Transcript Rozwój dziecka na poszczególnych etapach edukacyjnych

Rozwój dziecka na
poszczególnych etapach
edukacyjnych
Dr Grażyna Maciak







Literatura:
Brzezińska A.I. Psychologiczne portrety człowieka, 2006.
Campbell J., Gardner L., Hall C. Teorie osobowości,
Wydawnictwo naukowe PWN, 2006.
Erikson E. Tożsamość a cykl życia, Zysk i S-ka, 2004.
Gruszczyk-Kolczyńska E. Dzieci za specyficznymi
trudnościami w uczeniu się matematyki, WSiP 1997.
Piaget J., Inhelder B., Psychologia dziecka, Siedmioróg,
1997
Wadsworth B. J. Teoria Piageta. Poznawczy i
emocjonalny rozwój dziecka, WSiP 1998.





Koncepcje rozwoju poznawczego są różne
– spośród wielu wybrano:
J. Piageta
E. Eriksona
J Piaget:
- jego koncepcja rozwoju, korzystając ze
swego umysłu, aktywnie konstruuje
własne zasoby wiedzy





Czynniki warunkujące proces poznawczy:
-
dziedziczenie i dojrzewanie
zakłócenia równowagi poznawczej
aktywne doświadczanie
interakcje społeczne



Praca umysłu.........
- porządek w głowie
- reprezentacje umysłowe i skojarzenia





Etapy rozwoju myślenia:
0-2 stadium
2-7 stadium myślenia przedoperacyjnego
7-11 stadium operacji konkretnych
11-17 stadium operacji formalnych







E. Erikson i jego koncepcja rozwoju
Rozwiązując kryzysy w kolejnych etapach
życia, budujemy swą osobowość:
- pierwszy r.ż.: ufność/nieufność
2-3 r.ż.: autonomia/wstyd
4-6 r.ż.: inicjatywa/poczucie winy
7-11 r.ż. :przedsiębiorczość/ poczucie
niższości
Dorastanie: tożsamość lub zagubienie
tożsamości
Dziecko w wieku
przedszkolnym
- charakterystyka
Myślenie






Myśli egocentryczne
Nie umie szeregować
Operuje wyobrażeniami ale nie rozumie
przekształceń
Klasyfikuje wg jednego wymiaru i nie
dostrzega zależności między klasami
Zdobywa wiedzę dzięki zmysłowej
manipulacji
Brak niezmienników – pojęć stałości
Sfera emocjonalno -społeczna





Ma trudności z kontrolowaniem zachowańprzewaga spontaniczności, impulsywności
Prezentuje zmienność reakcji z sytuacji na
sytuację
Jest nastawiony na inicjowanie działań i
czerpanie przyjemności z ich realizacji
Ma niską tolerancję na stres, napięcia
Łączy je silne więzi z rodzicami, dlatego
robi wiele by uzyskać ich akceptację
Źródła trudności








Zabawa
Potrzeba zmysłowej manipulacji
Percepcja ważniejsza od wiedzy
Trudność z uogólnianiem doświadczeń
Nieokiełznana ciekawość
Egocentryzm
Niska tolerancja na stres
Niekończona inicjatywa
Cele pracy z umysłem
przedszkolaka




Utrzymanie ciekawości
Inicjatywa – różnorodne działania i błędy
Praca pod kierunkiem dorosłego i w grupie
Warunki do doświadczania zmian w
świecie
Myślenie przedszkolaków –
możliwości jego rozwoju







Zmysłowa manipulacja i eksperymentowanie
Zabawy orientacyjne (ciało i przestrzeń)
Szukanie rytmów
Szukanie przyczyn i przewidywanie skutków
Liczenie (prawidłowości i numerowanie)
Szeregowanie i klasyfikowanie
Ćwiczenie pojęć stałości
Dziecko w wieku
szkolnym charakterystyka
Myślenie





Rozumuje logicznie ale w oparciu
o konkrety
Rozumie przekształcenia
Umie szeregować i klasyfikować
Stopniowo opanowuje niezmienniki
Potrafi przyjąć różne punkty widzenia
SFERA EMOCJONALNO SPOŁECZNA





Rozwija relacje rówieśnicze i korzysta z
porównań społecznych
Nastawienie na efekt rozwija w nim zachowania
do kooperacji i rywalizacji
Na bazie doświadczeń i informacji zwrotnych
rozwija samoocenę i postawy wobec siebie
samego
Jest coraz bardziej ukierunkowany na cel , pracę
Uczy samokontroli
Źródła trudności





Zabawa a cel
Energia i ruchliwość
Krótkotrwała koncentracja
Stopniowe nabywanie niezmienników
Brak rozumowania hipotetycznodedukcyjnego
Praca z umysłem ucznia – jej cele





Rozwijanie kierowania zasobami uwagi
Kształtowanie sfery emocjonalnomotywacyjnej
Nabycie konkretnych umiejętności
szkolnych
Nabywanie niezmienników
Rozwój koordynacji wzrokowo ruchowej
Myślenie uczniów – możliwości
jego rozwoju






Działanie na konkretach
Wyciąganie wniosków, przewidywanie
Doświadczanie celowości działań
Poznawanie wlasnych mozliwości i
ograniczeń
Działanie na konkretach
eksperymentowanie
Uczeń w okresie
dorastania charakterystyka
Myślenie







Początki rozumowania formalnego (abstrakcyjnego i
hipotetyczno-dedukcyjnego)
Rozwój umiejętności wyciągania ogólnych wniosków, co
sprzyja pojawianiu się i rozwoju:
-refleksyjności
-krytycyzmu
-formułowania własnych opinii
-metaforycznego ujmowania zdarzeń
-niezależności od sądów innych osób
SFERA EMOCJONALNOSPOŁECZNA









Wzrost wrażliwości zmysłowej
Zachwianie równowagi emocjonalnej
Zachwianie wewnętrznej równowagi
Próby uniezależniania od rodziców i osób dorosłych
Nawiązanie relacji z rówieśnikami tej samej i przeciwnej
płci
Rozmyślania o:
-systemie wartości
-przyszłym zawodzie i typie kształcenia
-tożsamości seksualnej
KSZTAŁTOWANIE TOŻSAMOŚCI ETAPY

Wczesna adolescencja (12-17 lat)

Późna adolescencja (17-20/22 r.ż.)
Statusy tożsamości
(wg koncepcji Marci)

Rozproszenie (dyfuzja) tożsamości

Moratorium

Tożsamość dojrzała

Tożsamość lustrzana
DYFUZJA TOŻSAMOŚCI –
WCZESNA ADOLESCENCJA






Odrzucenie wizji siebie jako dziecka
Brak inicjatywy i pomysłów na siebie
„Poddawanie się chwili”
Mnóstwo nieukierunkowanej energii do
działania
Brak dostrzegania sensu i celu działań
Odrzucenie relacji z dorosłymi
Moratorium
wczesna/późna adolescencja






Brak rozpatrywania konsekwencji własnych działań
Niechęć wobec odpowiedzialności
Wiele podejmowanych inicjatyw i pomysłów na siebie
Częste impulsywne porzucanie działań i podejmowanie
nowych – brak dłuższego zaangażowania
Bunt zewnętrzny i wewnętrzny
Szeroka, nieprzewidywalna paleta wypróbowywanych
zachowań
Tożsamość lustrzana
wczesna/późna adolescencja






Określony system wartości
Określony pomysł na przyszłość zawodową
Określony system przekonań dotyczący płci
Niechęć do ryzykowania się i sprawdzania w nowych
sytuacjach
Sztywność postępowania
Oddzielenie od poszukujących rówieśników
Źródła trudności








Niechęć wobec odpowiedzialności
Rówieśnicy ważniejsi niż dorośli
Problemy z koncentracją
Egocentryzm młodzieńczy w początkach adolescencji
Dominacja logiki dwuwartościowej
Zróżnicowanie statusów tożsamości
Labilność emocjonalna
Bunt
Problemy w pracy z nastolatkiem
- Konstruktywnym ukierunkowaniem energii,
 Utrzymaniem koncentracji,
 Utrzymaniem zainteresowania wiedzą,
 Utrzymaniem zaangażowania w projektach –
dłuższych działaniach,
 Uzyskaniem odpowiedzialności.
Zasady pracy z nastolatkiem:





Konsekwencja,
Określenie celu, programu i metod pracy
w sposób jasny – określenie wizji pracy,
Spójny system zasad i konsekwencji,
Praca nad przekonaniami nauczyciela i
systemem wzmocnień,
Pomysły czerpane od dziecka, ucznia,
wychowanka – dostosowanie sposobu
pracy do zespołu, jednostki.