Transcript TASARRUFLAR, KRED*LER, F*NANS S*STEM*

8. TASARRUFLAR, KREDİLER,
FİNANS SİSTEMİ
Gelirimiz ve Ödediğimiz Vergiler
• Elde ettiğimiz gelirlerimizden bir bölümünü
vergi olarak devlete veriyoruz.
• Bu vergilerin bir bölümünü gelirimize göre
ödüyoruz (dolaysız vergiler)
• Bir bölüm vergiyi de harcadıkça ödüyoruz
(dolaylı vergiler)
• Vergiler dışında kalan tüm gelirimizi ise kendi
tercihlerimize göre yapıyor, veya tasarruf
ediyoruz.
Kullanmadığımız Birikimlerimiz Nasıl
Gelir Getirir?
• Bankalara yatırdığımız para nereye gider?
• Banka, hesaba yatırdığımız tasarruflarla:
– krediye ihtiyacı olan işletmelere borç verip faiz
kazanır,
– krediye ihtiyacı olan tüketicilere borç verip faiz
kazanır,
– Devlete borç verip faiz kazanır,
– Bir bölümünü ise yedek olarak kasasında ve
Merkez Bankası’nda tutar, faiz kazanmaz.
Bankalar Para Üretir
• Banka benim paramın bir kısmını başkasına
borç verince borcu kullananın parası artar,
benim param ise azalmaz.
• Bankaların yedekleri normal şartlarda
mevduat sahiplerinin ihtiyacı için yeterli
güvencedir.
• Bmylece bankalar sistemi piyasalardaki parayı
büyütür, ekonominin büyümesine yardımcı
olur.
Finans Sistemi Nasıl Çalışıyor?
Finans Sistemi:
• Finans Kurumları ve
• Finans Piyasalarından
meydana gelir.
• Finansal Kurumlar borçlularla alacaklılar arasında
aracılık ederler
• Finans Piyasalarında ise borçlularla alacaklılar
doğrudan alış-veriş yaparlar
Finans Kurumları
• Bankalar
– Mevduat Bankaları
– Katılım Bankaları
– Yatırım ve Kalkınma Bankaları
•
•
•
•
Factoring ve Leasing Şirketleri
Menkul Kıymet Yatırım Fonları
Gayrtimenkul Yatırım Fonları
…
Finans Piyasaları
• İMKB
– Hisse Senetleri Piyasası
– Tahvil ve Bono Piyasası
• Yatırımcılar ve borçlular doğrudan işlem yapar.
• Aracılar sadece menkul kıymetleri ve paraları
bir hesaptan bir başka hesaba hareket
ettirirler.
Devletin Gözetim ve Denetimi
• Küçük tasarrufları Finans Sistemi yoluyla
ekonomiye kazandırmak herkes için yararlıdır:
– İşletmelerin ve tüketicilerin satın alma gücü artar,
– Üretim artar, ihracat artar, ekonomi büyür,
– İstihdam alanları açılır
• Sistemin sağlıklı işleyişini sağlamak ve
tüketiciyi risklerden korumak ise her ülkede
devletin görevidir.
BDDK
• Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu
2000 yılında bankacılık krizlerinin ardından
kuruldu.
• Özerk bir kurumdur.
• Finansal Kurumların ve kredi piyasalarının iyi
işlemesinden sorumludur.
• Bankaların ve diğer kurumların uyacağı
kuralları belirler,
• Bu kurallara uyulup uyulmadığını denetler,
uyulmasını sağlar.
SPK
Sermaye Piyasası Kurumu 1981’de kurulan özerk
bir kurumdur.
• Hisse senedi, tahvil ve bono piyasalarının
güvenli, saydam, istikrarlı çalışması,
• Tasarruf sahiplerinin haklarının korunması
amacıyla kurallar koyar, denetler.
İMKB
• İstanbul Menkul Kıymetler Borsası 1986’da
kuruldu.
• Menkul kıymet işlemlerinin güvenli ve düzenli
yapılması için aracı kuruluşlar, menkul kıymet
ihraç eden şirketler ve alım-satım yapanlar için
kurallar koyar.
• İşlemleri denetler ve kurallara uyulmasını
sağlar.
Denetim Yapan Diğer Yarı-Özerk
Kurumlar
• TC Merkez Bankası: Bankalar arası işlemlerin
bankacılığını yapar, ulusal parayı yönetir
• Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu: Tasarruf
mevduatını sigortalar ve banka tasfiyelerini
yürütür.
Küresel Piyasalar Bizi Nasıl Etkiliyor?
• Küreselleşmede en ileri düzeydeki piyasalar
finans piyasalarıdır.
• Uluslar arası finans akımları için sınırlar ve
engeller çok azaldı.
• Milli parayı ve yurt içi finans piyasalarını
küresel hareketlerden korumak olanağı
kalmadı.
Küreselleşme
• Kimileri, küreselleşmenin dev boyutlarda
denetimsiz, “vahşi” serbest piyasalar meydana
getirdiğini, güçsüz kitlelerin ve ülkeleri giderek
yoksulluğa ittiğini savunuyor.
• Kimileri ise bu dev piyasaların gücünü iyi
kullananlar için dev fırsatlar yarattığını düşünüyor.
• Türkiye hızla büyüyen ve dış finansman
kullanması gereken bir ülke. Bu nedenle kendini
dünya finans piyasalarından koparması olanaksız.
• Küresel finans piyasalarının etkilerini hissetmeye
devam edeceğiz.
Dünyadan Dersler
ABD Konut Kredisi (Mortgage) Krizi:
• 2007-8 yıllarında ortaya çıktı, tüm dünyayı etkiledi.
• Kredi değerliliğini kaybetmiş tüketicilere, teminata
güvenip açılan konut kredilerinden kaynaklandı.
• Kredilerle beslenip şişen konut fiyatları sonunda ani
düşüşe geçti. (%33)
• Konut fiyatları düşünce krediler teminatsız kaldı.
• Sadece ABD ekonomisinde 8 trilyon doların üzerinde
bir kayıp yaşandı.
Ders: Yanlış kredi uygulamaları en güçlü ekonomiyi bile
krize sürüklüyor.
Dünyadan Dersler
Yunanistan’da Borç Krizi:
• Kamu borcu ulusal gelirin %97’si civarında,
• Bütçe açığı ulusal gelirin %13’ü düzeyinde,
• 2009’da ekonomideki tasarrufların tamamı
krediye dönüşmüş.
Ders: Aşırı kamu, özel sektör ve tüketici
borçlanması ekonomiyi krize sürüklüyor.