Bşk. ODTÜ
4/13/2015
Üniversitede Etik
36
Etik Duyusu: Günümüzde, birçok felsefeci
etiği bir sezgi /duyu olarak görmektedir.
“İnsanlar, öngörülebilen bazı davranışları
yapmalarına onları zorlayan içsel bir etik duyusuna
sahiptir. Birçok kişi yapıp etmelerinin, mantık ve
irdelemelerinden kaynaklandığını inansalar da,
irdelemeleri sadece seçimlerini haklı çıkartmaya
yarayan mekanizmalardır... Etik eğitimi kişinin
doğuştan var olan etik duyusunu keşfetmesine ve
onun davranışlarımızı nasıl etkilediğini
farketmesini sağlar. ..”
Anthony Tiatorio http://www.ethicsineducation.com/
13.04.2015
Üniversitede Etik Eğitimi
37
Etik Duyusu
“dürüstlük, cesaret, sadakat, adalet, saygı,
sorumluluk ve doğruculuk gibi değerler
içsel olmayıp eğitim ve deneme ile ailede
ve okulda öğrenilebilir. Değerlerin
içselleştirilmeleri için aktarılmaları gerekir.
Bunun yanında etik doğuştan var olan bir
duyudur ve aslında, bir de ahlak duyusu
vardır."
Anthony Tiatorio http://www.ethicsineducation.com/
13.04.2015
Üniversitede Etik Eğitimi
38
Etik öğretilebilir mi?
Etik Davranış
"etik davranış kişisel-ilgi ile grup
sorumluluğu arasındaki dengedir ve
öğrenilebilir..."
Anthony Tiatorio http://www.ethicsineducation.com/
13.04.2015
Üniversitede Etik Eğitimi
40
Etik öğretilebilir mi?
“Eğer üniversite eğitimi ile, kişinin
mesleğinde etik davranmasını
sağlayacak değer sistemini yaratmak,
iç ahlakını geliştirmek istiyorsak,
20 yıl geç kaldık demektir.”
B. N. Sethna http://www.southerninstitute.org/ResourcesGoodBussiness-Content(16).html
13.04.2015
Üniversitede Etik Eğitimi
41
Chagall, (Sovyet
Belarus-Fransa, 18871985),
Ben ve benim köyüm,
1908.
13.04.2015
Üniversitede Etik Eğitimi
42
Etik öğretilebilir mi?
“Eğer eğitimdeki amacımız
 Öğrenciye zor etik problemleri analiz etmesinde yardımcı
olacak araçları öğretmekse,
 Etik dilemaları ele almasında yardımcı olacak teoriler,
modeller veya yaklaşımlar öğretmekse, veya
 Bazı mesleki etkinliklerin etik sonuçları hakkında onları daha
duyarlı yapmaksa veya
 Bazı örnekleri ve vakaları onlara sunarak, ileride karşılarına
çıkacak etik dışı bir durumda akıllarında kalan örnekleri
hatırlayarak hareket etmelerini sağlamaksa,
O zaman bu amaç kesinlikle karşılanabilir.”
B. N. Sethna http://www.southerninstitute.org/Resources-GoodBussinessContent(16).html
13.04.2015
Üniversitede Etik Eğitimi
43
Etik öğretilebilir mi?
“2000 yıl önce yaşayan
Sokrat’ın
Etiğin
-ne
yapmamız gerektiğini bilmekolduğuna inandığını ve bu bilginin de
öğretilebileceğine
inandığını biliyoruz.
Ancak, bunu takip eden diğer bir soru da
Acaba etik öğrenilebilir mi?”
Carroll
A. B., University of Georgia, http://www.uga.edu/columns/030217/news12html
13.04.2015
Üniversitede Etik Eğitimi
44
Etik ile ilgili iki önemli husus:
 ‘’Takip
edilecek bir ilke,
 Bu ilkeye uymak ve onu uygulamak
için istek.”*
*J.C. Maxwell, “Business“Ethics, 2003
13.04.2015
Üniversitede Etik Eğitimi
45



Neyin doğru, neyin adil, neyin insaflı
olduğunun belirlenmesi için
Toplumun diğer üyelerine ne borçlu
olduğumuzun bilinmesi için,
Dürüstlükten, mükemmellikten ve
karakterden bahsederken ne
kastettiğimizin anlaşılması için.
Etik ilkeler tek yoldur.
13.04.2015
Üniversitede Etik Eğitimi
46
Etik İlkeler şu sorulara cevap
verebilir:





Herkes için iyi olan nedir?
Görevlerimiz ve haklarımız nelerdir?
Adalet nedir ve nasıl sağlanır?
Özgürlük nedir ve nasıl muhafaza edilir?
Dürüstlük nedir ve nasıl yaratılır?
13.04.2015
Üniversitede Etik Eğitimi
47
Etik İlkeler
Bir araştırma üniversitesi programlarının
sadece bir parçası olmamalı.
Onlar üniversitenin bir parçası olmalıdır.
13.04.2015
Üniversitede Etik Eğitimi
48
NASIL?
Onur İlkesi

Üniversitelerde “Onur İlkesinin”
eğitimde başlangıç için çok önemli
olduğunu ve “kültür ilkelerinin” de bir
etik dersinin içeriğinde öğretilmesi
gerektiği savunulmaktadır.
S. T. Fleischmann, “Teaching Ethics: More Than an Honor Code”,
Science and Engineering Ethics, 12, 2, pp 381-389, 2006.
Metodlar ve Yöntemler
Etik eğitimi
 Her dönem, en az bir kez seminer ve
toplantı için konuşmacı davet ederek,
 Etik Öğrenci topluluklarını oluşturup
destekleyerek,
 Birinci sınıfta yönlendirme derslerinde
2-3 saat etik konularını işleyerek
yapılmalıdır.
*S. A. Unger, “How Best to Inject Ethics into an Engineering Curriculum with
a Required Course”, Int. J. Engng. Ed. vol 21 (3) pp.373-377, 2005.
Metodlar ve Yöntemler (devam)




Değişik meslek derslerinde etik olguları
işlenmeli,
Her eğitim döneminin son dersini etik
örneklere ayırmalı,
Mühendislikte tasarım derslerinde etik
problemleri örneklemeli,
Teknik eğitimlerde, teknik olmayan
derslerde etik eğitimi vermeli
Stephan Unger (2005)* (devam)
ODTÜ’den bir Uygulama (2001)

ODTÜ’de 50 Bölüm temsilcisi ile 6 ay
süren bir çalışma yapılmış ve etik
eğitimi irdelenmiştir.
İşlenmesi öngörülen konular:
Öğrencilerde bir bilinç yaratmak için değişik
derslerde işlenmesi öngörülen konular:
 İş etiği
 Çevre etiği
 Araştırma etiği
 Yayın etiği
 Siyaset etiği
 Medya etiği
 Internet etiği
 Etik teoriler
Yöntemler, dersler:



Zorunlu İngilizce derslerinde bazı okuma
metinlerini etik konulardan seçerek,
Giriş derslerinde 2-3 saat etik konular
işleyerek ve onur ilkesi üzerinde bilgi
vererek,
Serbest ve seçmeli derslerden bazılarını
felsefe bölümünden seçerek.





Tasarım veya benzeri derslerde “etik”
konusunda seminerler düzenleyerek.
Elektronik yolla bazı konuları serbest
yayarak.
Etik öğrenci kulüpleri oluşturarak.
Bu konuda özel dersler tasarlayarak
TV programları planlayarak,
Süre
14 saatlık bir kredi veya 24 saatlik iki
kredilik ders.
Çalışma Sonuçları
Bütün programlarda etik bilinçlenme
için etik eğitimi verilmelidir.
 Etik eğitimi dört yıl boyunca çeşitli
şekillerde işlenmelidir.

Öneriler
Öğrencilere etik ilkeler ve özet olarak
yazılmış dökümanlar dağıtmak,
 Etik ilkelerin açıklandığı yazıları, web sayfası
adresleri ve özet örnekleri öğrencilerin
görebileceği, okuyabileceği yerlere
koridorlara, sınıflara ve laboratuvarlara
asmak
yararlı olabilir.

Picasso,(18811973) İspanyol
Ressam, 1932
Aynalı kadın.
13.04.2015
Üniversitede Etik Eğitimi
60
UEAM
Uygulamalı Etik Araştırma Merkezi
13.04.2015
Üniversitede Etik Eğitimi
61
ODTÜ’de, toplumun beklentileri doğrultusunda,
etik konusunda araştırma ve eğitim
çalışmaları ile bu açığı kapatmak,kendi
yapılanmaları ve eğitim hizmetleri ile örnek
oluşturmak için bünyesinde çalışmalara 2000
de başlayarak, ODTÜ Uygulamalı Etik
Araştırma Merkezi* (UEAM)
2002 yılında kurulmuştur.
*UEAM in kuruluşunda görev alanlar: Aközer, Aşçıgil, Balamir, Deveci,
Dursunkaya, Y. Ecevit, Ergüden, Güneysu, Güven, Oktar, Özgen, F.Vural, H.
Vural, Zelef,
ODTÜ UYGULAMALI ETİK ARAŞTIRMA
MERKEZİ’nin
(UEAM)
Özgörevi, örnek uygulamalarını öncelikle
ODTÜ’de başlatarak, toplumda etik bilinci
geliştirmek ve toplumsal yaşamı ilgilendiren
davranış ve kararların etik ilkeler
çerçevesinde gerçekleşmesini sağlamak için
gerekli duyarlılıkları topluma
kazandırmaktır.
13.04.2015
Üniversitede Etik Eğitimi
63
ODTÜ UEAM’ın gerçekleştirdikleri :
 ODTÜ’de Etik Bilinçlenme Konferansları, paneller,
toplantılar, Kongreler düzenlemiştir.Her ay yapılan
Perşembe Söyleşileri devam etmektedir. İki Uygulamalı
Etik Kongresinin ODTÜ Felsefe Bölümü tarafından
düzenlenmesine destek hizmeti vermiş ve bu kongrelerde
etik eğitimi konusunda paneller düzenlemiştir.

ODTÜ Onur İlkesi üzerinde bir komisyon* tarafından
çalışılmış ve önerilen ODTÜ Onur İlkesi, ODTÜ
Senatosunda, 2003 yılında kabul edilmiştir.
* Azizoğlu, Önder, Özgen, Turan, Yerli
13.04.2015
Üniversitede Etik Eğitimi
64

ODTÜ Onur İkesinde kapsanan erdemler:
 Onur,
 Dürüstlük,
 Güvenilirlik,
 Sorumluluk sahibi olmak,
13.04.2015
Üniversitede Etik Eğitimi
65
ODTÜ ONUR İLKESİ
ODTÜ topluluğunun her üyesinden, aşağıdaki onur ilkesini
akademik hayatın en temel yapı taşlarından biri olarak
kabul etmesi ve bu ilkeye sürekli bağlı kalınan bir
akademik ortamın oluşması icin gereğini yapması
beklenir.
"Orta Doğu Teknik Üniversitesi'nin tüm bireyleri,
güvenilir, sorumluluk sahibi ve onurlu kişiler
olarak, yalnız hak ettikleri başarı ve saygınlığı
sahiplenirler; olgu, veri ve belgeleri kullanım,
değerlendirme ve sunumunda dürüst
davranırlar.”
13.04.2015
Üniversitede Etik Eğitimi
66
Topluma yönelik:
İlkokul öğrencileri için, etik bilinçlenme
çalışmalarına yönelik altı adet etik öykü
kitabı hazırlanmıştır.
•
•
•
•
•
•
13.04.2015
Yaratıcılık-Hazerfan Ahmet Çelebi
Kendine güven -Mimar Sinan
Öğrenme - Marie Curie
Dürüstlük- Konfiçyus
Meraklılık-Evliya Çelebi
Sevgi-Yunus Emre
Üniversitede Etik Eğitimi
67
Topluma yönelik:

13.04.2015
TMMOB ile birlikte Mühendis ve
Mimarlar için Etik İlkeler üzerinde
çalışılmış. 2004 yılında TMMOB Genel
Kurulunda katkı verdiğimiz ilkeler
kabul edilmiştir.
Üniversitede Etik Eğitimi
68
Eğitime yönelik:
Fakültelerin her bölümünden bir elemanla
oluşturulan ODTÜ Etik Eğitim Komisyonu
tarafından 6 ay süren bir çalışma sonucunda:
“Etik eğitimi ile ilgili bir yapı ortaya konmuş ve
bu yapı Temel İngilizce Bölümü tarafından
İngilizce derslerinde uygulanmaya
başlanmıştır.”
13.04.2015
Üniversitede Etik Eğitimi
69
Eğitime yönelik:

İntihal (Plagiarism) ile ilgili ODTÜ
mensuplarını bilinçlendirmek için bir
komisyon* uzun süren bir çalışma daha
yapmış ve bu konuda yazılı bir metin
hazırlamıştır. Bu metin ODTÜ FBE WEB
sayfasında yer almaktadır.
* Akıncı, Atakent, Binatlı, Gedik, Özgen
13.04.2015
Üniversitede Etik Eğitimi
70
Eğitime yönelik:
Bilimsel Yayın

ODTÜ mensuplarını bilinçlendirmek için bir
komisyon,* bilimsel yayınların amacı ve bu
yayınlarda aranan ve olmaması gereken
özellikler üzerine bir döküman hazırlamıştır.
* Akıncı, Binatlı, Dursunkaya, Graves, Özgen
13.04.2015
Üniversitede Etik Eğitimi
71
Lisansüstü Öğrencilere yönelik:
UEAM nın desteği ile FBE için
FBE, EABD Başkanı, Danışman, Öğrenci,
İzleme Komitesi, Sınav Komitesi’nin
Sorumluluklarını belirleyen bir
“FBE Davranış İlkeleri”
dökümanı * hazırlanmıştır.
*
Aközer, Azizoğlu, Önder, Özgen, Platin,Turan
13.04.2015
Üniversitede Etik Eğitimi
72
Öğrencilere yönelik:

Tezlerde etikle ilgili, farkındalık yaratmak
için, bir imza sayfası düzenlenmiştir.
“I hereby declare that all information in this
document has been obtained and presented
in accordance with academic rules and ethical
conduct. I also declare that, as required by
these rules and conduct, I have fully cited and
referenced all material and results that are
not original to this work.”
13.04.2015
Üniversitede Etik Eğitimi
73
Öğrencilere yönelik:
Sınav Kitapcığında Onur İlkesi imzası
‘’I have neither given nor received aid in
this examination nor have I concealed
any violation of the
University Honor Code.’’
13.04.2015
Üniversitede Etik Eğitimi
74
Öğrencilere yönelik:
ODTÜ FBE tarafından,
Mart 2010’den itibaren, Lisansüstü
tezlerde TURNITIN Programının
kullanılması ve örtüşmenin %24 den az
olması zorunluluğu getirilmiştir.
Yönetime yönelik:
Ombudsmanla ilgili çalışmalar* yapılmış,
yönetmeliği hazırlanmış ve Senatoda, kurulması
için çalışmalara başlanmıştır.
Ombudsman ilk defa, sivil toplum arabulucusu olarak,
İsveçte, 1809 yılında Parlemonto tarafından atanmıştır.
Üniversitede Ombustman, üniversite ile ilgili konularda,
resmi olmayan, kişiye özel yollarla çözüm bulmaya
çalışan tarafsız bir kişi demektir.
* Özgen
13.04.2015
Üniversitede Etik Eğitimi
76
UEAM tarafından yapılan önerilerle
Rektörlük tarafından


ODTÜ Etik Komitesi
 İnsan Araştırmaları Kurulu (İAK)
(Human Subjects Committee)
 ODTÜ Hayvan Deneyleri Yerel Etik Kurul
(HADYEK)
ODTÜ kaynaklı yayınlardaki etik olmayan
davranışları irdelemek üzere “ODTÜ Yayın Etiği
Komitesi” (YEK) kurulmuştur.
13.04.2015
Üniversitede Etik Eğitimi
77
Sonuç ve Öneriler







Üniversitelerde etik merkezleri,
Üniversitelerde etik eğitimi,
Üniversitelerde etik ilkeleri,
Üniversitelerde onur ilkesi,
Etik bilinçlenme için, etik tartışmaların
yapılacağı ortamlar, konferanslar, paneller
Etik Öğrenci topluluğu,
Ombustman ofisleri
13.04.2015
Etkili Eğitim ve AR-GE Semineri
ODTÜ
78
Van Gogh,
Gauguin‘nin sandalyesi
Kitap ve mumla.
“Karanlığı lanetlemektense bir mum
da siz yakın.”
Konfüçyus
13.04.2015
Üniversitede Etik Eğitimi
79
“Müsbet bilimlerin temellerine
dayanan, güzel sanatları
seven, fikir terbiyesinde
olduğu kadar beden
terbiyesinde de kabiliyeti
artmış ve yükselmiş olan
erdemli, kudretli bir nesil
yetiştirmek ana siyasetimizin
açık dileğidir.
Bir milleti özgür, bağımsız, görkemli, yüce bir
toplum halinde yaşatan terbiyedir ve onu tutsak
yapan, sefalete iten de bunun yokluğudur.”
Mustafa Kemal Atatürk
13.04.2015
Üniversitede Etik Eğitimi
80
13.04.2015
Üniversitede Etik Eğitimi
81