Transcript Filozofia XX wieku

Filozofia XX wieku
Część I – Bergson i szkoły
psychologiczne
Henri Bergson
„Poznanie docierające do istoty
rzeczy operuje intuicją.”
„Istnieje co najmniej jedna
rzeczywistość, którą ujmujemy
wszyscy od wewnątrz, za pomocą
intuicji, a nie zwykłej analizy.
„Inteligencje charakteryzuje
niepojmowanie życia.”
„Istnieć znaczy zmieniać się,
zmieniać się to dojrzewać, dojrzewać
zaś to nieskończenie zmieniać siebie
samego.”
„Trwanie – to ciągły postęp
przeszłości, która wgryza się w
przyszłość i nabrzmiewa idąc
naprzód.”
Świat wg Bergsona
Elan vital
Stream of consciousness – strumień
świadomości
Najistotniejsze wiadomości
-
-
-
-
-
stanowcza krytyka intelektu - intelekt unieruchamia, rozkłada, upraszcza i
ujednolica, kwalifikuje, mechanizuje, relatywizuje rzeczywistość i jej
elementy
główną kategorią poznawczą jest intuicja rozumiana jako instynkt
istnieją dwa porządki rzeczywistości wynikające z dwóch form poznania
świata
świat z natury kierowany jest wewnętrzną siłą, tzw. pędem życiowym (elan
vital), jego cechami są: zmienność, płynność, ruch, ciągłe stawanie się –
ogółem witalizm; mechanizmy przyrodnicze są zwieńczeniem rozwoju
pędu życiowego, a więc siłą hamującą
jaźń głęboka jest ciągłym stawaniem się, przez którą przepływa strumień
świadomości ( „wszystko, co czujemy, myślimy, chcemy, wszystko,
słowem czym jesteśmy”); jest ona ściśle uzależniona od postępu czasu i
jest obszarem wolności człowieka
istnieją dwa rodzaje i źródła moralności: statyczne i dynamiczne
Szkoły psychologiczne: Zygmunt Freud
„Kategoryczne reguły logiki nie
obowiązują w nieświadomości; jest
ona królestwem alogiczności.”
„Nasze namiętności często stają się
naszym nieszczęściem.”
„Psychoanaliza to narzędzie, które
ma umożliwić ego postępujące
zdobywanie id.”
„Gdzie było id, tam powinno stać się
ego.”
„Kompleksy, wyładowują się również
w marzeniach na jawie. A także w
przeróżnych błędach i usterkach,
jakie popełniamy, w całej
‚psychopatologii życia
codziennego’.”
Struktura osobowości
Popularny przykład
Psychoanaliza
Kultura a popęd seksualny sublimacja
Surrealizm
Najistotniejsze wiadomości
-
-
-
-
-
na osobowość ludzką składają się: ego, superego oraz id (podświadomość)
podświadomość (nieświadomość, id), która kumuluje wszelkie namiętności
i pragnienia, jest głównym czynnikiem konstytuującym człowieka;
uwarunkowana jest przeżyciami z dzieciństwa;
nadświadomość (superego) jest cenzorem, kontroluje dziania ego;
uwarunkowana jest normami społecznymi, obyczajowymi, religijnymi,
kulturowymi i moralnością
sny, marzenia i błędy językowe to oznaki stłumionych przez kulturę
popędów – człowiek bowiem kieruję się w życiu mimowolnie zasadą
przyjemności, której nie może urzeczywistnić w pełni
psychoanaliza jest metodą służącą leczeniu nerwic i psychoz, które
naturalnie pojawią się u każdego człowieka ( ze względu na przeciwstawne
dążenia id i superego)
wg. Freuda kultura to wytwór energii libidalnej poddanej sublimacji
jego filozofia wywarła ogromy wpływ na kulturę i sztukę XX wieku –
często spotykana w malarstwie i w filmie
Szkoły psychologiczne: Carl Gustav
Jung
„Muszę powiedzieć, iż sądzę, że
pewnego dnia w astrologii da się na
pewno odkryć duży kawał wiedzy o
drogach naszych przeczuć; wiedzy,
która dotarła aż na niebo. Wydaje mi
się np., że znaki zodiaku to obrazy
charakteru, tzn. symbole libido, które
przedstawiają typowe właściwości
libido.”
„Łatwiej przeniknąć wszechświat niż
samego siebie.”
„UFO jest rodzącym się archetypem
odpowiadającym zastępom aniołów i
demonów w czasach
przyspieszonego rozwoju i szybkich
zmian społecznych.”
Koncepcja osobowości i indywiduacja
Archetypy:
-
Cienia
Animy/animusa
Wielkiej Matki
Ojca
Starego mędrca
Jaźni
Niewinny i Sierota
Męczennik i wojownik
Wędrowiec i mag
Trickster
Najistotniejsze wiadomości
-
-
-
Jung jest twórcą psychologii głębi (psychologii analitycznej krytykującej
psychoanalizę freudowską)
rdzeniem filozofii Junga jest proces indywiduacji, tj. rozwoju psychicznego
prowadzącego do stawania się „Całością”
osobowość wg Junga składa się z ego, persony, duszy, jaźni i
nieświadomości indywidualnej i zbiorowej, z których dwa ostatnie są
najistotniejsze; znaczące są relacje między nimi występujące
czynnikiem determinującym całą ludzkość są archetypy występującej w
nieświadomości zbiorowej i wpływające na nieświadomość indywidualną,
z których najważniejsze to cień i anima/animus ( męski i żeński
odpowiednik wyobrażenia płci)
jego dogłębna analiza mitu i rozbudowana teoria symboli wywarła
ogromny, porównywalny z freudowskim, wpływ na kulturę
Część II - Egzystencjalizm
Martin Heidegger
„Istota bytu ludzkiego zawarta jest w
jego egzystencji.”
„Byt ku śmierci.”
„Ale dlaczego zajmujemy się ową
nicością? Nicość jest odrzucona
przez naukę i uświęcona jako
nierzeczywista. Nauka nie chce nic
wiedzieć o owym „nic”. Czym jest
nicość? Czy nicość istnieje tylko
dlatego, że istnieje „nie”, tzn.
negacja? Czy też może „nie” i
negacja istnieją tylko dlatego, że
istnieje nicość? My uważamy: nicość
jest prostą negacją całości bytu.
Trwoga ujawnia nicość. To nicość
sama nicoś-ciuje.”
Albert Camus
„Człowiek jest jedynym
stworzeniem, które nie zgadza się
być tym, czym jest.”
„Aby istnieć, człowiek musi się
buntować.”
„Trzeba walczyć w taki czy inny
sposób i nie padać na kolana.”
„Aby wypełnić ludzkie serce,
wystarczy walka prowadząca ku
szczytom. Trzeba sobie wyobrażać
Syzyfa szczęśliwym.”
„Ten świat jest absurdem.”
„Los staje się sprawą ludzką i
określaną przez ludzi.”
Jean-Paul Sartre
„Egzystencjalizm jest humanizmem.”
„Egzystencja wyprzedza esencję.”
„Odrzucanie zasad to także zasada.”
„Człowiek jest skazany na wolność.”
„Piekło to Inni.”
„Myślałem o samobójstwie.
Powstrzymywało mnie tylko to, że
nikt, absolutnie nikt nie wzruszy się
moją śmiercią, że w śmierci będę
jeszcze bardziej samotny niż w
życiu.”
„Zamiarem człowieka XX wieku, jest
stać się bogiem.”