نقش فعاالن حاکمیت شرکتی در پیش گیری و کشف تقلب گزارش های مالی دکتر ذبیح اله رضایی PhD, CPA, CMA, CIA, CFE, CGFM, CSOXP,

Download Report

Transcript نقش فعاالن حاکمیت شرکتی در پیش گیری و کشف تقلب گزارش های مالی دکتر ذبیح اله رضایی PhD, CPA, CMA, CIA, CFE, CGFM, CSOXP,

‫نقش فعاالن حاکمیت شرکتی در پیش گیری و کشف تقلب گزارش های‬
‫مالی‬
‫دکتر ذبیح اله رضایی‬
‫‪PhD, CPA, CMA, CIA, CFE,‬‬
‫‪CGFM, CSOXP, CGOVP ,‬‬
‫‪،CGRCP‬‬
‫دارنده ی کرس ی بهبود تامسون هیل‪ ،‬و‬
‫پروفسور حسابداری‪،‬‬
‫دانشگاه ممفیس‬
‫تقلب صورت های مالی‪:‬‬
‫پیش‌گیری و کشف‬
‫بررس ی در ژورنال اکونتانس ی‪ ،‬دسامبر ‪،2002‬صص ‪-89‬‬
‫‪:90‬‬
‫”تقلب صورت های مالی مرجع خوبی برای درک تعدادی‬
‫از مشکالت فعلی گزارشگری مالی شرکتی و کسب‬
‫اطمینان از صحت صورت های مالی است“‬
‫بررس ی در حسابرس ی داخلی می‪/‬ژوئن ‪ ،2002‬صص‪-46‬‬
‫‪:47‬‬
‫‪by Zabihollah Rezaee,‬‬
‫& ‪published by John Wiley‬‬
‫‪Sons, March 2002‬‬
‫این مرجع حرفه ای متنی است که مطالعه ی آن برای‬
‫ً‬
‫تمام حسابرسان داخلی شدیدا توصیه می شود و باید در‬
‫تمام کتابخانه های حسابرس ی داخلی قرار گیرد و در‬
‫برنامه های حسابرسان داخلی لحاظ شود‪ ،‬این کتاب‬
‫ً‬
‫و‬
‫حتما سریعا وارد فهرست پرفر ش ترین ها قرار خواهد‬
‫گرفت‪.‬‬
‫حاکمیت شرکتی پس از ساکس‪ :‬مقررات‪ ،‬الزامات‪ ،‬و فرایندهای یکپارچه‬
‫لین ترنر این چنین می نویسد‪” ،‬این کتاب به شکل مناسبی تمام مباحث مفید‬
‫مشکالت مدرن و نوظهور پیش روی افراد درگیر در حاکمیت شرکتی را مطرح می‬
‫کند که عبارتند از موارد موجود در وظیفه ی نظارت و همچنین موارد موجود در‬
‫حوزه ی در حال رشد سازمان های ‪ .NGO‬و همچنین بینش ی بین املللی به‬
‫صفحات خود می افزاید که بی شک در دنیای امروزین که بزرگترین‬
‫سرمایهگذاران امروزین و تیم های مدیریای و مدیران از کشورهای متعدد در‬
‫سراسر دنیار گرد هم می آیند مفید و مهم خواهد بود‪“ .‬‬
‫مایکل مک کاولی‪ ،‬مدیر حاکمیت شرکتی هیات ایالتی مدیریت فلوریدا این چنین‬
‫می نویسد‪” :‬این کتاب‪ ،‬یکی از جامع ترین رسیدگی های در دسترس را پیش رو‬
‫قرار می دهد‪ .‬دکتر رضایی به مروری عمیق و کامل دامنه ی حاکمیت شرکتی‬
‫دست می یابد و دورنمایی روشن برای یک رهبر در اختیار قرار می دهد‪ .‬توصیف‬
‫منظم وی رهنمودی عملی برای هر سرمایه گذار عالقمند له نقش حاکمیت‬
‫شرکتی در بازارهای سرمایه ارائه می کند‪ .‬کتابی عالی است‪“ .‬‬
‫‪by Zabihollah Rezaee,‬‬
‫& ‪published by John Wiley‬‬
‫‪Sons, 2007‬‬
‫مقدمه‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫وجود و دوام تقلب صورت های مالی (‪ )FSF‬عامل منتج به بحران مالی اخیر بوده‬
‫است و به فروپاش ی اخیر اقتصاد جهانی منتهی شده است‪.‬‬
‫موارد ‪ FSF‬پرشمار نگرانی های جدی درباره ی موارد زیر ایجاد کرده است ‪ )1‬نقش‬
‫حاکمی شرکتی شامل هیات مدیره و کمیته ی حسابرس ی در پیش گیری و کشف‬
‫‪FSF‬؛ ‪ )2‬درستکاری‪ ،‬صالحیت و ارزش های اخالقی تیم مدیریت ارشد این شرکت‬
‫ها‪ ،‬خصوصا زمانی که مدیران عامل و مدیران مالی مورد اتهام دفترسازی قرار می‬
‫گیرند‪.‬‬
‫حاکمیت شرکتی اثربخش نقش با اهمیتی در مقابله با این بحران ها ایفا می کند‪.‬‬
‫حاکمیت شرکتی از یک رویه ی رعایتی به یک ضرورت راهبردی تجاری‪ ،‬پایمندی‬
‫تجاری و مسئولیت اجتماعی تبدیل شده است‪.‬‬
‫قانون اصالحات مالی ‪( 2010‬قانون دود فرانک) حاکمیت شرکتی را وارد صحنه ی‬
‫مرکزی پاسخگویی شرکتی‪ ،‬الزامات مقرراتی و تقاضای سرمایه گذاران ساخته است‪.‬‬
‫هدف‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫بحث بر سر تقلب صورت های مالی و اثرات آن بر گیقیت گزارش های مالی‪.‬‬
‫توصیف ترفندهای تقلب صورت های مالی‪.‬‬
‫ارائه ی وظایف حاکمیت شرکتی‪.‬‬
‫بررس ی اینکه چگونه یک رویه ی حاکمیت شرکتی اثربخش می تواند از ‪FSF‬‬
‫پیشگیری و آنرا کشف کند‪.‬‬
‫اجرای تحقیقی از نمونه ای از دانشجویان مدیریت اجرایی و بدست آوردن‬
‫بینش های آنها در بارهی دستور العمل ها‪ ،‬رویه ها و رویکرد های تمام فعاالن‬
‫درگیر درحاکمیت شرکتی‪ .‬آزمون دستورالعمل ها و رویه های صد تقلب‬
‫سردمداران شرکتی شامل هیات مدیره‪ ،‬مدیریت‪ ،‬حسابرسان داخلی و‬
‫حسابرسان مستقل‪.‬‬
‫تاریخچه ی مختصر رسیدکی به تقلب‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫‪6‬‬
‫‪ –1900‬کشف تقلب هدف اولیه ی حسابرس ی بوده است‪.‬‬
‫‪ –1940‬کشف تقلب به عنوان مسئولیتی درنظر گرفته می شد که‬
‫مفروض نبود‪.‬‬
‫ً‬
‫‪ –1960‬حسابرسان مسئولیت کشف تقلب را که طبیعتا در رسیدگی های‬
‫اجرا شده طبق ‪ GAAS‬تحت پوشش قرار نمی گرفت را پذیرفتند‪.‬‬
‫‪ –1980‬حسابرسان مسئولیت جستجو برای تقلب هایی که ممکن است‬
‫اثر قابل توجهی بر صورت های مالی داشته باشند را آغاز کردند‪.‬‬
‫‪ –1997‬استاندارد حسابرس ی شماره ‪82‬؛ ‪ –2002‬استاندارد حسابرس ی‬
‫شماره ‪99‬‬
‫انواع تقلب‬
‫تقلب صورت های مالی‬
‫کژنمایی حقایق با اهمیت‬
‫کژنمایی دارایی ها‬
‫پنهان سازی حقایق با اهمیت‬
‫تقلب مدیریت‬
‫اقدامات غیرقانونی‬
‫رشوه خواری‬
‫تضاد منافع‬
‫اختالص دارایی ها یا اموال‬
‫تقلب‬
‫نقض وظیفه ی امانت داری‬
‫سرقت اسرار معامالتی دارایی های فکری‬
‫اقدامات غیرقانونی‬
‫تقلب کارمندان‬
‫چرا افراد مرتکب تقلب می شوند‬
‫مطالعات نشان می دهند که کارمندان در صورت وجود ‪ 4‬شرط زیر مرتکب تقلب‬
‫می شوند‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫‪8‬‬
‫فشار نیازهای مالی‬
‫فرصت‬
‫توجیه منطقی‬
‫فقدان اصول اخالقی‬
‫فرمول اختالس‬
‫‪+‬‬
‫انگیزه‬
‫‪+‬‬
‫=‬
‫فرصت‬
‫منطق تراش ی‬
‫جرم (تقلب)‬
‫‪9‬‬
‫شرح حال مرتکبان تقلب‬
‫مرتکب تقلب با احتمال زیاد عضو معمولی اجتماع است‪ :‬باهوش‪ ،‬مورد احترام‪ ،‬و‬
‫هرگز مشکوک به نادرستکاری نشده است‪.‬‬
‫نه آنچه نوعا مجوم می پندارید‪.‬‬
‫با احتمال کمتر شبیه این است‪:‬‬
‫• مطلقه‬
‫• الکلی‬
‫• دارای خالکوبی‬
‫‪10‬‬
‫با احتمال بیشتر شبیه این است‪:‬‬
‫• مونث‬
‫• متاهل‬
‫• مذهبی‬
‫• مسن تر‬
‫• سنگین تر‬
‫• دارای فرزند‬
‫• دارای تحصیالت بیشتر‬
‫• هرگز بازداشت نشده است‬
‫• اعتماد به نفس باالیی دارد‬
‫• جذب باالیی دارد‬
‫تقلب صورت های مالی‬
‫• تعریف– کژنمایی یا حذف مقادیر یا افشای عمدی صورت های مالی به‬
‫منظور گمراه کردن استفاده کنندگان صورت های مالی‪ ،‬خصوصا سرمایه‬
‫گذاران و اعتبار دهندگان‪.‬‬
‫• تقلب صورت های مالی تبدیل به پدیده ای روزمره شده است‪ .‬گزارش های‬
‫مطبوعات مسئولیت و درستکاری شرکت های عمده ای از قبیل لوسنت‪،‬‬
‫زیراکس‪ ،‬رایت اید‪ ،‬ویست منیجمنت‪ ،‬مایکرواستراتژی‪ ،‬نالج ویر‪ ،‬سانبیم‪،‬‬
‫سندنت‪ ،‬و تری زی بست‪ ،‬انرون‪ ،‬ورلدکام‪ ،‬کیو وست‪ ،‬مدآف‪ ،‬استیام‪،‬‬
‫استنفورد فاینانشیال‪ ،‬و پارمالت را به چالش کشیده اند‪.‬‬
‫‪11‬‬
‫‪High-Profile Financial statement Fraud‬‬
‫مبنای تقلب‬
‫مثال قدیمیتر‬
‫درآمدهای ساختگی‪ ،‬مستندسازی جعل و سرقت فور زی بست‬
‫دارایی های شرکت‬
‫سال‬
‫مثال جدیدتر‬
‫‪ 1987‬انرون‬
‫سال‬
‫‪2001‬‬
‫استفاده شخصی از دارایی ها‪ ،‬مستندسازی‬
‫ساختگی و تقلب صورت های مالی‬
‫فارمور‬
‫‪1992‬‬
‫آدلفیا‬
‫‪2001‬‬
‫سرمایه ای کردن هزینه در میان سایر موارد‬
‫مدیریت اتالف‬
‫‪1997‬‬
‫ورلدکام‬
‫‪2002‬‬
‫سوء استفاده از استانداردهای حسابداری‬
‫بحران پس اندار و وام‬
‫‪1982‬‬
‫تاریخ کذاری با‬
‫تاخیر سهام‬
‫‪2006‬‬
‫طبقه بندی تقلب صورت های مالی‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫گزارشگری مالی متقلبانه مانند شناخت نامناسب درآمد‪ ،‬بیشنمایی دارایی ها و کم نمایی‬
‫بدهی ها‬
‫غصب دارایی ها شامل سرقت‪ ،‬اختالس‪ ،‬تقلب حقوق و دستمزد‪ ،‬جعل‪ ،‬تقلب حق امتیاز‬
‫و تقلب خرید‬
‫درآمدها یا دارایی های کسب شده از طریق اقدامات متقلبانه یا غیرقانونی از قبیل رویه‬
‫های فروش گمراه کننده‪ ،‬درآمدهای تسریع شده‪ ،‬درآمدهای کذب‪ ،‬و ارسال صورتحساب‬
‫های بیش از واقع برای مشتریان‪.‬‬
‫هزینه ها یا بدهی های تحمل شده از طریق اقدامات متقلبانه یا غیرقانونی از قبی‬
‫درصدگیری و رشوه خواری‪.‬‬
‫سایر رفتارهای سوء از قبیل تضاد منافع‪ ،‬معامله کردن با اطالعات نهانی‪ ،‬تبعیض‪ ،‬نقض‬
‫قوانن زیست محیطی‪ ،‬رویه های ضد تراست‪ ،‬و سرقت اسرار معامالتی رقبا‪.‬‬
‫نشانه های تقلب صورت های مالی‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫تخریب مستمر کیفیت و مقدار سود‬
‫ناکافی بودن وجوه نقد‬
‫بیش نمایی موجودی کاال‬
‫ً‬
‫حسابداری شدیدا متهورانه‬
‫مدیریت کوتاه مدت گرا‬
‫شناخت نامناسب درآمد‬
‫بیش نمایی دارایی ها‬
‫درآمد ساختگی از مشتریان‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫فاکتور های ارسالی به شرکت های قالبی‬
‫فاکتورهای قالبی (سایر مستندسازی ها) به مشتریان واقعی‬
‫ارسال کاال به مشتریان بدون دریافت سفارش‬
‫ارسال کاال به غیرمشتریان (محل انبار)‬
‫ثبت وصول حساب های دریافتنی به عنوان درآمد‬
‫ثبت سپرده ها به عنوان درآمد‬
‫ثبت باز پس دادن وجوه به عنوان درآمد‬
‫معامالت چرخش ی کاال ها‬
‫پول شویی‬
‫شناخت زودهنگام درآمد‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫ارسال کاال از طریق واحد توزیع و فروش بیشتر از ظرفیت این واحد‬
‫بازنگهداشتن دفاتر به منظور ثبت ارسال کاال به مشتریان بعد از انتهای دوره‬
‫”صورتحساب کردن کاال و نگهداشتن آن“‪ -‬ثبت درآمد قبل از ارسال کاال‬
‫ثبت فروش هایی که به وقایعی در آینده وابسته هستند (مثال تامین مالی مشتری‪ ،‬کاالهای امانی‪ ،‬حق بازگشت‪،‬‬
‫بازگشت تعهد شده‪ ،‬و تضمین عملکرد کاال)‬
‫ثبت درآمد در زمانی که تعهد خدمات آتی به مشتریان وجود دارد‪.‬‬
‫ثبت درآمد در زمانی که عدم قطعیت قابل توجه درباره ی توانایی در وصول دریافتنی ها وجود دارد‪.‬‬
‫پیش فاکتور کردن کار در جریان‬
‫ثبت ارسال بخش ی از کاال به عنوان ارسال تمام کاال‬
‫بیش برآورد درصد تکمیل کار‬
‫ثبت درامد قراردادهای بلندمدت بر مبنای صورت حساب های ارسالی‬
‫درآمدهای بیش نمایی شده‬
‫• شکست در ثبت تخفیف فروش و تخفیفات نقدی‬
‫• شکست در ثبت برگشت و ذخایر فروش‬
‫درآمدهای کم نمایی شده‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫نقدبرداری‬
‫فروش های ثبت نشده‬
‫فروش های کم نمایی شده‬
‫تاخیر در درآمد فروش‬
‫هزینه ها‬
‫• سرمایه ای کردن هزینه ها‬
‫• هزینه های کم نمایی شده ناش ی از ترفندهای تقلب مرتبط با دارایی ها و بدهی‬
‫ها‬
‫اجزای تقلب‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫بازنمایی کذب واقعیت با اهمیت‬
‫دانش از اینکه بازنمایی با در نظر گرفتن حقیقت‪ ،‬کذب یا بی دقتی است‬
‫(تعمد در کار است)‬
‫اتکای قربانی بر بازنمایی نادرست‬
‫آسیب مالی تحمل می شود (به مرتکب تقلب نفع می رسد)‬
‫عمل فوق تعمدی بوده است‪.‬‬
‫ترفندهای تقلب صورت های مالی‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫تقلب‪ ،‬تغییر یا دستکاری سوابق با اهمیت مالی‪ ،‬مدارک پشتیبان یا معامالت تجاری‪.‬‬
‫حذف یا بازنمایی نادرست تعمدی وقایع‪ ،‬معامالت‪ ،‬حساب ها یا سایر اطالعات با اهمیت که‬
‫صورت های مالی از آنها تهیه می شود‪.‬‬
‫کاربرد نادرست تعمدی اصول‪ ،‬دستورالعمل ها‪ ،‬و رویه های حسابداری مورد استفاده برای‬
‫اندازه گیری‪ ،‬شناخت‪ ،‬گزارشگری و افشای وقایع اقتصادی و معامالت تجاری‪.‬‬
‫حذف تعمدی افشا یا بازنمایی افشای تعمدی ناکافی در ارتباط با اصول و دستورالعمل های‬
‫حسابداری و مقادیر مالی مربوطه‪.‬‬
‫شکل متداول تقلب صورت های مالی‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫فقدان شفافیت و افشای مرتبط با محصوالت پیچیده ی مالی‪ ،‬شامل وام های اعطا شده غیر بهینه‪ ،‬تامین مالی ساختاردهی‬
‫شده‪ ،‬معامالت زیر خطی‪ ،‬و مشتقات اعتباری‪.‬‬
‫فقدان پاسخگویی‪ ،‬در شرایطی که شرکت های مالی از طریق سیستم بازار یا مقررات گذاران پاسخگو نشده اند‪.‬‬
‫فقدان حاکمیت و نظارت توسط افرادی که مسئول حاکمیت شرکتی‪ ،‬گزارشگری مالی‪ ،‬فعالیت های حسابرس ی و مدیریت ریسک‬
‫هستند‪.‬‬
‫فقدان مشارکت اثربخش مسدوالن از قبیل هیات مدیره‪ ،‬مشاوره ی حقوقی‪ ،‬و حسابرسان داخلی و مستقل‪.‬‬
‫فقدان تجزیه و تحلیل اثربخش موسسات رتبه بندی اعتباری‬
‫تضاد منافع و تضاد انگیزه ها در مدیران شرکتی‪ ،‬نمایندگان و حسابرسان منتهی به بیشینه کردن منافع خود به هزینه ی‬
‫سرمایه گذاران‬
‫فرصت برای مشارکت در دستکاری سود و تمرکز بر عملکرد کوتاه مدت‬
‫ساختار انگیزش ی متاثر از حق الزحمه ها و فرایندی که به عملکرد کوتاه مدت به جای عملکرد پایدار متصل است‪.‬‬
‫محیط مقرراتی سهل که با تالش مقررات گذاران برای پیروی از فرایندهای مقرراتی اصول محور استفاده شده در دیگر‬
‫کشورها‬
‫پیامدهای تقلب صورت های مالی‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫به کیفیت و درستی فرایند گزارشگری مالی آسیب وارد می کند‪.‬‬
‫صالحیت و بی طرفی حرفه ی حسابرس ی‪ ،‬خصوصا حسابرسان و موسسات حسابرس ی را به خطر می اندازد‪.‬‬
‫اعتماد بازارهای سرمایه و فعاالن بازار را به اتکا پذیری اطالعات مالی کاهش می دهد‪.‬‬
‫کارایی بازار سرمایه را کمتر می کند‪.‬‬
‫تاثیر معکوس ی بر رشد و رونق اقتصاد ملی می گذارد‪.‬‬
‫می تواند منجر به هزینه های دعاوی قانونی نگفتی شود‪.‬‬
‫شغل افراد درگیر در تقلب صورت های مالی را به خطر می اندازد‪ ،‬از قبیل منع مدیران اجرایی از عضویت در هیات مدیره ی تمام‬
‫شرکت های سهامی عام یامنع حسابرسان از اعمال حسابداری بخش عمومی‪.‬‬
‫به ورشکستگی یا زیان های اقتصادی هنگفت شرکت هایی منتهی می شود که در تقلب صورت های مالی مشارکت داشته اند‪.‬‬
‫مداخله ی مقرراتی زیاد را تشویق می کند‬
‫به ویرانی عملیات و عملکرد متداول تمام شرکت های قرار گرفته تحت پیگرد منتهی می شود‪.‬‬
‫مسئولیت های حسابرسان و بازرسان‬
‫•‬
‫حسابرسان مستقل‬
‫–‬
‫‪ SAS‬شماره ی ‪ :99‬لحاظ کردن تقلب در حسابرس ی صورت های مالی‬
‫•‬
‫•‬
‫حسابرس ی را برنامه ریزی کنید که اطمینان بخش ی معقولی از کشف تقلبی ارائه کند که ممکن است اثر با اهمیتی بر صورت های مالی داشته باشد‪.‬‬
‫رویه های مرتبط با تقلب را اجرا کنید‪.‬‬
‫– ‪ SAS‬شماره ی ‪ :54‬اقدامات غیرقانونی‬
‫• تمرکز عمده بر اقدامات غیرقانونی ای است که اثر مستقیم دارند‪.‬‬
‫•‬
‫– ‪ SAS‬شماره ی ‪ :61‬اطالع رسانی به کمیته ی حسابرس ی‬
‫حسابرسان داخلی‬
‫– ‪ SIAS‬شماره ی ‪ :3‬بازداری‪ ،‬کشف‪ ،‬رسیدگی و گزارشگری تقلب‬
‫•‬
‫حسابرسان دولتی‬
‫•‬
‫بازرسان رسمی تقلب‬
‫– تمرکز بر قوانین و مقررات (رعایت)‪ ،‬طراحی حسابرس ی به منظور کشف سوء استفاده و اقدامات غیرقانونی‪ ،‬گزارشگری به‬
‫مقامات مناسب‬
‫– تخصیص ها با اعالم مبتنی بر شواهد صورت گیرند (علت احتمالی)‬
‫‪24‬‬
‫مسئولیت حسابرسان برای کشف تقلب‬
‫• ‪ GAAS‬بین مسئولیت حسابرسان در جستجوی خطاها با تقلب ها تمایزی‬
‫قائل نمی شود‪.‬‬
‫• بر مبنای ‪ SAS‬شماره ی ‪ ،99‬حسابرسان باید به شکل خاص ریسک‬
‫تحریف با اهمیت بدلیل تقلب را ارزیابی کنند‪.‬‬
‫‪25‬‬
‫ارزیابی ریسک تقلب‬
‫• فشار یا انگیزه برای ارتکاب تقلب‬
‫– سود مالی مستقیم‪ ،‬از قبیل غصب دارایی ها یا نگهداشتن کار‬
‫– سود مالی غیرمستقیم از قبیل افزایش در قیمت سهام‬
‫• فرصت موجود برای ارتکاب تقلب‬
‫– آیا می توان بدون کشف شدن مرتکب تقلب شد‪.‬‬
‫‪26‬‬
‫غصب دارایی ها‬
‫عوامل ریسک‬
‫• تردیدپذیری دارایی ها برای غصب شدن‬
‫• ارتباطات یا فشار مشتریان‬
‫• نقص در کنترل های داخلی‬
‫‪27‬‬
‫عالمت های خطر‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫‪28‬‬
‫فشار مالی شخص ی‬
‫نابکاری (دارو‪ ،‬الکل‪ ،‬قمار)‬
‫سبک زندگی پر خرج‬
‫نارضایتی واقعی یا خیالی از شرکت‬
‫اشخاص وابسته‬
‫استرس افزایش یافته‬
‫فشار داخلی‬
‫تقلب ها چگونه واقع می شوند‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫‪29‬‬
‫کنترل های داخلی ضعیف‬
‫زیر پا گذاشتن کنترل های داخلی توسط مدیریت‬
‫همدستی کارمندان با اشخاص وابسته‬
‫همدستی مدیریت یا کارمندان‬
‫فقدان کنترل بر مدیریت‬
‫فقدان دستورالعمل اخالقی شرکت یا ضعف آن‬
‫دالیلی که حسابرسان در کشف تقلب ناتوان می مانند‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫‪30‬‬
‫اتکای بیش از حد بر نمایندگان مشتریان‬
‫فقدان آگاهی یا ناتوانی در شناخت موردی که یک وضعیت مشاهده شده‬
‫ممکن است نشانه ای از تقلب عمده باشد‬
‫فقدان تجربه‬
‫ارتباطات فردی با مشتریان‬
‫لحاظ کردن ریسک تقلب (‪ SAS‬شماره ‪)99‬‬
‫‪.‬‬
‫گام ‪ :1‬بحث کارمندان‬
‫گام ‪ :2‬تعیین اطالعات الزم برای ارزیابی عوامل ریسک تقلب‬
‫گام ‪ :3‬الف‪ .‬شناسایی و ب‪ .‬ارزیابی عوامل ریسک‬
‫تقلب‬
‫گام ‪ :4‬به ارزیابی ریسک پاسخ دهید‬
‫گام ‪ :5‬شواهد حسابرسی را ارزیابی کنید‬
‫گام ‪ :6‬موارد تقلب را اطالع رسانی کنید‪.‬‬
‫‪31‬‬
‫مستند سازی کنید‪.‬‬
‫‪ SAS‬شماره ی ‪99‬‬
‫مثلث تقلب‬
‫منطق تراش ی‬
‫فرصت ها‬
‫‪32‬‬
‫انگیزه‪/‬فشار‬
‫مثلث تقلب‬
‫• انگیزه‪/‬فشار‬
‫– ‪ 95‬درصد تمام موارد تقلب تمام موارد زیر را در خود دارند‬
‫• فشار های مالی‬
‫• فشار های مرتبط با نابکاری‪ ،‬شامل اعتیار به دارو ها یا الکل‬
‫• ارتباطات عاشقانه ی پرخرج‬
‫• نیاز به حفظ سبک زندگی خاص‬
‫• مشکالت پزشکی‬
‫‪33‬‬
‫مثلث تقلب‬
‫• منطق تراش ی مقایسه ای بین آنچه در حال انجام آن هستیم و‬
‫آنچه آگاهی ما به ما می گوید که باید انجام دهیم می باشد‪.‬‬
‫• ”من فقط می خواستم آن را قرض بگیرم؛ من برنامه ریزی کردم‬
‫که آن را بعد از ارتقاء امور پس دهم‪“.‬‬
‫‪34‬‬
‫مثلث تقلب‬
‫• فرصت‬
‫– ساده ترین را کنترل سه مورد است‬
‫– بیشتر از طریق کنترل های داخلی دست یافتنی هستند‪:‬‬
‫• تفکیک وظایف‪،‬‬
‫• مجوزدهی‬
‫• کنترل های مستقل‬
‫• حفاظت های فیزیکی‬
‫• مستندات و سوابق کافی‬
‫‪35‬‬
‫سه ‪ c‬تقلب صورت های مالی (شرایط‪ ،‬انتخابها‪ ،‬و‬
‫ساختار شرکتی)‬
‫محیط کنترلی را ارزیابی‬
‫کنید‪.‬‬
‫آزمون کنترل ها‬
‫ریسک کشف‬
‫روش های‬
‫تحلیلی‬
‫خطاها‬
‫آژمون جزئیات‬
‫غصب دارایی ها‬
‫رویه های‬
‫دادگاهی‬
‫تقلب صورت های‬
‫مالی‬
‫‪X‬‬
‫ریسک کنترلی‬
‫خطاها‬
‫خطاها‬
‫غصب دارایی ها‬
‫غصب دارایی ها‬
‫تقلب صورت های‬
‫مالی‬
‫کنترل های‬
‫مدیریت ارشد را‬
‫ارزیابی کنید‬
‫تقلب صورت های‬
‫مالی‬
‫کنترل داخلی‬
‫دارایی ها را ارزیابی‬
‫کنید‬
‫فرصت‬
‫فرصت‬
‫عوامل ریسک تقلب‬
‫‪37‬‬
‫‪X‬‬
‫ریسک ذاتی‬
‫=‬
‫ریسک‬
‫حسابرس ی‬
‫درستکاری مدیریت‬
‫ریس‬
‫ک‪1‬‬
‫ری‬
‫س‬
‫ک‬
‫‪2‬‬
‫انگیزه‪/‬فشار‬
‫نگرش‪/‬منطقتراش ی‬
‫عوامل ریسک تقلب‬
‫انگیزه‪ /‬فشار‪.‬‬
‫عواملی ریسک تقلب‬
‫عالمت های تقلب داخلی (عالمت های خطر)‬
‫•‬
‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬
‫‪.5‬‬
‫‪.6‬‬
‫شرکت ها باید به ‪ 6‬عالمت خطر تقلب داخلی توجه کنند‪ ،‬آنها را شناسایی کنند‪ ،‬آنها را درک‬
‫کنند و به آنها رسیدگی کنند‪:‬‬
‫ناهنجاری های حسابداری‪-‬کسری موجودی کاال‪ ،‬معامالت ثبت شده‪ ،‬فروش های غیرعادی‪،‬‬
‫برگشت های کاال (مدوف‪ ،‬تقلب مالی استنفورد)‬
‫ضعف کنترل داخلی (ریسک ‪)IT‬‬
‫نشانه های تحلیلی (مدیران اجرایی مستقل)‬
‫نشانه های سبک زندگی (سبک زندگی پر زرق و برق)‬
‫نشانه های رفتاری (از نگاه کردن در چشمان دیگران سر باز زدن‪ ،‬بیش ار معمول عرق کردن‪،‬‬
‫کمتر کار کردن)‬
‫گزارش های محرمانه و شکایات (خطوط ارتباطی فعال)‬
‫منبع‪ :‬استیو آلبرچ‬
‫تقلب صور های مالی‪ :‬پیش گیری‪ ،‬کشف‪ ،‬اصالح‬
‫پیشگیری‬
‫‪ .1‬هیات مدیره ی هوشیار‬
‫‪ .2‬کمیته ی حسابرس ی هوشیار‬
‫‪ .3‬مدیریت سخت کوش‬
‫‪ .4‬وظیفه ی حسابرس ی داخلی اثربخش و کارا‬
‫منبع حاکمیت شرکتی‬
‫منبع اصلی حاکمیت شرکتی در آمریکا عبارتند از قانون شرکت ها‪ ،‬قانون اوراق بهادار‪،‬‬
‫استانداردهای فهرست کردن‪ ،‬و بهترین رویه ها‪.‬‬
‫• قوانین شرکتی‪ :‬استانداردهای آدئین رفتار حرفه ای را تدوین می کند و وظایف امانت داری‪،‬‬
‫مجوزها‪ ،‬و مسئولیت های سهامداران‪ ،‬مدیران و نمایندگان را تدوین می کند‪.‬‬
‫• قوانین اوراق بهادار شرکت ها‪ :‬توسط کنگره و بمنظور حفاظت از سرمایه گذاران و ارتقاء‬
‫اعتماد سرمایه گذاران به درستکاری و کارایی بازارهای سرمایه تصویب می شود‬
‫– قانون اوراق بهادار ‪1933‬‬
‫– قانون بورس اوراق بهادار سال ‪1934‬‬
‫– ساکس نقش مقررات فدرال در حاکمیت شرکتی را از طریق تدارک مقیاس هایی برای‬
‫ارتقاء حاکمیت شرکتی‪ ،‬گزارش های مالی و فعالیت های حسابرس ی افزایش داده‬
‫است‪.‬‬
‫• استانداردهای پذیرفته شدن‪ :‬با پذیرفته شدن توسط بورس ملی سهام‪ ،‬این‬
‫استانداردها‪ ،‬استانداردهای حاکمیت شرکتی را برای شرکت های فهرست شده‬
‫تدوین کردند تا استانداردهای برتر را ارتقاء دهند و بر عملیات بورس اوراق‬
‫بهادار نظارت کنند‪.‬‬
‫• بهترین رویه ها‪ :‬پیشنهاد شده توسط سازمان های حرفه ای‪ ،‬رهنمودهای‬
‫حاکمیت شرکتی ناپیوندی برای ارتقاء دستورالعمل ها و رویه های حاکمیت‬
‫شرکتی فراتر از یا تحت نظر مقررات و استانداردهای فهرست کردن ایالتی و‬
‫فدرال هستند ‪.‬‬
‫وظایف حاکمیت شرکتی‬
‫• هفت وظیفه ی اساس ی حاکمیت شرکتی عبارتند از نظارت‪ ،‬مدیریتی‪ ،‬رعایتی‪،‬‬
‫حسابرس ی داخلی‪ ،‬مشورتی‪ ،‬حسابرس ی مستقل‪ ،‬و نظارت‪ .‬فعاالن حاکمیت‬
‫شرکتی زمانی مسئولیت های خود را ایفا می کنند که نقش آنها در حاکمیت‬
‫شرکتی به عنوان یک وظیفه ی ارزش افزا در نظر گرفته شود‪.‬‬
‫• سه مورد از این وظایف برای رسیدن به عملکرد پایمند شرکتی حیاتی هستند‪:‬‬
‫– وظیفه ی نظارت مطرح شده توسط هیات مدیره‬
‫– وظیفه ی مدیریتی تفویض شده به مدیریت‬
‫– وظیفه ی نظارتی اعمال شده توسط سهامداران‬
‫وظیفه ی حاکمیت شرکتی‬
‫سرپرستی‬
‫نظارت‬
‫هیات مدیره‬
‫کمیته ی حسابرس ی‬
‫مدیریتی‬
‫مدیریت‬
‫ذیتفعان‬
‫اطمینان عمومی و اعتماد سرمایه گذاران‬
‫رعایت‬
‫حسابرس ی مستقل‬
‫هیات های حاکم‬
‫اثربخش ی حاکمیت شرکتی‬
‫حسابرسان مستقل‬
‫حسابرس ی داخلی‬
‫مشاوره‬
‫مشاور حقوقی و تحلیل گر مالی‬
‫حسابرسان داخلی‬
‫کشف تقلب صورت های مالی‬
‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬
‫ساختار کنترل داخلی کافی و اثربخش‬
‫مشاور حقوقی پاسخگو‬
‫وظیفه ی حسابرس ی مستقل آگاه و دارای تردید حرفه ای‬
‫رویه های نظارتی مقرراتی خارجی‬
‫اصالح تقلب صورت های مالی‬
‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬
‫تجدید ارائه ی صورت های مالی متقلبانه سال جاری‬
‫تجدید ارائه ی صورت های مالی متقلبانه ی سال جاری و سال های‬
‫قبل‬
‫نتایج انگیزه ها و فرصت های منتهی به ارتکاب تقلب صورت های مالی‬
‫تدوین و اجرای راهبردهایی برای جلب اعتماد عمومی به درستکاری‪،‬‬
‫کیفیت‪ ،‬و اتکاپذیری گزارش های مالی‬
‫برنامه های ضد تقلب‬
‫• فرهنگ سازمانی– فرهنگ سازمانی باید فضایی ایجاد کند که اصول اخالقی‬
‫مناسبی که رفتار اخالقی را ارتقاء می دهد و رفتار ضد تقلب را تقویت می کند‪،‬‬
‫مدون سازد که همیشه متقاض ی اجرای رفتار خوب باشد‪.‬‬
‫• ساختار کنترلی– یک ساختار کنترلی موثر باید فرصت هایی برای افراد به منظور‬
‫مشارکت در فعالیت های متقلبانه را محدود کند‪.‬‬
‫• رویه های ضدتقلب– رویه های کافی ضد تقلب باید تدوین و اجرا شود تا کشف و‬
‫پیشگیری از تقلب احتمالی را ممکن سازد‪.‬‬
‫روش و رویه ها‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫ما پرسشنامه ی ‪ 4‬صفحه ای و ‪ 7‬بخش ی را تهیه‪ ،‬آزمون‪ ،‬تجدیدنظر و سپس‬
‫برای مشارکت کنندگان در تحقیق ارسال کردیم (دانشجویان ‪.)MBA‬‬
‫از پاسخ دهندگان درباره ی ادراک آنها درباره ی تقاضای آتی برای حاکمیت‬
‫شرکتی و عالقه به آن‪ ،‬نقش حاکمیت شرکتی‪ ،‬نقش ضد تقلب هیات مدیره‪،‬‬
‫مدیریت‪ ،‬حسابرسان داخلی و مستقل سوال کردیم‪.‬‬
‫ما تحقیقی بر روی دانشجویان مدیریت ‪ MBA‬که دوره های حاکمیت شرکتی‬
‫را گذرانده اند نیز اجرا کردیم‪.‬‬
‫مجموعه ای ‪ 164‬نفره از دانشجویان فعلی و سابق این رشته شناسایی شدند‬
‫و آدرس الکترونیکی آنها مورد تایید قرار گرفت‪ .‬ما از ابزار میمون تحقیق در‬
‫پرسش از شرکت کنندگان برای تکمیل پرسشنامه استفاده کردیم‪.‬‬
‫‪ 72‬پاسخ قابل قبول تکمیل شدند که نررخ پاسخ ‪ %44‬را در پی داشت‪.‬‬
‫نتایج و بحث و بررس ی‬
‫نتایج در شش گروه زیر ارائه می شوند‪:‬‬
‫‪ .1‬ربط پذیری حاکمیت شرکتی‬
‫‪ .2‬ادراکات به سوی حاکمیت شرکتی و تقلب صورت های مالی‬
‫‪ .3‬نقش ضد تقلب هیات مدیره‬
‫‪ .4‬نقش ضد تقلب مدیری‬
‫‪ .5‬نقش ضد تقلب حسابرس ی داخلی‬
‫‪ .6‬نقش ضد تقلب حسابرس ی مستقل‬
‫ربط پذیری حاکمیت شرکتی‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫اکثری باالی پاسخ دهندگان (حدود ‪ )%82‬گزارش کردند که تقاضای آتی و‬
‫انتفاع رسانی حاکمیت شرکتی افزایش خواهد یافت‪.‬‬
‫حدود ‪ %11‬فکر می کردند که تغییری نخواهد کرد‬
‫‪ % 4‬باقیمانده گفتند که کاهش خواهد یافت‪.‬‬
‫این یافته ها با حرکت اخیر به سوی ارتقاء حاکمیت شرکتی توسط تدوین‬
‫کنندگان مقررات (قانون دود‪-‬فرانک سال ‪ ،)2010‬مقررات گذاران (‪،)SEC‬‬
‫کسب و کارها و آموزگاران در سراسر دنیا همخوانی دارد و از آن پشتیبانی می‬
‫کند‪.‬‬
‫ادراکات نسبت به حاکمیت شرکتی و تقلب صورت های مالی‬
‫ً‬
‫• مشارکت کنندگان شدیدا توافق دارند که‪:‬‬
‫‪ .1‬فروپاش ی و بحران مالی انگیزه ی بیشتری برای توجه به حاکمیت شرکتی‬
‫اثربخش را در پی داشته است (میانگین پاسخ=‪)4.39‬‬
‫‪ .2‬فعاالن حاکمیت شرکتی باید کیفیت‪ ،‬یکپارچگی‪ ،‬اتکاپذیری و شفافیت‬
‫صورت های مالی را تضمین کنند‪.‬‬
‫‪ .3‬مدارس بازرگانی باید دانش آموزان را برای اینکه رهبران آتی اخالقی و دارای‬
‫صالحیت باشند آماده کنند‪.‬‬
‫‪ .4‬مدارس بازرگانی باید آموزش اخالقیات و حاکمیت شرکتی و ضد تقلب را در‬
‫دستور کار قرار دهند(‪.)4.19‬‬
‫نقش ضد تقلب هیات مدیره‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫تدوین اصول اخالقی مناسب برای ارتقاء رفتار اخالقی و با صالحیت در درون‬
‫سازمان (میانگین پاسخ ‪)4.56‬‬
‫ارزیابی فعاالنه ی عملکرد مدیریت و پاداش و ارتباط ان با ارزیابی ریسک‬
‫لحاظ بازخور دریافت شده از حسابرسان مستقل (‪)4.33‬‬
‫سرپرستی طراحی مناسب و اجرای اثربخش دستورالعمل ها و رویه های ضد تقلب‬
‫نظارت بر فرایند گزارشگری مالی (‪)4.21‬‬
‫نظارت اثربخش کنترل داخلی و ارزیابی ریسک (‪)4.11‬‬
‫لحاظ ریسک زیرپاگذاشتن کنترل ها توسط مدیریت و تبانی آنها (‪)4.02‬‬
‫نقش ضد تقلب مدیریت‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫اتخاذ رویکردی پیش دستانه در شرایط مواجهه با بازداری‪ ،‬پیشگیری و کشف تقلب‬
‫(میانگین پاسخ ‪)4.55‬‬
‫طراحی‪ ،‬اجرا و نظارت اثربخش بر فرایندها و کنترل های مالی‪.‬‬
‫تولید صورت های مالی اتکاپذیر عاری از تحریف با اهمیت ناش ی از تقلب یا خطا‬
‫طراحی و اجرای دستورالعمل ها و رویکردهای اثربخش ضد تقلب (‪)4.34‬‬
‫ارزیابی و گزارشگری اثربخش ی کنترل های داخلی بر گزارشگری مالی (‪)4.34‬‬
‫وارد ساختن گزارش تایید مدیریت در گزارش های ساالنه (الزامی برای شرکت های‬
‫عام) که گزارشگری مالی و کنترل های داخلی را بیان می کند‪)4.09( .‬‬
‫نقش ضد تقلب حسابرسان داخلی‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫گسترش و حفظ دانش کافی برای شناسایی شاخص های تقلب (میانگین پاسخ ‪)4.52‬‬
‫اجرا و نظارت دستورالعمل ها و رویه های ضد تقلب‪.‬‬
‫پذیرش رویکرد پیش دستانه در کشف فساد‪ ،‬غصب دارایی ها‪ ،‬و تقلب صورت های‬
‫مالی (‪.)4.32‬‬
‫آزمون و ارزیابی طراحی و اثربخش ی سیستم کنترل های داخلی(‪.)4.30‬‬
‫ارزیابی ریسک تقلب در سازمان (‪.)4.26‬‬
‫طراحی حسابرس ی ها در تطابق با استانداردهای صنعت و در صورتی که قابل اعمال‬
‫باشند (‪.)4.24‬‬
‫گزارشگری خارجی درباره حاکمیت شرکتی‪ ،‬ارزیابی ریسک و کنترل های داخلی (‪)4.04‬‬
‫را در نظر بگیرید‪.‬‬
‫تایید کمیته ی حسابرس ی یا هیات مدیره را برای فعالیت های حسابرس ی داخلی‬
‫کسب کنید‪.‬‬
‫از روش شناس ی حسابرس ی ریسک محور استفاده کنید (‪.)3.63‬‬
‫نقش ضد تقلب حسابرس ی داخلی‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫استفاده از آزمون های حسابرس ی ریسک محور (‪)4.48‬‬
‫تضمین مباحثه ی آزاد و صادقانه با هیات مدیره‪ ،‬کمیته ی حسابرس ی و مدیریت در ارتباط با آسیب پذیری‬
‫سازمان در برابر تقلب‬
‫یکپارچه سازی ریسک تقلب در راهبردها و رویه های حسابرس ی (‪)4.33‬‬
‫تدارک درون داد ارزیابی ریسک تقلب توسط مدیریت (‪)4.26‬‬
‫کمک به کمیته ی حسابرس ی (هیات مدیره) و مدیریت در مورد جوانب فرایندهای بازداری‪ ،‬پیش گیری و‬
‫کشف (‪.)4.15‬‬
‫داشتن تردید حرفه ای درباره ی امکان وقوع تقلب صورت های مالی (‪)4.12‬‬
‫کمک به کمیته ی حسابرس ی (هیات مدیره) و مدیریت از طریق ارزیابی فرایندهای سازمان برای شناسایی و‬
‫پاسخ به ریسک تقلب (‪.)4.09‬‬
‫کمک به کمیته ی حسابرس ی و هیات مدیره‪ ،‬ارزیابی تردید پذیری زیرپاگذاشتن کنترل ها یا تبانی مدیران‪.‬‬
‫حل و فصل پیگرد های قانونی یا موارد مشکوک به تقلب‪.‬‬
‫کمک به فراوری محیط مناسب ضد تقلب (‪)3.77‬‬
‫توجه کردن به نشانه های تقلب صورت های مالی (‪)3.74‬‬
‫استفاده از رویه های دادگاهی و رسیدگی حسابرس ی (‪.)3.70‬‬
‫مثلث اخالق‬
‫حساسیت اخالقی‬
‫اخالق تجاری‬
‫انگیزه های اخالقی‬
‫رفتار اخالقی‬
‫حساسیت اخالقی‪ :‬اصول اخالقی‪ ،‬محیط کاری‪ ،‬شگرد‪ ،‬وفاداری‪ ،‬فشار همپیشگان‪ ،‬و امنیت شغلی که بر تصمیمات اخالقی افراد تاثیر می‬
‫گذارد‪.‬‬
‫انگیزه های اخالقی‪ :‬پاداش ها‪ ،‬تنبیه ها‪ ،‬و الزامات رفتار اخالقی (برای مثال‪ ،‬اصول اخالقی‪ ،‬آدین رفتار حرفه ای انجمن حسابداران رسمی)‬
‫رفتار اخالقی‪ :‬انجام کار درست در صورت داستن دغدغه ی ذهنی مقررات گرا که می پرسد ”آیا این امر قانونی است“ افزایش می یابد و‬
‫رویکرد اصول گرا تر را که می پرسد ”آیا این کار درست است؟“ را می پذیرد‪.‬‬
‫نتیجه گیری‌‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫شرکت ها در تمام اندازه ها در معرض تقلب کارمندان (سرقت‪ ،‬اختالس) و مدیران‬
‫(دستکاری گزارش های مالی) هستند‪.‬‬
‫این ارائه بینش ی در ارتباط با تقش فعاالن حاکمیت شرکتی در دستر العمل ها و رویه‬
‫های ضد تقلب ارائه می کند‪.‬‬
‫فرهنگ سازمانی باید محیطی ایجاد کند که اصول اخالاقی مناسبی را تدوین می‬
‫کند‪ ،‬رفتار اخالقی را ارتقاء می دهد؛ رفتار ضد تقلب را تقویت می کند و ”همیشه‬
‫کار درست را انجام دهید“ را تقاضا می کند‪.‬‬
‫فرهنگ سازمانی همچنین باید انگیزه هایی برای همه ی افراد شرکت ایجاد کند تا‬
‫اخالقی عمل کند‪.‬‬
‫ساختار کنترلی باید فرصت هایی برای افراد جهت مشارکت در فعالیت های متقلبانه‬
‫را کاهش دهد‪.‬‬
‫رویه های ضد تقلب برای تضمین پیشگیری و کشف تقلب صورت های مالی ضروری‬
‫هستند‪.‬‬