Transcript ตำบล

การพ ัฒนาสติปญ
ั ญาด้วยการ
แก้ไขปัญหาโรคขาดสาร
ไอโอดีน
โดย
นางอ ัมรา ธารงทร ัพย์
น ักวิชาการสาธารณสุขชานาญการพิเศษ
สาน ักงานสาธารณสุขจ ังหว ัดร้อยเอ็ด
ตารางแสดงผลการจัดอันดับ
IQ รายจังหวัด
อันดับ จังหวัด ค่าเฉลี่ย จานวน
IQ
(คน)
63
ขอนแก่ 95.93 964
น
67
95.28
999
มหาสาร
ทัง้ 4 จังหวัดในเขตเครือข่ายบริการ มี IQ
คาม
ค่ ามัธยฐานระดับไอโอดีนในปั สสาวะของหญิงตัง้ ครรภ์
ปี งบประมาณ 2555
เป้ าหมาย 150 - 249 ไมโครกรัม/ลิตร
ระดับไอโอดีนในปั สสาวะเด็ก 3 – 5 ปี
(ไมโครกรัม)
(ร้ อยละ)
จากการสัมภาษณ์ เด็กจะได้ บริโภค อาหารทะเล นม ไข่ ไก่ สาหร่ ายสาเร็จรู ป และขนมขบเคีย้ ว
ทาให้ ระดับไอโอดีนปั สสาวะอยู่ในระดับขาดมีไม่ มาก แต่ ควรระวังในเรื่ องได้ รับไอโอดีนเกิน
ระดับไอโอดีนในปั สสาวะผู้สูงอายุ
ภาวะขาดสารไอโอดีนในผู้สูงอายุ จากการสัมภาษณ์ พบว่ า อาหารทะเลไม่ ชอบบริโภค บริโภคได้ น้อย
เครื่องปรุ งรสส่ วนใหญ่ ท่ ใี ช้ ในการปรุ งรสคือปลาร้ าและเกลือ ซึ่งเป็ นเกลือสินเธาว์ ดังนัน้ ควรพัฒนาความรู้
และความครอบคลุมการใช้ เกลือเสริมไอโอดีนและเร่ งพัฒนาหมู่บ้านไอโอดีนให้ มีคุณภาพ
ภาวะขาดสารไอโอดีนในทารกแรกเกิด(ประเมินจาก TSH)
้ ระเมินภาวะขาดสารไอโอดีนในกลุม
เกณฑ์อย่างหนึง่ ทีใ่ ชป
่ ประชากร
คือ ร้อยละของจานวนทารกแรกเกิดทีม
่ ี ค่า TSH >11.2 mU/L
30
25
20
15
10
5
ร้อยละ 0
เป้าหมาย<3
12.3
6.2
7.5
ข้ อมูล กรมวิทยาศาสตร์ การแพทย์ ขอนแก่ น ปี งบประมาณ 2555
7
10.7
แนวโน้ มภาวะขาดสารไอโอดีน
เครือข่ ายที่ 7 ปี พ.ศ. 2550 – 2555
ร้ อยละ
30
25.8
25
20
15
10
19.13
18.93
12.18
12.04
23.85
14.76
13.57
21.59
20.84
15.05
14.82
16.04
15.17
10.82
9.21
5
0
กา สินธุ์
ขอนแก่น
11.3
6.74 8.94
6.8
มหาสารคาม
ปี งบประมาณ
แหล่ งข้ อมูล : กรมวิทยาศาสตร์ การแพทย์
12.5
10.7
7.5
6.2
ร้อยเอ็ด
การแบ่ งระดับผลไทรอยด์ ฮอร์ โมนในทารกแรกเกิด (TSH)
1. เกณฑ์ ของ WHO ในการเปรี ยบเทียบกับเขตอื่น ซึ่งเป็ นมาตรฐานสากล
สีเหลือง
 ร้ อยละ 3
สีเขียว
ร้ อยละ 3 – 19.9
สีฟ้า
ร้ อยละ 20 – 39.9
สีแดง
> ร้ อยละ 40
2.เกณฑ์ ท่ ีเครือข่ ายที่ ๗ กาหนด เพื่อประเมินความรุ นแรง ชีเ้ ป้าจัดการปั ญหา
สีเขียว
 ร้ อยละ 3
สีเหลือง
ร้ อยละ 3 - 10
> ร้ อยละ 10
สีแดง
สถานการณ์ ขาดไอโอดีนของทารกแรกเกิด (TSHมากกว่ า 11.2 mU/L)
ปี งบประมาณ 2555 รายตาบล เครื อข่ ายที่ 7
จังหวัด
จานวน
ตาบล
ทัง้ หมด
< ร้ อยละ 3
สถานการณ์
ร้ อยละ 3 ร้ อยละ 20-39.9
19.9
> ร้ อยละ40
(ตาบล)
(ตาบล)
(ตาบล)
(ตาบล)
ขอนแก่ น
210
54
155
0
1
ร้ อยเอ็ด
มหาสารคาม
195
132
56
41
123
84
13
7
3
0
กาฬสินธุ์
142
12
109
18
3
ภาพเขต
679
163
471
38
7
แบงตามเกณฑ
่
์ WHO
ร้ อยละการขาดไอโอดีนของทารกแรกเกิด (TSHมากกว่ า 11.2 mU/L)
ปี งบประมาณ 2555 รายตาบล เครื อข่ ายที่ 7
สถานการณ์
จังหวัด
< ร้ อยละ 3
ร้ อยละ 3 -19.9 ร้ อยละ 20-39.9
> ร้ อยละ40
ขอนแก่ น
25.71
73.81
0.00
0.48
ร้ อยเอ็ด
มหาสารคาม
28.72
31.06
63.08
63.64
6.67
5.30
1.54
0.00
กาฬสินธุ์
8.45
76.76
12.68
2.11
ภาพเขต
24.01
69.37
5.60
1.03
แบงตามเกณฑ
่
์ WHO
สถานการณ์ ขาดไอโอดีนของทารกแรกเกิด (TSHมากกว่ า 11.2 mU/L)
ปี งบประมาณ 2555 รายตาบล เครื อข่ ายที่ 7
จังหวัด
สถานการณ์
จานวน TSH < ร้ อยละ TSH ร้ อยละ 3 - TSH > ร้ อยละ
ตาบล
3
10
10
ทัง้ หมด
(ตาบล)
(ตาบล)
(ตาบล)
ขอนแก่ น
210
54
114
42
ร้ อยเอ็ด
มหาสารคาม
195
132
56
41
83
56
56
35
กาฬสินธุ์
142
12
59
71
ภาพเขต
679
163
312
204
แบงตามเกณฑ
ของคณะกรรมการเขต
่
์
ร้ อยละของตาบลที่ทารกแรกเกิดขาดไอโอดีน (TSHมากกว่ า 11.2 mU/L)
ปี งบประมาณ 2555 เครื อข่ ายที่ 7
สถานการณ์
จังหวัด
TSH < ร้ อยละ 3 TSH ร้ อยละ 3 -10 TSH > ร้ อยละ10
ขอนแก่ น
25.71
54.29
20.00
ร้ อยเอ็ด
มหาสารคาม
28.72
31.06
42.56
42.42
28.72
26.52
กาฬสินธุ์
8.45
41.55
50.00
ภาพเขต
24.01
45.95
30.04
แบงตามเกณฑ
ของคณะกรรมการเขต
่
์
สถานการณ์ ขาดไอโอดีนของทารกแรกเกิด (TSHมากกว่ า 11.2 mU/L)
ปี งบประมาณ 2555 รายตาบล จังหวัดร้ อยเอ็ด
ร้อยละ 28.72
ร้อยละ 42.42
ร้ อยละ 28.72
ร้อยละค่าTSH >11.2 mU/L
30
25
25.45
22.83
23.8
19.1
20
17.71
13.76 12.34
11.76
15
10
5
0
2549
2550
2551
2552
2553
2554
2555
2556
ณ เมษายน 2556
การตรวจคุณภาพเกลือ ปี 2556
จานวนทีต
่ รวจ 36,653 คร ัวเรือน
<20ppm 2,660 ( 7.25% )
20-40 ppm 19,414 ( 52.96% )
> 40 ppm 14,579 ( 39.77 % )
ได้ร ับการป้องก ัน
จากภาวะสติปญ
ั ญาด้อย
การจั
ด
ท
าระบบ
การผลิต กระจาย
เฝ้าระวัง ติดตาม
เกลือเสริมไอโอดีน
ประเมินผล
มีคุณภาพ
โครงการ
การใช้ มาตรการ
เสริม
สร้ างความเข้ มแข็ง
ให้ อปท.
ยุทธศาสตร์
ภาคีเครือข่ าย
การศึกษาวิจัย
ประชาสัมพันธ์
รณรงค์
เพื่อการบริโภค
เกลือเสริมไอโอดีน
มาตรการแก้ ไขปั ญหาตามระดับความรุ นแรง
ยุทธศา ตาบลสีเขียว ตาบลสีเหลือง
สตร์
1
กิจกรรมตาม -จัดตัง้ กองทุน
แนวทาง
เกลือทุก
หมูบ่ า้ น
-กระจายเกลือ
ในศูนย์พฒ
ั นา
เด็กเล็กทุกแห่ง
2
กิจกรรมตาม -สารวจคุณภาพ
ตาบลสีแดง
-ห้ามรถเร่
-นาเกลือต้มออกจาก
ครัวเรือน
(ไข่แลกเกลือ/เกลือแลก
เกลือ)
-ตรวจปัสสาวะ(หญิงวัย
มาตรการแก้ ไขปั ญหาตามระดับความรุ นแรง
ยุทธศา ตาบลสี
2
ิ จกรรมตาม
ก
สตร์
เขียว
แนวทาง
ตาบลสีเหลือง
ตาบลสีแดง
หอกระจายข่าวทุก
วัน
-ประชาสัมพันธ์
เสียงตามสายใน
โรงเรียน
ข่าวและ
วิทยุชมุ ชน
ิ สติกเกอร์ “ครัวเรือนฉลาด
-ตด
ไม่ขาดไอโอดีน”ในครัวเรือนที่
ตรวจคุณภาพเกลือผ่านเกณฑ์
ิ สติกเกอร์ร้านค้า/
-ตด
ร้านอาหารที่จาหน่ าย/ใช้เกลือ
เสริมไอโอดีนปรุงอาหาร
-ประชาสัมพันธ์ทาง -ประชาสัมพันธ์ทางหอกระจาย
-Campaign ระดับตาบล
ความคาดหวังในการขับเคลือ่ น
• ความครอบคลุมของครัวเรือนทีใ่ ช้
เกลือเสริมไอโอดีนทีม
่ ค
ี ุณภาพ ( ≥
30 ppm) ร้อยละ 90
• ระดับ TSH ทารกแรกเกิดอายุ 2-7
วัน ไมเกิ
่ น 11.2มิลลิกรัม/ลิตร
น้อยกวาร
3
่ อยละ
้
• ระดับไอโอดีนในปัสสาวะของหญิง
ตัง้ ครรภน
์ ้ อยกวา่ 150 ไมโครกรัม/
กิจกรรม
กิจกรรม
• กิจกรรมที่ 1 การจัดมหกรรม “เด็กอีสานจะฉลาด ถ้ าไม่ ขาด
ไอโอดีน”
• กิจกรรมที่ 2 การจ่ ายยาเม็ดเสริมไอโอดีน(Iodize oil
capsule)
• กิจกรรมที่ 3 การเฝ้าระวังภาวะขาดสารไอโอดีนในหญิงตัง้ ครรภ์
(ตรวจไอโอดีนในปั สสาวะ)
• กิจกรรมที่ 4 สื่อและประชาสัมพันธ์
• กิจกรรมที่ 5 ติดตามประเมินผล
การบริหารจัดการการใช้ Iodine oil
1.จัดซือ้ ยา Iodine oil capsule โดย จังหวัด
capsule
คานวณเป้าหมายจากจานวนหญิงตัง้ ครรภ์
จังหวัด
ร้ อยเอ็ด
มหาสารคาม
ขอนแก่น
กาฬสินธุ์
รวม
จานวนหญิงตัง้ ครรภ์ หญิงตัง้ ครรภ์ /ยา
8,100
4,500 /(6 กป.)
8,000
4,445/ (6 กป.)
19,300
10,722 /(14 กป.)
9,600
5,333 /(7 กป.)
45,000
25,000/ (33 กป.)
25
ข้ อมูลหญิงตั้งครรภ์ ท้งั จังหวัด 3,439 ราย
Node 1 เกษตรวิสัย
รายการ/อาเภอ
เกษตร
วิสัย
จตุรฯ
ปทุมรั ตน์
รวม
ANCรายใหม่
246
137
78
461
ANC≤12wk
153
95
จานวนยา
379
461 x 2 = 922 เม็ด (1,500 เม็ด/กระปุก)
= 1 กระปุก = 90,000 บาท
ข้ อมูลหญิงตั้งครรภ์
Node 2 โพนทอง
รายการ/อาเภอ
โพนทอง
โพธิ์ชัย
เมยวดี
หนอง
พอก
รวม
ANCรายใหม่
217
142
138
209
709
ANC≤12wk
201
15
154
370
จานวนยา
709 x 2 = 1,418 เม็ด (1,500 เม็ด/กระปุก)
= 1 กระปุก = 90,000 บาท
ข้ อมูลหญิงตั้งครรภ์
Node 3 เสลภูมิ
รายการ/อาเภอ
เสลภูมิ
ทุ่งเขา
หลวง
เชียง
ขวัญ
ธวัชบุรี
รวม
ANCรายใหม่
194
40
61
298
593
ANC≤12wk
97
จานวนยา
370
593 x 2 = 1,186 เม็ด (1,500 เม็ด/กระปุก/750 คน)
= 1 กระปุก = 90,000 บาท
ข้ อมูลหญิงตั้งครรภ์
Node 4 สุ วรรณภูมิ
รายการ/อาเภอ
สุวรรณภูมิ
ANCรายใหม่
349
ANC≤12wk
81
จานวนยา
เมืองสรวง โพนทราย
50
60
รวม
459
81
459 x 2 = 918 เม็ด (1,500 เม็ด/กระปุก/750 คน)
= 1 กระปุก = 90,000 บาท
ข้ อมูลหญิงตั้งครรภ์
Node 5 พนมไพร
รายการ/อาเภอ
พนมไพร
หนองฮี
อาจสามารถ
รวม
ANCรายใหม่
209+34
220
463
ANC≤12wk
110+27
127
264
จานวนยา
463x 2 = 926 เม็ด(1,500 เม็ด/กระปุก/750 คน)
= 1 กระปุก = 90,000 บาท
ข้ อมูลหญิงตั้งครรภ์
Node 6 รพ.ร้ อยเอ็ด
รายการ/อาเภอ
รพ.ร้ อยเอ็ด
ศรี สมเด็จ
จังหาร
รวม
ANCรายใหม่
597
71
86
754
ANC≤12wk
432
62
27
521
จานวนยา
754 x 2 = 1,508 เม็ด (1,500 เม็ด/กระปุก/750
คน)
= 1 กระปุก = 90,000 บาท
2.การจัดเก็บและบริหารการเบิกจ่ ายยาที่โรงพยาบาล
3.การจ่ ายยาแก่ หญิงตัง้ ครรภ์ Kick off วันที่ 3 มิถุนายน 56
ที่ ศูนย์ อนามัยที่6 ขอนแก่ น
4.แนวทางการจ่ ายยาแก่ หญิงตั้งครรภ์ ที่มา ANC ครั้งแรก ดังนี้
4.1ให้ ความรู้เรื่อง Iodine oil capsule เกี่ยวกับ
ประโยชน์
และผลข้ างเคียงของการใช้ ยา
4.2 ให้ หญิงตัง้ ครรภ์ ตัดสินใจเลือกใช้ ยา
4.3 ให้ หญิงตัง้ ครรภ์ รับประทานยาต่ อหน้ าเจ้ าหน้ าที่
4.4 ลงบันทึกการให้ ยา 2 แห่ ง คือ ประทับตรายาง
รับยา Iodized oil แล้ ว ที่มุมขวาบนของ OPD card
และที่สมุดสีชมพู รับยา Iodized oil แล้ ว ที่มุมขวาหน้ า
บันทึกการฝากครรภ์ (หน้ า 13) เพิ่มปั๊ มตรายางที่กระดาษซับ
เลือด
ติดตามประเมินผล
• ตรวจ Maternal urine Iodine ก่ อนและหลัง
• ครัง้ ที่ 1 (ก่ อน) ANC ครัง้ แรก
ครัง้ ที่ 2 (หลัง) ANC 36 สัปดาห์ -หลังคลอดไม่ เกิน 1 ด.
• จ.ร้ อยเอ็ด สุ่มตรวจ 375 ตัวอย่ าง(10.90%)
โดยศูนย์ วทิ ยาศาสตร์ การแพทย์ ขอนแก่ น