Niedopasowanie podaży do popytu w zakresie usług kształcenia i jego konsekwencje

Elżbieta Kołodziejska Uniwersytet Zielonogórski

Plan wystąpienia

 Kwalifikacje a rynek pracy w Lubuskim Trójmieście – projekt OPZL i UZ  Prezentacja danych wybranych z raportu  Ustalenia - wymiary niedopasowania  Co dalej?

2

Kwalifikacje a rynek pracy w Lubuskim Trójmieście

 Cel badań  Obszary badań:    

pracodawcy pracobiorcy

– dorośli mieszkańcy,

potencjalni pracobiorcy

– studenci i uczniowie oraz bezrobotni absolwenci

instytucje edukacyjne

– szkoły ponadgimnazjalne i uczelnie wyższe

3

Zdaniem zainteresowanych

Wybrane dane z raportu

N=233

Pracodawcy

   Trudności w poszukiwaniu kadry:  brak kwalifikacji zawodowych kandydatów to główny powód odmowy zatrudnienia (40%) Oczekiwania wobec kandydatów:  wykształcenie (66,5%), doświadczenie zawodowe (66,5%), inicjatywa (41,4%) Współpraca z instytucjami edukacyjnymi:  brak współpracy 53,6%  przyjmowanie praktykantów 45,1%  przekazywanie ofert zatrudnienia 10,7%

5

N= 801

Mieszkańcy Lubuskiego Trójmiasta

   48,3% mieszkańców wykonuje zawód zgodny z zawodem wyuczonym Przyczyny niezgodności:  brak ofert w wyuczonym zawodzie (43,7%)   przypadek (42,4%) większe korzyści finansowe w zawodzie wykonywanym (31,3%) 75% osób zatrudnionych poszukujących pracy oraz 35% bezrobotnych deklaruje gotowość do dokształcania

7

N=3149

Studenci i uczniowie

   Wybór zawodu:   około 60% respondentów jest zadowolonych w wyboru kierunku kształcenia 23,7% ocenia, że wyuczony zawód nie jest poszukiwany przez pracodawców Strategie edukacyjne  udział w kursach i szkoleniach:

prawo jazdy, kursy językowe, rozwój osobisty, obsługa komputera, kursy zawodowe

Strategie na rynku:    dokształcanie 18,3%; 20% składanie wielu podań bezpośrednie rozmowy z pracodawcami

9

N=250

Bezrobotni absolwenci

  Przyczyny braku zatrudnienia:    brak miejsc pracy – 41,7% brak doświadczenia w zawodzie – 22,6 niskie kwalifikacje – 9,2% Strategie rynkowe i edukacyjne:  deklaracja udziału w kursach i szkoleniach podnoszących kwalifikacje – 69,4%,

20%, księgowe 10%

w tym: kursy

językowe 46%, zawodowe 31%, informatyczne 10

Rynek edukacyjny

 Ocena oferty:    większość szkół ponadgimnazjalnych (80%) i uczelni wyższych (61%) ocenia dobrze lub bardzo dobrze zapotrzebowanie rynku pracy na swoich absolwentów dobrze lub bardzo dobrze oceniana jest adekwatność oferty do potrzeb rynku pracy w regionie (81% szkoły, 61% uczelnie) przedstawiciele szkół dostrzegają rozbieżność między popularnością kierunku a zapotrzebowaniem na absolwentów N = 79 szkół i 5 uczelni

11

Rynek edukacyjny

  Oferta edukacyjna i jej modyfikacja    25,3% szkół zaprzestało kształcenia na różnych kierunkach (w zawodach) 45,6% szkół uruchomiło nowe kierunki kształcenia zawodowego największą elastyczność oferty wykazują szkoły policealne i pozaszkolne ośrodki przygotowujące do zawodu Przyczyny modernizacji oferty:    zainteresowanie płynące z rynku pracy 92% chęć poszerzenia oferty edukacyjnej 86% zainteresowanie młodzieży 78%

12

Rynek edukacyjny

  Współpraca z instytucjami rynku pracy:     kierowanie na praktyki (ok. 90%) zbieranie ofert zatrudnienia dla absolwentów (78% szkoły, 50% uczelnie) konsultowanie uruchamiania specjalności z pracodawcami (40%) targi pracy (szkoły 16%, uczelnie 45%) Bariery w dostosowaniu oferty do rynku pracy:    finanse za mały kontakt z przedsiębiorcami braki kadrowe w szkołach

13

USTALENIA

Wymiary niedopasowania

   

Niedopasowanie strukturalne

– rozbieżność między kwalifikacjami potencjalnych pracobiorców a bieżącym i planowanym zapotrzebowaniem rynku pracy

Niedopasowanie mentalne

– rozbieżność miedzy pracodawcami i pracobiorcami w zakresie wiedzy, definicji sytuacji oraz oczekiwań związanych z zatrudnieniem

Niedopasowanie behawioralne

zmianom sytuacji na rynku pracy – stosowanie nieadekwatnych strategii działania, takich które nie uwzględniają rzeczywistej, podlegającej gwałtownym

Niedopasowanie instytucjonalne

widzenia edukacji i rynku pracy. – odmienność reguł działania podmiotów (przedsiębiorstw, szkół i innych instytucji) przy podejmowaniu decyzji istotnych z punktu

15

Co dalej? – niedosyt badaczy

     Potrzeba dalszych badań – poszerzenie obszaru badań Pogłębienie wiedzy na temat stanu i szans koordynacji między szkołą i rynkiem – badanie instytucji, które z założenia mają służyć temu celowi (biura karier, inkubatory przedsiębiorczości) Potrzeba wzajemnego zainteresowania i współpracy rynku pracy oraz rynku edukacji – instytucjonalizacja współpracy Przygotowanie potencjalnych pracobiorców do skutecznego poszukiwania pracy Przekonywanie społeczeństwa do nieuchronności kształcenia przez całe życie - kształcenie ustawiczne

16

W prezentacji wykorzystano dane opracowane przez zespół badawczy LOBS w składzie:

dr J. Frątczak-Muller, dr E. Kołodziejska, dr M. Kwiatkowski, dr K. Lisowski, dr A. Mielczarek Żejmo, dr E. Papiór, mgr J. Róg-Ilnicka, dr D. Szaban, dr B. Trzop

Pełny tekst raportu:

Niedopasowanie. Kwalifikacje a rynek pracy w Lubuskim Trójmieście

pod red. M Kwiatkowskiego, wyd. UZ, Zielona Góra 2008