Transcript File
Struchtúr na Cille
An bun struchtúr a bhíonn ar chill:
• Úsáideann na heolaithe micreascóip chun staidéar a dhéanamh ar chealla. •
2 cineál
( a) micreascóip sholais (b) leictreon mhicreascóp: Feictear cealla trí sholas a lonnradh tríothu. Ní mhéadaíonn an micreascóp solais cealla ach suas le 2,000 uair. Ceadaíonn sé seo struchtúir áirithe a fheiceáil sna cealla.
Léas leictreoin a sheoltar trín ábhar a bhíonn faoin micreascóp. Ceadaíonn sé seo an t-ábhar a mhéadú suas le
2,000,000 uair
Postéir do Cill Ainmhí Tipiciúil:
Déan Lipéidiú ar na: • • • • • • • • • Miteachoindre Citeaplasma Cillscannán Ribeasóim Núicleas (DNA) Pór Núicléach Scannán Núicléach Chromatín Líosasóim
Cill Planda tipiciúil:
• • • • • • • • Déan Lipéidiú ar na: Miteachoindre Citeaplasma Cillscannán Núicleas (DNA) Ribeasóim Cill Balla Folúisín Mór Cloraplastaí
Stuctúir na Chille: Ainmhí Plándaí
Clóraplast Miteachoindre Miteachoindre Citeaplasma Ribeasóim Folúisín Cillscannán Citeaplasma Núicléas *Pór núicleasach & Cromatin (DNA) lár Cill bhalla
Difríochtaí atá idir cealla na bplandaí agus cealla na n-ainmhithe:
Cealla na n-ainmhithe Cealla na bplandaí
Níl aon chill bhalla acu.
Bíonn cill bhalla.
Bíonn folúisíní an beag nó ní bhíonn aon folúisíní acu.
Bíonn folúisíní móra Níl aon clóraplastí acu.
Glas a bhíonn cealla plandaí mar go mbíonn clóraifill iontu.
Bíonn an
chlóraifill
laistigh den struchtúir ar a dtugtar
clóraplastí
Cill scannán
• Bíonn an chill scannán an thanaí (leictreon mhicreascóp). • Déanta as lipidí & phróitéiní • •
Feidhmeanna
Cruth ar an gcill & tacaíocht Ríalaíonn sé cén substaintí a tagann isteach is amach tríd an gcill -
membrane) Scannán Leath Tréscaoilteach (semi permeable Dé –chiseal lipídí & Próitéin
An Cillbhalla
• • Cillbhalla thart ar chealla plandaí. Tálann (secretes) an cíteplasma an cillbhalla.
Lastigh don cillballa bíonn an ______________
Feidhm
: tacaíocht
An Núicléas:
Feidhm:
Rialú an chill, sintisíu DNA, cilldeighilt srl..
Struchtúr (a) Scannán núicleach thart air an núicléas. (b) Póireanna sa núicléas (c) Núicléaplasma- sreabhach sa núicléas. • (d) Núiclín & chrómaitin sa núicleaplasma. Crómasóim: Ábhair géiniteach/oidhreachtúil. (DNA) In Orgánach, bíonn an DNA céanna i ngach uile ceall.
Miteacoindre:
Miteacoindre ag gach orgánaigh ACH na baictéar. Feidhm: Riospráid
na gceall. A lán miteacoindre i gcealla a mbíonn alán fuinnimh ag teastáil uathu m.s:
Tá a bhfoinse DNA féin ag miteachoindre ‘
Because mitochondria are structurally strong & protect the DNA they contain, mitochondrial DNA is useful for identifying victims of mass disasters, like the Tsunami, where the nuclear DNA in the cells could have been degraded or damaged. It is also often used in Cold Cases.
Clóraplastaí:
• Bíonn
lí clóraifill
iontu (dath glas ar phlandaí) • Struchtúr - Cruth dioscaí. Scannán seachtrach & scannán inmheánach
Feidhm an chlóraplast -
Déanann na chlóraplastaí carbaihiodráití ó sholas na gréine. Fótaisintéis.
Ribeasóim:
•
Aigéad ribeanúicleasach (RNA)
a dhéantar sna
ribeasóim
Feidhm:
próitéiní a dhéanamh.
Cealla Prócarótacha agus Eocarótacha
Prócarótacha Eocarótacha
1. Gan Núicléas 2. Gan Orgánáidí ms: chlóraplastaí,mitecoindre 3. Cealla beaga Bactéir 1 . Núicléas 2. Orgánáidí ms: chlóraplastaí,miteacoindre 3. Cealla móra ms: fungais, plandaí, ainmhí
Codanna Struchtúr
Lipidí & Próitéiní. Níl aon chruth cinnte
Feidhm
rialaíonn gabháil substaintí
Cillscannán Núicléas Núiclín Scannán Núicléach
DNA, RNA, próitéin Scannán plasma dúbailte Coimpléascach - próitéin
Póireanna Núicléach Folúisín Miteacoindre Ribeasóim Cillbhalla
Scannán timpeall crómasóim Rialaíonn sé an chill Spás sa cíteplasma Orgánáid le 2 scannán RNA & próitéin Ceallalós -polaisiúicrid Déantar RNA anseo Coinníonn sé an núicléas rialaíonn gabháil substaintí sa núicléas Stór uisce & salann Tarlaíonn riospráid anseo Déanann siad próitéiní Neart a chur sa planda & tacú leis Scannán dúbailte le clóraifill Tarlaíonn fótaisintéis anseo.
Chlóraplaist
Turg:
(a)Micreascóp Solais a úsáid (b) Cill Ainmhí ruaimnithe & neamh ruaimnithe a ullmhú (c) Cill Planda ruaimnithe & neamh ruaimnithe a ullmhú
• • • • • • O.B. Scríobh síos na sonraí faoi na turgnaimh ar cúl do cóipleabhair Teideal: Do breathniúcáin Hipitéis Modh a rinne tú an turgnaimh Conclúd/Torthaí a fhuair tú Pictúir do cad A CHONAIC tú faoin micreascóip