Transcript Wynagrodzenia w ramach projektów badawczych

1
WYNAGRODZENIA W RAMACH
PROJEKTÓW BADAWCZYCH
MAREK GÓRSKI
Uniwersytet Szczeciński
2
Umowa o pracę
a umowa o dzieło (zlecenia)
 Doktryna prawa –
 „nie można wyprowadzić ogólnego zakazu
zawierania umów cywilnoprawnych równolegle
ze stosunkiem pracy…
 W orzecznictwie Sądu Najwyższego panuje
zgodny pogląd, że zatrudnianie pracowników na
podstawie umów cywilnoprawnych przy pracach
tego samego rodzaju, co objęte stosunkiem pracy,
stanowi obejście prawa…
3
doktryna, c.d.
 Pracodawca i pracownik mogą mieć niejedno-
krotnie wspólny interes przemawiający za
ukryciem stosunku pracy pod pozorem umowy
zlecenia. Przykładowo pracownik może
wówczas skorzystać z większego odliczenia od
przychodów kosztów jego uzyskania, a
pracodawca może obejść przepisy o czasie
pracy lub - przy umowach krótkotrwałych może on uniknąć obowiązku zapłaty składki
z tytułu ubezpieczenia społecznego.
4
doktryna, c.d.
 „ … należy podzielić zapatrywanie, że
zawieranie umów cywilnoprawnych, gdy
strony jednocześnie łączy stosunek pracy, jest
niedopuszczalne, jeśli przedmiotem obu umów
jest praca tego samego lub zbliżonego rodzaju.
Nie można zatem powierzać pracownikowi na
podstawie umowy cywilnoprawnej pracy, która
mieści się w granicach rodzaju pracy
umówionej w stosunku pracy…”
5
6
orzecznictwo
 Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30 czerwca 2000 r. –
II UKN 523/99
 Zatrudnianie pracowników poza normalnym
czasem pracy na podstawie umów
cywilnoprawnych przy pracach tego samego
rodzaju co objęte stosunkiem pracy, stanowi
obejście przepisów o czasie pracy w godzinach
nadliczbowych oraz przepisów dotyczących
składek na ubezpieczenie społeczne.
7
orzecznictwo, c.d.
 Wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku
z dnia 21 października 1994 r. - III AUr 865/94
 Świadczenie tej samej rodzajowo pracy, co
określona w umowie o pracę, poza normalnym
czasem pracy pracowników na podstawie umów
zlecenia, jest kontynuowaniem stosunku pracy w
godzinach nadliczbowych, nawet gdyby
pracownicy - według niezweryfikowanych
twierdzeń pracodawcy - nie byli zainteresowani
pracą w godzinach nadliczbowych.
8
orzecznictwo, c.d.
 Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 12 kwietnia 1994 r.
- I PZP 13/94
 Umowa zlecenia zawarta przez zakład pracy z
sanitariuszem, zatrudnionym w pełnym wymiarze
czasu pracy, przewidująca wykonywanie przez
niego po godzinach pracy - za ustalonym w niej
wynagrodzeniem - pracy tego samego rodzaju, co
określony w umowie o pracę, stanowi umowę
uzupełniającą umowę o pracę. Za pracę
wykonywaną na podstawie tej umowy pracownik
nabywa prawo do wynagrodzenia nie niższego, niż
określone w art. 134 kodeksu pracy.
9
orzecznictwo, c.d.
 Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 1998 r.
- II UKN 392/98
 Zatrudnianie na podstawie umów o dzieło
pracowników poza podstawowym czasem pracy
przy pracach tego samego rodzaju, co objęte
stosunkami pracy, stanowi obejście przepisów
dotyczących podlegania systemowi
pracowniczych ubezpieczeń społecznych.
10
orzecznictwo, c.d.
 Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30 czerwca 2000 r.
- II UKN 523/99
 Zatrudnianie pracowników poza normalnym
czasem pracy na podstawie umów
cywilnoprawnych przy pracach tego samego
rodzaju co objęte stosunkiem pracy, stanowi
obejście przepisów o czasie pracy w godzinach
nadliczbowych oraz przepisów dotyczących
składek na ubezpieczenie społeczne.
11
12
Ustawa Prawo o szkolnictwie wyższym
 Art. 111. 1. Pracownicy naukowo-dydaktyczni są
obowiązani:
 1) kształcić i wychowywać studentów, w tym
nadzorować opracowywanie przez studentów prac
zaliczeniowych, semestralnych, dyplomowych, pod
względem merytorycznym i metodycznym;
 2) prowadzić badania naukowe i prace rozwojowe,
rozwijać twórczość naukową albo artystyczną;
 3) uczestniczyć w pracach organizacyjnych uczelni.
 2. Pracownicy naukowi mają obowiązki określone w
ust. 1 pkt 2 i 3.
13
konsekwencje
 Wąska interpretacja stanowiska sądów i doktryny
– konieczność rezygnacji z wynagrodzeń
wypłacanych w ramach grantów na podstawie
umów cywilno-prawnych;
wynagrodzenie tylko ze stosunku pracy, z grantów
inne wydatki
 Ewentualnie - próba wykazania, że ograniczenia
nie powinny mieć zastosowania do umów cywilnoprawnych zawieranych dla wykonania grantu
14
Problemy i pytania
 Pojęcie pracy „rodzajowo tożsamej” –
praca polegająca na prowadzeniu badań
naukowych
 Czy „rodzajowo tożsama” jest każda praca naukowa,
czy też taką cechę mają badania naukowe prowadzone
nad określonym tematem (projektem badawczym)?
 Kwestionowana jest możliwość zlecania poza
czasem pracy (w godzinach nadliczbowych)
 Czy praca w ramach projektu zewnętrznego jest
wykonywana poza podstawowym czasem pracy?
 Czy praca w postaci badań naukowych ma ściśle
określony czas jej wykonywania?
15
Szczególne cechy stosunku pracy
pracownika naukowego
 KODEKS PRACY –
 Art. 22. § 1. Przez nawiązanie stosunku pracy
pracownik zobowiązuje się do wykonywania
pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy
i pod jego kierownictwem oraz w miejscu
i czasie wyznaczonym przez pracodawcę,
a pracodawca - do zatrudniania pracownika
za wynagrodzeniem.
16
17
propozycje
 Konieczna, przy ewentualnym kwestionowaniu, próba obrony możliwości dodatkowego
wynagradzania pracowników naukowych z tytułu
wykonywania projektu
 Formuła – przede wszystkim umowa o dzieło
 Wynagrodzenie z umowy o dzieło – dodatkowe
wynagrodzenie za dodatkową pracę wykonywaną
w ramach stosunku pracy
 Uczelnia, występując z wnioskiem o finansowanie
projektu prowadzonego przez ściśle wskazaną
osobę, uznaje możliwość wykonywania tej pracy w
ramach zadań pracownika
18
Umowa o dzieło
 Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 4 listopada 1961 r. –
2 CR 800/60
 O istocie umowy o dzieło nie rozstrzyga fakt, czy rezultatem
pracy jest gotowy produkt, lecz to czy przedmiotem umowy
jest ten właśnie rezultat pracy w postaci zamówionego dzieła.
 „W umowie o dzieło pracownik nie oddaje do dyspozycji
kontrahenta swej pracy, jak przy umowie o pracę, lecz tylko
zobowiązuje się osiągnąć określony w umowie wynik pracy, przy
czym osiąga ten wynik zupełnie samodzielnie, a nie pod
kierownictwem zamawiającego dzieło. Umowa o dzieło może
wprawdzie zawierać pewne wskazówki co do sposobu wykonania
dzieła, lecz w każdym razie przyjmujący zamówienie wykonywa
je samodzielnie”.
19
Umowa o dzieło a umowa zlecenia
 Wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 5 lipca 2012 r. - III
AUa 229/12
 Nazwa umowy z wyeksponowaniem terminologii służącej
podkreśleniu wybitnie charakteru umowy jako umowy o
dzieło, nie są elementami decydującymi samodzielnie o
rodzaju zobowiązania, w oderwaniu od oceny
rzeczywistego przedmiotu tej umowy i sposobu oraz
okoliczności jej wykonania.
 Ewentualne dążenie wnioskodawcy do obniżenia kosztów,
poprzez zwolnienie umowy o dzieło od składek na
ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, nie staje się
elementem definicyjnym tego rodzaju zobowiązania.
20
c.d.
 Na podstawie umowy o dzieło w rozumieniu art. 627 k.c.
przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania
określonego dzieła. Efektem końcowym jest więc pewien
rezultat w postaci materialnej lub niematerialnej.
Dziełem jest stworzenie czegoś lub przetworzenie do
postaci, w jakiej dotychczas nie istniało. W przypadku
przeprowadzenia cyklu wykładów nie występuje żaden
rezultat ucieleśniony w jakiejkolwiek postaci. Jest to
wyłącznie staranne działanie wykonawcy umowy, który
stosownie do posiadanej wiedzy, ma ją przekazać
studentom.
 Brak rezultatu wykonywanej czynności w przedmiotowej
umowie decyduje, zdaniem Sądu Apelacyjnego, iż
umowa winna być zakwalifikowana jako umowa o
świadczenie usług, do której znajdują zastosowanie
przepisy o zleceniu w rozumieniu art. 750 k.c.
21
Wnioski
 Umowa o dzieło w ramach grantu musi mieć ściśle
sprecyzowany efekt jej wykonania, odpowiadający
cechom „dzieła” – w odniesieniu do innych prac (np.
czynności techniczne – ankietowanie, zbieranie
materiałów) umowa zlecenia
 Umowa musi mieć ściśle uzasadnione koszty
uzyskania – koszty przysługujące pracom twórczym
(autorskie) tylko przy dziele taki charakter mającym\
 We wniosku o finansowanie projektu musi być ściśle
określony wymiar czasu pracy przeznaczonego na
jego wykonanie, w odniesieniu do całości
wykonywanej pracy o charakterze naukowym
22
23
Kwestie podatkowe
 Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca
1991 r. o podatku dochodowym od osób
fizycznych , podatkowaniu podatkiem
dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju
dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych
w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od
których na podstawie przepisów Ordynacji
podatkowej zaniechano poboru podatku.
 Jednakże, na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 46 ww.
ustawy, wolne od podatku dochodowego są
dochody otrzymane przez podatnika, jeżeli:
24
c.d.
 a.  pochodzą od rządów państw obcych, organizacji
międzynarodowych lub międzynarodowych instytucji
finansowych ze środków bezzwrotnej pomocy, w tym
ze środków programów ramowych badań, rozwoju
technicznego i prezentacji Unii Europejskiej i z
programów NATO,  przyznanych na podstawie
jednostronnej deklaracji lub umów zawartych z tymi
państwami, organizacjami lub instytucjami przez
Radę Ministrów, właściwego ministra, agencje
rządowe lub agencje wykonawcze, w tym również w
przypadkach,  gdy przekazanie tych środków jest
dokonywane za pośrednictwem podmiotu
upoważnionego do rozdzielania środków bezzwrotnej
pomocy oraz
25
c.d.
 b. podatnik  bezpośrednio realizuje cel
programu finansowanego z bezzwrotnej
pomocy;  zwolnienie nie ma zastosowania do
dochodów osób fizycznych, którym podatnik
bezpośrednio realizujący cel programu zleca bez względu na rodzaj umowy - wykonanie
określonych czynności w związku z
realizowanym przez niego programem.
26
27