Transcript สามัคคีเภทคำฉันท์
Slide 1
่
เล่าเรืองสามัคคี
เภทคาฉันท ์
โดย
นางศริ พ
ิ รรณ รักร่วม
Slide 2
่
เล่าเรืองสามั
คคีเภทคา
ฉันท ์
ผู แ
้ ต่ง
นายชิต บูรทัต
่
่
อง
ทีมาของเรื
นายชิต บูรทัต ได ้นามาแต่งเป็ น
่
คาฉันท ์ เมือพ.ศ.
2457
่
่ งใน
โดยเอามาจากนิ ทานสุภาษิตเรืองหนึ
หนังสือ ธรรมจักษุ
ของ สมเด็
จุดมุ่งหมายในการแต่
ง จพระวชิรญาณวงศ ์
่ ้า
สมเด็จพระสังฆราชเจ
1. เพือแสดงความสามารถในการแต่
ง
่
่
่
(ม.ร.ว.ชื
น
นพวงศ
์)
ซึ
งท่
านได ้แปล
2. เพือแสดงถึงโทษของการแตก
และเรี
สามัคยคีบเรียงมาจาก
Slide 3
ลักษณะคาประพันธ ์ - แต่งเป็ นฉันท ์ปนกาพย ์ เรียกว่า
คาฉันท ์
่
กาพย ์ทีใช้
- กาพย ์ฉบัง 16 และกาพย ์
สุรางคนางค ์ 28
่
ฉันท ์ทีใช้
- มี 18 ชนิ ด คือ
1. กมลฉันท ์
3.โตฏกฉันท ์
4. ภุชงคประยาตฉันท ์
6. มาลินีฉันท ์
7. วสันตดิลกฉันท ์
9. วิชชุมมาลาฉันท ์
ิ ฉันท ์
10. สัททุลวิกกีฬต
2. จิตรปทาฉันท ์
5. มาณวกฉันท ์
8. วังสัฏฐฉันท ์
11. สัทธราฉันท ์
Slide 4
บู ชาพระร ัตนตร ัย (บทแรก)
ลักษณะคาประพันธ ์
ิ ฉันท ์
สัททุลวิกกีฬต
พร ้อมเบญจางคประดิษฐ ์สฤษฎิสดุดี
กายจิตวจีไตร
ทวาร
ไหว ้คุณองค ์พระสุคตอนาวรณญาณ
ยอดศาสดาจารย ์
มุนี
ฯลฯ
้ องตอนนี
่
้ าวถึง
เนื อเรื
กล่
นายชิต บูรทัต กล่าวนมัสการพระร ัตนตร ัยและสิง่
ศักดิสิ์ ทธิ ์ บูชาคุณบิดามารดา ครู อาจารย ์ และอาศิร
วาทพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล ้าเจ ้าอยู่หวั
แสดงถึงโทษของการแตกความสามัคคี บอกวัตถุประสงค ์ใน
่ ชาร ัตนตร ัย และหากบทใดผิดพลาดไม่ถก
การแต่งเพือบู
ู ต ้อง
Slide 5
ณ แคว้นมคธ
ลักษณะคาประพันธ ์
วสันตดิลกฉันท ์
โบราณกาลบรมขัต
ติยร ัช
เกรียงไกร
ท ้าวทรงพระนามอภิไธ
ยอชาตศัตรู
ครองเขตมเหศรวเอก
อภิเษก
ประสิทธิภู์
อาณาปวัตน์ลบ
ุ ริบู
รณบรรพ ์
ประเพณี
ฯลฯ
้ องตอนนี
่
้ าวถึง
เนื อเรื
กล่
ในสมัยโบราณมีบรมกษัตริย ์ผูทรงอานุ
้
ภาพคนหนึ่ ง
่ าพระเจ ้าอชาตศัตรู
ชือว่
ครองแคว ้นมคธ มีกรุงราชคฤห ์เป็ นเมืองหลวงทรง
Slide 6
ทศพิธราชธรรม
ทศพิธราชธรรม คือ ธรรม 10 ประการ
1. การให ้
สารวมกายวาจา
2. การ
3. การสละ
่
ซือตรง
4. ความ
5. ความอ่อนโยน
เพียรละความชว่ ั
6. ความ
7. ความไม่มก
ั โกรธ
8. ความ
Slide 7
วัสสการพราหมณ์
ลักษณะคาประพันธ ์
กาพย ์ฉบัง 16
อันอัครปุโรหิตาจารย ์
นามวัสสการ
่ น
ฉลาดเฉลียวเชียวชิ
กลเวทโกวิทจิตจินต ์
แจ ้งศิล
ปศาสตร ์ก็จบสบสรรพ ์
พราหมณ์
สาแดง
ฯลฯ
้ องตอนนี
่
้ าวถึง
เนื อเรื
กล่
วัสสการพราหมณ์ เป็ นมหาอามาตย ์ของพระเจ ้าอชาต
ศัตรู มีความเฉลียวฉลาดเรียนจบไตรเพทและศิลปะศาสตร ์
่
่ ก พระเจ ้าอชาตศัตรูทรง
18 ประการ เป็ นทีโปรดปรานยิ
งนั
Slide 8
ศิลปศาสตร ์
้ั ง 18 ประการ ที่
ศิลปะศาสตร ์ คือ วิชาชีพชนสู
พระมหากษัตริย ์พึงเรียน
มีดงั นี ้
1. รู ้ฟังเสียงสัตว ์
2. รู ้
พิจารณาภูเขาและต ้นไม้
3. รู ้คานวณเลข
4. รู ้วิชา
ช่าง
5. รู ้แบบแผนอันดี
6. รู ้หลัก
ปกครองคน
7. รู ้ฤกษ ์ยามและวิถโี คจรของดาว
8. รู ้ลานา
และดนตรี
Slide 9
อปริหานิ ยธรรม
่ งแห่
้ งความเสือม
่
อปริหานิ ยธรรม คือ ธรรมอันไม่เป็ นทีตั
มี 7 ประการ ดังนี ้
่ ราชกิจเกิดขึน้ มาประชุมพร ้อมกัน
1. เมือมี
่ กประชุมก็เลิกพร ้อมกัน ทากิจทีควรท
่
2. เมือเลิ
าพร ้อม
กัน
่
3. ประพฤติตามขนบประเพณี ไม่เปลียนแปลง
4. เคารพนับถือผูใ้ หญ่
่
5. ไม่ประพฤติผด
ิ ในบุตรภรรยาของคนอืน
6. เคารพยาเกรง บวงสรวงเจดียสถาน
Slide 10
ปรึกษาอุบาย
ลักษณะคาประพันธ ์
อุปชาติฉันท ์
บรมกษัตริย ์ปรา
ปราบปราม
กับวัสสการพราหมณ์
อาจารย ์
ปรึกษาอุบายดา
ไฉนการ
จะสมนิ ยมภาร
ปรารถนาเรา
รภการ
พฤฒิเอก
ริกระทา
ธุระ
ฯลฯ
้ องตอนนี
่
้ าวถึง
เนื อเรื
กล่
พระเจ ้าอชาตศัตรูทรงปรึกษาและนัดแนะกับวัสสการพ
Slide 11
อีทส
ิ งั ฉันท ์
มาเป็ น
ประการใด
่
หมินกู
เอออุเหม่นะมึงชิชา่ งกระไร
้
ทุทาสสถุลฉะนี ไฉน
ก็
ศึก บ ถึงและมึงก็ยงั มิเห็น
จะน้อยจะมากจะยากจะเย็น
อวดฉลาดและคาดแถลงเพราะใจ
้ ทน
ขยาดขยันมิ
ั อะไร
ก็
้ องตอนนี
่
้ าวถึง
เนื อเรื
กล่
ฯลฯ
พระเจ ้าอชาตศัตรูทรงแกล ้งพิโรธกระทืบพระ
บาท บริภาษวัสสการพราหมณ์
ว่ายังไม่เกิดสงครามก็
หวาดกลัว คงจะกลัวภัยมาถึงตน ทรงเปรียบวัสสกาพราหมณ์
Slide 12
ลักษณะคาประพันธ ์
อินทรวิเชียรฉันท ์
วัสสการพราหมณ์ร ับโทษ
่
ควรเพือจะสมเพช
ภยเวทนาการ
ด ้วยท่านพฤฒาจารย ์
พะกระทบประสบทัณ
โดยเต็มกตัญญู
กตเวทิตาคร ัน
่
ใหญ่ยงและยากอั
ิ่
น
นรอืนจะอาจทน
ฯลฯ
้ องตอนนี
่
้ าวถึง
เนื อเรื
กล่
วัสสการพราหมณ์หวังผลประโยชน์ของแผ่นดิน จึงทนร ับโทษทัณ
่ ้ นขึนม
้
จะทนได ้ ราชมัลโบยสุดฝี มือจนวัสสการพราหมณ์สลบไป เมือฟื
ขับไล่ออกจากเมือง ประชาชนมาดูวสั สกาพราหมณ์ทใจอ่
ี่ อนก็ร ้องไห ้ ท
่ นกลางก็คด
่
ทีเป็
ิ ในแง่ด ี ทีมใี จเมตตาก็ให ้สิงของ
วัสสการพราหมณ์ก็ท
่ ให ้ประชาชนสงสัย
เพือมิ
Slide 13
วิชชุมมาลาฉันท ์
่
เพือนหาผู
้
ใครไป่ มี
หลวงธานี
เดาเข ้าไป
่
แรมทางกลางเถือน
หนึ่ งใดนึ กดู
่ วง
หลายวันถันล่
นามเวสาลี
้ องตอนนี
่
้ าวถึง
เนื อเรื
กล่
ห่าง
เห็น
เมือง
ดุม
่
วัสสการพราหมณ์เดินทางอยู่หลายวัน จึงเข ้าเขต
่
เมืองไพศาลี และผูกไมตรีกบั ชาวบ ้าน เล่าเรืองของตนพร
้อมทัง้
แสดงบาดแผลเป็ นประจักษ ์พยาน ชาวบ ้านก็เล่าลือ
จนความทราบไปถึงราชสานัก เหล่ากษัตริย ์ลิจฉวีจงึ ประชุม
Slide 14
่
วัสสการพราหมณ์เข้าทีประชุ
ม
ลักษณะคาประพันธ ์
อินทรวงศ ์ฉันท ์
ราชาประชุมดา
กระทาประการะดง่ ั
ดาร ัสตระบัดยัง
วจนัตถ ์ปวัตติพลัน
ให้ราชภัฏโป
ขมีขมัน
หาพราหมณ์ชราอ ัน
เนรเทศมา
ริ
ริสไป
บุร
ฯลฯ
Slide 15
วัสสการพราหมณ์สรรเสริญกษัตริย ์ลิจฉวี
ลักษณะคาประพันธ ์
วสันตดิลกฉันท ์
กาจาย
ระบือบุณย ์
การุณย ์
พิบูลงาม
ข ้าแต่พระจอมจุฬมกุฎ
ปรากฏพระยศระบุระบาย
เมตตาทยาลุศภ
ุ กรรม
สรรเสริญเจริญพระคุณสุน
้ องตอนนี
่
้ าวถึง
เนื อเรื
กล่
ฯลฯ
บริสท
ุ ธิ
ตระบะเบิก
อุปถัมภ
ทรพูน
Slide 16
วัสสการพราหมณ์ได้เป็ นครู ของราชกุมาร
ลักษณะคาประพันธ ์
วังสัฏฐฉันท ์
ภาสดับคะนึ ง
ประชุมกษัตริย ์รา
คะเน ณ ทุกข ร์ งึ
อัดประหวัดประวิง
ประกอบระกาพา
กายน่ าจะจริง
มิใช่จะแอบอิง
กระทาอุบาย
ชส
อุระ
หิร
กลอา
ฯลฯ
Slide 17
ได้ร ับความไว้วางใจ
ลักษณะคาประพันธ ์
มาลินีฉน
ั ท์
่
นันดร ์และทีวา
โยฬาร
กษณะทวิชะร ับฐา
จกาจารย ์
นิ รอลสะประกอบภาร
และเต็มใจ
พีร ิ
ฯลฯ
้ องตอนนี
่
้ าวถึง
เนื อเรื
กล่
่ ้ร ับตาแหน่ งแล ้วก็ไม่เกียจ
วัสสการพราหมณ์ เมือได
Slide 18
่ าเนิ นตามแผนทีวางไว้
่
เริมด
ลักษณะคาประพันธ ์
ภุชงคประยาตฉันท ์
กาล
ทิชงค ์ชาติฉลาดยล
กษัตริย ์ลิจฉวีวาร
ระแวงหาย
เหมาะแก่การณ์จะเสกสรร
บาย
มล ้างเหตุพเิ ฉทสาย
สโมสร
้
่
้
คะเนกลคะนึ ง
ระวังเหือด
ปวัตน์วญ
ั จโน
สมัครสนธิ ์
ฯลฯ
Slide 19
ทาตามแผนต่อ
ลักษณะคาประพันธ ์
มาณวกฉันท ์
อนุ กรม
ทวิชงค ์
กุมาร
ล่วงลุประมาณ
กาล
หนึ่ ง ณ นิ ยม
ท่าน
่
เมือจะประสิ
ทธิ ์
เชิญวรองค ์
้ องตอนนี
่
้ าวถึง
เนื อเรื
กล่
วิทยะยง
เอก
ฯลฯ
Slide 20
ทาตามแผนต่อ
ลักษณะคาประพันธ ์
อุเปนทรวิเชียรฉันท ์
เหตุยย
ุ งเสริม
นฤพัทธก่อการณ์
วารนานนาน
ก็เชิญเสด็จไป
ทิชงค ์เจาะจงเจตน์
กลห ์
้ ม
กระหน่ าและซาเติ
้ั
ละครงระหว่
างครา
เหมาะท่าทิชาจารย ์
้ องตอนนี
่
้ าวถึง
เนื อเรื
กล่
ทิน
ธ
ฯลฯ
Slide 21
กษัตริย ์ลิจฉวีแตกความสามัคคี
ลักษณะคาประพันธ ์
สัทธราฉันท ์
ลาดับนั้นวัสสการพราหมณ์
ธ ก็ยศ
ุ ษ
ิ ยตาม
แต่งอุบายงาม
ฉงนงา
ปวงโอรสลิจฉวิดา
ริ ณ วิรธ
ุ ก็สา
คัญประดุจคา
ธ เสกสรร
ฯลฯ
้ องตอนนี
่
้ าวถึง
เนื อเรื
กล่
Slide 22
ลองตีกลองประชุม
ลักษณะคาประพันธ ์
สาลินีฉน
ั ท์
พราหมณ์ครูรู ้สังเกต
เหตุถนัดคร ัน
ราชาวัชชีสรร
พินาศสม
้ จ
ยินดีบด
ั นี กิ
์
สัมฤทธิมนารมณ์
่
เริมมาด
้วยปรากรม
หแห่งตน
ตระหนัก
พจักสู่
จะ
และอุตสา
ฯลฯ
Slide 23
แจ้งข่าวพระเจ้าอชาตศ ัตรู
ลักษณะคาประพันธ ์
อุปัฏฐิตาฉันท ์
เห็นเชิงพิเคราะห ์ช่อง
ชนะคล่องประสบสม
พราหมณ์เวทอุดม
ธ ก็ลอบแถลงการณ์
ให ้วัลลภชน
คมดลประเทศฐาน
กราบทูลนฤบาล
อภิเผ้ามคธไกร
ฯลฯ
Slide 24
พระเจ้าอชาตศ ัตรู เตรียมทัพ
ลักษณะคาประพันธ ์
สุรางคนางค ์ 28
ไม่มต
ี วั อย่างบทประพันธ ์
ฯลฯ
้ องตอนนี
่
้ าวถึง
เนื อเรื
กล่
่
เมือพระเจ
้าอชาตศัตรูทรงทราบ จึงตร ัสบอกมหา
่
่
อามาตย ์ให ้จัดกองทัพให ้ยิงใหญ่
เหล่าทหารก็ฮก
ึ เหิม ชืนบาน
่
เต็มใจสนองพระเดชพระคุณ ทหารจะงามก็เมืออยู
่ในสนาม
รบ ถ ้าเกียจคร ้านย่อมไม่ตา่ งกับบุรษ
ุ สามัญ เสียงกองทัพดัง
กึกก ้อง รอฤกษ ์การเดินทัพ
Slide 25
ประกอบพิธต
ี ามโบราณราชประเพณี
ลักษณะคาประพันธ ์
โตฏกฉันท ์
ไม่มต
ี วั อย่างบทประพันธ ์
ฯลฯ
้ องตอนนี
่
้ าวถึง
เนื อเรื
กล่
้ั ้เวลาศุภฤกษ ์ ชีพ่อพราหมณ์ก็ประกอบพิธ ี
ครนได
ตามไสยศาสตร ์ ตอนเช ้าวันอาทิตย ์ พระเจ ้าอชาตศัตรูเสด็จ
สรงสนาน ฉลองพระองค ์ตามโบราณราชประเพณี เสด็จตรวจ
พลทัพ
Slide 26
่
ฤกษ ์เคลือนทั
พ
ลักษณะคาประพันธ ์
กาพย ์ฉบัง 16
ไม่มต
ี วั อย่างบทประพันธ ์
ฯลฯ
้ องตอนนี
่
้ าวถึง
เนื อเรื
กล่
่ นมงคล พราหมณ์ก็ตฆ
้ั ้เวลาทีเป็
ี อ้ งช ัย
ครนได
พนักงานประโคมดนตรี พระเจ ้าอชาตศัตรูเสด็จประทับช ้าง
่ ่ ง มีเครืองประดั
่
พระทีนั
บตามโบราณราชประเพณี เสนา 4
่ั
เหล่าพรงพร
้อมกันจัดทัพเป็ นหมวดหมู่ ปลุกเสกตัวอาบว่าน
่
ยา มีอาวุธครบมือ เคลือนไปตามท
้องถนน มีเสียงดนตรีพณ
ิ
Slide 27
ลักษณะคาประพันธ ์
กมลฉันท ์
พักระหว่างทาง
ไม่มต
ี วั อย่างบทประพันธ ์
ฯลฯ
้ องตอนนี
่
้ าวถึง
เนื อเรื
กล่
พระเจ ้าอชาตศัตรูยกทัพไป ผ่านป่ า ภูเขา ท ้องนา
ไม่ รบี ร ้อน ตอนกลางวันเดินทาง ตอนกลางคืนพักนอน
้ เดินทางต่อไปจนถึงเมืองไพศาลี ซึงต
่ ้องข ้ามนาไป
้
วันรุง่ ขึนก็
Slide 28
พระเจ้าอชาตศ ัตรู ยกทัพมาตีแคว้นวัชชี
ลักษณะคาประพันธ ์
วิชชุมมาลาฉันท ์
ข่าวเศิกเอิกอึง
ทราบถึงบัดดล
ในหมู ่ผูค
้ น
ชาวเวสาลี
่
แทบทุกถินหมด
ชนบทบู ร ี
่
อกสันขวัญหนี
่
หวาดกลัวทัวไป
ฯลฯ
Slide 29
กษัตริย ์ลิจฉวีแตกสามัคคี
ลักษณะคาประพันธ ์
อินทรวิเชียรฉันท ์
พระราชา
พ ้องอนันต ์ภัย
ขว ้างไป
ฉะนั้นหนอ
ภินท ์พัทธสามัค
คิยพรรค
ชาวลิจฉวีวา
รจะ
ลูกข่างประดาทา
รกกาล
หมุนเล่นสนุ กไฉน
้ องตอนนี
่
้ าวถึง
เนื อเรื
กล่
ดุจกัน
ฯลฯ
Slide 30
ประตูเมืองไม่มค
ี นปิ ด
ลักษณะคาประพันธ ์
จิตรปทาฉันท ์
ภาคาร
่
ทัวไป
ทวารใด
ปิ ดมี
ต่างก็บคลา
ณส
แม้พระทวาร
บุร
รอบทิศด้าน
และ
เห็นนรไหน
สิจะ
ฯลฯ
Slide 31
พระเจ้าอชาตศ ัตรูได้ไพศาลี
ลักษณะคาประพันธ ์
ิ ฉันท ์
สัททุลวิกกีฬต
่
เรืองต้
นยุกติกแ
็ ต่จะต่อพจน
เติม
ภาษิตลิขต
ิ เสริม
ประสงค ์
ปรุงโสตเป็ นคติสุทราภรณจง
จับข้อประโยชน์ตรง
ตริดู
ฯลฯ
้ องตอนนี
่
้ าวถึง
เนื อเรื
กล่
Slide 32
่
ความรู ้เพิมเติ
ม
่ จาก
ข้อคิดทีได้
่
เรือง
• สามัคคีคอื พลัง
่
• สงครามนามาซึงความทุ
กข ์และความ
เดือดร ้อนของคนในประเทศ
้
• การละทิฐม
ิ านะ ละอคติ จะทาให้บุคคลนัน
สามารถดารงชีวต
ิ ได้อย่างเป็ นสุข
• อย่าเป็ นคนหู เบา ใจเบา
่
• การขาดความสามัคคี เป็ นเหตุนามาซึงความ
หายนะ
Slide 33
ลักษณะนิ สย
ั ของตัว
ละคร
-
-
พระเจ้าอชาตศ ัตรู
มีพระปรีชาสามารถใน
การปกครองบ้านเมือง
่
้ นอยู
่ใน
ทรงตังมั
ทศพิธราชธรรม
มีพระเมตตาต่อพสกนิ กร
ของพระองค ์
มีพระทัยทานุ บารุง
บ้านเมืองให้เจริญรุง่ เรือง
่
มีพระทัยทีจะแผ่
พระบรม
-
วัสสการพราหมณ์
ร ักชาติบา้ นเมือง
่
ยอมเสียสละเพือ
ประเทศชาติ
จงร ักภักดีตอ
่ พระเจ้า
อชาตศ ัตรู
่
กล้าหาญ เด็ดเดียว
่ นในความคิ
่
เชือมั
ด
ของตน
รอบคอบและมีความ
Slide 34
ฉวี
- มีความพร ้อม
เพรียงสามัคคีก ัน
แต่ภายหลังขาด
วิจารณญาณ
ขาดสติสม
ั ปช ัญญะ
ไม่คด
ิ
ไตร่ตรอง หู เบา
่ ดก็
ในทีสุ
เสียเมือง
- มีพระเมตตาอย่าง
ยิง่ (ทรง
้
ชุบเลียงวัสสการพ
ราชบุตรกษัตริย ์ลิจ
ฉวี
- อ่อนต่อความคิด
เพราะยังอยู ่ในวัย
่
เด็กเพิงจะรุ
น
่ หนุ่ ม
- หุนหันพลันแล่น
ถือตัวเองเป็ นใหญ่
้ ด
ขาดการยังคิ
เป็ นเหตุให้เกิด
ความหมางใจกัน
จนผู ใ้ หญ่เกิด
ความแตกแยก
่ ดบ้านเมือง
ในทีสุ
Slide 35
แคว้นวัชชี
แคว้นมคธ
้
เป็ นสหพันธร ัฐ ตังอยู
่บน
ฝั่ ง แ ม่ น้ า ค ัน ธ ก ะ แ ค ว
ห นึ่ ง ข อ ง แ ม่ น้ า ค ง ค า
มี ก รุ งเวสาลี เ ป็ นเมื อ ง
หลวง มี พ ื ้นที่ เล็ กกว่ า
แคว้น มคธ มีพ รมแดน
ติ ด ต่ อ กั บ แ ค ว้ น ม ค ธ
กษัต ริย ล
์ ิ จ ฉวี ผ ลัด กัน
ป ก ค ร อ งโ ด ย ร ะ บ อ บ
ส า มั ค คี ธ ร ร ม
มี ร ฐ
ั สภาเป็ นที่ ประชุ ม
ป รึ ก ษ า ร า ช ก า ร
เ ป็ น แ ค ว้ น ห นึ่ งใ น
่
อินเดียภาคเหนื อ เมือ
ค ร ้ั ง พุ ท ธ ก า ล
พระพุ ท ธเจ้า ได้ท รง
ป ร ะ ดิ ษ ฐ า น พ ร ะ
ศาสนาลงในแคว้น นี ้
กรณี
พ
พ
ิ
าทของ
ก่ อ น ร า ช ค ฤ ห เ์ ป็ น
แคว้
น
มคธกับแคว้
น
วัช
เ มื อ ง ห ล ว ง เ ดิ ม ข อ ง
ชี
แคว้นมคธ
่
่
เรืองแย่
งเครืองเทศ
่ เขา
อ ันมีคา
่ ทีภู
Slide 36
่
จบการเล่าเรืองสามั
คคีเภทคา
ฉันท ์ (พอสังเขป)
แบบที่ 1
่
่ าเสนอ
งานทีมอบหมาย
งานกลุ่ม (กลุ่มเดิมทีน
ข้อบังคับของฉันท ์ฯ)
• ให้นก
ั เรียนอธิบายเปรียบเทียบเหตุการณ์ใน
่
เรืองสามั
คคีเภทคาฉันท ์กับเหตุการณ์ของ
บ้านเมืองในปั จจุบน
ั ว่ามีความเหมือนหรือ
แตกต่างกันอย่างไร พร ้อมยกตัวอย่าง
เปรียบเทียบประกอบให้ช ัดเจน
• ทาลงในกระดาษ A4
Slide 37
่ ให้นก
่
คาสัง...
ั เรียนอธิบายเปรียบเทียบเหตุการณ์ในเรืองสามั
คคี
เภทคาฉันท ์ กับเหตุการณ์ของบ้านเมือง
ในปั จจุบน
ั ว่ามีความเหมือนหรือแตกต่างกันอย่างไร พรอ้ ม
่
เหตุ
การณ์
ในเรืองสามั
คีเภทคา
เหตุการณ์ในปัจจุบน
ั
ยกตั
วอย่
างประกอบให้
ชคัดเจน
ฉันท ์
ตัวอย่าง
รู ปแบบ
้
การทาชินงาน
……………………………………
……………………………………
……………………………………
……………………………………
……………………………………
……………………………………
……………………………………
……………………………………
……………………………………
……………………………………
……………………………………
……………………………………
่
ตัวอย่างเหตุการณ์ในเรืองสามั
คคี
เภทคาฉันท ์
……………………………………
……………………………………
……………………………………
ตัวอย่างเหตุการณ์ในปัจจุบน
ั
…………………………………..
…………………………………..
…………………………………..
่
่ ชา / ชือครู
่
ชือสมาชิ
กกลุ่ม / ชือวิ
ผูส
้ อน
Slide 38
แบบที่ 2
่
งานกลุ่ม
งานทีมอบหมาย
่ ร ับ
1. นาเสนอผังภู มฉ
ิ น
ั ทลักษณ์ของฉันท ์ ทีได้
มอบหมาย (ทาก่อนเรียน)
่
2. สรุปเรืองย่
อ วาดภาพประกอบ
่ จากเรือง
่
3. บอกข้อคิดทีได้
้ ามาปร ับใช้
4. แสดงความคิดเห็นว่าข้อคิดนันน
ให้เกิดประโยชน์ได้ในชีวต
ิ ประจาวันอย่างไร
Slide 39
รู ปแบบการทา
้
ชินงาน
...............................................
...............................................
...............
...............................................
...............................................
...............................................
..............
ข ้อคิด
...............................................
..............................
...............................................
..............................
...............................................
..............................
้
ข ้อคิดนามาปรับใชใน
ชวี ต
ิ ประจาวันได ้ในเรือ
่ งเกีย
่ วกับ
...............................................
...............................................
สมาชิกกลุ่ม /วิชา /ผูส้ อน
Slide 40
ตัวอย่าง
ภาพวาด
่
เล่าเรืองสามัคคี
เภทคาฉันท ์
โดย
นางศริ พ
ิ รรณ รักร่วม
Slide 2
่
เล่าเรืองสามั
คคีเภทคา
ฉันท ์
ผู แ
้ ต่ง
นายชิต บูรทัต
่
่
อง
ทีมาของเรื
นายชิต บูรทัต ได ้นามาแต่งเป็ น
่
คาฉันท ์ เมือพ.ศ.
2457
่
่ งใน
โดยเอามาจากนิ ทานสุภาษิตเรืองหนึ
หนังสือ ธรรมจักษุ
ของ สมเด็
จุดมุ่งหมายในการแต่
ง จพระวชิรญาณวงศ ์
่ ้า
สมเด็จพระสังฆราชเจ
1. เพือแสดงความสามารถในการแต่
ง
่
่
่
(ม.ร.ว.ชื
น
นพวงศ
์)
ซึ
งท่
านได ้แปล
2. เพือแสดงถึงโทษของการแตก
และเรี
สามัคยคีบเรียงมาจาก
Slide 3
ลักษณะคาประพันธ ์ - แต่งเป็ นฉันท ์ปนกาพย ์ เรียกว่า
คาฉันท ์
่
กาพย ์ทีใช้
- กาพย ์ฉบัง 16 และกาพย ์
สุรางคนางค ์ 28
่
ฉันท ์ทีใช้
- มี 18 ชนิ ด คือ
1. กมลฉันท ์
3.โตฏกฉันท ์
4. ภุชงคประยาตฉันท ์
6. มาลินีฉันท ์
7. วสันตดิลกฉันท ์
9. วิชชุมมาลาฉันท ์
ิ ฉันท ์
10. สัททุลวิกกีฬต
2. จิตรปทาฉันท ์
5. มาณวกฉันท ์
8. วังสัฏฐฉันท ์
11. สัทธราฉันท ์
Slide 4
บู ชาพระร ัตนตร ัย (บทแรก)
ลักษณะคาประพันธ ์
ิ ฉันท ์
สัททุลวิกกีฬต
พร ้อมเบญจางคประดิษฐ ์สฤษฎิสดุดี
กายจิตวจีไตร
ทวาร
ไหว ้คุณองค ์พระสุคตอนาวรณญาณ
ยอดศาสดาจารย ์
มุนี
ฯลฯ
้ องตอนนี
่
้ าวถึง
เนื อเรื
กล่
นายชิต บูรทัต กล่าวนมัสการพระร ัตนตร ัยและสิง่
ศักดิสิ์ ทธิ ์ บูชาคุณบิดามารดา ครู อาจารย ์ และอาศิร
วาทพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล ้าเจ ้าอยู่หวั
แสดงถึงโทษของการแตกความสามัคคี บอกวัตถุประสงค ์ใน
่ ชาร ัตนตร ัย และหากบทใดผิดพลาดไม่ถก
การแต่งเพือบู
ู ต ้อง
Slide 5
ณ แคว้นมคธ
ลักษณะคาประพันธ ์
วสันตดิลกฉันท ์
โบราณกาลบรมขัต
ติยร ัช
เกรียงไกร
ท ้าวทรงพระนามอภิไธ
ยอชาตศัตรู
ครองเขตมเหศรวเอก
อภิเษก
ประสิทธิภู์
อาณาปวัตน์ลบ
ุ ริบู
รณบรรพ ์
ประเพณี
ฯลฯ
้ องตอนนี
่
้ าวถึง
เนื อเรื
กล่
ในสมัยโบราณมีบรมกษัตริย ์ผูทรงอานุ
้
ภาพคนหนึ่ ง
่ าพระเจ ้าอชาตศัตรู
ชือว่
ครองแคว ้นมคธ มีกรุงราชคฤห ์เป็ นเมืองหลวงทรง
Slide 6
ทศพิธราชธรรม
ทศพิธราชธรรม คือ ธรรม 10 ประการ
1. การให ้
สารวมกายวาจา
2. การ
3. การสละ
่
ซือตรง
4. ความ
5. ความอ่อนโยน
เพียรละความชว่ ั
6. ความ
7. ความไม่มก
ั โกรธ
8. ความ
Slide 7
วัสสการพราหมณ์
ลักษณะคาประพันธ ์
กาพย ์ฉบัง 16
อันอัครปุโรหิตาจารย ์
นามวัสสการ
่ น
ฉลาดเฉลียวเชียวชิ
กลเวทโกวิทจิตจินต ์
แจ ้งศิล
ปศาสตร ์ก็จบสบสรรพ ์
พราหมณ์
สาแดง
ฯลฯ
้ องตอนนี
่
้ าวถึง
เนื อเรื
กล่
วัสสการพราหมณ์ เป็ นมหาอามาตย ์ของพระเจ ้าอชาต
ศัตรู มีความเฉลียวฉลาดเรียนจบไตรเพทและศิลปะศาสตร ์
่
่ ก พระเจ ้าอชาตศัตรูทรง
18 ประการ เป็ นทีโปรดปรานยิ
งนั
Slide 8
ศิลปศาสตร ์
้ั ง 18 ประการ ที่
ศิลปะศาสตร ์ คือ วิชาชีพชนสู
พระมหากษัตริย ์พึงเรียน
มีดงั นี ้
1. รู ้ฟังเสียงสัตว ์
2. รู ้
พิจารณาภูเขาและต ้นไม้
3. รู ้คานวณเลข
4. รู ้วิชา
ช่าง
5. รู ้แบบแผนอันดี
6. รู ้หลัก
ปกครองคน
7. รู ้ฤกษ ์ยามและวิถโี คจรของดาว
8. รู ้ลานา
และดนตรี
Slide 9
อปริหานิ ยธรรม
่ งแห่
้ งความเสือม
่
อปริหานิ ยธรรม คือ ธรรมอันไม่เป็ นทีตั
มี 7 ประการ ดังนี ้
่ ราชกิจเกิดขึน้ มาประชุมพร ้อมกัน
1. เมือมี
่ กประชุมก็เลิกพร ้อมกัน ทากิจทีควรท
่
2. เมือเลิ
าพร ้อม
กัน
่
3. ประพฤติตามขนบประเพณี ไม่เปลียนแปลง
4. เคารพนับถือผูใ้ หญ่
่
5. ไม่ประพฤติผด
ิ ในบุตรภรรยาของคนอืน
6. เคารพยาเกรง บวงสรวงเจดียสถาน
Slide 10
ปรึกษาอุบาย
ลักษณะคาประพันธ ์
อุปชาติฉันท ์
บรมกษัตริย ์ปรา
ปราบปราม
กับวัสสการพราหมณ์
อาจารย ์
ปรึกษาอุบายดา
ไฉนการ
จะสมนิ ยมภาร
ปรารถนาเรา
รภการ
พฤฒิเอก
ริกระทา
ธุระ
ฯลฯ
้ องตอนนี
่
้ าวถึง
เนื อเรื
กล่
พระเจ ้าอชาตศัตรูทรงปรึกษาและนัดแนะกับวัสสการพ
Slide 11
อีทส
ิ งั ฉันท ์
มาเป็ น
ประการใด
่
หมินกู
เอออุเหม่นะมึงชิชา่ งกระไร
้
ทุทาสสถุลฉะนี ไฉน
ก็
ศึก บ ถึงและมึงก็ยงั มิเห็น
จะน้อยจะมากจะยากจะเย็น
อวดฉลาดและคาดแถลงเพราะใจ
้ ทน
ขยาดขยันมิ
ั อะไร
ก็
้ องตอนนี
่
้ าวถึง
เนื อเรื
กล่
ฯลฯ
พระเจ ้าอชาตศัตรูทรงแกล ้งพิโรธกระทืบพระ
บาท บริภาษวัสสการพราหมณ์
ว่ายังไม่เกิดสงครามก็
หวาดกลัว คงจะกลัวภัยมาถึงตน ทรงเปรียบวัสสกาพราหมณ์
Slide 12
ลักษณะคาประพันธ ์
อินทรวิเชียรฉันท ์
วัสสการพราหมณ์ร ับโทษ
่
ควรเพือจะสมเพช
ภยเวทนาการ
ด ้วยท่านพฤฒาจารย ์
พะกระทบประสบทัณ
โดยเต็มกตัญญู
กตเวทิตาคร ัน
่
ใหญ่ยงและยากอั
ิ่
น
นรอืนจะอาจทน
ฯลฯ
้ องตอนนี
่
้ าวถึง
เนื อเรื
กล่
วัสสการพราหมณ์หวังผลประโยชน์ของแผ่นดิน จึงทนร ับโทษทัณ
่ ้ นขึนม
้
จะทนได ้ ราชมัลโบยสุดฝี มือจนวัสสการพราหมณ์สลบไป เมือฟื
ขับไล่ออกจากเมือง ประชาชนมาดูวสั สกาพราหมณ์ทใจอ่
ี่ อนก็ร ้องไห ้ ท
่ นกลางก็คด
่
ทีเป็
ิ ในแง่ด ี ทีมใี จเมตตาก็ให ้สิงของ
วัสสการพราหมณ์ก็ท
่ ให ้ประชาชนสงสัย
เพือมิ
Slide 13
วิชชุมมาลาฉันท ์
่
เพือนหาผู
้
ใครไป่ มี
หลวงธานี
เดาเข ้าไป
่
แรมทางกลางเถือน
หนึ่ งใดนึ กดู
่ วง
หลายวันถันล่
นามเวสาลี
้ องตอนนี
่
้ าวถึง
เนื อเรื
กล่
ห่าง
เห็น
เมือง
ดุม
่
วัสสการพราหมณ์เดินทางอยู่หลายวัน จึงเข ้าเขต
่
เมืองไพศาลี และผูกไมตรีกบั ชาวบ ้าน เล่าเรืองของตนพร
้อมทัง้
แสดงบาดแผลเป็ นประจักษ ์พยาน ชาวบ ้านก็เล่าลือ
จนความทราบไปถึงราชสานัก เหล่ากษัตริย ์ลิจฉวีจงึ ประชุม
Slide 14
่
วัสสการพราหมณ์เข้าทีประชุ
ม
ลักษณะคาประพันธ ์
อินทรวงศ ์ฉันท ์
ราชาประชุมดา
กระทาประการะดง่ ั
ดาร ัสตระบัดยัง
วจนัตถ ์ปวัตติพลัน
ให้ราชภัฏโป
ขมีขมัน
หาพราหมณ์ชราอ ัน
เนรเทศมา
ริ
ริสไป
บุร
ฯลฯ
Slide 15
วัสสการพราหมณ์สรรเสริญกษัตริย ์ลิจฉวี
ลักษณะคาประพันธ ์
วสันตดิลกฉันท ์
กาจาย
ระบือบุณย ์
การุณย ์
พิบูลงาม
ข ้าแต่พระจอมจุฬมกุฎ
ปรากฏพระยศระบุระบาย
เมตตาทยาลุศภ
ุ กรรม
สรรเสริญเจริญพระคุณสุน
้ องตอนนี
่
้ าวถึง
เนื อเรื
กล่
ฯลฯ
บริสท
ุ ธิ
ตระบะเบิก
อุปถัมภ
ทรพูน
Slide 16
วัสสการพราหมณ์ได้เป็ นครู ของราชกุมาร
ลักษณะคาประพันธ ์
วังสัฏฐฉันท ์
ภาสดับคะนึ ง
ประชุมกษัตริย ์รา
คะเน ณ ทุกข ร์ งึ
อัดประหวัดประวิง
ประกอบระกาพา
กายน่ าจะจริง
มิใช่จะแอบอิง
กระทาอุบาย
ชส
อุระ
หิร
กลอา
ฯลฯ
Slide 17
ได้ร ับความไว้วางใจ
ลักษณะคาประพันธ ์
มาลินีฉน
ั ท์
่
นันดร ์และทีวา
โยฬาร
กษณะทวิชะร ับฐา
จกาจารย ์
นิ รอลสะประกอบภาร
และเต็มใจ
พีร ิ
ฯลฯ
้ องตอนนี
่
้ าวถึง
เนื อเรื
กล่
่ ้ร ับตาแหน่ งแล ้วก็ไม่เกียจ
วัสสการพราหมณ์ เมือได
Slide 18
่ าเนิ นตามแผนทีวางไว้
่
เริมด
ลักษณะคาประพันธ ์
ภุชงคประยาตฉันท ์
กาล
ทิชงค ์ชาติฉลาดยล
กษัตริย ์ลิจฉวีวาร
ระแวงหาย
เหมาะแก่การณ์จะเสกสรร
บาย
มล ้างเหตุพเิ ฉทสาย
สโมสร
้
่
้
คะเนกลคะนึ ง
ระวังเหือด
ปวัตน์วญ
ั จโน
สมัครสนธิ ์
ฯลฯ
Slide 19
ทาตามแผนต่อ
ลักษณะคาประพันธ ์
มาณวกฉันท ์
อนุ กรม
ทวิชงค ์
กุมาร
ล่วงลุประมาณ
กาล
หนึ่ ง ณ นิ ยม
ท่าน
่
เมือจะประสิ
ทธิ ์
เชิญวรองค ์
้ องตอนนี
่
้ าวถึง
เนื อเรื
กล่
วิทยะยง
เอก
ฯลฯ
Slide 20
ทาตามแผนต่อ
ลักษณะคาประพันธ ์
อุเปนทรวิเชียรฉันท ์
เหตุยย
ุ งเสริม
นฤพัทธก่อการณ์
วารนานนาน
ก็เชิญเสด็จไป
ทิชงค ์เจาะจงเจตน์
กลห ์
้ ม
กระหน่ าและซาเติ
้ั
ละครงระหว่
างครา
เหมาะท่าทิชาจารย ์
้ องตอนนี
่
้ าวถึง
เนื อเรื
กล่
ทิน
ธ
ฯลฯ
Slide 21
กษัตริย ์ลิจฉวีแตกความสามัคคี
ลักษณะคาประพันธ ์
สัทธราฉันท ์
ลาดับนั้นวัสสการพราหมณ์
ธ ก็ยศ
ุ ษ
ิ ยตาม
แต่งอุบายงาม
ฉงนงา
ปวงโอรสลิจฉวิดา
ริ ณ วิรธ
ุ ก็สา
คัญประดุจคา
ธ เสกสรร
ฯลฯ
้ องตอนนี
่
้ าวถึง
เนื อเรื
กล่
Slide 22
ลองตีกลองประชุม
ลักษณะคาประพันธ ์
สาลินีฉน
ั ท์
พราหมณ์ครูรู ้สังเกต
เหตุถนัดคร ัน
ราชาวัชชีสรร
พินาศสม
้ จ
ยินดีบด
ั นี กิ
์
สัมฤทธิมนารมณ์
่
เริมมาด
้วยปรากรม
หแห่งตน
ตระหนัก
พจักสู่
จะ
และอุตสา
ฯลฯ
Slide 23
แจ้งข่าวพระเจ้าอชาตศ ัตรู
ลักษณะคาประพันธ ์
อุปัฏฐิตาฉันท ์
เห็นเชิงพิเคราะห ์ช่อง
ชนะคล่องประสบสม
พราหมณ์เวทอุดม
ธ ก็ลอบแถลงการณ์
ให ้วัลลภชน
คมดลประเทศฐาน
กราบทูลนฤบาล
อภิเผ้ามคธไกร
ฯลฯ
Slide 24
พระเจ้าอชาตศ ัตรู เตรียมทัพ
ลักษณะคาประพันธ ์
สุรางคนางค ์ 28
ไม่มต
ี วั อย่างบทประพันธ ์
ฯลฯ
้ องตอนนี
่
้ าวถึง
เนื อเรื
กล่
่
เมือพระเจ
้าอชาตศัตรูทรงทราบ จึงตร ัสบอกมหา
่
่
อามาตย ์ให ้จัดกองทัพให ้ยิงใหญ่
เหล่าทหารก็ฮก
ึ เหิม ชืนบาน
่
เต็มใจสนองพระเดชพระคุณ ทหารจะงามก็เมืออยู
่ในสนาม
รบ ถ ้าเกียจคร ้านย่อมไม่ตา่ งกับบุรษ
ุ สามัญ เสียงกองทัพดัง
กึกก ้อง รอฤกษ ์การเดินทัพ
Slide 25
ประกอบพิธต
ี ามโบราณราชประเพณี
ลักษณะคาประพันธ ์
โตฏกฉันท ์
ไม่มต
ี วั อย่างบทประพันธ ์
ฯลฯ
้ องตอนนี
่
้ าวถึง
เนื อเรื
กล่
้ั ้เวลาศุภฤกษ ์ ชีพ่อพราหมณ์ก็ประกอบพิธ ี
ครนได
ตามไสยศาสตร ์ ตอนเช ้าวันอาทิตย ์ พระเจ ้าอชาตศัตรูเสด็จ
สรงสนาน ฉลองพระองค ์ตามโบราณราชประเพณี เสด็จตรวจ
พลทัพ
Slide 26
่
ฤกษ ์เคลือนทั
พ
ลักษณะคาประพันธ ์
กาพย ์ฉบัง 16
ไม่มต
ี วั อย่างบทประพันธ ์
ฯลฯ
้ องตอนนี
่
้ าวถึง
เนื อเรื
กล่
่ นมงคล พราหมณ์ก็ตฆ
้ั ้เวลาทีเป็
ี อ้ งช ัย
ครนได
พนักงานประโคมดนตรี พระเจ ้าอชาตศัตรูเสด็จประทับช ้าง
่ ่ ง มีเครืองประดั
่
พระทีนั
บตามโบราณราชประเพณี เสนา 4
่ั
เหล่าพรงพร
้อมกันจัดทัพเป็ นหมวดหมู่ ปลุกเสกตัวอาบว่าน
่
ยา มีอาวุธครบมือ เคลือนไปตามท
้องถนน มีเสียงดนตรีพณ
ิ
Slide 27
ลักษณะคาประพันธ ์
กมลฉันท ์
พักระหว่างทาง
ไม่มต
ี วั อย่างบทประพันธ ์
ฯลฯ
้ องตอนนี
่
้ าวถึง
เนื อเรื
กล่
พระเจ ้าอชาตศัตรูยกทัพไป ผ่านป่ า ภูเขา ท ้องนา
ไม่ รบี ร ้อน ตอนกลางวันเดินทาง ตอนกลางคืนพักนอน
้ เดินทางต่อไปจนถึงเมืองไพศาลี ซึงต
่ ้องข ้ามนาไป
้
วันรุง่ ขึนก็
Slide 28
พระเจ้าอชาตศ ัตรู ยกทัพมาตีแคว้นวัชชี
ลักษณะคาประพันธ ์
วิชชุมมาลาฉันท ์
ข่าวเศิกเอิกอึง
ทราบถึงบัดดล
ในหมู ่ผูค
้ น
ชาวเวสาลี
่
แทบทุกถินหมด
ชนบทบู ร ี
่
อกสันขวัญหนี
่
หวาดกลัวทัวไป
ฯลฯ
Slide 29
กษัตริย ์ลิจฉวีแตกสามัคคี
ลักษณะคาประพันธ ์
อินทรวิเชียรฉันท ์
พระราชา
พ ้องอนันต ์ภัย
ขว ้างไป
ฉะนั้นหนอ
ภินท ์พัทธสามัค
คิยพรรค
ชาวลิจฉวีวา
รจะ
ลูกข่างประดาทา
รกกาล
หมุนเล่นสนุ กไฉน
้ องตอนนี
่
้ าวถึง
เนื อเรื
กล่
ดุจกัน
ฯลฯ
Slide 30
ประตูเมืองไม่มค
ี นปิ ด
ลักษณะคาประพันธ ์
จิตรปทาฉันท ์
ภาคาร
่
ทัวไป
ทวารใด
ปิ ดมี
ต่างก็บคลา
ณส
แม้พระทวาร
บุร
รอบทิศด้าน
และ
เห็นนรไหน
สิจะ
ฯลฯ
Slide 31
พระเจ้าอชาตศ ัตรูได้ไพศาลี
ลักษณะคาประพันธ ์
ิ ฉันท ์
สัททุลวิกกีฬต
่
เรืองต้
นยุกติกแ
็ ต่จะต่อพจน
เติม
ภาษิตลิขต
ิ เสริม
ประสงค ์
ปรุงโสตเป็ นคติสุทราภรณจง
จับข้อประโยชน์ตรง
ตริดู
ฯลฯ
้ องตอนนี
่
้ าวถึง
เนื อเรื
กล่
Slide 32
่
ความรู ้เพิมเติ
ม
่ จาก
ข้อคิดทีได้
่
เรือง
• สามัคคีคอื พลัง
่
• สงครามนามาซึงความทุ
กข ์และความ
เดือดร ้อนของคนในประเทศ
้
• การละทิฐม
ิ านะ ละอคติ จะทาให้บุคคลนัน
สามารถดารงชีวต
ิ ได้อย่างเป็ นสุข
• อย่าเป็ นคนหู เบา ใจเบา
่
• การขาดความสามัคคี เป็ นเหตุนามาซึงความ
หายนะ
Slide 33
ลักษณะนิ สย
ั ของตัว
ละคร
-
-
พระเจ้าอชาตศ ัตรู
มีพระปรีชาสามารถใน
การปกครองบ้านเมือง
่
้ นอยู
่ใน
ทรงตังมั
ทศพิธราชธรรม
มีพระเมตตาต่อพสกนิ กร
ของพระองค ์
มีพระทัยทานุ บารุง
บ้านเมืองให้เจริญรุง่ เรือง
่
มีพระทัยทีจะแผ่
พระบรม
-
วัสสการพราหมณ์
ร ักชาติบา้ นเมือง
่
ยอมเสียสละเพือ
ประเทศชาติ
จงร ักภักดีตอ
่ พระเจ้า
อชาตศ ัตรู
่
กล้าหาญ เด็ดเดียว
่ นในความคิ
่
เชือมั
ด
ของตน
รอบคอบและมีความ
Slide 34
ฉวี
- มีความพร ้อม
เพรียงสามัคคีก ัน
แต่ภายหลังขาด
วิจารณญาณ
ขาดสติสม
ั ปช ัญญะ
ไม่คด
ิ
ไตร่ตรอง หู เบา
่ ดก็
ในทีสุ
เสียเมือง
- มีพระเมตตาอย่าง
ยิง่ (ทรง
้
ชุบเลียงวัสสการพ
ราชบุตรกษัตริย ์ลิจ
ฉวี
- อ่อนต่อความคิด
เพราะยังอยู ่ในวัย
่
เด็กเพิงจะรุ
น
่ หนุ่ ม
- หุนหันพลันแล่น
ถือตัวเองเป็ นใหญ่
้ ด
ขาดการยังคิ
เป็ นเหตุให้เกิด
ความหมางใจกัน
จนผู ใ้ หญ่เกิด
ความแตกแยก
่ ดบ้านเมือง
ในทีสุ
Slide 35
แคว้นวัชชี
แคว้นมคธ
้
เป็ นสหพันธร ัฐ ตังอยู
่บน
ฝั่ ง แ ม่ น้ า ค ัน ธ ก ะ แ ค ว
ห นึ่ ง ข อ ง แ ม่ น้ า ค ง ค า
มี ก รุ งเวสาลี เ ป็ นเมื อ ง
หลวง มี พ ื ้นที่ เล็ กกว่ า
แคว้น มคธ มีพ รมแดน
ติ ด ต่ อ กั บ แ ค ว้ น ม ค ธ
กษัต ริย ล
์ ิ จ ฉวี ผ ลัด กัน
ป ก ค ร อ งโ ด ย ร ะ บ อ บ
ส า มั ค คี ธ ร ร ม
มี ร ฐ
ั สภาเป็ นที่ ประชุ ม
ป รึ ก ษ า ร า ช ก า ร
เ ป็ น แ ค ว้ น ห นึ่ งใ น
่
อินเดียภาคเหนื อ เมือ
ค ร ้ั ง พุ ท ธ ก า ล
พระพุ ท ธเจ้า ได้ท รง
ป ร ะ ดิ ษ ฐ า น พ ร ะ
ศาสนาลงในแคว้น นี ้
กรณี
พ
พ
ิ
าทของ
ก่ อ น ร า ช ค ฤ ห เ์ ป็ น
แคว้
น
มคธกับแคว้
น
วัช
เ มื อ ง ห ล ว ง เ ดิ ม ข อ ง
ชี
แคว้นมคธ
่
่
เรืองแย่
งเครืองเทศ
่ เขา
อ ันมีคา
่ ทีภู
Slide 36
่
จบการเล่าเรืองสามั
คคีเภทคา
ฉันท ์ (พอสังเขป)
แบบที่ 1
่
่ าเสนอ
งานทีมอบหมาย
งานกลุ่ม (กลุ่มเดิมทีน
ข้อบังคับของฉันท ์ฯ)
• ให้นก
ั เรียนอธิบายเปรียบเทียบเหตุการณ์ใน
่
เรืองสามั
คคีเภทคาฉันท ์กับเหตุการณ์ของ
บ้านเมืองในปั จจุบน
ั ว่ามีความเหมือนหรือ
แตกต่างกันอย่างไร พร ้อมยกตัวอย่าง
เปรียบเทียบประกอบให้ช ัดเจน
• ทาลงในกระดาษ A4
Slide 37
่ ให้นก
่
คาสัง...
ั เรียนอธิบายเปรียบเทียบเหตุการณ์ในเรืองสามั
คคี
เภทคาฉันท ์ กับเหตุการณ์ของบ้านเมือง
ในปั จจุบน
ั ว่ามีความเหมือนหรือแตกต่างกันอย่างไร พรอ้ ม
่
เหตุ
การณ์
ในเรืองสามั
คีเภทคา
เหตุการณ์ในปัจจุบน
ั
ยกตั
วอย่
างประกอบให้
ชคัดเจน
ฉันท ์
ตัวอย่าง
รู ปแบบ
้
การทาชินงาน
……………………………………
……………………………………
……………………………………
……………………………………
……………………………………
……………………………………
……………………………………
……………………………………
……………………………………
……………………………………
……………………………………
……………………………………
่
ตัวอย่างเหตุการณ์ในเรืองสามั
คคี
เภทคาฉันท ์
……………………………………
……………………………………
……………………………………
ตัวอย่างเหตุการณ์ในปัจจุบน
ั
…………………………………..
…………………………………..
…………………………………..
่
่ ชา / ชือครู
่
ชือสมาชิ
กกลุ่ม / ชือวิ
ผูส
้ อน
Slide 38
แบบที่ 2
่
งานกลุ่ม
งานทีมอบหมาย
่ ร ับ
1. นาเสนอผังภู มฉ
ิ น
ั ทลักษณ์ของฉันท ์ ทีได้
มอบหมาย (ทาก่อนเรียน)
่
2. สรุปเรืองย่
อ วาดภาพประกอบ
่ จากเรือง
่
3. บอกข้อคิดทีได้
้ ามาปร ับใช้
4. แสดงความคิดเห็นว่าข้อคิดนันน
ให้เกิดประโยชน์ได้ในชีวต
ิ ประจาวันอย่างไร
Slide 39
รู ปแบบการทา
้
ชินงาน
...............................................
...............................................
...............
...............................................
...............................................
...............................................
..............
ข ้อคิด
...............................................
..............................
...............................................
..............................
...............................................
..............................
้
ข ้อคิดนามาปรับใชใน
ชวี ต
ิ ประจาวันได ้ในเรือ
่ งเกีย
่ วกับ
...............................................
...............................................
สมาชิกกลุ่ม /วิชา /ผูส้ อน
Slide 40
ตัวอย่าง
ภาพวาด