DİL VE KONUŞMA ENGELLİ ÇOCUKLAR

Dil; duyguları düşünceleri, tutumları, inançları, değer yargılarını anlatma ve öğrenmede, algılanan ve yaşanan olaylarla ilgili bilgileri, kültür birikimini aktarmada; soru sormak, emir vermek istekte bulanmak gibi işlevleri gerçekleştirmek için kullanılan bir araçtır.

Konuşma ise;dilin sese

dönüştürülmüş biçimi olarak ifade edilir.

Çocuklarda Dil Gelişimi

Konuşma Engelinin Tanımı

Konuşma Engelli Çocuklar

Ailelere ve Öğretmenlere Öneriler

1 2 3 • Davranışçı Yaklaşıma Göre • Psikolingustik Yaklaşıma Göre • Sosyal Öğrenme Kuramcılarına Göre

• • •

Ses Sistemi Sıra Sistemi Anlam Sistemi

DİL GELİŞİM DÖNEMLERİ

Dil gelişim sürecini özetleyecek olursak;

18-24 ay 8-9 ay 9-13 ay Dil Gelişim Dönemleri İç Dil Alıcı Dil İfade Edici Dil

Dilin kazanılması

konuşma öncesi

ve

konuşma dönemi

olmak üzere iki dönemde incelenir.

Konuşma Öncesi Dönem

Mırıldanma ve Mırıldanma Tekrarı Gığıldama Ağlama 0-6 hafta 6 hafta-3 ay 3-9 ay

Konuşma Dönemi

Gramer Kurallarına Uygun Dönem Üç veya Daha Fazla Sözcük D.

İki Sözcük Dönemi Tek Sözcük Dönemi Ses Sözcük Dönemi 9-12 ay 12-18 ay 18-24 ay 2-3 yaş 3-6 yaş

Konuşmada Etkili Olan Organlar

• • • • • • • • • • • Akciğer Diyafram Soluk borusu Ses telleri Küçük dil Büyük teller Yumuşak ve Sert Damak Dişler Dudaklar Ağız ve Burun Alt Çene

Konuşma Engelinin Nedenleri

• • •

Organik Bozukluklar Fonksiyonel Bozukluklar Duygusal ve Sosyal Bozukluklar

Konuşma Engelli Çocukların Sınıflandırılması • • • •

Artikülasyon bozuklukları (Eklemleme) Ses üretimindeki bozukluklar Konuşma akışını engelleyen akış bozuklukları Kekemelik ve diğer konuşma bozuklukları

Artikülasyon Bozukluğu

Artikülasyon bozukluğu konuşma seslerinin çıkartılış yerlerinde biçimlerinde zamanlamasında, yönünde, hızında, basıncında hataların yapılması ya da dudakların, dilin, yumuşak damağın, yutağın birlikte hareketlerinin hatalı olması sonucunda ortaya çıkan bir sorundur.

Artikülasyon bozukluğu dört farklı şekilde görülmektedir.

Ses atlamaları Ses eklenmesi Yerine koyma Sesin bozulması veya ses çarpıtmaları

Artikülasyon Bozukluğunun Nedenleri

Yapısal Nedenler İşlevsel (Görevsel) Nedenler Psikolojik Nedenler

Artikülasyon bozukluğu yaşayan öğrenciler için öğretmenlere öneriler;

Hatalı ses farkettirilerek, doğrusu öğretilir.

Artikülasyon bozukluğu hakkında öğrenciler bilgilendirilmeli.

Çocuğa karşı sevecan,hoşgör ülü ve anlayışlı olunmalı.

Türkçe derslerinde onlara daha çok söz vermelidir.

Okuma parçalarında bilinçli hatalar yapıp,öğrencid en bulması istenir.

Ses Bozuklukları

Ses perdesindeki ve ses üretimindeki problemlerle ilgilidir.

Ses bozukluklarına neden olan etkenler;

1.

Konuşma organındaki yapısal bozukluklar 6.

Aile içi çatışmalar 2.

Solunum sistemine ait bozukluklar 5.

İşitme kaybı ve duygusal bozukluklar 3.

Gırtlakta oluşan bozukluklar 4.

Sinir sistemindeki bozukluklar

Ses bozukluğu dört farklı şekilde görülmektedir;

Sesin perdesinde görülen bozukluklar Sesin şiddetinde görülen bozukluklar Sesin kalitesinde görülen bozukluklar Sesin esnekliğinde görülen bozukluklar

Akış Bozuklukları

Konuşma esnasında dinleyicileri rahatsız edecek duraklama ya da patlama görülme durumudur.En yaygın olanı kekeleme durumudur.

Kekemelik

Konuşmanın doğal akışının bir biçimde kesintiye uğramasıdır. Bireyin istemsiz olarak sesleri uzatması, kimi sesleri üretirken zorluk çekmesi, bir sesi, heceyi yada sözcüğü tekrarlaması biçiminde görülebilir.

1) Kekemeliğin bireydeki yapısal bozukluklardan kaynaklandığını ileri sürenler, 2) Konuşmanın öğrenilmiş bir davranış olduğunu kekemeliğinde öğrenme sonucu ortaya çıktığını savunanlar, 3) Kekemeliğin kişilik bozukluklarından kaynaklandığını söyleyen görüşlerde vardır.

Kekemeliğin Nedenleri

KEKEMELİKTE ALINACAK TEDBİRLER

Kekemeliğin gelişimini önlemek için yandaki noktalara dikkat etmek gerekir:

• Çocuğun, konuşması üzerinde dikkatini toplamamak • Konuşurken çocuğun, heyecanlanmasına, normal dışı ve her zamankinden farklı davranışlar göstermemek • Çocuğun konuşmasındaki tekrarlama ve yanlış telaffuz etme (kelimeleri yanlış söyleme) gibi kusurlara hemen müdahale etmekten kaçınmak

Ailelere ve Öğretmenlere Öneriler

Çocuğu kekeme diye damgalamayınız.

Çocuk konuşurken onun dudak devinimlerine değil gözlerinin içine bakınız.

Ona özel ödevler veriniz. Yaşadığı konuşma güçlüğü hakkındaki duygularını onla konuşmaktan çekinmeyin. Çocukla konuşurken kısa, kurallı ve basit cümleler kullanın, ifadeler açık ve kolay anlaşılır olsun.

Gecikmiş Konuşma

Çocuğun konuşması kendi yaşından beklenenden çok geri ya da konuşma gelişimi açısından daha yavaş bir gelişme gösteriyorsa o konuşma gecikmiş konuşma olarak adlandırılır. Bu, bir bakıma çocuğun bebeklik çağında geçirmesi gereken konuşma gelişim aşamalarından birinde duraklayıp kalması ya da o aşamalardan birine geri dönüş yapma halidir.

Gecikmiş Konuşma Yaşayan Çocukların Genel Özellikleri

1.

Konuşmaları kısıtlıdır.

2.

Kısıtlılık hiç konuşmamaktan çok zor anlaşılabilen birkaç sözcük söyleyebilme arasında değişir.

3.

Sözcük dağarcıkları da yetersizdir.

4.

Akranlarına oranla pek az sözcük bilirler.

5.

Tümce kurmada da güçlük çekerler 6.

İsteklerini tümce ya da başka sözcüklerle anlatma yerine jest, mimik ya da başka tür işaretler kullanırlar.

7.

Başkalarının konuşmalarına ilgi duymazlar ve dinlemezler. 8.

ederler. İsteklerini, duygularını doğrudan fizik hareketlerle belli 9.

Bazıları topluluktan uzak durma, ayrı kalma eğilimindedirler..

10.

Daha çabuk ağlama, bağırma, oyuncaklarını atma, fırlatma, kırma, yırtma, dağıtma gibi hırçınlıklar da görülebilir.

GECİKMİŞ KONUŞMANIN NEDENLERİ 2.

1.

Zeka Geriliği Sağlık Durumu 6.

4.

3.

5.

İşitme Kaybı: Devinimsel Uyum Güçlüğü Duygusal Çatışma Aile ve Çevre Koşulları

Aileye Öneriler

Çocuğun akıcı olmayan konuşmasına dikkat çekmeyin ve kritik etmeyin. Beceriksiz veya sakar olduğundan dolayı onu eleştirmeyin.

Daha düzgün ve akıcı konuşan kardeşleri veya yaşıtları ile asla kıyaslamayın.

Başarı duygusunu tatmasını ve kendisine olan güvenini kazanmasını sağlayın

Öğretmene Öneriler

Öncelikle konuşma dilimizin tüm seslerini açık,belirgin olarak fakat abartmadan,yapmacıksız kullanmalıdır.Bunu alışkanlık haline getirmeli ve iyi bir örnek olmalıdır.

Aile ile işbirliği içerisinde çalışılmalıdır.

Çocuğun yanında başkalarıyla onun engeli hakkında konuşmayınız

Afazi

Beynin hasar görmesi sonucu oluşan iletişim bozukluğu olarak tanımlanmaktadır.Nörolojik kökenlidir.

1.

2.

Broca tipi afazi Wernicke tipi afazi

Konuşma Engelli Çocukların Özellikleri

2) 4) 1) 3) Arzu ve isteklerini sözcükler yerine jest,mimik ve işaretlerle anlatmaya çalışırlar.

Kalabalık ortamlardan hoşlanmaz ve uzak durma eğilimi gösterirler.

İsteklerini ve duygularını fiziksel hareketlerle ifade ederler.

Psikolojik rahatsızlığın yanında öğrenme yetersizliği de bulunur.

5) Bilişsel becerilerinde sorun bulunabilir.

Tanı Koyma Oral İnceleme Artikülasyon Testi İşitme ve Ayırma Becerisinin Ölçümü Uyarıcılığın Ölçümü İfade Edici ve Alıcı Dil Becerilerinin Tespit Edilmesi Konuşma Akıcılığının Değerlendirilmesi