Transcript Coğrafi İşaretler (Serhat Kemal Hatipoğlu)

COĞRAFİ İŞARETLER
Serhat Kemal Hatipoğlu
Marka Uzmanı
İlgili Mevzuat
• 27 Haziran 1995’den beri yürürlükte olan 555
Sayılı Coğrafi İşaretlerin Korunması Hakkında
Kanun Hükmünde Kararname
ve
• 555 Sayılı Coğrafi İşaretlerin Korunması
Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin
Uygulama Şeklini Gösterir Yönetmelik
Tanım
• Bir ürün olmak zorunda...
• Bu ürün benzer ürünlerden bir takım farklılıklara
sahip olmalı...
• Bu farklı özellikler o ürünün belli bir yöreden
kaynaklanmasına bağlı olmalı...
• Bu şartları sağlayan bir ürünün hangi yöreden
kaynaklandığını ifade eden ibareye coğrafi işaret
denir
Örnek
Kayseri Pastırması
• Farklı lezzet,
• Toprak, iklim ve coğrafi özelliklerden
kaynaklanıyor,
• Kayseri’deki otlaklarda otlayan ineklerin
etlerinden üretilmek zorunda,
• Kayseri halkının geleneksel kendine has
üretim metodu ile üretilmektedir.
Coğrafi İşaret Korumasına Ne Gerek Var?
•
•
•
•
•
Bir ürün
Belli bir yörede üretildiği için
O yörenin iklim, toprak gibi özellikleri dolayısıyla
Belli bir takım farklı özelliklere sahip oluyorsa
Ve bu ürün benzerlerinden sıyrılarak tüketici
nezdinde meşhur olup daha fazla talep
görüyorsa
• Ve bu talep doğrultusunda bu ürüne
benzerlerinden daha fazla ücret ödeniyorsa
Coğrafi İşaret Korumasına
İhtiyaç Vardır Çünkü:
• Daha yüksek ücret ödenen ürünü üretmeyen,
üretemeyen, üretme yetkisine haiz olmayan
üreticiler,
• Gerçek olmayan ürünleri coğrafi işaret ibaresini
kullanarak piyasaya sürebilirler
Bu faaliyet engellenmezse
• İlk olarak tüketici yanıltılır, üründen beklediği
özellikleri üründe bulamaz
• Ürünün sahip olduğu ün zedelenir, imajı bozulur
ayrıca ürünle ilgili coğrafi işaret, tür adı (jenerik
ad) haline gelir
• Ürünün haklı üreticilerinin elde etmesi gereken
gelir haksız üreticiler tarafından gasp edilmiş
olur
Coğrafi İşaret Korumasının Faydası
• Tüketiciyi korur
• Ürünün gerçek üreticilerini korur
• Ürünün taklitlerini engelleyerek ürünün
sahip olduğu ün ile yaşamasını sağlar
• Bir ülkenin tarihi ve kültürel değerlerini
korur
• Bölgesel kalkınmaya katkı sağlar
• Bir ülkenin ihracat gelirlerinde önemli bir
yere sahip olabilir
Bölgesel Kalkınma ve Coğrafi İşaret
• Coğrafi işaret koruması ile bir ürün ancak belli
şartların yerine getirilmesi ile gerçekleşir
• Bu şartlardan biri de o ürünün belli bir yörede
üretilmesidir
• Bu şart dolayısıyla o ürünü üretip sağladığı
katma değerden faydalanmak isteyen üreticiler o
yöreye gidecektir ayrıca o yöredeki üreticiler de
büyük şehirlere göçmek yerine o yörede kalıp
söz konusu ürünü üretmeyi tercih edecektir
Tescile konu olabilecek ürünler
•
•
•
•
•
Doğal ürünler
Tarım ürünleri
Maden ürünleri
El sanatları
Sanayi ürünleri
Hemen her türlü ürünü tescil etme imkanı
mevzuatımız çerçevesinde sağlanmış
bulunmaktadır
Başvuranlar
• Gerçek veya tüzel kişiler
• Ürünle veya yöre ile ilgili kamu kurum ve
kuruluşları
• Tüketici dernekleri
olabilir.
Coğrafi İşaret Türleri
• Bu şekilde tanımlanan coğrafi işaretler
menşe ad ve mahreç işareti olarak ikiye
ayrılmıştır
• Menşe adın yöreyle bağı mahreç işarete
göre çok daha fazladır
Menşe ad ve Mahreç İşaretin Farkı
• Bir coğrafi işaretin menşe ad olması için ürünün
tüm esas özelliklerinin ilgili yöreden
kaynaklanması şarttır ve ürünün tüm üretim
aşamalarının o yörede gerçekleşmesi gerekir
• Mahreç işaretinde ise bir takım özelliklerinin o
yöreden kaynaklanması yeterli olup üretim
aşamalarından sadece birinin bile o yörede
gerçekleşmesi yeterlidir
Başvuru nasıl yapılır?
• Tescili istenen menşe adı veya mahreç işareti ile
ilgili ürünün adı
• Ürünün tanımı, ürünün fiziksel, kimyasal
özelliklerini açıklayıcı bilgi ve belgeler
• Yöre, alan veya bölgenin coğrafi sınırlarını
tanımlayan bilgi ve belgeler
• Ürünün üretim tekniğine ilişkin bilgiler
• Denetlemeye ilişkin düzenlemeler
Başvuru Nasıl Yapılır
devam
• Ürünün menşe ad veya mahreç işareti olarak
değerlendirilmesinin gerekçe ve delilleri
• Coğrafi işaretin kullanım biçimine ilişkin
düzenlemeler
• Başvuru ücretinin ödendiğine dair belge
bu bilgi ve belgelerin Türk Patent
Enstitüsüne teslim edilmesi
gerekmektedir.
Tescil Süreci
• Enstitü başvuruyu alır ve inceler
• Gerekli görürse ürünle ilgili bir tarafsız uzman
kurumdan başvuruya ilişkin görüş istenebilir
• İnceleme sonrasında herhangi bir eksiklik tespit
edilirse veya değişiklik yapmak gereken bir
husus söz konusu ise konuyla ilgili başvuru
sahibiyle yazışma yapılarak gerekli
düzenlemeler gerçekleştirilir
Sürec devam
• Son durumunu alan başvuru Resmi Gazetede,
ulusal yayın yapan iki gazetede ve ilgili yöreye
ait bir yerel gazetede ilan edilir
• 6 aylık bir süre boyunca ilan çerçevesinde
gelecek itirazlar beklenir
• İtirazlar ve başvuru sahibinin görüşü alınarak
hepsi birlikte ilgili tarafsız uzman bir kuruluşa
gönderilerek konu ile ilgili rapor istenir
• Rapor sonucunda itirazlar karara bağlanır
Sürec devam
• Başvuruda bir değişiklik yapılması
kararlaştırılmadıysa başvuru Coğrafi İşaret
Siciline kaydedilir ve başvuru sahibine tescil
belgesi gönderilir
• Eğer itiraz sonucu başvuruda değişiklik
yapılması gerekiyorsa bu değişiklik ilk ilanda
olduğu gibi ilan edilir ve tescil edilir, herhangi bir
itiraz süreci tekrar başlamaz
• Tüm bu işlemler sırasında başvuru sahipleri
marka vekillerini kullanabilirler
Coğrafi işaretlerin ekonomiye 3 önemli etkisi vardır:
I. Katma değer yaratması,
- Ek fiyatlar
- Toprağın değerlenmesi (Coğrafi işaretli
ürün üretimi yapılan yerlerin kıymeti artmakta)
II. Üretimin artması,
III. Üretim zincirinde ilk üretici olan çiftçiler
lehine değer dağılımı sağlaması
KORUMANIN KAPSAMI
• Coğrafi işaret ibaresini içerecek şekilde
– Tipinde stilinde tarzında kelimeleriyle birlikte kullanım
– Koruma sadece coğrafi işaret ibaresini kullanan
ürünler için geçerlidir
– Ürünün benzerinde korunan ibare kullanılmıyorsa
koruma kapsamına girmez
DENETİM
• Denetim
– Yerel bölgede denetim mekanizması tarafından
yürütülür
– Ülke çapında ise Tarım Bakanlığı uhdesindedir
CEZALAR
• İhlal tespit edildiğinde
– 2 yıl ila 4 yıl arasında hapis cezası
– 20 bin ila 40 bin TL arasında para cezası verilebilir
SONUÇ
COĞRAFİ İŞARETLER...
– Değer yaratmakta
– İstihdam ve üretim alanlarında canlılık yaratmakta
– Kaliteye yönlendirmekte
– Üretim zinciri içerisinde katma değerin daha iyi dağılımını
sağlamakta,
– Kırsal nüfusu korumak ve göçü önlemekte
– Çevreyi ve biyolojik çeşitliliği korumakta
– Ürün taklitçiliği ile mücadelede…
kullanılabilen araçlardır.
TEŞEKKÜRLER
[email protected]