Transcript rönesans döneminde matematik

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ
FATİH EĞİTİM FAKÜLTESİ
1
RÖNESANS DÖNEMİNDE
MATEMATİK
• Bu dönem diğer alanlarda olduğu
gibi
. matematik alanında da yeniden
bir uyanışın gerçekleştiği ve özellikle
trigonometri ve cebir alanlarında
önemli çalışmaların yapıldığı bir
dönemdir. Bu dönemde Avrupa'da
canlanan ticari ilişkiler, çok sayıda
ticari aritmetik kitabı yazılmasına yol
açtı
• Bu yüzyılın adlarından söz
etmeye değer
matematikçileri arasında,
cebir konusunda eser yazan
Luca Pacioli (1445-1509),
trigonometriyi canlandıran
Regiomontanus (14361476), denklemlerle ilgili
çalışmaları olan Nicolas
Chuquet (öl. 1500) (ilk defa
olarak bir cebir
denkleminde negatif sayıyı
ifade etmiştir) sayılabilir.
• 16. yüzyılda Dünya daha hızlı değişmeye başlamış ve bu
değişmelerin matematiğin gelişimi üzerindeki etkilerini
izlemek daha güç hale gelmiştir. Yeni bir dünyanın
açılması ticari matematiğe ilgiyi artırmıştı. O zamana
kadar ikinci derece denklemleri tamamıyla, üçüncü
derece denklemlerinin de bazı özel durumları koni
kesitleri yardımıyla çözülmüştü (Ömer el-Hayyâm'ın
çözümleri gibi). Matematiğin daha ileriye
götürülebilmesi için, daha iyi bir sembolleştirmeye
ihtiyaç vardı. Dördüncü ve daha yüksek dereceli
denklemlerin çözülme zamanı gelmişti. İşte 16. yüzyılda
matematik, İskenderiye döneminden Skolastik döneme
kadar bu alanda ortaya konan başarılardan daha fazla
gelişmeye sahne oldu.
• Rönesans matematiği özellikle
Raffaello Bombelli, François Viète
ve Simon Stevin ile doruk noktasına
ulaşmıştır.
• Üçüncü ve dördüncü derece
denklemlerinin çözümü 16. yüzyılda
İtalyan matematikçilerin en önemli
başarısı olmuştur. Tartaglia (15061537), Cardano (1501-1576), Ferrari
(1522-1560), Bombelli (doğ. 1530)
bu denklemleri çözmüşlerdir
• Fransız matematikçi Viete
(1540-1603) ilk defa
cebirde bilinmeyen için
alfabenin sesli harflerini,
bilinenler için de sessiz
harflerini kullanmış
böylece, bugün cebirde
kullandığımız sembollerin
prensibini ortaya
koymuştur
• Topçuluk ile ilgili askerlik problemlerine ilk defa
matematiği uygulayan Tartaglia, Venedik'te düzenlenen
bir matematik yarışmasında x3+mx2=n kübik denklemini
çözmüş, Cardano, Tartaglia'nın üçüncü derece denklemi
çözümünü öğrenerek 1545'de Magna adlı kitabında
yayınlamıştır. Cardano bir denklemin kaç tane köke sahip
olabileceği meselesini ele alarak üçüncü ve dördüncü
derece denklemlerinin genel teorisini tartışmaya açmıştır.
Bütün kökleri bulmak için sadece negatif sayılara değil,
aynı zamanda kompleks sayılara da ihtiyaç olduğunu
düşünmüş, kökler arasındaki ilişkileri ortaya koymuştur.
Böylece artık bir genel dördüncü derece denkleminin
çözümünü cebirsel bir formülle ifade etmek mümkün
hale gelmiştir
• Leonardo da Vinci de matematik ve sanat
arasında bağlantı kuran önemli bilim
adamlarındandır. Leonardo da Vinci'ye
göre, resim yapma bir bilimdir ve bütün
bilimler gibi matematiğe dayanmak
zorundadır, çünkü matematiksel
açıklamalar ve ispat yöntemini izlemeyen
hiç bir araştırmaya bilim denemez.
Leonardo, teoriyi ihmal eden ve yalnızca
pratik olarak sanat üretenleri küçümser,
ona göre pratik daima teoriye
dayanmalıdır.
• Rönesans ‘ın sonlarına doğru
matematik anlayışında
ilerleme ve olgunlaşma
görülür. Bu anlayış
• “ Doğa’nın renkli ve canlı
tablosu yerine kesin
matematik kavramlar
konulabileceğini, canlı doğanın
bir matematik oranlar
şemasına indirgenebileceğini”
ileri sürer.
15.&16. YY DA
COGRAFİ KEŞİFLER
• Coğrafî keşifler, 15. yüzyıl ve 16.
yüzyıllarda Avrupalılar tarafından yeni
ticaret yollarının bulunması amacıyla
başlattıkları ve yeni okyanusların ve
kıtaların bulunmasıyla gerçekleşmiş
olan keşifleri ifade eder. Bilimsel bir
merak ve yeni ufukların keşfedilmesi
duygusu söz konusu olmakla birlikte
temelde bu keşifler özellikle
15.yüzyıldan itibaren açık bir şekilde
ekonomik nedenlerden
kaynaklanmıştır. İlk keşif denemeleri,
Atlantik Okyanusu ve Afrika kıyılarına
doğru,
14. yüzyılın başlarında
Fransız ve Cenevizli gemiciler
tarafından yapılmıştır. Kanarya Adaları
ve Azor Adaları'nın keşfedilmesi, bu
girişimlerin sonucudur.
KEŞİFLERİN BELLİ BAŞLI NEDENLERİ
• Avrupa’nın kendinde olmayan ama Doğu
uygarlıklarında olduğunu bildikleri
zenginliklere (Baharat, ipek ve diğer
maddi kaynaklara) ulaşmak için yeni, kısa
ve ucuz yol arayışı.
• Özellikle İspanyol ve Portekiz
krallıklarınca, değerli madenlere
ulaşılması için gemicilerin desteklenmesi.
• Hristiyanlık dininin ve Avrupa kültürünün
yaymak istenilmesi.
• Artan bilgilerin de etkisiyle dünyanın
tanınmak istenilmesi.
• Pusulanın geliştirilmesi
• Sağlam gemilerin yapılması
• Coğrafya bilgisinin artması ve cesur
gemicilerin yetişmesi
EN ÖNEMLİ COĞRAFİ KEŞİFLER NELERDİR ?
• * Portekizli kaptan
Barthelmi Diaz Afrika’nın en
güney ucu olan Ümit
Burnuna ulaştı.(1487)
• Portekizli gemici Barthelmi
Diaz’ın Ümit Burnu’nu
bulmasından sonra Vasko
Dö Gama, buradan
dolaşarak Hint okyanusu ve
Hindistan’a ulaştı. Vasko Dö
Gama Hindistan’a ulaşan ilk
batılı denizcidir.(1498)
Vasko Dö Gama
• Da Gama’nın yolculuğunun bir sonucu olarak
dünya’nın yarısının şekli öğrenildi. Ve Avrupa ile
Asya arasında bir deniz güzergahı olduğu ortaya
konuldu. Ancak bu deniz güzergahı Avrupa’nın
Asya’ya üstünlük kurmasına ve küresel bir
ekonominin doğmasına yol açtı.
• Da Gama’nın seyahati çağ açıcı bir atılımdı.
Ancak gama’nın şiddete yatkınlığı, kuşkuculuğu
ve diplomatik olmayan davranışları Avrupa’nın
Hindistan ve Afrika’yla ilişkilerinin olabilecek en
kötü tarzda başlamasına neden oldu.
•
İtalyan kaptan Kristof
Kolomb, asıl amacı İspanya
kralı adına hem daha ucuz hem
daha kısa yoldan Asya’ya
ulaşma arayışı içindeydi. Çünkü
bu sayede baharat ve benzeri
maddeleri ucuz ve hızlı
taşıyabilme olanağına sahip
olacaktı. Bu amaçla 3 gemiyle
yola çıktı ve batı Hint adalarına
ulaştı. Aslında Amerika’ya
ulaşmıştı ama bunu
bilmiyordu.Burasını Hindistan
sanıyordu.(1492)
Kristof Kolomb
• Kolomb’un dönüşüyle ispanya’da bir
heyecan uyandı.Portekizlilerle varılan
Tordesillas antlaşmasıyla (7 haziran1494)
• Kolomb’un keşfettiği yerlere İspanyol hak
iddiaları tanındı. Bu hükümle
Amerika’daki ispanyol imparatorluğunun
temelleri atılmış oldu.
• Maalesef Kolomb keşfettiği yerin merika
olduğunu anlayamadan 55 yaşında öldü(
1506)
• İtalyan kaptan Ameriko
Vespuçi, Amerika
kıtasına ulaştı ve
burasının Hindistan
değil, yeni bir kıta
olduğunu keşfetti.
• (1454-1512)
Ameriko Vespuçi
• *
Portekizli kaptan Macellan
deniz yolu ile dünyanın etrafını
dolaştı. Ancak yolculuğu sırasında
Filipinlerdeki yerli halk tarafından
öldürüldü(1521). Yolculuğunu
Del Kano tamamladı. Ve dünyanın
yuvarlaklığı kanıtlandı.
• Yeryüzünü ikinci kez dolaşan kişi
ise Francis Drake’dir.
• Macellan
COĞRAFİ KEŞİFLERİN SONUÇLARI
• Dünyanın büyük bir kısmı tanınmış sanıldığından daha
büyük olduğu anlaşılmıştır.
• İlk zamanlarda keşiflerden en çok İspanyollar ve
Portekizliler yararlandılar, büyük sömürge
imparatorlukları kurdular. Fransızlar ve İngilizler
de Kuzey Amerika'nın Atlas Okyanusu kıyılarında,
Kanada'da sömürgeler elde ettiler. Avrupa devletleri
arasında sömürge rekabeti başladı.
• Ticaret alanı genişledi. Ticaret ve sanatla uğraşan
Burjuvalar zenginleşti. Asiller eski servet ve
ayrıcalıklarını kaybetmeye başladılar.
• Keşifler ticaret yollarının değişmesine neden oldu.
İpek ve Baharat yolları kullanılmaz oldu.
• Keşifler dinsel inanışlar üzerinde de etkili oldu. İncil'de
yeni bulunan ülkelerden söz edilmemesi, Hristiyanların
kiliseye olan bağlılıklarını sarstı.
• Yeni yolların bulunması en çok Orta Asyalı Türkleri ve
İslam dünyasını olumsuz yönde etkiledi. Keşiflerden
sonra bu milletler ekonomik bakımdan yoksullaştılar.
• Akdeniz limanları eski önemini kaybetti.
• Atlas Okyanusu kıyısındaki limanlar önem kazandı.Bu
durum Süveyş Kanalı'nın açılmasına kadar sürdü.
• Hristiyanlık yayıldı.
• Köle ticareti ortaya çıktı.
• Doğu ticaret yolu Afrika'nın güneyine kaydı.
(1487-1498)
• Amerika kıtası bulundu
• Bu canlandırmada,
coğrafi keşifler sonucu
tanınan yeni
uygarlıkların
kültürlerinin ve
sömürgeleştirilmiş
topraklardan gelen
kaynak akışının
sağladığı refahın,
Avrupa'da yeni
düşünce şekillerini
etkilemesi
anlatılmaktadır.
RÖNESANS
DÖNEMİNDE BİLİM VE
TEKNOLOJİ
ASTRONOMİ
25
SUNUMA GENEL BAKIŞ
Astronomi ve Önemi
Rönesans Döneminde
Astronominin Yeri
Rönesans’ta Astronomi
Çalışan Bilim Adamları
26
1. ASTRONOMİ VE ÖNEMİ
Astronomi, yörüngesel cisimleri ve dünya
atmosferinin dışında gerçekleşen, yıldızlar,
gezegenler, kuyrukluyıldızlar, kutup ışıkları,
galaksiler ve kozmik mikrodalga arkaplan ışıması
gibi gözlenebilir tüm olay ve olguları inceleyen
bilim dalıdır.
27
Neden Astronomi:
 En eski bilim dallarından biridir. Bu yüzden, astronominin bilim
tarihindeki yeri oldukça fazladır.
 Matematik ve fizik gibi başka birçok bilim dallarının da
gelişmesine neden olmuştur.
Aklıma takılan
çooooo..k soru
var
28
 Astronomi evrendeki gök cisimlerinin boyutları
ve yaşları hakkında bilgi verir ve böylece onların
zaman ölçeği, uzaklıkları ve boyutları hakkında
soyut düşünebilmemizi sağlar.
Astronomi, gerektiği gibi öğretilirse rasyonel
düşünmenin gelişmesine ve bilimin doğasını
anlamaya yardımcı olur.
29
30
2. RÖNESANS DÖNEMİNDE ASTRONOMİNİN YERİ
İslam dünyasında astronomi çalışmaları önemini yitirmeye
başladığı sıralarda Orta Avrupa, Rönesansla beraber bilim
merkezi olma yolundaydı. İslam dünyasından alınan kitaplardan
astronomi öğreniliyor ve üniversitelerde öğretiliyordu. Bunun iki
temel sebebi vardı:
a) Denizcilerin yön ve konum saptama ihtiyaçları
b) Dini günlerin belirlenmesi ve daha genel anlamda
takvimde yeni gözlemlerle desteklenen bir reform yapılması
ihtiyacıydı.
31
Rönesans döneminde astronomi ile
ilgili yapılan araştırmalar, modern
astronominin oluşmasına temel
hazırlamıştır.
(Özellikle Kopernik tarafından)
32
3. RÖNESANS’TA ASTRONOMİ ÇALIŞAN
BİLİM ADAMLARI
33
Cusa’lı Nikolaus(Nikolaus von Cusa)
34
Almanya’nın Moselle bölgesinde Keus(Cusa)’da
1401 civarında doğdu. Öğrenimine din ağırlıklı
başladı. Rönesans bilimiyle üniversitede tanıştı.
Nikolaus esasen bir filozof olmakla beraber, bilimi
felsefenin hizmetine koymaya karar verdi ve bu onu
bazı ilginç sonuçlara götürdü:
* Göklerdeki hareketin merkezinde bir kozmik
nokta bulunduğu fikrini ve ayrıca Yer’in sabit ve
herşeyin merkezi olduğunu reddetti.
* Gerçekten de, bir yörünge üzerinde hareket etmese
bile Yer’in görünür bir hareketi olduğuna inandı.
35
* Yer’in, evren içinde canlıların yaşadığı tek yer
olmadığını ciddi şekilde ileri süren Nikolaus idi.
Görüşleri, felsefi düşünceye dayanmış bir dille ifade
edilmiş olsa da, etkili oldu.
Doğal olarak astronomların büyük kısmı, Nikolaus’un
hayal gücüne dayalı kavramlarını
benimsememişlerdir.
36
Georg von Peuerbach
37
1423 yılında Avusturya’nın Peuerbach şehrinde doğdu ve
1461’de Viyana’da öldü. Hem geometri hem de
astronomide iz bıraktı.
Georg Peuerbach, güneş tutulmalarıyla ve güneş
hareketleriyle ilgili cetveller hazırlayarak astronomiye
katkı sağladı.
Batlamyus astronomisi konusunda bir de okul kitabı
yazdı.
Astronomi, kesinlik gerektiren bir bilimdir ve gelişmesi,
dikkatli ölçümlere ve titiz hesaplamalara dayalıdır.
Peuerbach’ın çalışmaları çok ilgi çekici olmasa da bu
konuda önem taşır.
38
Not (Batlamyus astronomisi):
Batlamyus gezegenlerin Dünya etrafında dolanırken
aynı zamanda da Dünya merkezli çember üzerinde
dairesel bir hareket yapmaları gerektiğini düşündü.
39
Johannes Müller (Regiomontanus)
40
Alman astronom 1436’da doğdu 1476’da öldü.
Regiomontanus, Peuerbach’ın öğrencisiydi. Onunla
birlikte Batlamyus astronomisini her yönüyle
incelediler.
Peuerbach genç yaşta öldüğü için, Batlamyus’un en
önemli eseri Almagest’in özetini Regiomontanus
çıkardı.
Batlamyus’un teorisine eleştirisel yaklaşan bu özet,
bu teorideki herşeyin doğru olmadığı fikrinin
doğmasına yardımcı oldu.
41
Nicolaus Copernicus (Mikolaj Kopernik)
42
Kopernik(1473-1543), Polonyalı astronomi
bilginidir. Modern astronominin kurucusu
olarak bilinir.
Matematik, astronomi, kanon hukuku, tıp,
ekonomi alanlarında çalıştı.
Gökyüzünü katedralin duvarları içindeki bir
kuleden gözlemledi. Araştırdığı astronomi
problemi, gök cisimlerinin hareketleriydi.
43
Kopernik, Güneş’i evrenin merkezi olarak
gösterdikten sonra, Dünya’nın
* Kendi ekseni etrafında günlük hareketi
bulunduğunu,
*Güneş etrafında dairesel bir yıllık hareket
yörüngesi izlediğini ifade etmekdeydi.
44
45
46
Eserleri:
1) Commentariolus (Küçük Açıklama)
2) De Revolutionibus Orbium Coelestium
(Gök Cisimlerinin Dolanımları Üzerine)
47
Giordano Bruno
48
Giordano Bruno, 1548 ve 1600 yıllları
arasında yaşmıştır.
İtalyan filozof, gökbilimci Kopernik’in tezini
savunmuştur. Evrenin sonsuz ve eş dağılımlı
olduğunu ve evrende, dünyadan başka birçok
gezegenin olduğunu söyledi.
Dinsizlikle suçlandığı için hiçbir yerde kalıcı
olarak yaşayamadı.
49
Tycho Brahe
50
1546-1601 yılları arasında yaşayan
Danimarkalı büyük astronom Tycho Brahe,
iki güneş sistemin modeli arasında doğruyu
bulmanın sadece çok duyarlı gözlerle
mümkün olduğunu belirtmiştir.
Kendi kurduğu modelde Ay ve Güneş’in Yer
etrafında, diğer gezegenlerinse Güneş
etrafında düzgün dairesel hareket
yaptıklarını kabul etmişti.
51
52
Brahe, sisteminden çok, yaptığı gözlemlerle önem taşır. Onun
yaptığı gözlemler sayesinde Aristoteles fiziği ve kozmolojisi
büyük darbeler almıştır. 1572 yılında, Cassiopea
takımyıldızında yeni bir yıldız ortaya çıkar. Yaptığı
hesaplamalarla Brahe, bu gökcisminin sabit yıldızlar
bölgesinde bulunduğunu ve yeni bir yıldız olduğunu ortaya
çıkardı.
Brahe, 1577'de ise, bir kuyruklu yıldız gözlemler.
1576 yılında Hven Adası'nda dönemin en önemli gözlemevini
kuran Brahe, bu gözlemevinde, o zamana kadar Batı
Dünyası'nda karşılaşılmayan büyük boyutlu gözlem araçları
inşa edilmiş, özellikle duvar kadranı çok ilgi çekmiştir.
Pratik astronomide büyük bir yenilik olan günlük gözlemler de
yapmıştır.
53
54
Brahe'nin gökcisimlerinin sapma değerlerinin ölçülmesine (solda) ve
gökcimleri arasındaki mesafenin ölçülmesine (sağda) yarayan iki tasarımı.
55
Sonuç olarak Rönesans’ta astronomi alanındaki
değişmeler;
1. Batlamyus’un teorilerindeki her şeyin mutlaka doğru
olmadığı ortaya çıktı.
2. Kopernik’in teorisi astronomiyi tersine çevirdi.
3. Bilimsel araştırma yapma tarzı değişti.
4. İnsanlar, artık, otoriteyi gözlemin üzerinde tutmayacak;
her yeni varsayımın doğruluğunu deney ile kontrol ederek
kendi yolunu kendi çizicekti.
56
Sonuç olarak Rönesans’ta astronomi alanındaki
değişmeler;
5. Modern astronominin temelleri oluştu.
6. Aristoteles kozmolojisi büyük darbeler aldı.
7. Pratik astronomide büyük bir yenilik olan günlük
gözlemler de yapılmaya başlanmıştır.
8. Geleceğe ışık tutan eserler ortaya çıktı.
9. Gözlem ve ölçüm araçları tasarlandı.
57
RÖNESANS DÖNEMİ
RÖNESANS DÖNEMİNDE
BİYOLOJİ VE TIP
RÖNESANS DÖNEMİ
• Rönesans, Orta Çağ ve Reformasyon arasındaki tarihi
dönem olarak anlaşılır.
• 15 - 16. yüzyıl İtalya’sında batı ile klasik antikite
arasında
– sanat, bilim, felsefe ve mimarlıkta bağın tekrar
kurulmasını sağlayan,
– İslam filozof ve bilim insanlarının çalışmalarının
çeviri yoluyla alındığı,
– deneysel düşüncenin canlandığı,
– insan yaşamı (hümanizm) üzerine yoğunlaşıldığı ,
– matbaanın bulunmasıyla bilginin geniş kitlelerle
paylaşımının arttığı ve
– radikal değişimlerin yaşandığı dönemdir.
• Bu çağ uzun zamandır geriye düşmüş olan
Avrupa'nın ticaret ve Coğrafi Keşifler'le yükselişinin
öncüsü olmuştur. İtalyan rönesansı bu dönemin
başlangıcı sanatsal ve bilimsel gelişmeyi ifade eder.
• İlk kez İtalyan sanatçı Giorgio Vasari tarafından
Vite'de kullanılmış, 1550 yılında basılmıştır.
• Rönesans teriminin kökeni Fransızca'dır. Fransız
tarihçi Jules Michelet tarafından kullanılmış, ve
İsviçreli tarihçi Jacob Burckhardt tarafından
geliştirilmiştir .
• Yeniden doğuş iki anlamı içerir :
– lki antik klasik metinlerin tekrar keşfi, öğrenimi,
sanat ve bilimdeki uygulamalarının tesbitidir.
– İkinci olarak bu entelektüel aktivitelerin
sonuçlarının Avrupalılık kültürünü genelde
güçlendirmesidir.
• Rönesans döneminin bilim adamı yeni bir
bakış değil, yeni bir oluşum ortaya
koymuştur.
• Yenilikler çoğu kez öyle büyük olmuştur ki
o döneme Yeniden Doğuş ya da Rönesans
değil, Gerçek Doğuş, Yeni Bir Başlangıç
demek daha uygun olur.
• Rönesans, insanın kendi üzerine eğildiği,
kendini keşfettiği ve hümanist görüşün
önem kazandığı bir dönemdir.
RönesansIn Nedenlerİ
• Ortaçağın sonlarına doğru kültür ve sanatta önemli bir
birikimin oluşması.
• Avrupanın İslam Medeniyetini tanıması.
• Matbaanın geniş kullanım alanına girmesiyle yeni buluş
ve düşüncelerin yayılması.
• Avrupada kültür ve sanat faaliyetlerini destekleyen,
bilim adamları ve sanatkârları himaye eden varlıklı
kişilerin (mesenlerin) ortaya çıkması.
• Coğrafi Keşiflerden sonra zenginleşen Avrupada,
sanattan ve edebiyattan zevk alan bir sınıfın ortaya
çıkması.
• Antikçağ (Eskiçağ) eserlerinin incelenmesi.
• İstanbul’un fethinden sonra Bizanslı bazı bilginlerin
İtalyaya göç ederek eski Yunancayı öğretmeleri ve eski
eserleri tanıtmaları.
•
•
•
•
•
•
RönesansIn SonuçlarI
Avrupa ülkelerinde bilim, sanat, edebiyat
alanlarında yeni bir dünya görüşü ortaya çıktı.
Skolastik düşünce yıkıldı. Düşüncede serbest bir
ortam doğdu.
Deney ve gözleme dayanan pozitif düşünce ortaya
çıktı.
Kilise zayıfladı. Bu durum Reform Hareketlerini
başlattı.
Bu döneme kadar bilim, sanat ve medeniyet
alanlarında İslam Ülkeleri öncülük yaparken,
Rönesans hareketleriyle Avrupa Ülkeleri öne
geçti.
Avrupada insan faktörü öne çıktı. İnsanlar kendi
haklarına sahip çıkmaya başladılar.
Rönesans dönemİnde tIP
• İlmi düşünce de 13.yüzyıl da Bacon’un başlattığı
“Dogmatiklerin dediği gibi ilim tamam değil” fikri
her geçen gün daha belirginleşiyordu.
• Kilisenin değişmezliğini kabul edip her şeyi
kalıplaştırdığı ilimde tıpta yerini almıştı.
• Aristo’nun ve Galen’in bilgilerinin eksik olduğunun
ortaya çıkıp ıspat edildiği zaman “Tıpta Rönesans”
başlayacaktır.
TIpta rönesansIn İlk adIMI
paracelsus
• 16.yüzyılda tıp dünyasında daha önce var olanları
reddederek tıpta rönesansın ilk adımlarını atan hekim
PARACELSUS’tur.
• Alman hekim, gezgin ve simyacı
olan Paracelsus , Avrupa’nın çeşitli
ülkelerinde tıp okudu ve Viyana
• Üniversitesinden mezun oldu.
• Ama aldığı bilgiler onu tatmin
etmemişti.
• 23 yaşında tüm Avrupa,Rusya ve Orta Doğu’yu gezmiş
buralarda hekimlik ve cerrahlık yapmıştır.
• Tekrar Almanya’ya dönüp Basel
Üniversitesinde hocalığa başladı.
• Burada verdiği tıp derslerinde , güzel konuşması
ve yaptığı tedavilerle dikkat çekti.Avrupa’nın
her yerinden öğrenciler Basel Tıp Fakültesine
geliyordu.
• Paracelsus derslerinde her zaman uygulanan
tedavileri acımasızca eleştirirdi.
• Dersin ilk günü tıp fakultesinde okutulan
kitapları kürsüde yakar “ Bunlardaki bütün
bilgiler benim sakalım kadar değil” derdi.
• Önceleri ilgi görmüştür fakat daha sonra tepki
almaya başladı ve fakülteyi terk etti.
• Ona göre tüm varlıkların temeli:
TOPRAK-SU-HAVA-ATEŞ-MATERIA
PRIMA* adını verdiği dört element ve ara
maddelerden oluşmaktaydı.
• Yani canlı ve cansız maddelerin kaynağı birdi.
Kimyadaki prensipler canlılar içinde geçerliydi.
• Bunun sonucunda canlılar eğer bir kimyasal yapıya
sahipse yapı bozuklukları da kimyasal maddelerle
tedavi ile çözülebilmelidir diye düşünerek
FARMAKOLOJİ ’ nin kurucusu olmuştur.
• Her gittiği yerde etkili tedavi yöntemlerini
araştırmış, doğanın gizli güçlerini öğrenmek
istemiştir.
*materia prima(ilk maddeler): tuz,kükürt ve civa.
Paracelsus tIpa ne
getirmistIR?
• Öncelikle ilan ettiği ilk şey: “Şimdiye kadar
öğrendiğiniz tıp bilgileri hiçtir ve bunların dışında
tedavi eden pek çok şey var.” idi.
• O ana kadar hazırlanan bitkisel ilaçları reddedip
Madensel ilaçları tedaviye sokmuştu.
• Civa, kükürt,demir,bakırsülfat,içeren kimyasal
bileşenler hazırladı.
• Antimonu tedaviye soktu.
• Frenginin civa ile tedavisini başlattı.
• Homeopatiyi kurdu.
– Kendinden sonra Paracelsus Ekolü çok uzun zaman tıbbı
etkilemiştir.
Modern anatomİnİn kurucusu
vesalİus
•
•
•
•
•
Andreas Vesalius 16.yüzyılda yaşadı.
Hekim ve eczacı yetiştiren önemli bir aileden geliyordu.
Paris tıp fakültesinde okudu.
İtalya’ya Padua Tıp Okuluna gitti.
Burada daha çok disseksiyon yapılıyor
olması onu çeken en önemli nedendi.
• Bir disseksiyon anında bir gerçeği
farketti:
• Anatominin babası sayılan Gallen’in en önemli hatasının hayvanlarda*
yaptığı disseksiyonları insanlara genellemesiydi.
* genellikle maymun
• Vesalius’a göre insan anatomisine ilişkin bilgiler ancak
insan bedeni üzerinde yapılan çalışmalarla
anlaşılabilirdi.
• 23 yaşında Pauda’da anatomi hocası oldu.
• Yaptığı her araştırmada Galen’in yanlışlarını
görüyordu.Çalışmalarını
“Humanis Corporis Fabrica”*
adlı büyük eserinde topladı.
• Bu eser Galen’in anatomisindeki
200’den fazla hatasını ortaya
koyuyordu.
• Ders verdiği anatomi salonları dolup taşıyordu.
• Kişiliğinin ve gençliğinin verdiği ukalalıkla derslerine
devam edenleri kaçırmış.
*İnsan Vücudunun Yapısı
vesalİus tIpa ne getİrmİŞtİr?
• Anatomide Galen’in ortaya koyduğu anatomi bilgisinin
yanlışlığını koydu ortaya.
• Dini inançlara göre “ Kadın,Adem’in
kürek kemiğinden yaratıldığı için
kadında bir costa* eksik” olduğunun
yanlış olduğunu ıspat etti.
• Kalpte septumlarda bir delik yoktu.
• Bunun gibi 1500 yıl devam eden birçok
inanışı yıktı.
• Galen’ in 200 den fazla hatasını ortaya çıkardı.
• Kendisinden sonra gelen anatomistler bu ışıkla hızla yeni
bilgileri anatomiye kattılar.
Kan dolaŞImInIn keŞfİ
harvey
• Kendini ilmi tetkiklere vermiş, çalışkan bir insan olan
İngiliz hekimi William Harvey “Kalp bir pompadır ,
kan dolaşıyor” diyerek Tıp Rönesansının
önemli temsilcisi olmuştur.
• Cambridge ‘de okudu. Padua’ya
tıp eğitimine gitti. Burada kalbin
hareketi ve kanın özellikleri
konusunda bir otorite olan Fabricus’un
öğrencisi oldu.
• Kalbi ve damarları inceleyen Harvey ,
kanın kalbin sol karıncığından aort damarı vasıtasıyla
bütün vücuda dağıldığını ve venlerle tekrar kalbe
döndüğünü yani Büyük Kan Dolaşımını göstermiştir.
• Lumbley’de cerrahi ve anatomi hocalığı yaptı. Anatomi
hocalığının çalışmaları neticesinde “Hayvanlarda Kalp ve
Kanın Hareketleri Üzerine Anatomik İnceleme”
adındaki ufak kitabını yazdı.
• Bu çalışma ile kanın vücutta
dolaştığını ve kalbin bir pompa
görevi gördüğünü ispatlamış
oluyor.
• ( Galen’e göre kan vücutta dolaştığı
yerde emiliyordu ve yemek yiyerek bunu telafi ediyorduk.)
• Abiyogeneze karşı çıkarak Aristotales’e karşı çıkmıştır.
Harvey Tıpa Ne Getirmiştir?
• Kitabında kalpteki ve toplardamarlardaki kapakçıkların kanın
yalnız bir yönde akmasını sağladığını, kanın karıncıkların
kasılması (sistol) ile kalpten dışarı atıldığını, gevşemesi ile
(diastol) kalbe dolduğunu söylemiştir.
• Vücut yüzeyine yakın atardamarlardan
elle duyulan nabzın atardamarların
kasılması ile değil, kanın damar çeperine
çarpması ile oluştuğunu ortaya koyuyordu..
• Kalbin odacıklarındaki ve vücudun
tümündeki kan miktarını hesaplayan ilk hekim oldu.
• Harvey’in keşfi ancak 50 yıl sonra ilim dünyasındaki
hekimlerin çoğunluğu tarafından kabul edilmiştir.
Rönesans Döneminde
Biyoloji
• Bu dönemde diğer bilimlerin yanı sıra biyolojide de önemli
gelişmeler yaşanmıştır. Otto Brunfels:
– , Herbarum Vivae Eicones (Bitkilerin Canlı Resimleri) adlı yapıtıyla
botaniği
– Conrad Gesner ise Historiae Animalium (Hayvanlar Tarihi) adlı yapıtıyla
zoolojiyi yeniden canlandırmıştır.
• Bu dönemde biyoloji olarak yapılan seyahatler sayesinde yeni bitki
ve hayvan türleri ile karşılaşılmıştır.
• Bunun sonucunda biyoloji bilimi gelişmeye başlamıştır.
• XV. yy’da yazılan eserler o döneme ait ve o güne kadar bilinen
bitki ve hayvanların nitelikli resimli ansiklopedilerinden ibaretti.
RÖNESANS DÖNEMİNDE
TEKNOLOJİ
Tenolojinin Döneme Etkileri
•
•
•
•
Derebeylik rejimi ortadan kalktı,
Düşünce akımı başladı,
Kiliselerin etkisi ortadan kaldırıldı,
Daha büyük imparatorluklar kurulmaya
başladı
Teknolojik Gelişmeler
• Matbaa
• Pusula
• Barut ve ateşli silahlar
Barut ve Ateşli Silahlar
• İlk defa çinliler kullanmaya başladı
• Barut MÖ’ki yıllarda savaşın yanı sıra gösteri
malzemesi olarak kullanılıyordu
• Avrupada barutu ilk defa Alman Berthold
Schwartz kullandığı düşünülmektedir.
• Orta çağda kullanılan ilk toplara bombart
denirdi ve bombartların azami ağırlığı 16 tona
kadar ulaşabilirdi.
Pusula
• Pusula, yön gösteren, kerteriz alıp mevki bulmaya
yardımeden mıknatıslı veya cayro ile çalışan seyir
aleti, ya da ortasında bir mil üzerinde serbestçe
duran ve uçları yerin manyetik kutuplarına yönelerek
kuzey doğrultusunu anlamaya
yarayan mıknatıslanmış bir iğne yerleştirilmiş, manye
tik olmayan bir maddeden yapılmış alettir.
• İspanyada bulunan 18. yy. dan kalma bir
pusula
Matbaa
3 etkene bağlı olarak gelişmiştir
Kağıt
Mürekkep
Oymacılık
Leonardo da Vinci
Georgius Agricola
• Ömrünü tıp, fizik ve kimya çalışmalarına adadı.
Fiziksel jeolojinin temelini atan kişi olarak
bilinir. Ayrıca minerallerin oluşumu ile ilgili
keşiflerini yayınladı. Kendini dini tutumlara ve
hoşgörüye vermiştir.
KAYNAKÇA
Robin Hanbury-Tenison İngilizce aslından çeviren :Nurettin
Elhüseyni , Tarihteki yetmiş büyük yolculuk
Prof. Dr. Cihan DURA, Atatürk devriminin temeli bilimsel
zihniyet
Coğrafi keşifler atlası ,gürbüz yayınları
Kaynak: http://www.msxlabs.org/forum/bilim/10456yeniden-dogus-ronesans-doneminde-bilim-15-16yy.html#ixzz1ekIywtPE
http://www.korayhoca.com/cografi-kesifler-ronesans-reformdonemi-ders-ozetleri/
http://tr.wikipedia.org/wiki/Co%C4%9Frafi_ke%C5%9Fifler
kaynak
Hüseyin Gazi TOPDEMİR
Yavuz UNAT – Bilim Tarihi
Prof. Dr. Ayten ALTUNTAŞ
Prof. Dr . Cihan DURA
http://www.frmtr.com/tarih-ve-inkilap-tarihi/718887-yeniden-dogusronesans-doneminde-bilim.html
http://www.bilimvadisi.com/bilim/ronesans-donemi-nde-bilim.html
http://www.msxlabs.org/forum/bilim/10456-yeniden-dogusronesans-doneminde-bilim-15-16-yy.html#ixzz1ewIWtENd
http://www.turkforum.gen.tr/vforum/yeniden-dogus-ronesansdoneminde-bilim-t136978.html
http://ansiklopedika.org/T%C4%B1p_tarihi
http://www.sevgiadasi.com/15-16-yuzyilda-bilim-yeniden-dogusronesans-doneminde-bilim-francis-bacon/
http://tr.wikipedia.org/wiki/R%C3%B6nesans_d%C3%B6nemi
KAYNAKÇA
1. http://gokyuzu.org/index.php?option=com_content&
view=article&id=91&Itemid=168
2. http://meralsezen.wordpress.com/2011/05/24/nicola
us-copernicus-19-02-147324-05-1543-gokbilimci/
3. http://tr.wikipedia.org/wiki/Astronomi
4. http://www.bilimvadisi.com/bilim/ronesans-doneminde-bilim.html
5. http://www.astronomiveuzaybilimleri.com/k/ast
6. Ronan, C. A.(2003). Bilim Tarihi: Dünya Kültürlerinde
Bilimin Tarihi ve Gelişmesi.
7. Saraç, C. (1983). Bilim Tarihi (Matematik-Astronomi).
89
Hazırlayan arkadaşlara teşekkür ederiz!
Fatma Karaca
Nahide Öztürk
Sinem Yakarışık
Can İsmail MERT
90