Transcript Kantite Ölçen Aletler

Bu derste,

Hammadde hazırlık makinaları


Tartma ve ölçme aletleri
Taşıma ve iletim düzenleri
anlatılacaktır.
Üretim hatlarına konulacak makina ve ekipman
seçimi yapılırken dikkate alınması gereken bazı
noktalar





Ürün kayıplarını en aza indirecek önlemleri
düşünmek
Ürün cinsine göre temizlik koşullarını sağlamak
Mikroorganizma faaliyetine ve yeni bulaşılara izin
vermeyecek nitelik ve önlemleri düşünmek
Hammaddenin fiziksel ve yapısal diğer
özelliklerinin yitirilmemesini sağlayacak önlemleri
almak
Zamanlama üzerinde titizlikle durmak.
Hammadde hazırlık makinaları






1. Tartma ve ölçme aletleri,
2. Taşıma ve iletim düzenleri,
3. Temizleme ve ayıklama makinaları,
4. Yıkama makinaları,
5. Sınıflama makinaları,
6. Sap ayırma, kabuk soyma ve çekirdek
çıkarma makinaları.
Tartma ve Ölçme Aletleri


Kantite ölçen aletler
Kalite ölçen aletler
Kantite Ölçen Aletler

Ağırlık ölçenler

Kantar : Kefe ve kadran olarak iki bölümden

Elektronik kantarlar : Dijital okuma yapılır.
oluşmaktadır.
Oldukça güvenilirdir.
Hacim ölçenler


Sayaç : Sayaç, ölçümü hacimsel olarak yapar ve dijital
olarak gösterir. Sayaç, sıvı ürünün çalkalanması
sonucu sistemde oluşan havayı da ölçeceğinden, bu
kusuru gidermek amacı ile sisteme, sayaçtan önce bir
hava alma veya hava çıkarma ünitesi (deaeratör)
konur.
Ölçüm tankı : Ölçüm tankı ayaklarının altına, ölçüm
sonucunu gösteren ve kumanda panosuna elektriksel
sinyal gönderen “yük hücresi”denilen duyarlı
uyarıcılar yerleştirilmektedir.
Tankların boşaltılması,




Tankın dibinde bir miktar ürün kalması ekonomik bir
kayıptır.
Bu kaybı önlemek amacıyla tank boşaldıktan sonra bir
süre daha pompalama işlemine devam edildiğinde,
sisteme hava girecek ve bu hava ürün kalitesinde ve
sistemde sorunlara neden olacaktır.
Bu sakıncayı önlemek üzere tankın en alt noktası olan
boşaltma boğazına bir “alt seviye kontrol elektrotu”
takılır.
Tank tamamen boşaldığında, elektrotun kontrol
panosuna ilettiği sinyal, pompalama işlemini tam
zamanında durdurur.
Sıvıların akış hızının ölçülmesi,









Akışmetre (Türbinli akışmetre)
Pitot tüpü
Venturimetre
Orifismetre
Rotametre
Yüzgeçler
Hareketli perde
Boya yöntemi
Tuz hızı
gibi çeşitli yöntemler kullanılarak yapılır.
Türbinli akışmetre,




Borulu iletim hattına, hattın bir parçası gibi takılmaktadır.
Görünümü bir boru gibi olan türbinli akışmetrenin
gövdesi içine, iki ucundan çok duyarlı (sürtünmesize
yakın) yataklandırılmış bir türbin mili (şaftı)
yerleştirilmiştir.
Türbin üzerindeki radyal kanatçıklar, boru içerisinden
akmakta olan sıvı ürünün hacmi ile orantılı bir hızla ve
sıvının itme kuvveti ile serbestçe dönerler.
Türbinin dönüşü elektronik olarak ölçülür. Kontrol
panosundaki “sinyal toplayıcı” yardımıyla alınan sinyaller
sayısal değerlere dönüştürülür.
Kalite Ölçen Aletler


Üretici işletmeler “kalite kontrolu” konusuna çok
ciddi olarak eğilmekte, tüketicilere “kalite
güvencesi” vermekte, bunu kalite güvencesi
kuruluşlarından belgelettirmekte ve bu belgeyi
bir övünç nedeni olarak tüketicilerine
açıklamaktadırlar.
Kalite, “üstün olma derecesi” ile belirlenir. Bir
başka deyişle kalite, ürünün “kabul edilebilirlik
özelliklerinin toplamıdır.
Kalite saptaması yaparken,



Görünüş faktörleri
Tekstür faktörleri
Tat-koku faktörleri
Göz önünde bulundurulmaktadır.
Görünüş Faktörleri

Bu faktörler arasında görme duyusu ile
karar verilebilen büyüklük, şekil, bütünlük,
bulanıklık, parlaklık, şeffaflık, renk ve
kıvam faktörleri ile çürük, bere, benek,
leke ve tortu gibi çeşitli kusur ve bozulma
faktörleri sayılabilir.
Büyüklük ve Şekil Ölçerler

Büyüklük ve şekil faktörleri kolaylıkla ölçülebilmelerine karşın önemli faktörlerdir.
Renk ve Parlaklık Ölçerler:

Gıdalarda renk, yalnızca kaliteli olmalarının değil aynı
zamanda olgunluk ve çürüme derecesinin de bir
göstergesidir.
Ürünün “ışık geçirgenliği” (şeffaflık) özelliğine göre renk
miktarını ölçebilen “kolorimetre” ve “spektrofotometre”ler
kullanılır. Ölçüm sonucu çok duyarlıdır. Renkli üründen
yansıyan ışık “renk değeri”, “renk tonu” ve “renk
berraklığı” olarak tanımlanan üç bileşene ayrılmaktadır.
Renk değeri, rengin aydınlık ve karanlık olma özelliğini,
renk tonu rengin kırmızı, yeşil veya sarı olma durumunu
gösteren dalga boyunu, renk berraklığı da rengin
şiddetini belirler.
Kıvam Ölçerler

Kıvam, yarı sıvı ürünlerin akış direnci ile
ölçülebilir. Yarı sıvı ürünün çapı belli
değerdeki bir delikten geçmesi için geçen
süre saptanır. Ürünün kıvamı arttıkça süre
uzar.
Tekstür Faktörleri

Gıdaların tekstür faktörlerinin ölçülebilmesi
için ürüne kuvvet uygulanır. Bastırma,
ezme, sıkıştırma, kesme, yırtma ve
çekerek ayırma (koparma) gibi kuvvet
uygulamaları sırasında ürünün tekstüründe
değişmeler olur. Ürünün bu değişmelere
karşı gösterdiği dirençler ölçülebilir.
Tekstür analiz sistemleri
Gıda analizlerinde rutin olarak kullanılır. Örneğin,
 Et, meyve ve sebze ürünlerinde kesme kuvveti ölçümü;
 Yoğurt, yumuşak jeller ve soslar gibi viskoz ürünlerde
akış özelliklerinin ölçümü;
 Peynir, margarin ve tereyağında kıvam, sertlik ve
sürülebilirlik özelliklerinin ölçümü;
 Makarna ve şehriyede uzama ve kırılma kuvvetinin
ölçümü
 Bisküvi ve şekerlemelerde kırılma özelliklerinin ölçümü
 Cips gibi gevrek ürünlerde sertlik, kırılganlık ve
dayanıklılık özelliklerinin ölçümü
Tat-koku faktörleri
Tatlılık
 Ekşilik
 Tuzluluk
Gibi faktörlerdir.
Bu özelliklerin kantitatif olarak ölçümü
oldukça zor olup, kişiden kişiye değişebilir.
Tat, koku analizlerini yapan kişilere
degüstatör denilmektedir.

Taşıma ve İletim Düzenleri



Mekanik götürücüler
Pnömatik götürücüler
Hidrolik götürücüler
Mekanik Götürücüler


Çeşitli gıdaların ham, yarı işlenmiş ve son
ürün olarak taşınma ve iletilmeleri için
kullanılan hareketli mekanik parçalardan
oluşan düzenlerdir.
Götürücü, iki nokta arasındaki sonsuz
hareketli bir sistemdir.
Her iki nokta arası amaca göre düz-dikey, düzyatay veya düz-eğimli bir hat olacağı gibi helezon
şeklinde de olabilir.

Yaygın olarak kullanılan götürücüler


Bantlı Götürücüler
Helezonlu Götürücüler
Bantlı Götürücüler

Bantlı götürücünün birbirinden ayrı belirli
uzaklıktaki iki uç noktasına sonsuz dönü
hareketi yapan birer tambur, kasnak veya
makara yerleştirilmiştir. Sonsuz dönü
hareketi bir bant ile düz harekete
dönüştürülür.