Transcript BÖLÜM İŞGÖREN TEDARİKİ

İŞGÖREN
TEDARİKİ
DOÇ. DR. MUSTAFA TAŞLIYAN
[email protected]
KONU BAŞLIKLARI





İŞGÖREN TEDARİK İŞLEVİNİN KAPSAMI VE AMAÇLARI
İŞGÖREN TEDARİK ÇEVRELERİ
İŞGÖREN TEDARİK SÜRECİ
İŞGÖREN TEDARİK İŞLEVİNİN DEĞERLEMESİ
ULUSLARARASI İŞGÖREN TEDARİKİ
13.04.2015
DOÇ.DR.MUSTAFA TAŞLIYAN
[email protected]
2
İşgören Tedarik İşlevinin
Kapsamı ve Amaçları


işgören tedariki, yeni kurulan bir firmada her göreve,
halihazırda faaliyette bulunan bir firmada ise çeşitli
değişiklikler veya genişletmeler nedeniyle yeni açılan ve
herhangi bir değişiklik veya genişletme olmadığı halde
mevcut işgücünden ayrılmalar nedeniyle boşalan işlere
veya pozisyonlara işgören adaylarını bulmak için
yapılan faaliyetler toplamıdır.
Bu açıdan insan kaynaklarını tedarik etme, atama
yapılacak görevlerin gerektirdiği mesleki yetişkinlik
ve iş deneyimlerine uygun işgören adaylarının
aranıp bulunması ve böyle kişilerin söz konusu
firmada çalışmaya teşvik edilmeleri doğrultusundaki
girişimleri içerir.
13.04.2015
DOÇ.DR.MUSTAFA TAŞLIYAN
[email protected]
3
İşgören Tedarik İşlevinin Kapsamı ve
Amaçları







Personel tedarikinin spesifik amaçları şu şekilde sıralanabilir;
İK planlaması ve iş analizi faaliyetleri ile bağlantılı olarak örgütün
şimdiki ve gelecekteki tedarik ihtiyaçlarını belirleme,
Açık bir şekilde nitelikli olmadığı anlaşılan başvuru sahiplerinin
sayısını azaltarak seçim sürecinin başarı şansını artırma,
İşe başvuran nitelikli işgören havuzunu en az maliyetle
genişletme,
İşe başvuranların kısa bir süre içinde örgütten ayrılma olasılığını
azaltma,
Kısa ve uzun dönem itibariyle örgütsel ve bireysel etkinliği
arttırma,
Çeşitli tedarik tekniklerinin ve tüm personel tedarik kaynaklarının
etkinliğini değerleme, işgücünün kompozisyonu hakkındaki olumlu
eylem programları ile diğer yasal ve sosyal açılardan örgütün
sorumluluğunu karşılama.
13.04.2015
DOÇ.DR.MUSTAFA TAŞLIYAN
[email protected]
4
İşgören Tedarik İşlevinin Kapsamı ve Amaçları




Tedarik işlevi, gelişi-güzel yapılabilecek bir eylem değildir. Bir
örgütün sahip olduğu işgücünün niteliğinin, bir kuruluş olarak
onun gücünü ve başarısını gösterdiğini söylemek gereksizdir.
Ancak
bir
çok
şirketin
istihdam
politikaları
biçimlendirilmemiştir.
Bununla birlikte, istihdam alanında dikkatlice hazırlanmış sabit
politikalara gerek vardır ve oluşturulmuş sabit politikalar
sayesinde örgüt önemli kazanımlar elde eder.
Politikalar, tüm tedarik ve seçim programını düzenleyecek
olumlu araçlar niteliğindedir. Ayrıca, her bireyin nerede
duracağını ve davranış açısından kendisinden ne
beklenildiğini bilmesine izin vermektedir.
Örneğin; “boş kadroları doldurmak amacıyla hangi kaynaklara
başvurulacaktır?” sorusuna verilecek yanıt, bir politikayı
oluşturur.
13.04.2015
DOÇ.DR.MUSTAFA TAŞLIYAN
[email protected]
5
İşgören Tedarik İşlevinin Kapsamı ve Amaçları





İK tedarik politikası veya stratejisi konusunda iş
şartnamelerinden de yararlanılır.
Ayrıca işlerin gerekleri hakkında adaylara ne kadar çok bilgi
verilirse, işi kabul edenler arasındaki personel devir oranı da o
kadar düşük olur.
Bunun için iş arayanlara yardımcı olmak amacıyla iş
tanımlarında ve iş şartnamelerinde daha fazla ayrıntıya yer
vermek gerekmektedir.
Ayrıntılı bir iş şartnamesi, işin görevlerini işin kişisel içeriğini,
işi etkili olarak ifa etmek için zorunlu ilişkilerin derecesini ve
türlerini vurgulayacak ve pozisyonun görevleri hakkında
olduğu kadar pozisyonun rolü konusunda da daha açık bir
tanım sağlayacaktır.
Belirli bir pozisyon boşaldığında; boş kadronun tedarikinde
söz konusu birim amiri tarafından doldurulan özel bir
personel istek formu kullanılmaktadır.
13.04.2015
DOÇ.DR.MUSTAFA TAŞLIYAN
[email protected]
6
İşgören Tedarik Çevreleri
1.
–
–
Dış Tedarik Çevresi
Analizi yapılması gereken dış çevresel faktörler şunlardır;
İşgücü piyasası koşulları: Firmanın personel tedariki için
başvuracağı piyasadaki işgücü arzı, sayısal ve niteliksel
açıdan incelenir. Örneğin, bir örgütün başvurduğu işgücü
piyasasında işsizlik oranı yüksek ise firmanın tedarik süreci
basitleştirilir.
Öte yandan bir firma, orta-kademe yönetsel pozisyonlar ile
çoğunlukla yönetsel olmayan pozisyonlar için yerel işgücü
piyasasına başvurabilir.
Özellikle yönetsel ve profesyonel pozisyonlara eleman
tedariki için ulusal ve küresel işgücü piyasaları araştırılır.
13.04.2015
DOÇ.DR.MUSTAFA TAŞLIYAN
[email protected]
7
İşgören Tedarik Çevreleri
Yasal düzenlemeler: Herhangi bir firma, istihdam
politika ve uygulamalarını, içinde faaliyette
bulunduğu ülkenin yasalarıyla uyumlu duruma
getirmek zorundadır.
Şirket imajı: Firma, olumlu bir imaja sahipse veya
toplumda bu firma hakkında “çalışılacak iyi bir
işyeri” inancı hakimse, o takdirde tedarik faaliyetleri
bundan olumlu bir şekilde etkilenecek ve ihtiyaç
duyduğu işgücünün başvurularını almada zorluk
çekmeyecektir.
13.04.2015
DOÇ.DR.MUSTAFA TAŞLIYAN
[email protected]
8
İşgören Tedarik Çevreleri
2.
–
–
–
İç Tedarik Çevresi
İnsan kaynakları planlaması; Tedarik işlevi yerine
getirilirken İK planı da göz önünde tutulmalıdır. Çünkü bir
firma, gerekli becerilere sahip ve yeterli sayıda işgöreni bir
gecede kendi bünyesine çekemez.
Terfi politikaları; Bir örgütün terfi politikası da aynı
zamanda personel tedarikinde önemli bir etkiye sahip
olabilir.
Halihazırda faaliyette bulunan bir işletmede boşalacak
pozisyonlar ya da yeni açılan görevler için insan kaynağını
bulmada iki seçenek bulunmaktadır.
Bu seçeneklerden birincisi, bir terfi politikasını izlemek
suretiyle veya önceden yapılmış ardışık terfi planlaması
çerçevesinde işletmenin mevcut personelinden yararlanma,
diğeri ise işletme dışı kaynaklardır.
Her iki kaynağında işletme ve işgörenler açısından bazı
üstünlükleri ve sakıncaları mevcuttur.
13.04.2015
DOÇ.DR.MUSTAFA TAŞLIYAN
[email protected]
9
İşgören Tedarik Çevreleri

Akraba kayırma
(nepotism): Basitçe aynı
örgütte akrabaların istihdamı
olarak tanımlanmaktadır.
Bu tür bir uygulama,
kuşkusuz, firma için olumsuz
sonuçlar doğurur. Ancak
bugün çoğu şirket, yakın
akraba istihdamını önleyen
akraba kayırma karşıtı
politikalara sahip
bulunmaktadır.
13.04.2015
DOÇ.DR.MUSTAFA TAŞLIYAN
[email protected]
10
İşgören Tedarik Süreci




İşgören tedarik süreci, bir örgütteki işlere adayların
başvurmalarını özendirme ve uygun niteliklerde ve yeterli
sayıda bireyi zamanlama esasına göre örgüte çekme
sürecidir.
Öncelikle iş şartnamelerinde belirtilen niteliklere sahip
olmayan işgörenler ayıklanır.
işgören tedarikinde mümkün olduğunca istihdam için uygun
nitelikteki adayların başvurusu sağlanır. Üretken aday
kaynaklarıyla bağlantı kurma ve uygun tedarik yöntemlerini
kullanma, tedarik işlevinin etkililiğini ve etkinliğini artırma
konusunda öneme sahiptir.
Buna göre; insan kaynakları planlaması işgücü ihtiyacını
gösteriyorsa, firma, kiralama konusundaki seçenekleri
değerlendirir. Bu seçenekler uygun bulunduğunda tedarik
süreci başlar.
13.04.2015
DOÇ.DR.MUSTAFA TAŞLIYAN
[email protected]
11
İşgören Tedarik Süreci



Herhangi bir birimin yöneticisi, İK planlaması doğrultusunda iş
unvanı, departman, işgörene ihtiyaç duyulacak tarih ve
ayrıntıları kapsayan bir personel istek formu doldurularak İK
departmanına gönderdiğinde düğmeye basılır.
Tedarik sürecinin ikinci adımında, gerekli niteliklere sahip
işgörenlerin örgüt içerisinde bulunup bulunmadığı veya dış
kaynaklardan tedarik edilip edilemeyeceği belirlenmeye
çalışılır.
Tedarik faaliyetlerinin oldukça maliyetli olmasından dolayı,
örgütler, en etkin tedarik kaynaklarını ve yöntemlerini
kullanmaya özen gösterir.
13.04.2015
DOÇ.DR.MUSTAFA TAŞLIYAN
[email protected]
12
İç Tedarik Yöntemleri


İç kaynaklardan personel tedarik
süreci, iki yöntemden biriyle
sağlanabilir. Bunlardan birincisi,
personel kayıtlarının, işgücü
envanterinin ve değerleme formlarının
insan kaynakları birimi yöneticisi ile
ilgili birim temsilcileri tarafından
gözden geçirilmesidir.
Bunun dışında yönetici ve amirlerden
astlarını gözden geçirerek, uygun
olanların isimlerini seçim ve
yerleştirme işlemini koordine eden
insan kaynakları birimine bildirmeleri
istenebilir.
13.04.2015
DOÇ.DR.MUSTAFA TAŞLIYAN
[email protected]
13
İç Tedarik Yöntemleri




İkinci yöntem ise, işyerinde yayınlanan bültenlerde ya da
duyuru panolarında bütün boş işlerin duyurulmasıdır. Bu
duyurularda işin unvanı, ücret haddi ve işin gerektirdiği
beşeri nitelikler belirtilir.
Özellikle panolarda veya bültenlerde açık işlerin
bildirilmesi yöntemi, şikayetlerin en aza indirilmesinde
yardımcı olur.
Bunların dışında; eğer İKP içerisinde yeniden
yerleştirme veya ardışık terfi planları yapılmışsa, bu
planlardan yararlanılabilir.
Bazı toplu iş sözleşmelerinde iç kaynaklardan nasıl
yararlanılacağı, insan kaynağını bulmada neyin esas
alınacağı konusunda hükümler yer almaktadır.
13.04.2015
DOÇ.DR.MUSTAFA TAŞLIYAN
[email protected]
14
Dış Tedarik Kaynakları

Üst kademelerde
boşalan pozisyonlara iç
kaynaklardan eleman
sağlanması nedeniyle
alt kademelere yeni
eleman tedarik
edilmesi gereği ortaya
çıkabilir. Bu nedenle
işletmeler, dış
kaynaklara başvurmak
durumundadır.
13.04.2015
DOÇ.DR.MUSTAFA TAŞLIYAN
[email protected]
15
Dış Tedarik Kaynakları

1.
2.
3.
4.
5.
Bir firmanın personel tedarik etmek için
başvuracağı
çeşitli
dış
kaynaklar
mevcuttur;
Meslek liseleri
Üniversiteler
Rakipler ve diğer firmalar
İşsizler
Serbest çalışan işgörenler
13.04.2015
DOÇ.DR.MUSTAFA TAŞLIYAN
[email protected]
16
Dış Tedarik Yöntemleri
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
Duyurular
İnternet
Özel ve kamu iş kurumları
Özel olaylar
Stajyerlik
İşletmede çalışanların tavsiyeleri
Danışmanlık firmaları
Mektupla ve işletmeye bizzat gelerek başvuranlar
Sendikalar
Kadınlardan, çalışma niyetinde olmayanlardan ve ek
görevlilerden yararlanma
13.04.2015
DOÇ.DR.MUSTAFA TAŞLIYAN
[email protected]
17
İşgören Tedarik İşlevinin Değerlemesi




Her firma, olanakları ölçüsünde başvurduğu tedarik kaynaklarını
ve kullandığı yöntemleri yetenekli personeli elde etmedeki
başarısı açısından değerlemelidir.
Bu konudaki başarı derecesi, işletmenin gelecekte de hangi
kaynaktan yararlanabileceğini ve bu kaynaklara uygun hangi
yöntemi kullanacağını ortaya koyar.
Öncelikle mevcut personel, her bir ana iş kümesi için iş
performansı açısından değerlemeye alınır. Başarılı personel ile
bunların elde edildikleri tedarik kaynakları arasında bir bağlantı
bulunursa, bu kaynaklar, daha sonra yapılacak tedariklerde para
ve çaba ile harekete geçirilir.
Bunların dışında iş örgütü, aranılan nitelikteki işgörenleri çekme
açısından kendisini değerlemeye almalıdır. Nitekim bir şirketin
kamu oyundaki imajı veya tarzı, onun örgüte çekeceği adayların
yetenekleri ve başarılarıyla yakından ilişkilidir.
13.04.2015
DOÇ.DR.MUSTAFA TAŞLIYAN
[email protected]
18
İşgören Tedarik İşlevinin Değerlemesi

1.
2.
3.
4.
Tedarik programının başarı ile yürütülebilmesi için
tüm kaynakların geçmiş deneyimler de dikkate
alınarak incelenmesi ve şirket için en yararlı olanı
veya olanlarının seçilmesi zorunludur. Bu konuda
etkinliğin
ölçülebilmesi
için
şu
ölçütler
kullanılabilmektedir;
Çalışmak için başvuranların sayısı
Başvuranlardan kendilerine iş önerilenlerin sayısı
Bunlardan işe alınanların sayısı,
İşe alınanlardan başarılı olanların sayısı.
13.04.2015
DOÇ.DR.MUSTAFA TAŞLIYAN
[email protected]
19
Uluslar arası İşgören Tedariki



Küresel bir işletme, amaçlarına ulaşabilmek için
küresel arenanın gerektirdiği nitelikleri taşıyan
çalışanlara sahip olmak durumundadır.
Küresel kadrolara atama yapma, dört ayrı
aşamadan oluşur; kendi kendini seçme, aday havuzu
oluşturma, adayların teknik becerilerinin incelenmesi ve
karşılıklı karar verme.
Kendi kendini seçme de, adaylar küresel bir
pozisyon için uygun olup olmadıklarına, eş ve
çocuklarının
bu
konuda
olumlu
düşünüp
düşünmediklerine karar verirler.
13.04.2015
DOÇ.DR.MUSTAFA TAŞLIYAN
[email protected]
20
Uluslar arası İşgören Tedariki




İkinci aşama, örgütün kadrolama ihtiyaçlarına göre
hazırlanmış bir aday veritabanı oluşturmayı içerir.
Bu veri tabanında çalışanın, ülke dışında
çalışabileceği süre, bildiği diller, tercih ettiği ülkeler
ve uygun olduğu işler yer alır.
Üçüncü aşamada bu liste, herhangi bir küresel
pozisyon için taranır ve oluşan liste, atayacak
bölüme gönderilir.
Daha sonra her aday, işin gerekleri baz alınarak
teknik ve yönetimsel hazır olma kriterleri açısından
değerlendirilir.
Son aşamada ise bir birey üzerinde karara varılır.
13.04.2015
DOÇ.DR.MUSTAFA TAŞLIYAN
[email protected]
21
Uluslar arası İşgücü Kaynakları



Ana ülke temelli kadrolama; şirketin şubesinin
bulunduğu ülkenin değil, genel yönetim merkezinin
bulunduğu ülkenin vatandaşları dikkate alınarak
kadrolama faaliyeti yerine getirilir.
Ev-sahibi Ülke Temelli Kadrolama; şube
konumundaki
işletmenin
bulunduğu
ülkenin
vatandaşları kadrolama faaliyetinde dikkate alınırlar.
Küresel kadrolama; ne ana ülkenin vatandaşları ne
de konuk ülkenin vatandaşları dikkate alınır. Önemli
olan en nitelikli işgöreni tedarik edebilmektedir.
13.04.2015
DOÇ.DR.MUSTAFA TAŞLIYAN
[email protected]
22
TEŞEKKÜRLER…
13.04.2015
DOÇ.DR.MUSTAFA TAŞLIYAN
[email protected]
23