Transcript - MALİYET – HACİM – KARLILIK ANALİZİ -(BAŞABAŞ NOKTASI ANALİZİ- KARA GEÇİŞ ANALİZİ KARA GEÇİŞ NOKTASI - SIFIR KAR NOKTASI ANALİZİ) İşletmenin ileriye yönelik hizmet.

-
MALİYET – HACİM – KARLILIK ANALİZİ
-(BAŞABAŞ NOKTASI ANALİZİ- KARA GEÇİŞ
ANALİZİ KARA GEÇİŞ NOKTASI - SIFIR KAR
NOKTASI ANALİZİ)
İşletmenin ileriye yönelik hizmet ya da mamul
üretimi ile yatırım kararlarında kar planlaması
faaliyet koşullarının belirliliği ve belirsizliğinden
etkilenir.
Kar planlamasına ait veriler; maliyet - iş hacmikar analizi diğer bir deyişle kara geçiş
analizlerinden elde edilir.
BBN analizi;
• İşletmenin tüm faaliyet giderlerini
karşılayacak satış gelirlerini,
• Farklı satış düzeylerindeki faaliyet karını
hesaplamaya
yardımcı olur.
Kara geçiş analizi, bir işletmenin toplam
gelirlerinin, toplam maliyet ve giderlerinin
tamamını karşılamaya başlandığı satış düzeyini
(hasılatını ) belirtir.
Temel olarak değişmez giderler, değişken
giderler,satışlar ve kar arasındaki ilişkilerin
incelenmesinde kullanılan bir analiz tekniğidir.
İşletmenin giderlerinin tamamının değişken
giderlerden oluşması durumunda kara geçiş
noktasının saptanması gerekmez.
-BBN ANALİZİNİN DAYANDIĞI TEMEL
VARSAYIMLAR
1.Toplam maliyet giderleri,değişmez maliyet giderleri ve değişken
maliyet giderleri olarak iki grupta toplanmaktadır,
2.Değişken maliyet giderleri, sunulan hizmet ve üretim miktarına
bağlı olarak aynı oranda değişmekte, birim başına sabit kalmaktadır,
3. Birim satış fiyatı değişmemektedir,
4.Tek tip mal ya da hizmet üretilmekte, birden fazla tip üretim varsa
üretim bileşimi değişmemektedir,
5.İşletmenin izlediği
değişiklikler yoktur,
üretim
ve
fiyat
politikalarında
önemli
6. Maddi duran varlıklar çeşitli üretim hacminde aynı kalmaktadır,
7. Üretim girdilerinden sağlanan verimlilik sabit olmaktadır,
8. Genel fiyat düzeyi kararlıdır,
9. Satışlar ile stoklar arasında tam bir zaman uyumu mevcuttur.
-BBN ANALİZİNİN
-SAĞLADIĞI YARARLAR VE KULLANIM ALANLARI
a) İşletmelerin faaliyetlerini zarardan koruyacak en
düşük hizmet sunumu ve üretim miktarının
bulunması
b)
Yeni yapılacak yatırımlarda en düşük kapasite
kullanım oranının bulunması,
c)
Çeşitli hizmet ve üretim
sermaye gereksinimini ve
saptanması,
d)
Planlanan başabaş noktası ile gerçekleşen başabaş
noktasının karşılaştırılmaları yapılarak uygulanan
yönetim politikalarının değerlendirilmesi,
miktarındaki işletme
birim maliyetlerinin
e) Hizmet ve üretim, yatırım , satış fiyatı, politikaları ile
ilgili kararlara yardımcı olmak,
-BBN ANALİZİNİN
-SAĞLADIĞI YARARLAR VE KULLANIM ALANLARI
f)Satış fiyatındaki , maliyet giderlerinde ve
talep
değişmelerinin kara geçiş noktasına ve toplam kara
etkisinin bulunması,
g)En karlı ürün türlerinin seçilmesi, karlı üretim
birleşimlerinin oluşturulması,
h)En düşük satış fiyatının belirlenmesi,
i)Kar hedeflerine ulaşmak için gerekli olan iş hacminin
saptanması,
j)İşletmenin üretim hacmini artırması durumunda bu
karşılayacak olan satış hacminin belirlenebilmesi
k)Yeni yapılacak yatırımlarda
risk derecesini ve
emniyet marjını göz önünde bulundurarak en düşük
üretim kapasitesinin belirlenmesi,
BBN ANALİZİNİN UNSURLARI
DEĞİŞMEZ GİDERLER: Kısa sürede etkinlik
hacmindeki değişmelere karşın değişmeden
kalan ve katlanılmak zorunda olunan giderlerdir.
Kapasite giderleri olarak da anılan değişmez
giderler belirli bir mamul üretimi için üretim
birimlerinin hazır bulundurulması amacıyla
yapılması gereken mutlak maliyet giderleridir.
Değişmez giderleri üretim sıfır dahi olsa
değişmediği için kapasite kullanım oranının
değişmesi karşısında toplam gider tutarı
değişmemekle birlikte, birim başına düşen payı
azalmaktadır. Bu ise işletmenin kapasite kullanım
oranı arttıkça, atıl durumda bulunan kapasite
maliyetlerinin üretimde kullanılarak verimli
duruma geçmesi anlamına gelmektedir.
BBN ANALİZİNİN UNSURLARI
DEĞİŞKEN GİDERLER: İşletmenin üretimi
miktarına bağlı olarak değişen giderlerdir.
Mevcut
kapasite
büyüklüğünde
üretim
miktarındaki değişmeye bağlı olarak toplam
değişken giderlerin tutarı da değişmektedir.
Ancak, üretim miktarındaki değişme karşısında
birim üretim başına düşen değişken maliyet
payı aynı kalacağı için, değişken maliyet
giderleri birim başına değişken karakter
gösterir.
İşletmelerdeki değişken giderler ; üretim
miktarı arttıkça genel olarak doğrusal biçimde
artarken ve birim mamul başına değişmezken,
birim başına değişken maliyetler aynı doğrusal
değişim özelliğini göstermemektedir.
BBN ANALİZİNİN UNSURLARI
YARI DEĞİŞKEN GİDERLER: İşletmenin belli
üretim düzeyine kadar değişmeyen belli bir
düzeyden sonra artış gösteren giderlerdir.
Yarı değişken giderlerin değişmez kısmı üretim
mevcut olsa da olmasa da katlanılan giderlerdir.
Değişken kısmı üretim arttıkça artan özellik
gösterir.
İşletmelerdeki yarı değişken giderleri;
üretim miktarı arttıkça genel olarak artan ancak
doğrusal biçimde artış göstermeyen giderlerdir.
Bu tür giderlerin değişken kısımları değişken
giderlere , değişmez kısımları da değişmez
giderlere eklenir.
BBN ANALİZİNİN UNSURLARI
TOPLAM GİDERLER: İşletmenin değişmez ve
değişken giderlerinin toplamıdır.
SATIŞ HASILATI: İşletmenin satış birimiyle
birim satış fiyatıyla çarpılması sonucunda
bulunan hasılattır.
ÜRETİM HACMİ: İşletmenin faaliyet düzeyini
belirten miktar ve tutardır.
KATKI PAYI: Birim satış fiyatıyla birim değişken
gider arasındaki farktır.
KATKI PAYI ORANI: Katkı payı tutarının satış
tutarına oranıdır.
BBN ANALİZİNİN UNSURLARI
BBN (BİRİM) =
DEĞİŞMEZ GİDERLER
BİRİM SATIŞ FİYATI – BİRİM DEĞİŞKEN
GİDER
DEĞİŞMEZ GİDERLER
BBN (TUTAR) =
BİRİM DEĞİŞKEN GİDER
1-
BİRİM SATIŞ FİYATI
VEYA
BBN ANALİZİNİN UNSURLARI
KATKI PAYI = BİRİM SATIŞ FİYATI- BİRİM DEĞİŞKEN GİDER
BBN (BİRİM) = DEĞİŞMEZ GİDERLER / KATKI PAYI
KATKI PAYI ORANI = BİRİM KATKI PAYI / BİRİM SATIŞ FİYATI
BBN (TUTAR) = DEĞİŞMEZ GİDERLER / KATKI PAYI ORANI
BBN ANALİZİNİN UNSURLARI
DEĞİŞKEN GİDER ORANI =
BİRİM DEĞİŞKEN GİDER
BİRİM SATIŞ FİYATI
HER TÜRÜN SATIŞ TAHMİNİ
SATIŞ HACMİ ORANI =
TOPLAM SATIŞ TUTARI
DEĞİŞKEN GİDER SATIŞ TUTARI =
DEĞİŞKEN GİDER ORANI * SATIŞ HACMİ ORANI
ORTALAMA BİRİM KATKI PAYI =
BİRİM KATKI PAYI * SATIŞ HACMİ ORANI
BBN ANALİZİNİN UNSURLARI
TOPLAM SATIŞLAR –BBN(TUTAR)
GÜVENLİK MARJI =
TOPLAM SATIŞLAR
TOPLAM SATIŞLAR –DEĞİŞKEN
GİDERLER
NET GÜVENLİK MARJI =
TOPLAM SATIŞLAR
KARLILIK ORANI=
GÜVENLİK MARJI * NET GÜVENLİK MARJI
KAPASİTE KULLANIM ORANI =
BBN BİRİMİ / YILLIK ÜRETİM KAPASİTESİ
KARA GEÇİŞ ANALİZİ SEÇENEKLERİ
Kara geçiş analizleri;
• Tek üründe ekonomik başabaş noktası için
• Belirlenmiş satış biriminde güvenlik marjı ve karlılık
oranı için
• Amaçlanan kara ulaşmak için
 Özkaynağın belli bir yüzdesi olarak
 Satışların belli bir yüzdesi olarak
• Faiz giderleri dahil olarak
• Stok değişmelerine göre
• Fiyat değişmelerinin etkisine göre
 Birim satış fiyatındaki değişmelerinin etkisine göre,
 Değişmez giderlerdeki değişmelerin etkisine göre,
 Değişken giderlerdeki değişmelerin etkisine göre,
• Nakit harcamalarına göre,
• Diğer gelir ve giderlere göre,
• Birden fazla ürün veya hizmet için
yapılarak başabaş noktalarının hesaplanması yapılacaktır..
EKONOMİK KARA GEÇİŞ NOKTASI
Bir işletmenin toplam değişmez giderleri 3.000 YTL,
birim değişken gider 4 YTL ve satış fiyatı 6
YTL’dır.İşletmenin yıllık üretim kapasitesi 5.000
adettir. İşletmenin ekonomik başabaş noktasını
hesaplayınız.
TOPLAM SATIŞLAR = TOPLAM GİDERLER
S.F * B
= D.G.* B + DM G.
BBN ( Birimi) = 6B = 4B + 3.000
2B =3.000 = 1.500 Birim
Kapasite Kullanım Oranı = BBN Birimi/ Yıllık
Kapasite
Kapasite Kullanım Oranı = 1.500/ 5000 =%30
BBN ( Satış Tutarı) = BBN ( Birimi) *S.F.
BBN ( Satış Tutarı) = 1.500 * 6 =9.000 YTL
EKONOMİK KARA GEÇİŞ NOKTASI
BBN ( Birimi) = DEĞİŞMEZ GİDERLER / KATKI PAYI
BBN ( Birimi) = 3.000/ (6 – 4) =
BBN ( Birimi) = 1.500 Birim
Kapasite Kullanım Oranı = BBN Birimi/ Yıllık
Kapasite
Kapasite Kullanım Oranı = 1.500/ 5000 =%30
BBN ( Satış Tutarı) = DEĞİŞMEZ GİDERLER / KATKI PAYI
ORANI
BBN ( Satış Tutarı) = 3.000 / (2 / 6)
BBN ( Satış Tutarı) = 9.000 YTL
BELİRLENMİŞ SATIŞ BİRİMİNDE GÜVENLİK
MARJI VE KARLILIK ORANI
Bir işletmenin toplam değişmez giderleri 3.000 YTL, birim
değişken maliyet 4.000 YTL ve satış fiyatı 6 YTL’dır.İşletmenin
yıllık üretim kapasitesi 5.000 adettir. İşletme 2.500 birim satış
yaptığında güvenlik marjı ve karlılık oranını hesaplayınız.
hesaplayınız.
SATIŞ TUTARI = 2.500* 6 = 15.000 YTL
15.000 – 9.000.
GÜVENLİK MARJI =
=
0,60
15.000
DEĞİŞKEN GİDERLER =
2.500 * 4. = 10.000
15.000 – 10.000
NET GÜVENLİK MARJI =
= 0,34
15.000
KARLILIK ORANI = 0.60 * 0.34 =0.26
AMAÇLANAN KARAKar
ULAŞMAK
hedefleri;
•Öz kaynağın belli
bir yüzdesi veya
Sabit bir kar tutarı
•Satış tutarının belli
bir yüzdesi
VERİLER
• Öz kaynak 5.000 YTL
• KVYK
2.000 YTL
• UVYK
3 .000 YTL
• KVYK Kredi maliyeti 0,40
• UVYK Kredi maliyeti 0,20 olarak belirlenir
• Değişmez Giderler 3.000 YTL
• Değişken Giderler 4 YTL/Birim
• Satış Fiyatı
6 YTL/Birim
• Vergi Oranı 0, 20
•Üretim Kapasitesi 5.000 Birim / Yıl
• Öz kaynak üzerinden 0,20 kar
beklentisi
•Satışlar üzerinden 0,10 kar beklentisi
ÖZ KAYNAĞIN BELLİ BİR YÜZDESİ VEYA
SABİT BİR KAR TUTARI
Beklenen Net Kar = Öz Kaynak * Beklenen Karlılık Oranı
Beklenen Net Kar = 5.000 * 0.20 =1.000YTL
Beklenen Net Kar
Vergiden Önceki Kar Hedefi =
1 - Vergi Oranı
Vergiden Önceki Kar Hedefi =
1.000.
1- 0.20
=
1.250.YTL
BBN ( Birimi) = (DMG+ VÖK) /KATKI PAYI
BBN( Birimi) = 3.000. +1.250. /2
BBN( Birimi)= 2.125 Birim
Kapasite Kullanım Oranı = BBN Birimi/ Yıllık Kapasite
Kapasite Kullanım Oranı = 2. 125/ 5000 =%42.5
BBN ( Satış Tutarı) = (DMG+ VÖK) /KATKI PAYI ORANI
BBN ( Satış Tutarı)= 3.000 +1.250 /0.34
BBN ( Satış Tutarı)= =12.750 YTL
SATIŞ TUTARININ BELLİ BİR YÜZDESİ
İşletme satışlarını %10 düzeyinde kar elde etmeyi
amaçlamaktadır. Bu düzeyde başabaş noktasını
hesaplayınız.
DM G
BBN ( Satış Tutarı) =
(K.O - SKO)
BBN ( Satış Tutarı) =
3.000.
= 13.043
(0.33 - 0.10)
Y TL
BBN ( Birim) = BBN ( Satış Tutarı) /S.F.
13.043 / 6 = 2.174
Birim
Kapasite Kullanım Oranı = BBN Birimi/ Yıllık Kapasite
Kapasite Kullanım Oranı = 2.174/ 5000 =
% 43,48
FAİZ GİDERLERİ DAHİL KARA GEÇİŞ
İşletme 1.400YTL faiz ödeyecektir. Bu düzeyde başabaş
noktasını hesaplayınız.
BBN ( Birimi) = (DM G.+ F) / KATKI PAYI
( 3.000+1.400) /2
BBN ( Birimi) = 2.200
Birim
Kapasite Kullanım Oranı = BBN Birimi/ Yıllık
Kapasite
Kapasite Kullanım Oranı = 2.200/ 5000 =%44
BBN ( Satış Tutarı) = BBN ( Birimi) *S.F.
BBN ( Satış Tutarı) = 2.200 * 6 = 13.200 YTL
DİĞER GELİR VE GİDERLERİN
KARA GEÇİŞ ANALİZİNE ETKİSİ
Bir işletmenin diğer olağan gelirleri 800 YTL, diğer olağan
giderleri 200 YTL, Birim değişken gideri 20 YTL, satış fiyatı
30 YTL’dır. İşletmenin yıllık üretim kapasitesi 1.000 adettir.
İşletmenin ekonomik başabaş noktasını hesaplayınız.
Diğer gelirler diğer giderleri aşıyorsa aradaki olumlu fark
değişmez giderlerden indirilmelidir
.
3.000 - (800 -200 )
=
BBN (YTL) =
7. 059 YTL
20
130
BBN ( Birim) = 7. 059 / 30 = 236
BİRİM
Kapasite Kullanım Oranı = 236 / 1.000 = %
23,60
DİĞER GELİR VE GİDERLERİN
KARA GEÇİŞ ANALİZİNE ETKİSİ
Bir işletmenin diğer olağan gelirleri 400 YTL, diğer olağan
giderleri 700 YTL, Birim değişken gideri 20 YTL, satış fiyatı 30
YTL’dır. İşletmenin yıllık üretim kapasitesi 1.000 adettir.
İşletmenin ekonomik başabaş noktasını hesaplayınız.
Diğer giderler diğer gelirleri aşıyorsa aradaki olumsuz fark
değişmez giderlere eklenmelidir.
3.000 - (400 - 700 )
BBN (TL) =
20
130
= 9.706YTL
BBN ( Birim) = 9.706 / 30
= 324 BİRİM
Kapasite Kullanım Oranı = 324 / 1000 = %32,40
BİRDEN FAZLA ÜRÜN VEYA HİZMET
ÜRETİMİNDE KARA GEÇİŞ
VERİLER
• Satış Tahmini (YTL) 21.000 YTL
• A Ürünü
9.000 YTL
• B Ürünü
12 .000 YTL
• Satış Tahmini (Birim) 15.000 Birim
• A Ürünü
9.000 Birim
• B Ürünü
6.000 Birim
• Değişmez Giderler 4 .000 YTL
• A Ürünü 2.500YTL
• B Ürünü 1.500.YTL
• Değişken Giderler 6 .000 YTL
• A Ürünü 4.000YTL
• B Ürünü 2.000.YTL
•Kar Tahmini 4 .000 YTL
• A Ürünü 2.500YTL
• B Ürünü 1.500.YTL
Değişken Giderler Oranı
“A”
“B”
4.000 / 9.000 = 0,44
2.000 / 12.000 = 0,17
Satış Tutarları Oranları
“A”
“B”
9.000 / 21.000 = 0,43
12.000 / 21..000 = 0,57
TOPLAM SATIŞ HASILATI
21.000 YTL
KARA GEÇİŞ NOKTASI
BBN ( SATIŞ HASILATI) =
TOPLAM DEĞİŞMEZ GİDERLER
1 - [ (“A”D.G.O* ”A”.S.O) + (“B”D.G.O* ”B”.S.O)]
4.000.
BBN ( SATIŞ HASILATI) =
1 - [ (0.43*0.44) + (0.17 *0.57)]
= 5.604
YTL
KARA GEÇİŞ NOKTASINDA HER ÜRÜNÜN
SATIŞ TUTARLARI
“A” ÜRÜNÜ SATIŞ TUTARI = 5.604 *0,43= 2.410 YTL
“B” ÜRÜNÜ SATIŞ TUTARI = 5.604 *0,57 = 3.194 YTL
5.604 YTL
HER ÜRÜNÜN BİRİM SATIŞ FİYATI
NASIL HESAPLANIR?
ÜRÜN BİRİM SATIŞ FİYATI = SATIŞ TUTARI/ SATIŞ BİRİMİ
1 YTL
= 2 YTL
“A” ÜRÜNÜ BİRİM SATIŞ FİYATI = 9.000 / 9.000 =
“B” ÜRÜNÜ BİRİM SATIŞ FİYATI= 12.000 / 6.000
KARA GEÇİŞ NOKTASINDA HER
ÜRÜNDEN KAÇ BİRİM SATILMALIDIR?
ÜRÜN SATIŞ BİRİMİ=SATIŞ TUTARI/ BİRİM SATIŞ FİYATI
“A” ÜRÜNÜ SATIŞ BİRİMİ = 2.410 / 1 =
2.410 BİRİM
“B” ÜRÜNÜ SATIŞ BİRİMİ = 3.194 / 2 =
1.597 BİRİM