Transcript Anadolu*nun Co*rafi Miras* PAMUKKALE

COĞRAFYA PROJELERİNİN ÖNEMİ
VE
KONU SEÇİMİ
Doç. Dr. Turhan ÇETİN
Gazi Üniversitesi
COĞRAFYA PROJELERİNİN ÖNEMİ VE BAZI
TEMEL ÖZELLİKLERİ
• Coğrafyanın konularını meydana getiren
yeryüzü ve onun üzerinde yaşayan insan ile
faaliyetleri, farklı birçok bilimin de konusunu
oluşturmaktadır.
• Coğrafya, konuların ele alınış biçimi ile
kullandığı yöntemler açısından diğer bilim
alanlarından ayrılmaktadır.
• Jeoloji:
dünyanın
oluşumunu,
tektonizmayı, bunların meydana
geliş mekanizmasını açıklarken,
jeomorfoloji
yüzey
şekillerinin
oluşumunda etkili olan etmen ve
süreçleri araştırır.
• Bunu yaparken jeolojinin temin
ettiği bilgileri kullanır ve yorumlar.
• Aynı şekilde demografi nüfusun özelliklerinin
araştırmakla beraber, nüfus coğrafyasında bu
özelliklerin nedenleri ve mekânsal etkileri
değerlendirilmektedir.
• Bütün bu özellikler nedeniyle coğrafya fiziki
coğrafya ve beşeri coğrafya olmak üzere iki ana
inceleme alanına sahiptir.
• Yer şekillerinin oluşumunda etkili olan etmen ve
süreçler, iklimler, hidrografik özellikler, toprak
oluşum süreci ve belli toprak gruplarının
dağılışları ile biyocoğrafya özelliklerinin ve
nedenlerinin ortaya konulması, başka bir
ifadeyle doğal çevrenin yaşama olan etkisi fiziki
coğrafyanın konusudur.
• İnsanın dünyadaki faaliyetleri ise
genel anlamı ile beşeri coğrafyanın
konusu içinde yer almaktadır.
• Bunlar arasında nüfusun gelişimi,
yaş, cins, ırk, dil vb özellikleri ile
dağılışı;
yerleşme
şekilleri
ve
özellikleri,
insanın
yaşamını
sürdürmek
için
gerçekleştirdiği
ekonomik faaliyetler başlıca çalışma
konularını oluşturur.
• Bu iki genel inceleme alanı dışında, dünyanın
evrendeki yerini, şeklini ve özelliklerini tanımaya
yarayan ve sonuçlarını değerlendiren matematik
coğrafya; yerkürenin doğru olarak kâğıda
aktarılıp
dağılışların
uygun
şekilde
gösterilmesine öğreten kartoğrafya; jeopolitik
özelliklerin
ve
sonuçlarının
anlaşılmasına
katkıda bulunan siyasi coğrafya; dünya tarihinde
değişim yaratan olayların meydana gelişinde
etkili olan etmen ve süreçlerin anlaşılmasını
sağlayan tarihi coğrafya alanı gibi farklı çalışma
konuları da bulunmaktadır.
• Bütün coğrafya çalışmalarının temel özelliği
sonuçlarının uygulanabilir olmasıdır.
• Coğrafî çalışmalar iki yaklaşımla ele alınır.
Bunlardan ilki, farklı ölçeklerde de olsa
(ülke, kıta, dünya gibi) bir konu, diğer
konular
ile
ilişkileri
ölçüsünde
değerlendirilerek dağılışları ve özellikleri
belirlenir.
Bu
yaklaşıma
sistematik
yaklaşım denilmektedir.
• İkinci yaklaşım ise bir ünitede (yöre,
bölüm, kıta, ülke gibi) yer alan tüm
unsurlar birbirleri ve farklı bölgelerle
ilişkileri göz önüne alınarak incelenir,
dağılış özellikleri ve nedenleri araştırılır.
Bu yaklaşıma ise bölgesel yaklaşım
denilmektedir.
• Konusu coğrafya olan bir projenin gerek ele
aldığı olay, gerekse onu ele alış biçimi diğer
bilim alanlarından farklıdır. Dolayısıyla coğrafî
çalışmalarda kullanılan yöntem, çalışmanın
özelliğine göre değişim gösterebilir. Bazen bu
çalışmalarda laboratuar çalışmaları, deney
sonuçları ön plana çıkarken, bazılarında anket,
mülakat ve gözlem gibi teknikler önem
kazanmakta
ve
çalışmada
bu
verilerin
değerlendirildiği istatistik programlarına ihtiyaç
duyulmaktadır.
• Yapılacak tüm projelerde, projeyi oluşturan
kuramsal ve kavramsal çerçevenin çok iyi ortaya
konulması (proje sınırlarının, amacının ve
yönteminin belirlenmesi) ve komşu bilimlerin
alanlarına taşmamak önem taşımaktadır.
• Coğrafî
bilgi
sistemleri,
ele
alınan
konuların mekânsal dağılışının ortaya
konulmasında en büyük yardımcıdır. Bu
konuda var olan paket programlar, çoğu
verinin daha az emek harcanarak görsel
hale getirilmesine katkıda bulunmaktadır.
Ancak bu programlar kullanılarak yapılan
çalışmaların bir kısmı bulgu ve sonuçların
görsel
ifadesinden
daha
ileri
gitmemektedir.
• Bu tür programların, kendi özelliklerinden
de
faydalanılarak
coğrafî
analizlerin
yapımı, değerlendirilmesi ve sonuçlarının
gösterilmesi için kullanılması yerinde
olacaktır.
Coğrafya Projelerinde Dikkat
Edilmesi Gereken Hususlar
• Coğrafya projeleri; belli bir alan içinde
bir veya birkaç coğrafî unsurun ağırlıklı
olarak
ele
alındığı,
sorunların
belirlendiği ve çözülmesi için yapılması
gerekenlerin tartışıldığı projelerdir.
• Yapılacak proje ile belli bir sorunun
çözümü için yeni bir yöntem veya
yaklaşım kullanılabileceği gibi, bilinen
bir
yöntem
yeni
bir
sahaya
da
uygulanabilir.
• Projenizde bilinen bir yöntemi yeni bir
sahaya uygulasanız dahi alternatif
yöntemleri denemekten kaçınmayınız.
Bu projenizin orijinalliğini arttıracağı
gibi bilimsel düşünceye bir katkı da
sağlayabilir.
• Yapılacak projede teorik olarak veya
uygulamada
belli
bir
sorunun
çözümüne
katkıda
bulunmak
hedeflenmelidir.
• Projelerde önemli olan teorik veya pratik bir
sorunun
tanımlanmasıdır.
Bu
konuda
literatürden
faydalanılabilir.
Yapılması
gereken önce sorunu tanımlamak ve
araştırma
konusunun
sınırlarını
iyice
çizmektir.
• Araştırma konunuz ve ele aldığınız sorunun
net ve belirgin olmasına dikkat ediniz.
• Konu ve kapsamın net olarak belirlenmesi,
nelerin ya da hangi hususların araştırma
kapsamına alındığının somut bir şekilde
belirlenmiş ve sınırlanmış olması araştırma
projelerinin başarısında anahtar işlev görür.
• Belirlediğiniz konuyla ilgili kapsamlı bir
kaynak taraması yaparak yapılmış olan
çalışmaları ve yayınları inceleyiniz. Bilimsel
araştırmaların en önemli ölçütlerinden birinin
özgünlük olduğunu asla unutmayınız.
• Yaptığınız çalışma ile ilgili veya benzer
çalışmaların teorik veya pratik uygulamalarını
değerlendirmek, yapılacak çalışmanın bir
tekrar olmaması için gerekli koşullarından
biridir.
• Zengin bir kaynak çalışması, konunun yazımı
ve değerlendirmesi aşamalarında araştırıcıya
büyük katkı sağlayacak, aynı zamanda
alternatif görüşlerin oluşmasına da katkıda
bulunacaktır.
• Literatür
çalışması
hem
seçtiğiniz
konuya hakimiyetinizi artıracak, hem de
araştırmanızın o konuda daha önce
yapılmış benzer çalışmalarla ilişkisini,
benzerliğini, farklılıklarını, katkılarını
ortaya koymanızı sağlayacaktır.
• Amacının sade bir biçimde anlatılması
başarılı bir projenin temel ilkelerinden
biridir. Gereksiz bilgi karmaşaya neden
olduğu gibi, çalışmanızın farklı konuları
da içereceği yorumlarının yapılmasına ve
beklentinin artmasına yol açar.
• Çalışmada
kullanılacak
yöntem
ve
materyal, konu ile uyumlu olarak
seçilmelidir. Projenin ilgili kısmında
hangi materyalin kullanılacağı, bunun
nasıl değerlendirileceği açıklanmalıdır.
• Çalışma planı hazırlanırken mutlaka bir
“B planı”nın olması, sonuca ulaşmada
büyük katkı sağlayacaktır.
• Bunun
için
en
uygun
olduğunu
düşündüğünüz yönteme alternatif bir
başka
yöntemi
de
göz
önünde
bulundurmak yerinde olacaktır.
• Coğrafyada tasviri anlatım çok uzun
süreden beri yerini, sayısal verilerin elde
edilmesi ve yorumlanmasına bırakmıştır.
Bu nedenle gerek fiziki coğrafya, gerekse
beşeri coğrafya çalışmalarında sayısal
olarak
ifade
edilebilecek
verilere
gereksinim duyulmaktadır.
• Bu verilerin işlenmesi için bir tablo
programı (Microsoft Excel, Openoffice.org
Calc vb) kullanabileceğiniz gibi, SPSS gibi
istatistik programlarından veya ArcGIS,
MapInfo, GRASS gibi coğrafî bilgi sistemi
paket programlarından faydalanabilirsiniz.
• Özellikle programların sürümleri arasında,
“program
tarafından
yapılabilecekler
açısından” farklılıklar vardır.
• Bunun için bu programlarla ilgili bilgiyi
eksiksiz
ve
doğru
olarak
vermeniz
projenizin güvenirliliğini arttıracaktır.
• Ancak
kullanacağınız
programlarda
çalışmayı sizin yapmanız, programın nasıl
çalıştığını bilmeniz veya profesyonel
yardım aldıysanız bunu belirtmeniz mutlak
gerekmektedir.
• Projede
kullanılan
dilin
sade
ve
anlaşılabilir olması, terimlerin gereken
yerde ve doğru olarak kullanılması,
sorunun
ve
nedenlerinin
çok
iyi
açıklanması,
elde
edilen
bulguların
tartışılması ve doğru sonuca ulaşabilmek
açısından önem taşımaktadır.
• Proje sonucunda uygulanabilir sonuçlar
elde edildiyse veya öneri geliştirmek
mümkün
ise,
bunların
da
açıkça
belirtilmesi yerinde olacaktır.
• Çalışmanın güvenirliliğini arttıran önemli
hususlardan biri de kaynak kullanımıdır. Proje
ile ilgili güncel bir kaynakçaya yer verilmesi
ve yapılan atıflar ile kaynakların gösterilişi,
bilimsel
çalışmaların
temel
nitelikleri
arasındadır.
• Söz konusu kaynaklar yöntemi açıklamak için
kullanılıyorsa,
mevcut
kaynakların
karşılaştırılarak tartışılması yerinde olacaktır.
• Çalışmada gerekli olan her aşamada, size ait
olmayan veri veya görüşü kullandığınızda
mutlaka atıfta bulununuz.
• Proje raporunda yer alan tüm atıflara ait
bilginin kaynakçada bulunması, çalışmada
kullanılmayan
kaynakların
kaynakçaya
yazılmaması gerekmektedir.
• Projenin
sunumu
aşamasında
hazırlanacak
poster
ve
sunum
esnasında
kullanılabilecek
animasyonlar,
konunun
daha
anlaşılır olmasını sağlayacağı gibi,
görsel
olarak
hatırlanmayı
ve
değerlendirilmeyi de kolay hale
getirecektir.
COĞRAFYA PROJELERİNDE KONU
BELİRLEMEDE DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR
• Sorunun her şeyden önce düzenli
sistemli
tanıtımı
yapılmalı,
önemi
ortaya
konmalı,
amaç
açıkça
belirtilmelidir.
• Bu tür bir ön çalışmaya "araştırma
önerisi" denir. Araştırma önerisinde,
sorunun hem kendisi hem de çözüm
yolunun tanıtımı yapılır.
• Sorunun önemi de belirtilir.
• Araştırmanın yürütülmesinde uzman bir
danışmana ihtiyaç vardır.
• Yeni başlayan araştırmacıların kendi
çabalarıyla
etkin
bir
yönteme
ulaşabilmeleri de uzun bir zaman ve
büyük çabalar gerektirebilir.
• Aslında,
araştırma
doğrudan
yapılarak öğrenilecek bir faaliyettir.
• Bilimsel araştırma aynı zamanda bir
öğrenme
ve
kendini
eleştirme
faaliyetidir.
• Araştırmacı, çalışması sırasında birçok
yeni bilgiler öğrenir ve ayrıca verileri
seçme, gruplandırma, analiz etme ve
yorumlama gibi alanlarda yeteneklerini
geliştirir.
• Araştırma her şeyden önce insana düzenli
çalışma ve sistemli düşünme alışkanlığı
kazandırır.
• Denebilir
ki,
insanın
görüş
açısını
genişleten etkenlerin en başında belki de
araştırma yer almaktadır.
Projelerde aranan ve değerlendirmeye tabi
tutulan özellikler
• Projenin özgünlüğü ve orijinalliği
• Projenin belirlenen formata uygunluğu
• Proje konusunun diğer disiplinlerle
bağlantısı
• Uygun örnekleme ve örnekleri konuya
bağlama
• Araştırma verileri ve kaynakları
• Türk Dilini kullanma becerisi
• Sonucu proje alınan konuya bağlama
• Projenin sunumu
• Projenin yaşam içerisinde uygulanabilirliği
Konu Seçme
• Araştırmaya
konu
seçimiyle
başlanır.
Unutmamak gerekir ki bir araştırmanın
yarısı doğru konu seçmektir.
• Konu seçiminde, gözden uzak tutulmaması
gereken bazı kurallar bulunmaktadır. Bunlara
uyulması, araştırmanın sağlıklı biçimde
yürütülmesi
ve
etkin
bir
sonuca
ulaştırılabilmesi bakımından gereklidir.
• Araştırmacıların konu seçiminde çok acele
hareket etmeleri ve buna bağlı olarak önemli
güçlüklerle
karşılaşabilmeleri
olasılığı
yüksektir.
• Bu yüzden konu seçiminden önce mümkün
olduğu kadar fazla kaynağa başvurmak ve
olası konular hakkında belirli bir düşünme
süreci geçirmek gerekir.
• Araştırma, kuşkusuz bilgi, deneyim
veya ilgi alanıyla ilgili bir sorunun
incelenmesine yönelik olacaktır.
• Araştırmacı, ilk iş olarak düşündüğü
konuda yazılmış yeteri sayıda kaynak
bulup okumalıdır.
• Bu amaçla; ansiklopediler, genel veya
mesleki
dergilerde
yayınlanan
makaleler, ilgili kitaplar, üniversitede
yapılan tezler ve internet kaynaklarını
incelemek yerinde olacaktır.
• İlk okumanın olabildiğince genel nitelikte
olmasında yarar vardır. Böylece konunun
kapsamı, boyutları, önemi ve o alandaki belli
başlı kaynaklar hakkında bir ön bilgi edinilir.
• Bu bilgiler daha sonra konunun daraltılması
ve araştırma tezinin oluşturulması açısından
da gereklidir.
• Yine düşünülen konu üzerinde daha önceden
yapılan çalışmaların gözden geçirilmelidir. O
alandaki başka çalışmalar araştırmacı için
hem bir bilgi, hem de bir ilham kaynağıdır.
•
Bu şekilde, o güne kadar konunun hangi
yönleriyle ilgilenilmiş olduğu, ne aşamaya
kadar geliştirildiği, sorunun çözümü için
hangi yönde ve ne gibi yeni çalışmalara
gerek olduğu anlaşılır.
• Belirtmek gerekir ki, seçim olanağının
bulunduğu durumlarda bir değil, birkaç
olası konu düşünülmelidir.
• Bunlardan birisi hakkında yeterli kaynak
bulunmadığı, konunun araştırmaya değer
görülmediği veya planlanan zamanda
bitirilemeyeceğinin anlaşılması halinde
diğer konulara geçilir.
• İlk konu hakkında yapılan düşünme ve ön
incelemeler yeni konularda da yardımcı
olabilir. Bu yüzden daima yedek bir
konuyu akılda bulundurmakta yarar vardır.
Konu seçiminde göz önünde bulundurulması
gereken noktaları şöyle sıralayabiliriz:
İlgi:
• Araştırmacı
çalışmayı
düşündüğü
konuya karşı bir ilgi duymalıdır.
• Konu üzerinde az çok uzun bir süre
çalışacağına
göre,
ilgi
yokluğu
yorgunluk
ve
bıkkınlık
yaratarak
araştırmanın
başarısızlığına
neden
olabilir.
Orijinallik:
• Araştırma
yalnızca
bilinenlerin
yinelenmesinden ibaret olmamalı,
bir yenilik getirmeli veya bir görüşü
kanıtlamalıdır.
• Araştırmanın bilime veya sorunların
çözümüne katkıda bulunabilmesi
için
toparlayıcı,
bilinmeyenleri
açıklayıcı, bilinenleri ise geliştirici
nitelik taşıması gerekir.
Önem:
• Konu araştırmaya değecek önemde
olmalıdır. Aslında, önem, sübjektif bir
kavramdır; çünkü sizce önemli olan,
başkalarınca
önemli
sayılmayabilir.
Bunun için proje konusunda çalışmaları
olan uzmanların (genellikle deneyimli
öğretim
üyelerinin)
görüşlerine
başvurmak gereklidir.
• Genellikle, sentez yapan, tartışmalı bir
görüşü çözüme bağlayan, bilgilerimizi
geliştiren, kişi veya toplum refahını
yükseltmeye
yönelik
araştırmalar
"önemli" sayılır.
Bilimsel Yeterlilik:
• Araştırmacının
eğitim
ve
öğretim
durumuyla bilimsel kapasitesi seçilen
konuyu incelemeye uygun olmalıdır.
• Konunun niteliklerine göre araştırmada,
gözlem, anket, mülakat, matematiksel ve
istatistik yöntemleri, yabancı dil, eski
yazı (Osmanlıca vb), vs. kullanmak
gerekebilir.
• Araştırmacının eğitim düzeyi ile bilgi
birikimi ve deneyimleri buna olanak
vermelidir.
Birincil ve İkincil Kaynaklar:
• Bazı
araştırmacılar,
birincil
kaynaklarla
çalışmayı tercih ederler. Bunlar yerinde gözlem,
anket, mülakat, yayımlanmamış belgeler, vs. gibi
doğrudan doğruya kaynakların araştırmacı
tarafından toplandığı çalışmalardır.
• Bazıları ise kütüphane çalışmasını tercih
ederler.
Bunlar,
kaynak
olarak
başkaları
tarafından konu hakkında söylenmiş veya
yayımlanmış düşünce, görüş ve incelemelere
dayanırlar.
• Hatırlatmak gerekir ki kütüphane araştırması
bütün çalışmalar için vazgeçilmez niteliktedir.
Dolayısıyla
birincil
kaynaklarla
yapılacak
çalışmalarda
da
kütüphane
kaynaklarına
başvurulması zorunludur.
Kaynak Yeterliliği:
• Araştırmanın yürütülebilmesi, güvenilir
ve yeterli kaynak bulunmasına bağlıdır.
• Bir görüşü kanıtlamak için yapılan
çalışmaların
nerdeyse
tamamı
kütüphane kaynaklarına dayanır.
• Deney,
anket,
mülakat
ve
köy
araştırması
gibi
yöntemlerle
kaynakların
doğrudan
derlenmesi
kütüphane kaynaklarına olan ihtiyacı
ortadan kaldırmaz.
• Bir konuda yeterli sayıda kaynak olması
kadar,
aşırı
derecede
bol
kaynak
bulunması da güçlükler yaratır.
• Çünkü çok sayıdaki kaynaklar içinden
konuyla doğrudan ilgili olanları seçmek ve
bunları değerlendirmek güç olabilir.
• Kaynak bolluğu sorunu internet üzerinden
yapılan araştırmalarda çok sık yaşanır.
Anahtar kelimeler girilip kaynaklar ekrana
çağrıldığında
ekranda
çok
sayıda
kaynağın
listelendiği
görülecektir.
Bunların çoğu kez içeriğini görme olanağı
da yoktur. Bu durumda, anahtar kelimeleri
olabildiğince daraltıp konuya en uygun
olanlarla aramanın sürdürülmesi gerekir.
Zaman:
• Her araştırma projesinin bir zaman
süresi içinde bitirilmesi gerekir.
• Araştırmanın belli bir süre içinde
tamamlanması zorunluluğu, seçilen
konunun
ve
onun
incelenecek
yönünün belirlenmesinde de etkili
olur.
Türkiye’deki Coğrafya Öğretmenlerinin ne
kadarı projelerde aktif olarak
çalışmaktadır?
KONU SEÇİMİ VE COĞRAFYA
BİLİMİNİN ÖZELLİKLERİ
Çalışmanın seviyesi
• Bilimsel araştırmalarda konu seçiminde
dikkat edilmesi gerekenlerden genel
faktörlerden ilki çalışma seviyesinin ne
olduğudur.
• Çünkü seçilen konu ile hedef arasında
da büyük ve sıkı bir bağlantı vardır.
Yapılacak çalışmanın, sonuçta alacağı
isme uygun seviyede ve yeterlilikte
olması, kabul görmesinin de temel
koşuludur.
Yenilik
• Yapılacak olan çalışma,
olarak yeni olmalıdır.
yöntem
ve
konu
• Bilimsel çalışmalarda çoğunlukla beklenen,
araştırma sırasında yeni bir yaklaşımın, farklı
bir yöntemin denenmesidir.
• Eğer bu mümkün değilse, bilinen bir yöntemin
farklı bir konuda uygulanması gerektiği
düşünülür, her ikisi de mümkün olamıyorsa
bilinen bir yöntemin ya da konunun, coğrafya
için
düşünüldüğünde
farklı
bir
coğrafi
mekânda uygulanması söz konusu olmalıdır.
Çalışma disiplini
• Hangi konu, yöntem ya da hedef
söz konusu olursa olsun, öncelikli
olarak çalışmayı yapacak olan
kişinin iş disiplinine sahip olması
gereklidir.
• Araştırmacı düzenli ve sistemli bir
çalışma yürütmemesi durumunda
başarıya ulaşmada zorlanacaktır.
Bilimsel yeterlilik
• Başarıyı etkileyen en önemli faktördür.
Birey öncelikli olarak genel bilimsel
yaklaşım ile bilimsel yöntem bilgisine
sahip olmalıdır.
• Çalışma
konusunun
ve
araştırma
yönteminin belirlenmesi ve araştırma
evreninin
sınırlandırılması
işleminin
sağlıklı yapılabilmesi için bu alanda
daha önce yapılmış olan araştırmalar
hakkında da tam bir bilgiye ihtiyaç
vardır.
• Araştırmacı bunların yanı sıra çalışmayı
düşündüğü konuya ilişkin yeterli temel
bilimsel bilgi ile de donanmış olmalıdır.
Yetenek
• Pek çok bilimsel çalışmada araştırmanın
sonlandırılabilmesi için araştırmacının bazı
yeteneklere sahip olması gerekir.
• Çünkü her çalışmanın yapılabilmesi için
gereken
birtakım
işler
vardır.
Örneğin
kartografik
yöntemlerin
ağırlıklı
olarak
kullanılacağı bir çalışmada sadece çizim
teknikleri ile ilgili bilgiye sahip olmak yeterli
değildir. Bu bilgilerin yanı sıra, kişinin çizim
yeteneğinin de olması gereklidir.
• Araştırmacının kendi becerilerini bilmesi,
yapacağı çalışmaya duyulacak olan isteği ve
ulaşılacak başarıyı etkileyecektir.
Ruhsal yakınlık ve özgüven
• Başarının
temel
şartlarından
araştırma
konusunu
sevmek,
duymaktır.
birisi
ilgi
• Bu sebeple öncelikli olarak yapılması
düşünülen çalışmaya, araştırmaya kişinin
yakınlığının, ilgisinin olmasıdır.
• Kişi kendisini çalışmak istediği konuya
yatkın ve yakın hissetmeli, o konuya ilgi
duymalıdır.
• Sadece "çalışma/proje olsun" yaklaşımı
yanlıştır.
Bedensel yeterlilik
• Sağlık problemleri her zaman ve her
insanın karşılaşabileceği bir unsurdur.
Kişi, sürekli bir rahatsızlığı varsa bunu göz
önünde bulundurmalıdır.
• Örneğin kalp, tansiyon gibi rahatsızlığı
olanların aşırı nem ve sıcaklardan rahatsız
olmaları son derece doğaldır ve konu
seçerken bu tür engelleyiciliği olabilecek
faktörlerin gözetilmesinde fayda vardır.
• Çünkü yapılacak çalışmanın rahatlıkla
yürütülebilmesi için kişinin sağlığının
elverişli olması gerekir, aksi halde kişi
çalışması
sırasında
bazı
güçlüklerle
karşılaşabilir.
Ekonomik yeterlilik
• Yapılacak çalışmanın getireceği ulaşım,
konaklama,
laboratuvar
analiz
gideri,
kırtasiye masrafları gibi maddi külfetleri
imkâna ya da kaynaklara sahip olunmalıdır.
• Özellikle
deneysel
süreç
gerektiren
projelerde
ihtiyaç
duyulan
altyapı
donanımlarının ilgili kurumlardan temin
edilmesi gerekir. (jeomorfolojik yaş tayini,
bitki fizyolojisi vb)
• Ayrıca projelerde gerekli harcamalar ve
ihtiyaçlar
için
astronomik
bütçe
önerilmemelidir.
Çalışma süresi
• Yapılacak çalışmanın bitirilebilmesi için
gereken tahmini süre ile çalışmayı
tamamlamak için bize ayrılan süre
arasındaki ilişki olarak tanımlanabilir.
• Çalışmanın başlangıç ve bitiş dönemleri
dikkate alınarak ne kadar sürede
bitirilmesi gerektiği göz önüne alınmalı,
çalışılması düşünülen araştırmanın bu
zaman dilimi içerisinde tamamlanıp
tamamlanamayacağı hesaplanmalı ve bu
süre içerisinde bitirilebilecek bir konu
seçilmelidir.
Çalışma Dönemi
• İncelenecek
olan
konu
arazi
çalışmasını
gerektiriyorsa önem taşımaktadır ve çalışma
süresi ile birlikte düşünülmelidir.
• Konuya ilişkin alanın, mutlaka, arazi çalışması
için
uygun
olan
döneminin
belirlenmesi
gereklidir. Çünkü özellikle fiziki coğrafya
elemanları her yerde ve her zaman çalışmaya
imkan
tanımayabilir.
Örneğin
yılın
belirli
dönemlerinde sisli olan Doğu Karadeniz'de bu
unsurun göz önüne alınması gereklidir, benzer
şekilde bir karstik mağara incelemesi de karstik
aktivitenin en az olduğu devrede yapılmalıdır.
• Tarımsal üretimi konu alan bir çalışma da en az
bir vejetasyon dönemini kapsayacak şekilde
düşünülmelidir.
Güvenlik
• Günümüz
koşulları
göz
önüne
alındığında gezi gözlem imkânlarını
kısıtlayan bir diğer faktör
de
güvenliktir.
• Arazi çalışmasına karar vermeden
bu konuda da gerekli inceleme ve
görüşmelerin yapılmasında yetkili
makamlardan
bilgi
ve
izin
alınmasında yarar vardır.
ÖRNEK PROJE KONULARI
• Yeryüzünün herhangi bir bölgesinin ( Dağ, ova,
vadi, plato, havza, yerleşim yeri vb ) fiziki, beşeri
ve ekonomik unsurlarının coğrafya ilkelerine
bağlı kalınarak araştırılması
• Belli bir bölgede veya yerleşim yerinde deprem,
kütle hareketleri, erozyon, heyelan, sel vb. doğal
olayların ortaya çıkış nedenleri, yerleşmeler
üzerideki etkileri, çevreye verdiği zararlar ve
alınabilecek muhtemel önlemler
• Belli bir il örneğinde organize sanayi bölgesinin
yer seçiminde hakim rüzgâr yönünün önemi ve
sonuçları
• Doğal hayatı olumsuz etkileyen insan faaliyetleri
ve sonuçları
• Sultan sazlığında yaban hayatının sürdürülebilirliği
açısından yağış miktarındaki değişimin incelenmesi
• Belli bir bölgede veya yerleşim yerinde bitki örtüsünün
çeşitliliğinin korunmasına yerel halkın katkısının
sağlanması
• Belli bir bölgede ekoturizm faaliyetlerinin yerel
kalkınma üzerine etkisi
• Konya Bölümünde obruk oluşumlarının sıklaşmasının
şeker pancarı tarımı ile ilişkisi
• Belli bir tarım bölgesinde bilinçsiz sulamadan
kaynaklanan sorunların giderilmesi konusunun
değerlendirilmesi
•Belli bir yerleşme yeri örneğinde termal su
kaynaklarının neden olduğu çevre sorunları ve
alınması gereken önlemler
•Belirlenecek bir il örneğinde termal su
kaynaklarının tarım amaçlı kullanımı
•Belirli bir coğrafi birimde aşırı sulamanın taban
suyu seviyesinin düşmesine etkisi
•Belli bir yerleşim yeri örneğinde kültürel
değerlerin turizm faaliyetlerinde alternatif olanak
olarak değerlendirilmesi
•Kıyı kullanım biçiminin yaşam üzerindeki etkisi ve
neden olduğu sorunlar
Pamukkale – Hierapolis Antik Kenti, (Denizli), Kültürel ve Doğal
Miras, (1988), Pamukkale traverterleri ve Hierapolis antik kenti
Denizli’ye 20 km uzaklıktadır. Kenti M.Ö II. yy Bergama Kralı II.
Eumenes kurmuştur.
Havuzlarda çökelen kalsiyum
karbonat, başlangıçta yumuşak bir jel
halindedir. Zaman içinde katılaşmakta
ve "traverten" olmaktadır. Ancak
ziyaretçilerin katmanlar üzerinde
gezmesi yumuşak haldeki kalsiyum
karbonatların bozulmasına yol
açmaktadır.
Turistler, ziyarete geldikleri yerlerde hem davranış
taklitlerini hem de eser taklidini istemezler !
Türkiye’de yakın zamana kadar tarihi eser
kaçakçılığı orman kaçakçılığı kadar kontrolsüz
yapılmıştır. Halkımız doğal ve kültürel mirası
koruma konusunda yeterli bilince sahip mi?
“Google Earth” ile Dünyanın her yeri hakkında
bilgi almak, sanal gezinti yapmak, doğal ve
kültürel özelliklerini öğrenmek çok daha
kolaylaştı !
100 yıl sonra, hızla gelişen teknoloji
ürünlerini
teknolojik miras olarak
korumaya alınacak mı?
Beni Sabırla Dinlediğiniz İçin
Teşekkür Ederim…
[email protected]