Transcript Document

FT. 20.08.2011
Przyczyny napięć w MSW
1. Niedowartościowanie juana ( 20-30%),
• w reakcji na kryzys 2007 r., w połowie 2008 r. Chiny jako
pierwsze podjęły działania kontroli kursu walutowego
2. Polityka pieniężna i fiskalna gospodarek rozwiniętych
• stwarza bodźce do nadmiernych przepływów kapitałowych
• dumping kursowy/wojny walutowe/wojny pieniężne
• do pewnego stopnia przepływy kapitału odzwierciedlają
rzeczywistą siłę i perspektywy gospodarek rozwijających się
5
Od początku 2008 r. oceny wiarygodności (IMF, FSR, 2010):
- obniżono 25 krotnie dla gospodarek uprzemysłowionych
- podwyższono 21 krotnie dla gospodarek wschodzących
6
Przyczyny eskalacji napięć w MSW
3. Działania interwencyjne w postaci competitive non-appreciation
- waluty safe haven (jen i frank)
- waluty krajów rozwijających się
Kurs walutowy jako instrument ochrony rynku wewnętrznego
- wygaszenie tempa liberalizacji rynków już od roku 2004 na skutek
globalnych nierównowag
- wzrost protekcjonizmu na skutek kryzysu
Korekta paradygmatów makroekonomii
- zmiana podejścia do polityki z okresu Great Moderation,
- „zarządzanie przepływem kapitału” a nie kontrola przepływów
kapitału,
7
Inwestycje portfelowe netto, mln USD
Źródło: IMF, grupa 150 gospodarek
NKC UE poza strefą euro: LT, LV, PL, CZ, HU, BG, RO, EE.
Wschodząca Azja: MY, PH, KR, TH.
Ameryka Łacińska: AR, BR, EC, PE (dane do 31.12.2010r.), VE.
Źródło: Ecowin Economic, IMF IFS.
• Na skalę korekcyjnego odpływu kapitału portfelowego od końca 2007 r. do końca 2008 r. na rynkach nowych
krajów UE wpłynęły m.in. wielkość pozycji przed kryzysem oraz bliskość geograficzna centrum kapitału krajach
(Galstyan i Lane, 2010)
• Spadek inwestycji portfelowych netto w nowych krajach UE poza strefą euro od 1 kw. 2010 r do 1 kw.
2011 r. może być kontynuowany w najbliższych miesiącach, szczególnie w przypadku większej globalnej
awersji do aktywów strefy euro (nie tylko krajów najbardziej zadłużonych) (powrót awersji do ryzyka
(widoczny od początku 3 kw. 2011 r. ).
• Czynniki przepływu inwestycji (portfelowych i innych inwestycji) jak poziom stóp procentowych w
strefie (niskie stopy w strefie skłaniają do poszukiwania bardziej atrakcyjnych lokat), poziom aktywności
gospodarczej (szybszy wzrost w strefie skłania do większej ekspozycji na ryzyko) oraz globalnego
sentymentu (ryzyka) rynkowego opisującego warunki finansowe w krajach strefy euro nie działają we
wszystkich krajach jednolicie (Jevcak i inni 2010)
•Napływ kapitału do krajów bałtyckich, Słowenii i Rumunii reaguje silniej na zmianę warunków
makroekonomicznych i finansowych strefy euro niż w innych krajach.
•Słowacja i Polska (oraz w mniejszy stopniu Czechy) nie wydają się być tak istotnie podatne na
wymienione wyżej trzy rodzaje czynników.
mld USD
40
Pozycja netto sektora bankowego
30
20
10
0
-10
-20
-30
-40
-50
2010-11-01
2010-06-01
2010-01-01
2009-08-01
2009-03-01
2008-10-01
2008-05-01
2007-12-01
2007-07-01
2007-02-01
2006-09-01
2006-04-01
2005-11-01
2005-06-01
2005-01-01
2004-08-01
2004-03-01
-60
Wschodząca Azja bez Chin
Ameryka Łacińska
Nowe kraje członkowskie UE poza strefą euro
Źródło: IMF, grupa 150 gospodarek
Źródło: EcoWin Economic.
• W kulminacyjnym okresie kryzysu przepływy kapitału bankowego były
najbardziej zmienne dla krajów wschodzącej Azji, zaś najbardziej stabilne dla
nowych państw członkowskich UE.
• Napływ kapitału do nowych państw członkowskich UE poza strefą euro miał
charakter wzrostowy do końca 2008 r., podczas gdy z pozostałych regionów
kapitał zaczął odpływać już w IV kw. 2008 r., najwyraźniej z krajów wschodzącej
Struktura skonsolidowanych zobowiązań zagranicznych nowych państw
członkowskich UE pozostajacych poza strefą euro i Estonii
100
90
5.0
2.2
6.1
9.4
20.3
23.5
80
11.7
3.1
36.4
22.6
2.0
70
50
14.4
16.9
40
68.6
67.3
7.9
30
21.0
20
10.5
0
3.9
4.9
Bułgaria
Czechy
Estonia
12.6
11.7
3.9
4.0
5.3
4.6
8.9
6.3
18.9
19.9
16.2
Polska
Rumunia
19.4
10
36.2
3.7
8.3
35.6
88.7
17.7
5.3
5.0
14.7
29.0
60
4.4
11.3
Węgry
4.6
5.0
Łotwa
Litwa
Banki niemieckie
Banki francuskie
Banki amerykańskie
Banki brytyjskie
Banki holenderskie
Banki hiszpańskie
Banki szwedzkie
Banki włoskie
Banki austriackie
Banki belgijskie
Banki greckie
Pozostałe
• Silna integracja rynku finansowego w UE pomogła zahamować
odpływ kapitału z NMS ze względu na zależność spółek matek z
krajów strefy euro i oddziałów w NMS (Herrmann i Mihaljek, 2010;
Vogel i Winkler, 2011).
•Inicjatywa Wiedeńska z początku 2009 r. również przyczyniła się
%
35
Udział należności zagranicznych państw UE w grupie nowych państw członkowskich
poza strefą euro i Estonii
30
25
20
15
10
5
Źródło: BIS, Consolidated banking statistics, tabela 9B.
Szwajcaria
Dania
Hiszpania
Francja
Niemcy
Holandia
Szwecja
Włochy
Belgia
Grecja
Austria
0
• Wśród krajów strefy euro największy udział NMS w zagranicznych
należnościach mają Austria, Grecja, Belgia, Włochy a spoza strefy
euro Szwecja.
• Dla Niemiec, Francji czy Holandii zaangażowanie na rynkach NMS
stanowi nieznaczny procent zaangażowania za granicą.
• Problemy sektora bankowego krajów strefy euro silnie obecnych w
NMS mogą niekorzystnie wpłynąć na sektory bankowe NMS i
•Ewentualny odpływ kapitału powinien mieć charakter
selektywny, powiązany z bieżącą i oczekiwaną perspektywą
poszczególnych sektorów…
Podsumowanie
• W pierwszej fazie kryzysu sąsiedztwo strefy euro stabilizowało warunki
funkcjonowania na zmiennych rynkach finansowych (kapitału portfelowego i
tzw. innych inwestycji)
• W znacznej mierze zdecydowała o tym integracja rynków finansowych,
integracja handlowa i instytucjonalna
• Jednak w warunkach pogarszającej się awersji do ryzyka (w Europie
dodatkowo wzmacnianej brakiem rozwiązań kryzysu zadłużeniowego) i
znacznego szoku istniej ryzyko silniejszej jego transmisji do NKC
Niemożliwy do zaistnienia trójkąt
Liberalizacja przepływów
kapitałowych
Niezależna
polityka
pieniężna
Kurs
płynny
Wzrastająca
mobilność
kapitałów
Pełna integracja
rynków
finansowych
Corner solution
Niechęć do wyzbycia się
korzyści płynących z
liberalizacji obrotów
kapitałowych powoduje
„zepchnięcie” wyborów
polityki gospodarczej do
dolnej części niemożliwego
do zaistnienia trójkąta
Stabilność
kursu
walutowego
Unia walutowa,
Currency board
dolaryzacja
Najskuteczniejszym rozwiązaniem dla małych krajów
jest unia walutowa gdyż:
• oferuje korzyści stabilnego, nieodwracalnie
usztywnionego kursu waluty każdego z członków
•pozwala osiągać korzyści z liberalizacji i wzajemnej
integracji gospodarek członkowskich
•zapewnia korzyści kursu płynnego wynikające z
wprowadzenia wspólnej waluty płynnej na styku ze
światem zewnętrznym oraz prowadzenia samodzielnej
polityki pieniężnej dla dużego i zamkniętego obszaru
walutowego utworzonego z małych otwartych
gospodarek
Równowaga na rynku walutowym
Podaż walut
zagranicznych:
Przychody z eksportu,
zagraniczny popyt na
aktywa krajowe, etc.
Kurs
walutowy
S
E0
D
0
Q0
Popyt na waluty
zagraniczne :
Wydatki na import,
krajowy popyt na
aktywa zagraniczne,
etc.
Popyt, podaż
Przesunięcie krzywej popytu i podaży a płynny kurs
walutowy
Kurs
walutowy
EURO/PLN
Zwiększona podaż walut obcychwiększy popyt na złotego
S
E1
UWAGA:
Definicja
anglosaska - trzeba
więcej walut obcych
na 1 PLN
E0
D1
Aprecjacja złotego
D
0
Q0
Q1
Popyt, podaż
E0= 0,2325 EUR/ 1
PLN (4,3)
E1= 0,25 (4,0)
Przesunięcie krzywej podaży a stały kurs walutowy
Kurs
walutowy
UWAGA: DEFINICJA
ANGLOSASKA
S
Ruch w kierunku G1 –
deprecjacja - Spadek k.w.
G2
Ruch w kierunku G2 aprecjacja – wzrost k.w.
E0
G1
D
0
Qa
Popyt, podaż
Polityka pieniężna w reżimie stałego kursu
walutowego:
Załóżmy że Bank Centralny chce obniżyć inflację:
Co robi ?
Podnosi stopy procentowe !!!
Co to powoduje ?
Napływ kapitału (walut obcych, czyli popyt na złotego)
W czym tkwi problem ?
Napływ kapitału a stały kurs walutowy
Kurs
walutowy
UWAGA:
DEFINICJA
ANGLOSASKA
S
Ruch w kierunku G1
– deprecjacja Spadek k.w.
G2
E0
G1
D
0
Qa
Qb
Popyt, podaż
Ruch w kierunku G2
- aprecjacja – wzrost
k.w.
Napływ kapitału a stały kurs walutowy
DEFINICJA
Kurs
walutowy
S
ANGLOSASKA
Ruch w kierunku G1
– deprecjacja Ruch w kierunku G2
- aprecjacja
G2
E0
G1
D
kumulacja
rezerw,
b.c. zapewnia podaż
złotego
0
Qa
Qb
Popyt, podaż
1. B.C. skupuje waluty,
2. Wprowadza PLN,
3. Działa wbrew sobie, bowiem jego celem było
zmniejszenie podaży pieniądza,
4. Przy kursie stałym st. % muszą być =
światowym st.%
5. Banki próbują dokonywać „sterylizacji”
napływu kapitału emitując papiery
wartościowe
Odpływ kapitału a stały kurs walutowy
Kurs
walutowy
Definicja anglosaska
S
G2
S1
E0
Odpływ dewiz
E1
G1
D
0
Q0
Popyt, podaż
Co robią banki centralne gdy kończą się
im rezerwy dewizowe ?
Dokonują dewaluacji kursu walutowego:
Kiedy b.c. obniży wartość złotego z 3 PLN do 6 PLN
będzie potrzebował o połowę mniej rezerw niż przed
dewaluacją
Odpływ kapitału z rynku polskiego 100 mld PLN:
Przy 3 PLN potrzeba 33 mld USD
Przy 6 – 16,666 mld USD
A co się dzieje gdy kurs jest stały?
Wariant duński:
• Spadek rezerw walutowych
• Podnoszenie ceny pieniądza (październik 2008) kiedy inne kraje obniżały
• Dopiero poluzowanie ze strony EBC otworzyło drogę do umiarkowanych
obniżek stóp procentowych (ostatnia 19 grudnia 2008)
Rezerwy Danii (w mld DKR) w okresie wrzesień 2007 - październik 2008
200
190
180
170
160
150
140
130
wrz07
paź- lis-07 gru07
07
sty- lut-08 mar08
08
kwi08
maj08
cze- lip-08
08
sie08
wrz08
paź30
08
Udział w światowym eksporcie tekstyliów (grupa 65 SITC: przędza
włókiennicza, tkaniny, artykuły przemysłowe) w latach 1999-2010,
USD, ceny bieżące, %