GLUT-1 eksikliği - Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi

Download Report

Transcript GLUT-1 eksikliği - Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi

Slide 1

Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları

Anabilim Dalı
Nöroloji Bilim Dalı
Olgu Sunumu
18 Haziran 2015 Perşembe
Yandal Uzm. Dr. Emek Uyur Yalçın
Yandal Ar. Gör. Uzm. Dr. Ayfer Sakarya Güneş
Prof. Dr. Bülent Kara


Slide 2

1
18/06/2015

Çocuk Nörolojisi Bilim Dalı
Olgu Sunumu
Dr. Emek Uyur Yalçın
Dr. Ayfer Sakarya Güneş
Dr. Bülent Kara


Slide 3

Olgu 1:
9 yaş 6 aylık kız
Şikayeti: Nöbet geçirme, dengesizlik
Öyküsü: İlk kez 5 aylıkken gözlerinde kayma, vücutta
kasılma, kendinden geçme şeklinde nöbetleri başlamış.
Nöbetler bazen her gün oluyor, bazen birkaç hafta
olmuyormuş, en uzun 6 ay nöbetsiz kalmış.
Yürümeye başladıktan sonra dengesizliği farkedilmiş,
dengesizliği açlıkta artıyormuş.


Slide 4

Olgu 1:
Özgeçmiş:
NSD ile term, 2.250 g (SGA) olarak doğmuş.
2 yaşında tekli kelimeler konuşmaya, 2.5 yaşında
yürümeye başlamış.
Kazanılmış işlev kaybı yok.

Soygeçmiş: Anne baba Iº kuzen; 5 kız kardeş sağlıklı.
2 erkek kardeşi sütçocukluğu döneminde şüpheli
enfeksiyon sırasında kaybedilmiş; epilepsi öyküsü yok.


Slide 5


Slide 6

Fizik muayene:
Tartı:24,5 kg (10-25.p)
Boy:125 cm (10-25.p)
Baş çevresi:49 cm (<3.p)

• Kas tonusu tüm ekstremitelerde artmış, rijidite mevcut,
• DTR'ler iki yanlı canlı, klonus yok, plantar yanıt iki
taraflı ekstansör,
• konuşma dizartrik,
• kollarda istemsiz kasılmalar dikkati çekiyor,
• yürüyüşü geniş tabanlı, öne düşme eğiliminde,
• diğer sistem muayeneleri doğal.


Slide 7

Laboratuar:
• Tam kan sayımı, TİT, rutin biyokimya: normal
• DMH tarama testleri: normal

• İnteriktal EEG: fokal ve jeneralize epileptiform
anomali
• Kranyal MR: normal


Slide 8

Ön tanı?


Slide 9

sınıflandırılamayan epilepsi
+
mental retardasyon
+
hareket bozukluğu

BOS glukoz transport bozukluğu?
nörotransmitter metabolizması bozuklukları?


Slide 10

BOS incelemesi
• Kan glukozu: 85 mg/dL
• BOS glukozu: 32 mg/dL
• BOS/kan glukoz oranı: 0,37 (N> 0,45)

• BOS laktat: 9 mg/dL (N: <20)
• BOS mikroskopisi: hücre yok.


Slide 11

Genetik analiz:
SLC2A1 geninde;
5. intron son nükleotidinde, yeni, heterozigot,
“splice site” mutasyonu (+)
(NM_006516.2:c.680-1G>T)
anne, baba ve 5 kızkardeşte SLC2A1 gen analizi normal


Slide 12

Olgu 2:
17 yaş kız

Şikayeti: Ellerde, kollarda titreme, konuşma bozukluğu,
yürüme bozukluğu, zeka geriliği

Öyküsü: 5-6 yaşından sonra yakınmaları belirgin hale
gelmiş; bazı ilaçlarla titremeleri azalıyormuş,
bir dönem valproik asid ve karnitin kullanmış

yakınmaları açken, yorgunken ve güneşli ortamlarda daha
çok oluyormuş.


Slide 13

Özgeçmiş: NSD ile term, evde doğum; doğum tartısı
bilinmiyor; herhangi bir sorun yaşanmadığı söyleniyor;
kazanılmış işlev kaybı yok.






başını tutma:3 ay
desteksiz oturma:7 ay
yürüme:2 yaş
tek kelimeler:2 yaş
iki kelimeli cümle:3 yaş

Nöbet geçirme öyküsü yok.
Soygeçmiş: Anne baba uzak akraba;
4 kız 1 erkek kardeş sağlıklı


Slide 14

Fizik muayene:
Tartı:53 kg (25-50.p)
Boy:164 cm (50-75.p)
Baş çevresi:54 cm (25-50p.)
• Tüm ekstremitelerde tonus artışı var,
• derin tendon refleksleri canlı ve yayılıyor, aşil klonusu
bilateral pozitif,
• her iki kol ve elde, solda daha belirgin olmak üzere
istemsiz hareketler ve tremor mevcut, zaman zaman
distonik kasılmaları gözleniyor,
• ataksik yürüyor, dizartrik konuşuyor, dismetrisi var.
• diğer sistem muayeneleri doğal.
(bulguları açlıkta artıyor, beslenme sonrası azalıyor)


Slide 15

Olgu 2:
• Video


Slide 16

Laboratuar:
• Tam kan sayımı, TİT, rutin biyokimya: normal
• DMH tarama testleri: normal

• İnteriktal EEG: fokal epileptiform anomali
• Kranyal MR: normal


Slide 17

Ön tanı?


Slide 18

mental retardasyon
+
hareket bozukluğu
+
açlıkta bulgularda kötüleşme

BOS glukoz transport bozukluğu?


Slide 19

BOS incelemesi
• Kan glukozu: 98 mg/dL
• BOS glukozu: 35 mg/dL
• BOS/kan glukoz oranı: 0,36 (N> 0,45)

• BOS laktat: 9 mg/dL (N: <20)
• BOS mikroskopisi: Hücre yok.


Slide 20

Genetik analiz:
SLC2A1 geninde;
“frameshift” ve erken “stop” kodona sebep olan
bir nokta delesyonu
(c.542del;p.Gly181Alafs*10) tespit edildi.
Heterozigot formda ve anne-babada olmadığı
icin de novo olarak kabul edildi.
Veritabanlarinda raporlanmamis novel bir varyant


Slide 21

GLUT-1 (Glukoz taşıyıcısı 1) eksikliği
• Nadir görülen bir hastalık.
• Beyin için temel yakıt olan glukozun kanbeyin bariyerinden taşınmasında bozukluk
sözkonusu.
• Eksikliğinde periferde glukoz normalken,
santral hipoglisemi (hipoglukoraşi) vardır.


Slide 22

GLUT-1 (Glukoz taşıyıcısı 1) eksikliği
• Hastaların çoğunda süt çocukluğu
döneminde, genellikle de ilk 6 ayda
belirtiler ortaya çıkar.
• GLUT-1 eksikliği fenotipi oldukça geniş bir
spektrum oluşturmakta.

• Yenidoğan dönemi nöbetleri, miyoklonik
epilepsi, erken çocukluk çağı absans
nöbetleri, nonspesifik gelişim bozuklukları,
distoni, ataksi, diğer hareket bozuklukları


Slide 23

MAE: Miyoklonik astatik epilepsi
R-IGE: Refrakter idyopatik generalize epilepsi
EOAE: Erken başlangıçlı absans epilepsi
PED: Paroksismal egzersizle ilişkili distoni


Slide 24

GLUT-1 (Glukoz taşıyıcısı 1) eksikliği
• Nöbetler ve EEG bulguları açlık ile
kötüleşir, yemeklerden sonra düzelir.
• Tedavi edilmediğinde ciddi ensefalopati
gelişir.
• Nöbetler GLUT-1’i kısmen inhibe eden
fenobarbital ile kötüleşir.

• Fenobarbital, diazepam gibi
antiepileptiklerin ve metilksantin, kafein
ve yeşil çay gibi glukoz transportunu
inhibe eden ilaç ve bileşiklerin
kullanımından kaçınılmalıdır.


Slide 25

«GLUT1 eksikliği klinik fenotipler»

I- klasik fenotip
epilepsi + entellektüel gerilik ± hareket bozukluğu

II- klasik olmayan fenotip A
entelektüel gerilik + hareket bozukluğu (paroksizmal
egzersizle tetiklenen diskinezi hariç)
III- klasik olmayan fenotip B
paroksizmal egzersizle tetiklenen diskinezi ± absans

epilepsi veya minimal fenotip


Slide 26

«GLUT1 eksikliği tanılı 87 olgu»;
%45 kadın; 3 ay - 35 yaş (ort. tanı yaşı 6.5 yaş)
78 olguda epilepsi tanısı konmuş (%90); ortalama başlangıç yaşı 8 ay
olguların 53’ünde (%68) birden fazla nöbet tipi var;
- jeneralize tonik-klonik (%53)
- absans (%59)
- kompleks parsiyel (%37)
- miyokloni (%27)

- düşme (%26)
- tonik (%12)
- basit parsiyel (%3)
- spazm (%3)
Pong AW, et al. Glucose transporter type I deficiency syndrome: Epilepsy phenotypes and
outcomes. Epilepsia 2012; 53:1503-10.


Slide 27

“GLUT-1 eksikliği- tanı”





Nöbetler
Gelişme geriliği
Hareket bozuklukları
Açlık EEG- Postprandial düzelme

– 4-6 saat açlık
– Önce kan glukozuna bak

– 3:1/4:1 ketojenik diyet başla

1- SLC2A1 geni moleküler analizi
2- Eğer negatifse eritrositlerden
• Glukoz uptake çalışması (fonksiyonel)
• GLUT1 spesifik immunoblot
(kantitatif)
3-PET (kortikal glukoz alımında azalma)


Slide 28

GLUT-1 eksikliği
“hangi çocuklarda şüphelenilmeli?”
• erken başlangıçlı ilaçlara dirençli epilepsi
- fokal ya da jeneralize

• erken başlangıçlı (<4 yaş) absans epilepsi
• miyoklonik astatik epilepsi
• OD kalıtım özelliği gösteren idyopatik jeneralize epilepsi
• hareket bozukluğu + bilişsel gerilik
• egzersizle tetiklenen paroksizmal diskinezi
• edinsel mikrosefali


Slide 29

Tedavi;
• Ketojenik diyet

• Antiepileptik tedavi
• Diğer destek tedaviler


Slide 30

Serebral
metabolik

adaptasyon
Fizyolojik
durum) (a)

GLUT1
eksikliğinde
ketojenik

diyet (b)

Chenouard et al., 2014. A cause of permanent ketosis: GLUT-1 deficiency


Slide 31

Ketojenik diyet
• Epilepsi olgularının yaklaşık 1/3’ünde
antiepileptik ilaçlarla nöbet kontrolü
sağlanamamaktadır.
• 1900’lü yılların başında araştırmacılar,
epileptik nöbetlerin tam açlık ile
durdurulabildiğine dikkat çekmişlerdir.
• 1921 yılında Mayo Klinik’te Dr. Wilder
tarafından açlık durumunda oluşacak
asidoz, sıvı kaybı ve ketozis durumunu
taklit eden ve yıllarca kullanılabilecek
bir diyet geliştirilmiştir.


Slide 32

1997, Jim Abrahams / Charlie Abrahams
(Charlie Foundation)


Slide 33

Ketojenik diyet


Ketojenik diyet; yüksek yağ, düşük protein ve düşük
karbonhidrat iceren bir beslenme duzeni olup,
kalorisi ve toplam sıvı iceriği günlük gereksinimin
%80’ini karşılayacak şekilde kısıtlanmıştır.



Ketojenik oran (KO), diyet iceriğindeki yağın, protein
ve karbonhidrat toplamına oranı olarak
hesaplanmaktadır ve tipik KD icin 4:1’dir.



Ketojenik oran ne kadar yüksek olursa ketozis o
kadar fazla olmaktadır.



Süt cocukları ve ergenler gibi protein gereksinimi
yüksek veya yan etki nedeniyle diyeti iyi
uygulayamayan hastalarda 3:1 ya da 2:1 gibi daha
düşük oranlar kullanılabilir.


Slide 34

Ketojenik diyet
• Ketojenik oranı 4:1 olan diyette, günlük
kalorinin %90’ı yağlardan, %7’si
proteinden ve %3’ü karbonhidratlardan
sağlanmaktadır.
• Antikonvülzan etki mekanizması net
olarak bilinmiyor.
 Artmış leptin düzeyleri AMPA ilişkili uyarılmayı
baskılayarak nöbet sıklığını ve süresini azaltmaktadır.
 Ketojenik diyet ile GABA reseptör sayısı artarken,
endojen glutamat antagonistlerinin sentezi
uyarılmaktadır.
 Nöroprotektif etki…


Slide 35

Tatlı ve ark, 2013


Slide 36

Ketojenik diyet endikasyonları:
• GLUT-1 eksikliği
• Miyoklonik-astatik epilepsi (Doose sendromu)
Bu olguların %5’i GLUT-1 eksikliği)

• İnfantil spazm (birinci basamak tedaviye
dirençli olgularda)

• Rett sendromu
• Tuberoskleroz
• Süt çocukluğunun ağır miyoklonik epilepsisi
(Dravet sendromu)
• Pirüvat dehidrogenaz eksikliği


Slide 37

Ketojenik diyet endikasyonları
(olgu bazlı bildirimler):
• Landau-Kleffner sendromu
• Lennox-Gastaut sendromu

• Absans epilepsi (tedaviye dirençli olgular)
• Subakut sklerozan panensefalit (SSPE)
• Mitokondriyal solunum zinciri defektleri
• Refrakter status epileptikus
(konvülzif/non-konvülzif)


Slide 38

Ketojenik diyet kontrendikasyonları:
• Primer karnitin eksikliği

• Yağ asidi oksidasyon defektleri
• Porfiria
• CPT 1 ve 2 eksikliği
• Pirüvat karboksilaz eksikliği
• Böbrek taşı

• Hiperlipidemi
• Ağır düzeyde reflü

relatif
kontrendikasyon


Slide 39

Tatlı ve ark, 2013


Slide 40

Yan etki:
• Asidoz
• Hipoglisemi
• Böbrekte taş oluşumu
• Hiperlipidemi
• Gastrointestinal sorunlar (kusma,
kabızlık, reflü vb.)


Slide 41

İlginiz için teşekkürler...