Transcript ยืมใช้สิ้นเปลือง ม.650 (loan for consumption)

ยืมใช้ สิ้นเปลือง ม.650
(loan for consumption)
อ.ลภัสรดา ปราบปราม
คำถำม
• นำยมังคุด ยืมชำมสั งคโลกจำกนำยทุเรียน เพือ่ ไปใช้ ในกำรจัด
นิทรรศกำรแห่ งหนึ่ง ไม่ ได้ ตกลงว่ ำจะคืนให้ เมื่อใด เมื่อนำไปใช้ นำย
มังคุด ได้ ดูแลชำมสั งคโลกของนำยทุเรียนเป็ นอย่ ำงดี หลังจำกเสร็จ
งำนก็ไม่ ได้ คนื แต่ กลับให้ นำงลำไย ยืมต่ อไปใช้ ในงำนอื่นนำนหลำย
เดือน และปรำกฏว่ ำแมวของนำงลำไยได้ ทำให้ ชำมใบดังกล่ำวแตก
เสี ยหำย นำยมังคุดไม่ กล้ำต่ อว่ ำนำงลำไยเนื่องจำกเกรงใจ จึงได้ ไป
หำชำมลักษณะใกล้เคียงกันมำคืนให้ นำยทุเรียน แต่ นำยทุเรียนไม่
ยอมรับ ต้ องกำรให้ คนื ชำมสั งคโลกใบเดิมเท่ ำนั้น และถ้ ำไม่ คนื จะ
ฟ้องเรียกค่ ำเสี ยหำยจำกนำงลำไย
ให้ วนิ ิจฉัยพร้ อมยกหลักกฎหมำยประกอบว่ ำนำยมังคุดและนำง
ลำไยจะต้ องรับผิดต่ อนำยทุเรียนอย่ ำงไร
นิยำม
ยืมใช้ สิ้นเปลือง : สั ญญำ ซึ่งผู้ให้ ยมื โอนกรรมสิ ทธิ์
ในทรัพย์สินชนิดใช้ไปสิ้ นไปนั้นเป็ นปริ มาณที่มีกาหนด
ให้แก่ผู้ยมื และผูย้ มื ตกลงว่าจะคืนทรัพย์ สินเป็ นประเภท
ชนิดและปริ มาณเช่นเดียวกันให้แทนทรัพย์สินซึ่ งให้ยมื
นั้นสัญญานี้ยอ่ มบริ บูรณ์ต่อเมื่อส่ งมอบทรัพย์สินที่ยมื
ลักษณะสำคัญของยืมใช้ สิ้นเปลือง
• 1. เป็ นสั ญญำที่มีค่ำตอบแทนได้
•ค่ ำตอบแทน (เงิน / สิ่ งของ)
•ไม่ มผี ลทำให้ กลำยเป็ นสั ญญำต่ ำงตอบแทน
สั ญญำยืมใช้ สิ้นเปลือง vs สั ญญำเช่ ำทรัพย์
ยืมใช้ สิ้นเปลือง
1. กรรมสิ ทธิ์โอน
2. ผูย้ มื ไม่ตอ้ งคืนทรัพย์อนั
เดียวกับที่ยมื
เช่ ำทรัพย์
1. กรรมสิ ทธิ์ไม่โอน
2. ส่ งคืนทรัพย์สินอันเดียวกันกับที่
เช่า
ตัวอย่ ำง
• ฎีกำ 1050/2512 : การยืมข้าวเปลือกซึ่งตกลงให้ดอกเบี้ยเป็ น
ข้าวเปลือกในอัตรา 1 ถังต่อข้าวเปลือกที่ยมื 2 ถังนั้น มิใช่ดอกเบี้ย
ตามความหมายของกฎหมาย เพราะผลประโยชน์ที่เรี ยกเป็ นดอกเบี้ย
จะเกิ ดขึ้นได้จากหนี้ เงิ นเท่านั้น เมื่อตกลงจะให้ผลประโยชน์ตอบ
แทนในการยืม ข้า วเปลื อ กกัน ไว้อ ย่า งไร ผูย้ ืม ก็จ ะต้อ งช าระตาม
ข้อตกลงนั้น
ลักษณะสำคัญของยืมใช้ สิ้นเปลือง
• 2. โอนกรรมสิ ทธิ์ในทรัพย์ สินที่ยืม
ผู้ให้ ยมื โอนกรรมสิ ทธิ์ในทรัพย์ สินทีย่ มื นั้นให้ แก่ผู้ยมื และเป็ น
กำรโอนไปเด็ดขำด
ผู้ให้ ยมื ต้ องมีกรรมสิ ทธิ์/เป็ นเจ้ ำของ/ตัวแทน/ผู้ได้ รับ
มอบอำนำจ
ทรัพย์ สินสู ญหำย บุบสลำย หรือวินำศโดย
ไม่ ใช่ ควำมผิดของผู้ให้ ยมื ตกเป็ นบำปเครำะห์
แก่ผู้ยมื
Res perit domino
• แปลว่ ำอะไร
• Res perit domino
• ควำมวินำศในทรัพย์ สินตกเป็ นพับแก่ เจ้ ำของ
ลักษณะสำคัญของยืมใช้ สิ้นเปลือง
• 3. วัตถุแห่ งสั ญญำยืมใช้ สิ้นเปลือง
ม. 650 : “...ทรัพย์ สินชนิดใช้ ไปสิ้นไป...”
ทรั พ ย์ สิ น ประเภทที่ เ มื่ อ มี ก ำรใช้ ทรั พ ย์ น้ั น แล้ ว ตั ว
ทรั พย์ สินนั้นย่ อมจะเสื่ อมเสี ยสภำวะ สลำยหำยไปหรื อ
สิ้ นเปลืองหมดไป อันจะทำให้ ไม่ สำมำรถเอำกลับคื นมำ
หรื อทำให้ กลับสภำพเดิมได้ อีกต่ อไปทรั พย์ ที่ สำมำรถเอำ
ของอืน่ ที่เป็ นประเภท ชนิดและปริมำณเดียวกันแทนได้
ลักษณะสำคัญของยืมใช้ สิ้นเปลือง
• 4. คืนทรัพย์ ที่ยมื ด้ วยทรัพย์ สินอืน่ ที่เป็ นประเภท ชนิด และ
ปริมำณเดียวกันกับทีย่ มื
– ประเภท (kind) เป็ นทรัพย์สินจำพวกเดียวกัน (ข้ำวโพด-ข้ำวโพด)
– ชนิด (quality) เป็ นกำรกำหนดรำยละเอียดลงไป อันแสดงถึงคุณภำพ
โดยเฉพำะของทรัพย์สิน (ข้ ำวสำรชนิด 5% - ข้ ำวสำรชนิด 5%)
– ปริ มำณ (quantity) จำนวนของทรั พย์ สินที่อำจ ชั่ ง ตวง วัด โดยมี
จำนวนเท่ ำกับจำนวนของทรัพย์ สินทีไ่ ด้ ยมื ไปจำกผู้ให้ ยมื
ลักษณะสำคัญของยืมใช้ สิ้นเปลือง
• 5. เป็ นสั ญญำทีบ่ ริบูรณ์ ด้วยกำรส่ งมอบ
• ตรำบใดที่ยังไม่ มีกำรส่ งมอบทรั พย์ ที่ให้ ยืม สั ญญำไม่ เป็ น
โมฆะ แต่ ยงั ใช้ ไม่ ได้ ยังไม่ เกิดสิ ทธิ หน้ ำที่ตำมสั ญญำ
• เมื่ อ ใดก็ ต ำมที่ มี ก ำรส่ งมอบทรั พ ย์ ที่ ใ ห้ ยื ม สั ญญำก็ จ ะ
ครบถ้ วนบริ บูรณ์ คู่สัญญำจึงจะมีสิทธิและหน้ ำที่ตำมที่ระบุ
ในสั ญญำ
หน้ ำทีข่ องผู้ยมื
• 1. กำรเสี ยค่ ำใช้ จ่ำย
ม. 651 : ค่ ำฤชำธรรมเนียมในกำรทำสั ญญำ ค่ ำส่ งมอบและ
ส่ งคืนทรัพย์ สินซึ่งยืมก็ดี ย่ อมตกแก่ ผู้ยมื เป็ นผู้เสี ย
ผู้ยมื เป็ นผู้ได้ รับประโยชน์ จำกสั ญญำยืมเป็ นส่ วนใหญ่
หน้ ำทีข่ องผู้ยมื
2. กำรคืนทรัพย์ สินที่ยมื
2.1 ทรัพย์ สินที่คนื
ผู้ยมื ต้ องคืนทรัพย์ ทยี่ มื ด้ วยทรัพย์ ทเี่ ป็ นประเภท
ชนิด และ ปริมำณ เดียวกันกับทรัพย์ ที่ให้ ยมื
2.2 เวลำที่ต้องคืน
ตำมสั ญญำ
ม.652 ...ภำยในเวลำอันสมควร...
ตัวอย่ ำง
• ฎีกำ 905/2505 จำเลยได้ ยมื ไม้ และสั งกะสี ของผู้ร้องเพือ่ ปลูก
เรือน ซึ่งอำจต้ องเอำมำบั่นทอน ตัด ฟัน แปรสภำพไปเป็ น
ตัวเรือนหำได้ คงอยู่ในสภำพเดิมไม่ และตำมปกติเมื่อยืมมำ
ใช้ เช่ นนีก้ ห็ มำยควำมว่ ำ ไม่ ใช่ จะเอำทรัพย์ สินไปคืนอีก
ฉะนั้นกำรยืมชนิดนีต้ ้ องถือว่ ำเป็ นกำรยืมใช้ สิ้นเปลือง
กรรมสิ ทธิ์ในทรัพย์ โอนไปเป็ นของจำเลยแล้ ว
ตัวอย่ ำง
• ฎีกำที่ 599/2535
จำเลยซึ่ งเป็ นชำวไร่ ทำใบยำสู บ ยืมปุ๋ ย ยำบำรุ งใบยำสู บและยำฆ่ ำ
แมลงจำกโจทก์ เพื่อใช้ ในกำรทำใบยำสู บ จำเลยตกลงกับโจทก์ ไว้ ว่ำ
จะต้ องส่ งคืนสิ่ งของเมื่อสิ้ นฤดู กำรทำใบยำสู บ ซึ่ งอนุ มำนได้ จำก
พฤติกำรณ์ ว่ำภำยในสิ้ นเดื อนเมษำยน 2526 อันเป็ นกรณีที่ ไม่ ไ ด้
กำหนดเวลำชำระหนี้ไว้ ตำมวันแห่ งปฏิทิน กำรที่จำเลยยังไม่ ส่งคืน
ของที่ยืมภำยในสิ้นเดือนเมษำยน 2526 จึงยังไม่ ตกเป็ นผู้ผิดนัด แต่
เมื่อวันที่ 2 เมษำยน 2529 โจทก์ มีหนังสื อบอกกล่ ำวให้ จำเลยคืนของ
ที่ยืมภำยในวันที่ 11 เดือนเดียวกัน จำเลยไม่ คืนของตำมที่ทวงถำม
จำเลยตกเป็ นผู้ผิดนัดตั้งแต่ วันที่ 12 เมษำยน 2529 ต้ องใช้ ดอกเบี้ย
อั ต รำร้ อยละ 7.5 ต่ อ ปี ของรำคำสิ่ ง ของที่ ส่ งคื น ไม่ ไ ด้ นั บ แต่ วั น
ดังกล่ำว
ปัญหา
• ผูใ้ ห้ยมื จะเรี ยกใช้สิทธิเรี ยกให้มีการคืนทรัพย์ที่ยมื
โดยพลันตาม ม. 203 ได้หรื อไม่ ?
ฝ่ ายแรก : ผูใ้ ห้ยมื จะใช้สิทธิตามม. 203 ก็ได้
ฝ่ ายที่สอง : เมื่อเอกเทศสัญญามีหลักกฎหมายเป็ นการ
เฉพาะตัวแล้ว ย่อมจะไม่นาเอาหลักทัว่ ไปมาใช้อีก
ตัวอย่ ำงฎีกำ
• ฎีกา 873/2518
การกูย้ มื เงินไม่ได้มีกาหนดเวลาชาระคืน ผูใ้ ห้กเู้ รี ยกให้ชาระ
เงินได้โดยพลัน ไม่จาต้องบอกกล่าวก่อนฟ้ อง
ตัวอย่ ำงฎีกำ
• ฎีกา 1324/2519
หนี้ตามสัญญากูท้ ี่ไม่ได้กาหนดระยะเวลาอันพึงชาระไว้น้ นั
เจ้าหนี้ฟ้องคดีได้โดยไม่ตอ้ งบอกกล่าวก็ได้
ควำมเห็น รศ.สุ ธี ศุภนิตย์
• สั ญญำยืมใช้ สิ้นเปลืองที่ไม่ ได้ กำหนดเวลำกำรชำระ
คื น นั้ น ผู้ ใ ห้ ยื ม จะต้ อ งได้ มี ก ำรบอกกล่ ำ วให้ คื น
ทรัพย์ สินที่ยืมในเวลำที่กำหนดก่ อนเสมอ จะเรียกให้
ส่ งคืนโดยพลันไม่ ได้ เช่ นตำมประมวลแพ่ งเยอรมัน
ม. 609, ประมวลแพ่งสวิส ม. 318, ประมวลแพ่ งญี่ปุ่น
ม. 591 , ประมวลแพ่งฝรั่งเศส ม. 1800
หน้ ำทีข่ องผู้ยมื : 2.3 สถำนที่ต้องคืนทรัพย์ที่ยืม
• ผู้ยืมต้ องส่ งคืนทรั พย์ สินที่ยืม ณ สถำนที่กำหนดไว้
ในสั ญญำยืม
• ถ้ ำ ไม่ ไ ด้ ก ำหนดไว้ ใ นสั ญ ญำต้ อ งคื น ณ ภู มิ ล ำเนำ
ปัจจุบันของผู้ให้ ยมื
อำยุควำม
• กฎหมำยไม่ ได้ กำหนดอำยุควำมไว้ เป็ นกำรเฉพำะในกำรจะ
ฟ้องเพื่อกำรเรี ยกให้ ส่งคืนทรั พย์ สินที่ยืมหรื อให้ ชดใช้ รำคำ
ทรั พ ย์ แ ทนนั้ น สิ ท ธิ เ รี ย กร้ อ งของผู้ ใ ห้ ยืม ที่ จ ะให้ ผู้ ยืม คืน
ทรั พย์ สินตำมสั ญญำยืมใช้ สิ้นเปลืองนั้น เป็ นสิ ทธิเรี ยกร้ อง
ให้ ชำระหนี้ตำมธรรมดำดังนั้น จึงต้ องถือเอำหลัก ของอำยุ
ควำมทัว่ ไป คือ 10 ปี
• 1. ยืมมีกำหนดเวลำ อำยุควำม 10 ปี เริ่ มนับตั้งแต่ วันที่พ้น
กำหนดเวลำยืมอันเป็ นวันที่สัญญำยืมระงับลง
• 2. ถ้ ำเป็ นกำรยืมไม่ มีกำหนดเวลำ แบ่ ง 2 กรณี
•
ก. กรณีมีกำรบอกกล่ำวเรียกทรัพย์สินคืนโดยกำหนดเวลำให้ ในคำบอก
กล่ำวตำม ม. 652 อำยุควำม 10 ปี เริ่มนับตั้งแต่ เมือ่ พ้นกำหนดเวลำในคำบอก
กล่ ำวเลิกสั ญญำของผู้ให้ ยมื
ข. กรณีไม่ มกี ำรบอกกล่ ำวเรียกทรัพย์ สินคืนอำยุควำม 10 ปี เริ่ม
นับตั้งแต่ วนั ที่สัญญำยืมเกิดขึน้ เพรำะเป็ นขณะแรกที่จะบอกกล่ ำวเรียก
ทรัพย์สินคืนได้
ยืมใช้ คงรูป VS ยืมใช้ สิ้นเปลือง
ยืมใช้ คงรูป
ยืมใช้ สิ้นเปลือง
1. กรรมสิ ทธิ์ไม่โอน
1. กรรมสิ ทธิ์โอน
2. ผูย้ มื ใช้สอยทรัพย์สินได้เปล่า 2. อาจเสี ยค่าตอบแทนหรื อไม่กไ็ ด้
3. ผูย้ มื ต้องส่ งคืนทรัพย์สินที่ยมื 3. ส่ งคืนทรัพย์สินเป็ นประเภท ชนิด
และปริ มาณเดียวกันแทน