Transcript Türkiye`de Coğrafi İşaretlerin Yönetişimi Ve Son Gelişmeler

TÜRKİYE’DE COĞRAFİ İŞARETLERİN YÖNETİŞİMİ ve SON GELİŞMELER
Neşe İLOĞLU
Marka Uzmanı
Akdeniz Ülkelerinde Coğrafi İşaretler Paneli
4 Eylül 2014
ANTAKYA
Sunum İçeriği
•
•
•
•
•
Coğrafi İşaret Kavramı
Coğrafi İşaretlerin Önemi
Türkiye’de Tescil ve Denetim
Uluslararası Koruma
Kanun Tasarısı ve Ulusal Coğrafi İşaret Strateji Belgesi
Çalışmaları
• Tehditler ve Fırsatlar
• Sonuç
Coğrafi İşaret Kavramı
• Finike Portakalı, İskoç Viskisi, Rokfor Peyniri, Tekila, İzmit Pişmaniyesi,
İsviçre Bankacılık Hizmetleri…
• “kalitesi veya ününü belirli bir coğrafi yöreye borçlu olan ürünleri
adlandırmak için kullanılan işaretler”
Coğrafi İşaret Kavramı
555 Sayılı Coğrafi İşaretlerin Korunması Hakkında Kanun
Hükmünde Kararname’ye göre;
Coğrafi işaret; belirgin bir niteliği, ünü veya diğer özellikleri
itibariyle kökenin bulunduğu bir yöre, alan, bölge veya ülke
ile özdeşleşmiş bir ürünü gösteren işarettir.
4
Coğrafi İşaretlerin Unsurları
Ürün
Ürünün belirli bir
karakteristik
özellik kazanmış
olması
Coğrafi
İşaretlerin
Unsurları
Belirli bir
coğrafi
alan
Ürünün
karakteristik
özellikleri ile
coğrafi köken
arasında
bağlantı
Coğrafi işaret olarak tescil edilecek ürünün üretimi, işlenmesi ve
diğer işlemlerinin:
Tamamı belirlenen alanda
gerçekleşiyorsa
En az biri bu alanda
gerçekleşiyorsa
Tüm/esas nitelikleri bu yöre
kaynaklı ise
Ününün buradan kaynaklanması
yeterli
MENŞE ADI
MAHREÇ İŞARETİ
Giresun tombul fındığı
Isparta gülü
Hereke halısı
Trabzon ekmeği
6
Coğrafi İşaretin İşlevleri
•
Üretim metodunu ve ürünün standardını garanti etmek
 Tescil şartnamesi ile garanti altına alınır, denetimlerle
sürdürülür
•
Pazarlama aracı olmak
Kütahya çinisi
 Uluslararası boyutta ülke imajı ve prestijinde de önemli pay
üstlenirler. Ör: Türk lokumu, kebabı; Champagne Fransa’nın
bir sembolüdür
•
Yerel üretimi ve kırsal kalkınmayı desteklemek
 Coğrafi işaretli ürüne daha fazla ücret ödemeye razı olma
•
Geleneksel bilgi ve kültürel değerleri korumak
•
Ürün taklitçiliği ile mücadele
Görece nazar
boncuğu
 Antigua kahvesi” dünya pazarında sadece %30-40’ı gerçek
Kemalpaşa
tatlısı
•Turizme katkıda bulunmak;
Ürünün kaynaklandığı coğrafi yerin bizzat reklamını yaparak kırsal/ kültürel
turizmi çeker. Bu sayede:
- Hem o ürünün hem de o yörede üretilen diğer ürünlerin talebi artar.
- Yörede sunulan hizmetler gelişir (Restoran, hediyelik eşya, otel işletmeciliği...).
Fransa ve İtalya’da şarap turları
Gıda müzeleri ( Proscciutto Museum, Parmesan Museum...)
Parmesan Museum
Prosciutto Museum
İlgili Mevzuat
Haksız Rekabet Hükümleri ve Marka Hukuku
555 Sayılı Coğrafi İşaretlerin Korunması Hakkında Kanun Hükmünde
Kararname (27 Haziran 1995)
555 Sayılı Coğrafi İşaretlerin Korunması Hakkında Kanun Hükmünde
Kararnamenin Uygulama Şeklini Gösterir Yönetmelik
Kanun Tasarısı
555 Sayılı KHK’ya Göre
Koruma Kapsamındaki Ürünler
Coğrafi işaret tanımına ve koşullarına uygun
Doğal ürünler
Tarım ürünleri
Maden ürünleri
Çorum Leblebisi
El sanatları ürünleri
Mevzuatta belirtilen şartları taşıyan sanayi ürünleri
Kemalpaşa tatlısı
Devrek Bastonu
Başvuru Hakkına Sahip Olanlar
Ürünlerin üreticisi olan
gerçek veya tüzel kişiler
Tüketici dernekleri
Konu ve coğrafi yöre ile
ilgili kamu kuruluşları
Tescil Prosedürü
•Başvuru formu
•İnceleme (eksiklikleri giderme)
Ezine peyniri
• Uzman kuruluştan görüş istenmesi (gerekli görülürse)
• Gerekli şartları taşıyan başvuruların yayımlanması
• 6 aylık itiraz süreci
• İtiraz olmadığı takdirde, tescil
İzmit Pişmaniyesi
Gemlik zeytini
İtiraz Olursa;
• İlgili herkes, Enstitü nezdinde itirazda bulunabilir. Başvuru sahibinin
de görüşü alınarak başvuru ve itiraz konuda uzman kuruluşa
gönderilir
Başvurunun reddedilmesi
İtirazın reddedilmesi, tescil
Değişikliğe uğramış başvurunun
yeniden yayımlanması
(itiraza açık değil)
Şubat 2014 İtibariyle Türkiye’de Tescilli Coğrafi
İşaretler
Denetim
 555 Sayılı KHK’nın 20 nci maddesi kapsamında denetim
 5996 Sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem
Kanunu kapsamında denetim
Coğrafi İşaretlerle İlgili Olarak Kanun
Tasarısında Öngörülen Değişiklik ve Yenilikler
Gerekçe: Ceza maddeleri, revizyon ihtiyacı ve AB ile uyum
• Üretici tanımı (Ürünün üreticilerinden oluşan ve yasal oluşumuna veya
bileşimine bakılmaksızın “birlikler”)
• Değişiklik imkanı (Tescilin/basvurunun kapsamı ya da başvuru sahibi veya
tescil sahipliğine ilişkin degisiklik yapılmasına iliskin usul ve esaslar)
•
•
•
•
•
Denetim raporlarının 2 yılda bir sunulması
Uzlaşma usulü
Resmi Gazete yerine Bültende ilan
Amblem düzenlemesi
Karara itiraz prosedürü (Yeniden İnceleme ve Değerlendirme Kurulu
tarafından incelenmesi)
• Ceza maddeleri (TCK,Gümrük mevzuatı,diğer sınai hak türleri ile uyum)
Ulusal Coğrafi İşaret Stratejisi Çalışmaları
• Metodoloji ve çalışma takvimi belirlenmesi
• Ulusal Fikri Mülkiyet Strateji Belgesi Taslağı ve
hazırlanma yönteminin analizi
• Paydaş analizinin gerçekleştirilmesi
• Mevcut durum analizinin oluşturulması
• Paydaş katkı ve görüşleri alınması
Ulusal Coğrafi İşaret Stratejisi Çalışmaları
• 30 Nisan 2014 tarihinde ulusal çalıştay
• 27-28 Mayıs 2014 tarihlerinde uluslararası çalıştay
• Revize edilen Ulusal Coğrafi İşaretler Taslak Strateji
Belgesi’ndeki eylemler kısa, orta ve uzun vadeli olarak
sınıflandırılması
• Eylem açıklamalarını ve performans kriterlerini içeren
Eylem Planı’nın oluşturulması
Uluslararası Koruma
Türkiye'de gerçekleştirilen coğrafi işaret tescilleri sadece Türkiye
sınırları içinde geçerlidir.
• Paris Sözleşmesi'ne göre koruma istenilen her ülkeye ayrı
müracaatta bulunulabilir.
• AB için, Avrupa Komisyonu’na başvurulabilir.
• Uluslararası tescil sistemi : Lizbon Sistemi
AB Başvurularımız
Antep Baklavası (PGI)
Aydın İnciri (PDO)
Afyon Pastırması (PGI)
Afyon Sucuğu (PGI)
Malatya Kayısısı (PDO)
Kayseri Pastırması
Çorum leblebisi
Afyon Pastırması
Siirt Battaniyesi
Damal Bebeği
Güney Ege
Zeytinyağı
Diyarbakır karpuzu
Devrek
Bastonu
Gümüşhane
Kömesi,
Pestili
Dünyadan Coğrafi İşaretler
Roquefort
Champagne
Bordeaux
Comté peyniri
Fırsatlar
•
•
•
•
•
Kültürel zenginlik
Yöresel ürün çeşitliliği
Ülke topraklarımızın konumu itibarıyla sahip olunan
doğal ürün çeşitliliği
Turistik cazibe
Başarılı örnekler (Fransa, İspanya, Portekiz…)
Tehditler





Coğrafi işaret koruması
hakkında genel bir bilgi
eksikliğinin varlığı
Başvuruların içeriklerinin
iyi hazırlanamaması
Başvuru hazırlama
aşamalarında görev alacak
akademik personel
yetersizliği
Denetimin etkin bir şekilde
gerçekleştirilmemesi
Başvuru sahiplerinin uygun
yapılardan oluşmaması
Sonuç
•
•
•
•
Yöresel ürünlerimizin korunması, yaşatılması,
Üreticilerin harcadıkları emeğe eşit/denk kar elde etmeleri,
Mevcut fırsatların katma değere dönüştürülmesi,
Kırsal kalkınmanın desteklenmesi, toprağın değerlenmesi ve göçün
önlenmesi,
• Çevrenin ve biyolojik çeşitliliğin korunması
için
Ülkemizin devletin ilgili kurum ve kuruluşlarınca benimsenecek bir
Coğrafi İşaret Stratejisi’ne ihtiyacı bulunmaktadır.
26
Teşekkürler
TPE Sosyal Medyada;
https://twitter.com/#!/TPEKurumsal
http://www.youtube.com/user/tpekurumsal?blend=8&ob=5
http://www.dailymotion.com/tpekurumsal