Transcript Finansal Kurumlarla Aynı Dili Konuşmak

Finansal Riskler
&
Yönetimi
Koray İNAN / Finansal Hizmetler Koordinatörü
Dünyada ve Türkiye’de Yeni Ekonomi
Risk Yönetimi İhtiyacı









Uluslararası ticaret ve finansal piyasalar küreselleşmiştir
İşlem hacimleri artmıştır
Ticari ürün çeşitliliği artmıştır
Finansal ürün çeşitliliği artmıştır
Tüm pazarlarda rekabet artmıştır
İthalat ve ihracat karşılıklı olarak artmıştır
Döviz kurlarının volatilitesi artmıştır
Kriz frekansları ve sıklıkları artmıştır
Ulusal krizlerin dünyaya sıçrama hızı artmıştır
Bankaların Kredi Risk Yönetimi İlkeleri
Kredi Riski Konusunda Uygun Ortamın Oluşturulması
 Banka Yönetim Kurulu kredi risk stratejisini oluşturmalı ve
gözden geçirmelidir
 Üst düzey yönetim, Yönetim Kurulunca onaylanan risk
stratejisinin uygulamasından sorumludur
 Bankalar tüm ürün ve faaliyetlerine ilişkin kredi risklerini
tanımalı ve yönetmelidir
Bankaların Kredi Risk Yönetimi İlkeleri
Güvenilir Kredi Verme İşlevinin Bulunması
 Bankalar güvenilir ve açıkça tanımlanmış kredi verme
kriterlerine uygun olarak çalışmalıdır
 Bankalar, önemli risklere yol açabileceği yaklaşımıyla
bağlantılı şirketlerin oluşturduğu gruplara yönelik genel
kredi limitlerini oluşturmalıdır
 Bankaların yeni kredilerin onaylanması ve mevcut
kredilerin artırılmasına ilişkin
açıkça tanımlanmış
işlevleri olmalıdır
Bankaların Kredi Risk Yönetimi İlkeleri
Kredilerin Uygun Yönetimi, Ölçümü ve İzlenmesi
 Bankaların, kredi risklerinin süreklilik içinde yönetimine
yönelik bir sistemleri olmalıdır
 Bankalar kredi riskinin yönetiminde rating sistemlerini
geliştirmeli ve kullanmalıdırlar
 Bankalar kredi portföylerini değerlendirirken ekonomik
koşullarda olabilecek muhtemel değişmeleri de göz
önünde bulundurmalı ve zor koşullar altında
karşılaşabilecekleri kredi risklerini değerlendirmelidir
Bankaların Kredi Risk Yönetimi İlkeleri
Kredi Riskinin Uygun Kontrolünün Yapılması
 Bankalar kredilerin incelenmesine yönelik bağımsız ve
aralıksız bir sistem kurmalı ve söz konusu incelemelerin
sonuçları doğrudan banka yönetim kuruluna ve üst
düzey yönetime iletilmelidir
 Bankaların problemli kredilerin yönetimine ilişkin bir
sistemleri olmalıdır
Bankaların Kredi Değerlendirme Süreci
Başvuru, Ön Değerlendirme ve İstihbarat










Şube ve portföy yöneticisi ile temas
Şirket hesap açılış evraklarının temini
Ticaret Sicil Gazetesi istihbaratı (www.ticaretsicil.gov.tr)
İTO vb. kaydı istihbaratı (www.ito.org.tr)
Genel banka kayıtları sorgulaması
TCMB sicil kaydı incelemesi
KKB sorgulaması
İstihbarat birimlerine yönlendirme
Diğer banka istihbaratlarının yapılması
Memzuç kaydı sorgulaması
Bankaların Kredi Değerlendirme Süreci
Firma Kredi Raporunun Hazırlanması




Ön değerlendirme ve istihbarat olumlu olmalı
Son üç yıllık bilanço ve gelir tabloları
Ara dönem bilanço ve gelir tabloları
Kuruluş evrakları ve diğer kredi evrakları temin edilmeli
•
•
•
•
•
•
•
Şirketin ortaklık yapısı ve yönetim kadrosu
İştirak ve grup firmaları
Faaliyet alanları ve performansı
Finansal analiz
İstihbarat ve memzuç
Yatırım planları.
Genel degerlendirme ve istenen Kredi-Teminat
Bankaların Kredi Değerlendirme Süreci
Limit Tahsisi, Tebliğ, Teminat ve Kredi Kullandırımı
 İlgili birimlerce onaylanan kredi limiti ve teminat yapısının
Kredi Bölümlerince sisteme giriş kaydı yapılır
 Firmaya tahsis edilen limit bilgileri ilgili şubeye bildirilir
 İlgili şubece firmaya limit tebliği yapılır
Teminatlandırma
 TL veya YP nakit, hazine bonosu, Eurobond, senet,
vesaik, çek, hisse senedi, altın, ortak kefaleti alınabilir
 Marj belirlenmesi
 Ortakların kefaletinin alımı kendi yerinde yapılır
 Gerçek müşteri çeklerinin istihbarat uygunluğu alınır
 Ödeme vadeleri ve para birimleri kontrolü yapılır
 İpotek alımı ek güvencedir
Bankaların Kredi Değerlendirme Süreci
Kredi Risk Takibi
 Üçer aylık dönemler itibariyle bilanço ve gelir tablosu
sistem girişleri yapılır
 Finansal raporlama ve analiz değerlemeleri yapılır
 Teminat yapısında belirli dönemlerde ekspertiz yapılır
 Dönemler itibariyle veya yıllık bazda kredi raporu revizesi
yapılarak firmanın;
•
•
•
•
•
Son dönem memzuç kayıtları
Güncel ortaklık yapısı
Güncel imza yetkilileri ve sınırları
Güncel limit ve riskler
Güncel pazar durumu ve satışları
Bankaların Kredi Değerlendirme Süreci
Kredi Risk Takibi
•
•
•
•
•
•
•
•
•
En büyük 5 alıcı ve satıcı müşteri bilgileri?
5 müşterinin satışlardan ve alımlardan aldığı pay?
Satışta ve alışta %20’yi geçen yoğunlaşma var mı?
Borcun YP-TL dağılımı nedir?
Devalüasyon halinde durum nedir?
Toplam borç (uzun ve kısa vade) nedir?
Borcun sermayeye, satışlara oranı?
Özsermaye karlılığı nedir?
Net kar marjı nedir?
Riskten Korunma Enstrümanları
Türev Ürün Nedir?
 Bir ya da birden fazla geleneksel üründen üretilmiş yeni
bir enstrüman
 Belirli bir formülle bu geleneksel ürünlere bağlı
 Değerini bağlı olduğu enstrümanın fiyat değişiminden alır
Riskten Korunma Enstrümanları
Türev Ürünler İle…
 Kaldıraçlı işlemler yapılabilir, ana para kadar yatırım
yapmadan, enstrümanın ana para fiyat değişiminden bire
bir kar ya da zarar edecek pozisyon yaratılabilir
 Yapılan işlem hacimleri kaldıraç avantajı nedeni ile spot
piyasa işlemlerini aşmış durumdadır
 Standart ürünlerle birleştirilerek birçok kombinasyon
yaratılabilir
Riskten Korunma Enstrümanları
Türkiye’de Kullanılan Riskten Korunma Enstrümanları
 Forward
 Futures
 VOB Kontratları
 Yurtdışı borsalarda commodity & metal futures
 Swap
 Faiz Swapları
 Döviz Swapları
 Opsiyon
 FX
Uygulamalı Örnek İncelemeler
Türev Ürünlerin Kullanım Amaçları
 Kur Değişimlerinin Risklerinden Korunma Amaçlı
 Fon Fazlasının Değerlendirilmesi Amaçlı
 Arbitraj Amaçlı
Risk yönetiminin amacı kurdaki dalgalanmalarından kar
yaratmak değildir. Faaliyetlerden elde edilen kar marjının
korunmasını sağlamaktır.
Forward Uygulamalı Örnek İnceleme
Forward Nedir?
 Belirli miktardaki varlığı, belirli bir tarihte, belirli bir
fiyattan, alma veya satma sözleşmesidir
 Vadeye kadar nakit akışı yaratmaz
 Türkiye’de sadece kur riskinden korunmak için kullanılır
Bilinmesi Gereken Değişkenler
 Spot Fiyat
 Yerli Faiz Oranı
 Yabancı Faiz Oranı
Forward Uygulamalı Örnek İnceleme
Forward Kur Hesaplaması *
Piyasa Koşulları Verileri
Spot TL/USD Kuru
: 1.445.000 / 1.450.000
3 ay vadeli TL Faizi
: %49 - %54
3 ay vadeli USD Faizi
: %1.73 - %1.83
* TCMB
Forward Uygulamalı Örnek İnceleme
Forward Kur Hesaplaması
İhracatçı 3 ay sonra elde edeceği 1 milyon USD’yi vadeli
satmak isterse;
Banka % 1.83'ten 3 ay vadeli USD borçlanır.
Borçlandığı bu miktarı spot piyasada 1.445.000 TL’ye
çevirir.
Bu tutarı % 49'dan 3 ay vadeli yatırır.
1.445.000*(49-1,83)*90
Swap Point: ----------------------------------------- = 170.401
36.000
Forward Uygulamalı Örnek İnceleme
Forward Kur Hesaplaması
1.445.000*(49-1,83)*90
Swap Point: ----------------------------------------- = 170.401
36.000
1.445.000 + 170.401
1.615.401 TL Swap Point Kuru - Spread
Forward Uygulamalı Örnek İnceleme
Forward Kur Hesaplaması
İthalatçı 3 ay vadeli 1 milyon USD almak isterse;
Banka % 54'ten 3 ay vadeli TL borçlanır.
Borçlandığı bu miktarı spot piyasada 1.450.000 TL’ye
USD’ye çevirir.
Bu tutarı % 1,73’den 3 ay vadeli yatırır.
1.450.000*(54-1,73)*90
Swap Point: ----------------------------------------- = 189.478
36.000
Forward Uygulamalı Örnek İnceleme
Forward Kur Hesaplaması
1.450.000*(54-1,73)*90
Swap Point: ----------------------------------------- = 189.478
36.000
1.450.000 + 189.478
1.639.478 TL Swap Point Kuru + Spread
VOB Uygulamalı Örnek İnceleme
Kur Riski Yönetiminde VOB Örneği ve Uygulaması
Amaç: Koruma Amaçlı VOB Uygulaması – İhracatçı Firma
Mart ayı başında satılan 1 mıo USD mal bedeli 4 ay sonra tahsil
edilecektir. Kurların düşme riskine karşı ihracatçı nasıl bir
koruma sağlayabilir?
Spot Kur: 1,7990
⟹ 1.000.000 USD değerinde 1/10 kaldıraçlı olarak 1.000 adet
Haziran vadeli USD kontratı satar. Bu işlem nedeniyle, başlangıç
teminatları değişmekle birlikte, yaklaşık toplam işlemin 1/10’u
kadar teminat gerekmektedir. 100.000 USD teminat yatırılıp
USD satış fiyatını 1.7990’a sabitlemiş olur.
VOB Uygulamalı Örnek İnceleme
Kur Riski Yönetiminde VOB Örneği ve Uygulaması
Firmanın 30 Haziranda 1.000.000 USD döviz geliri olacak,
Haziran sonu USD/TL kurunun nerede olacağını bilmiyoruz,
ancak VOB uygulamasında görüldüğü gibi 1.000 kontratlık
Haziran USD satışı ile kuru bugünkü kur olan 1.7990’a
sabitlemiş oluyoruz.
 Kar marjımız ve dolayısıyla net gelirimiz kurun hareketinden
bağımsız olarak hep aynı olacaktır.
 900.000 USD vade gününe kadar boşta kalacaktır.
 Ek bir finansman maliyeti yaratılmamış olacaktır.
VOB Uygulamalı Örnek İnceleme
Vade Sonu Spot Kur
1,8565
1,7352
VOB'da Elde Edilen Kar/Zarar
1,7990 - 1,8565= - 0,0575 (1 USD
Farkı)
0,0575 * 1000= -57,5 (1Kontrat)
57,5*1000= - 57.500 ZARAR
(1.000 Kontrat)
1,7990 - 1,7352= 0,0638 (1 USD
Farkı)
0,0638 * 1000= 63,8 (1Kontrat)
63,8*1000= - 63.800 TL KAR
(1.000 Kontrat)
Vade Sonunda İhracat Bedeli İle
Gelen Gelir
Net Gelir
1,8565*1.000.000
1.856.500 - 57.500
⟹ 1.856.500 TL
1,7352*1.000.000
⟹ 1.735.200 TL
⟹ 1.799.000 TL
1.735.200 + 63.800
⟹ 1.799.000 TL
Aynı yöntem, tam tersi işlem yapılarak, firmaların ithalat
ödemeleri veya tüm döviz borçlarını bugünkü kura sabitlemek için
de kullanılabilmektedir.
VOB Uygulamalı Örnek İnceleme
Nakdi Kredi Türleri ve Kullanım Alanları








Spot Krediler
Erken Kapama Opsiyonlu Spot Krediler
Rotatif Krediler
Taksitli Ticari Krediler
Dövize Endeksli Krediler
Döviz Kredileri
Exim Kredileri
İskonto/İştira Kredileri
VOB Uygulamalı Örnek İnceleme
Gayrinakdi Kredi Türleri ve Kullanım Alanları
 Teminat Mektupları (TL/YP)
 Harici Garantiler
 Referans Mektupları
 Akreditif
 Kabul Kredileri/Aval
VOB Uygulamalı Örnek İnceleme
Yöneticilerin Bilmesi Gereken Finansal Konular






Genel Giderler, Değişken Giderler ve Kar
Likidite Oranları ve Cari Oranlar
Finansal Öngörüler İçin Bilanço ve Gelir Tablosu
Net İşletme Sermayesi İhtiyacını Belirleme
Finansman Maliyetleri
Finansal Matematik
Faizinizi Mutlaka Kendiniz de Hesaplayın!
Seçim Yapmak İçin Bilgi Şart.
Her Yöneticinin Bilmesi Gerektiği Kadar Finans Bilin.
Teşekkürler…
Koray İNAN
Finansal Hizmetler Koordinatörü
www.kafdanismanlik.com
KAF / Etkin Proje İş Ortaklığı ile gerçekleştirilmiştir.