Transcript Aktywność i aktywizacja pozawodowa seniorówII

Aktywność i aktywizacja pozawodowa
seniorów (II)
Prof. dr hab. Zdzisław Wołk
Uniwersytet Zielonogórski
Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim”
realizowany ze środków Unii Europejskiej
Istota aktywności:
Potrzeba – motywacja – działanie…
Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim”
realizowany ze środków Unii Europejskiej
Potrzeba - odczuwany przez jednostkę stan braku czegoś, co w
związku ze strukturą organizmu, indywidualnym doświadczeniem
oraz miejscem jednostki w społeczeństwie, jest niezbędne do
utrzymania jej przy życiu, umożliwienia jej rozwoju, utrzymania określonej roli społ.,
zachowania równowagi psychicznej.
Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim”
realizowany ze środków Unii Europejskiej
oPotrzeby fizjologiczne
(potrzeba jedzenia, potrzeba odpoczynku)
Potrzeby bezpieczeństwa
(wyrażają się unikaniem tego, co może przynieść śmierć lub cierpienie, potrzeba
zależności, potrzeba opieki i oparcia)
Potrzeby afiliacji
(przynależności i miłości, akceptacji, afirmacji)
Potrzeby szacunku i uznania
(potrzeba potęgi, potrzeba wyczynu, potrzeba wolności, potrzeba respektu i uznania
innych, potrzeba dobrego statusu społecznego,
potrzeba sławy, potrzeba dominacji)
Potrzeby samorealizacji
(dążenie do rozwoju możliwości, dążenie do realizacji celu)
Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim”
realizowany ze środków Unii Europejskiej
Motywacja – stan gotowości istoty rozumnej do podjęcia określonego
działania, to wzbudzony potrzebą zespół procesów psychicznych i
fizjologicznych określający podłoże zachowań i ich zmian. To wewnętrzny stan
człowieka.
Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim”
realizowany ze środków Unii Europejskiej
Procesy motywacyjne ukierunkowują zachowanie jednostki na osiągnięcie
określonych, istotnych dla niej stanów rzeczy, kierują wykonywaniem pewnych
czynności tak, aby prowadziły do zamierzonych wyników (zmiana warunków
zewnętrznych, zmiana we własnej osobie, zmiana własnego położenia). Jeśli
człowiek jest świadomy wyniku wykonywanych czynności, wówczas ten wynik
nazywa się celem. Proces motywacyjny składa się z zespołu pojedynczych
motywów.
Motyw - przeżycie pobudzające człowieka do
działania lub powstrzymujące go, lub przeszkadzające jego wykonaniu.
Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim”
realizowany ze środków Unii Europejskiej
Aktywność można określić, jako potencjalną gotowość do działania, wyrażającą
się w różnych jego formach. Aktywność człowieka, przejawiająca się w formie
działań ma dwa główne źródła:
- w samej jednostce (potrzeby)
- otaczającym ją świecie (zadania).
Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim”
realizowany ze środków Unii Europejskiej
Wyróżnia się dwa rodzaje potrzeb: 1.wrodzone; 2.nabyte.
Pierwsze powstają w oparciu o strukturę organizmu ukształtowana w procesie ewolucji
i utrwaloną filogenetycznie (stąd bierze się ich zasadnicze podobieństwo u wszystkich
gatunków).
Drugie pojawiają się w toku życia osobniczego i kształtują się różnie w zależności od
jego warunków.
Biologiczne potrzeby wrodzone ujawniają się, jako brak lub nadmiar czegoś, bez czego
lub z czym utrzymanie się przy życiu jest niemożliwe. W wyniku rozwijających się
różnorodnych form działalności człowieka powstają nowe potrzeby, uwarunkowane
społecznie, lecz kształtowane indywidualnie. Są to potrzeby nabyte, wyłącznie i typowo
ludzkie ze względu na treść przedmiotową i świadomościowy charakter.
Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim”
realizowany ze środków Unii Europejskiej
Potrzeby powstają i realizują się w ścisłym powiązaniu z ogromnie
rozbudowanym doświadczeniem indywidualnym. Zakres tego doświadczenia
jest odmienny u rożnych ludzi i ma charakter indywidualny, niepowtarzalny.
Wywołuje to zróżnicowanie potrzeb, które odczuwają ludzie nawet wówczas, gdy
znajdują się w identycznych warunkach środowiskowych.
U różnych jednostek, te najbardziej pierwotne - biologiczne i te najwyższe -duchowe
pojawiają się w różnych momentach, z różnym natężeniem i trwają krócej lub dłużej. W
zróżnicowanym tez stopniu prowadzą do podejmowania.
Zadania pobudzające do działania mogą być wyznaczone przez innych, aktualna
sytuację lub przyjęte na zasadzie własnego wyboru. W każdej z tych trzech sytuacji
zadania mogą stanowić motyw podjęcia działania, a gdy zostaną wykonane, zwykle
szuka się czegoś nowego do realizacji.
Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim”
realizowany ze środków Unii Europejskiej
Wraz z wiekiem zwiększa się trudność zadań, które człowiek musi czy chce realizować.
Wymagają one coraz większej wiedzy, większych sprawności i wytrwałości. Zwiększa się
także ich zakres. Podejmując i realizując zadania, pokonując trudności w ich wykonaniu,
oceniając skutki swojego działania i naprawiając popełnione ewentualne błędy,
człowiek doskonali własne działanie i samego siebie. W wykonywaniu działań
związanych z podejmowanymi zadaniami jednostka może stawać się coraz bardziej
sprawna i zdobyć mistrzostwo w określonej dziedzinie działalności, np. zawodowej czy
kulturalnej. Zadania mogą być doraźne, lub długofalowe, wymagające poświęcenia
wiele czasu i wykonania szeregu często powtarzających się czynności.
Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim”
realizowany ze środków Unii Europejskiej
Zainteresowania jest to względnie trwała obserwowalna dążność do poznania
otaczającego świata, przybierająca postać ukierunkowanej aktywności poznawczej o
określonym nasileniu, przejawiająca się w selektywnym stosunku do
otaczających zjawisk, co wyraża się w:
·
dostrzeganiu określonych cech przedmiotów i związków, zależności między nimi, a
także wybranych problemów;
·
dążeniu do ich zbadania, poznania, rozwiązania;
·
przeżywaniu różnorodnych uczuć (pozytywnych i negatywnych) związanych
nabywaniem i posiadaniem wiedzy.
Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim”
realizowany ze środków Unii Europejskiej
z
2 aspekty zainteresowań:
1. Aspekt poznawczy zainteresowań - opiera się na pojęciach, wytworzonych w
odniesieniu do dziedzin związanych z zainteresowaniami (pojęcia, które składają się na
poznawczy aspekt zainteresowań, wywodzą się z doświadczeń dzieci, wiedzy
wyniesionej z domu rodzinnego, szkoły czy też zdobytej za pośrednictwem środków
masowego przekazu).
2. Aspekt afektywny zainteresowań - emocjonalne zabarwienie pojęć składających się
na stronę poznawczą zainteresowań (przyjazne, pozytywne nastawienie wzmacniają, a
negatywne, nieprzyjemne przeżycia związane z doświadczeniami mogą prowadzić do
negatywnych postaw.
E. Hurlock
Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim”
realizowany ze środków Unii Europejskiej
Aspekt afektywny odgrywa większą rolę niż poznawczymi w motywowaniu działań.
Pozytywne zabarwienie emocjonalne danego zainteresowania wzmacnia je i wzbudza
większą motywację do przejawiania go w działaniu. Negatywne zabarwienie
emocjonalne wywiera przeciwny skutek. Dochodzi wtedy do znudzenia, osłabienia
motywacji lub do działania zagrażającego dobremu przystosowaniu psychicznemu i
społecznemu.
Należy zwracać szczególnie uwagę na kształtowanie dodatniego zabarwienia
zainteresowań niż na aspekt poznawczy.
Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim”
realizowany ze środków Unii Europejskiej
Formy aktywności:
Podróż w sensie dosłownym. Podróżowanie, poznawanie świata, ludzi,
obiektów, przyrody, innych kultur. Refleksyjność wynikająca z doświadczeń
dotychczasowych.
Podróż w czasie – przenoszenie się do przeszłości, do określonych okresów
życia lub wydarzeń. Odtwarzanie przeszłości w refleksji doczasowej.
Podróż przez życie – retrospekcja przekrojowa przez całe życie. Narracja,
wywiad, rozmowa, opowiadanie. „Moja szafa” – zebrane drobiazgi mniej
ważne i bardziej ważne. Ich znaczenia, wspomnienia.
Edukacja – podtrzymanie ciekawości poznawczej. Nabywanie nowej wiedzy,
rozwijanie dotychczasowej, związana z własnymi zainteresowaniami lub z
chęcią pełniejszego rozumienia zmieniającego się świata.
Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim”
realizowany ze środków Unii Europejskiej
Poradnictwo – udzielanie porad w następstwie własnych doświadczeń życiowych,
rodzinnych i zawodowych. Obarczone tempem zmian i często małą przydatnością
doświadczeń własnych. Konieczne jest lizenie się z tą ograniczonością. Nie wyklucza
jednak rozważnego doradzania.
Wolontariat – pomoc bezinteresowna, gotowość wsparcia w następstwie własnych
doświadczeń. W niektórych przypadkach niezastąpiona z uwagi na doświadczenia
własne.
Inne: mentorstwo, coaching, aktywność społeczna, ekonomia społeczna, sąsiedztwo,
ochrona zdrowia, miłośnictwo i kolekcjonerstwo, pamiętnikarstwo
Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim”
realizowany ze środków Unii Europejskiej
dziękuję, to już koniec…
Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim”
realizowany ze środków Unii Europejskiej