Transcript Document

Kadın Erkek Eşitliği ve
Toplumsal Cinsiyet
Psikolog Yasemin Taşkın
Plan:
• Toplumsal Cinsiyet
• Kadın Erkek Eşitliği
Kadın Erkek Eşitliği ???
BM İnsani Gelişmişlik
Raporu(2011)
•
•
•
•
•
•
•
•
Anne ölüm oranı
Adölesan doğurganlık oranı
Parlamentodaki kadın milletvekili oramı
En az ortaokul mezunu kadın nüfus oranı
Kadın nüfusun iş gücüne katılım oranı
Doğum kontrol yöntemlerini kullanma yaygınlığı
Doğum öncesi bakım hizmeti alma oranı
Profesyonel destekle gerçekleştirilen doğum
oranları
BM İnsani Gelişmişlik
Raporu(2011)
• 138 ülke içinde Türkiye 77. sırada
• Ekonomik büyüklük: 169 ülke içinde 17.
sırada
Cinsiyet Nedir?
Kişinin kadın ya da erkek olarak
gösterdiği genetik, fizyolojik ve biyolojik
özellikleri ifade eder.
• Biyolojik Cinsiyet: Kişinin kadın ya da
erkek olarak gösterdiği genetik, fizyolojik ve
biyolojik özelliklerİ ifade eder.
• Toplumsal Cinsiyet: Kadınların ve
erkeklerin sosyal ortamlarında, bulundukları
kültür içinde öğrendikleri, toplumsal yapılarla
ilişki içinde belirlenen kadın ve erkek olmaya
dair
rollerine,
sorumluluklarına
ve
sınırlılıklarına işaret eder.
Toplumsal Cinsiyet Nedir?
• Toplumun verdiği roller, görev ve
sorumluluklar, toplumun bireyi nasıl
gördüğü, algıladığı, beklentileri ile ilgilidir.
• Toplumsal cinsiyet kavramı kız ya da oğlan
bebekler olarak dünyaya gelen insanların
yaşamlarında başlarına gelen pek çok olay
sonucu kadın ve erkeğe dönüşmesidir.
Biyolojik Cinsiyet Toplumsal Cinsiyet
(SEX)
(GENDER)
Toplumsal olarak
Biyolojiktir.
belirlenir.
Evrenseldir.
Değişmez.
Kültürün içinde
öğrenilir.
Zaman ve mekana
bağlı olarak değişiklik
gösterir.
Değiştirilebilir.
Biyolojik Cinsiyet mi?
Toplumsal Cinsiyet mi?
• Kadınlar çocuk doğurur ve emzirir; erkekler doğurmaz,
ancak biberonla besleyebilirler.
• Kadınlar bir gün boyunca hane halkı bakımına ortalama
5.5 saatlerini ayırırken, hobileri için sadece 50 dakika
ayırmaktadır.
• İnşaat sektöründe çalışanların çoğu erkektir.
• 224 değişik kültüre sahip topluluklarla yapılan bir
araştırmanın sonuçlarına göre bunların sadece 5’inde
yemekler her zaman erkekler tarafından hazırlanıyor,
6’sında ise evler kadınlar tarafından inşa ediliyor.
Sizce NEDEN?
Kızların okullaşma oranı erkeklerden düşük…
Kadın istihdamı düşük…
Öğretmenlik ve hemşirelik kadın mesleği
olarak görülüyor…
Kadın yönetici sayısı az…
Erkeklerin ağlaması makbul değil…
Evi geçindirmek asıl olarak erkeğin sorumluluğu…
• Cinsiyetler arasındaki farklılıklar güzeldir,
ancak cinsiyet rolleriyle farklılaşmaların
eşitsizliğe dönüşmesi kabul edilemez.
• Dünya Sağlı Örgütü(WHO) toplumsal cinsiyette
eşitliği karar verme, seçme, fırsatları kullanma,
kaynakların ayrılması, kullanılması ve hizmetleri
elde etmede cinsiyete bağlı ayrımcılık
yapılmaması olarak tanımlamaktadır.
• Toplumsal cinsiyete bağlı eşitsizlikten daha fazla
etkilenen cinsiyet KADINdır.
• Bu eşitsizlik dünyanın farklı yerlerinde farklı
şekilde karşımıza çıkmaktadır.
Dünyanın farklı yerlerinde;
• Cinsiyetinden dolayı fetüs kürete
edilmekte
• Yeni doğan kız çocukları öldürülmekte
• Genetik mutilasyon/ sünnet
• Bir genç kız tecavüz sonucunda oluşan
gebeliğini ailesinin dini inanışları nedeniyle
sürdürmek zorunda kalmakta
• Kadın ve erkek olmayı
nasıl öğreniyoruz?
Aile…
Sokak…
Deyimler ve atasözlerinde
kadın ve erkek klişeleri
• Elinin hamuru ile erkek işine karışma.
• Ağustostan sonra ekilen darıdan, kocasından
sonra kalkan kadından hayır gelmez.
• Oğlan babadan öğrenir sohbet ile gezmeyi,
kız anadan öğrenir sofra dizmeyi.
• Erkek adam ağlamaz!
• Sakalım olsa sözüm geçerdi!
• Saçı uzun aklı kısa
Okul…
(Atlıhan, A. vd. (2006).İlköğretim Hayat Bilgisi 3 Ders Kitabı (s.88), İstanbul:
MEB Yayınları)
Medya…
21
Kadınlar ne tür işler yaparlar?
Kadınlar asıl olarak aile ve ev işlerinden
sorumludur.
•
•
•
•
•
Eşlerinin ve çocuklarının bakımıyla ilgilenirler.
Halkla ilişkiler uzmanıdırlar.
Psikologdurlar.
Diplomattırlar.
Piyasa araştırmacılarıdır.
Kadınların yaptıkları işlerin
özellikleri nelerdir ?
• Son derece rutin, kendini tekrarlayan
işlerdir.
• Sosyo-ekonomik konumlarını
güçlendirmeye katkı sağlamaz.
• Toplumda bir statü ve saygınlık yaratmaz.
• Kazanımları maneviyata dayalıdır.
KADININ
GÖRÜNMEYEN
EMEĞİ
(Yapıldığında değil
yapılmadığında
değeri anlaşılır)
Çalışma yaşamı
GÜNDÜZ
İŞ YERİNDE
AYNI İŞİ YAPARKEN;
AKŞAM
EVDE !??.....
Erkekler ne tür işler yaparlar?
• Asıl olarak hanenin geçimini sağlamakla
yükümlü görülürler ve ev dışında, ücret karşılığı
çalışırlar.
• Tekrara dayanmayan, bilimsel bilgi ve teknoloji
kullanımına uygun ya da fiziksel güç gerektiren
işler yaparlar.
• Toplumsal bir kimlik ve statü edinirler. (İşçi,
memur ya da esnaf olarak sendika, meslek
örgütü türünden örgütlere katılırlar.)
Yapılan işlerin ve kazanımların farklılığı nasıl
sonuçlar doğurur?
Kadınlar için?
Erkekler için?
FARKIN EŞİTSİZLİĞE
DÖNÜŞMESİ
Eşitsizliğin Erkekler Üzerinde
Yarattığı Olumsuzluklar
• Güçlü olma zorunluluğu
• Aile ile ilgili tüm kararları verme
sorumluluğu
• Aileyi geçindirme sorumluluğu
• Duygularını gösterememe,
bastırma
Eşitliğin Toplum
Açısından Yararları
• Sağlıklı, mutlu ve refah seviyesi
yüksek birey, aile ve toplum
• Daha gelişmiş ve kalkınmış bir
toplum
• Daha güçlü bir devlet
• Uluslararası yükümlülüklerini yerine
getirmiş bir toplum