Obserwacja rozwoju dziecka

Download Report

Transcript Obserwacja rozwoju dziecka

Slide 1

Analiza gotowości 5-latka
do podjęcia nauki w klasie I szkoły podstawowej.
Narzędzia, formy i metody
Temat
wystąpienia
dobrej
obserwacji
pedagogicznej.
Autor


Slide 2

Rozporządzenie MEN z 30 maja 2014r. w sprawie
podstawy programowej wychowania przedszkolnego
oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół
(poz. 803)
Obserwacja
Zadaniem nauczycieli przedszkoli, oddziałów przedszkolnych w szkołach
podstawowych oraz innych form wychowania przedszkolnego jest
prowadzenie obserwacji mających na celu poznanie możliwości i potrzeb
rozwojowych dzieci oraz dokumentowania tych obserwacji.
Diagnoza
Zadaniem nauczycieli jest także przeprowadzenie diagnozy przedszkolnej
(oceny stanu gotowości szkolnej dziecka) na początku roku
poprzedzającego termin rozpoczęcia przez dziecko nauki w szkole


Slide 3

Rozporządzenie MEN w sprawie świadectw, dyplomów
państwowych i innych druków szkolnych z dnia 28 maja
2010r. (Dz. U. z 2010r. Nr 97, poz. 624)
Przedszkole (…) i zatrudnieni w nim pedagodzy wydają rodzicom
dziecka objętego wychowaniem przedszkolnym informację
o gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole podstawowej.
Informację wydaje się w terminie do końca kwietnia roku
szkolnego poprzedzającego rok szkolny, w którym dziecko ma
obowiązek albo może rozpocząć naukę w szkole podstawowej.
Informację o gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole
wydaje się na podstawie dokumentacji prowadzonych obserwacji
pedagogicznych dzieci objętych wychowaniem przedszkolnym
w przedszkolu, oddziale przedszkolnym, punkcie…


Slide 4

Pojęcie „obserwacji” i „diagnozy”
Obserwacja
„Obserwacją nazywamy metodę, której istotną cechą jest
nieingerowanie w przebieg badanych zjawisk, ograniczanie się do
rejestrowania ich naturalnego przebiegu”
(Z. Babska, Metody badawcze stosowane w psychologii rozwojowej, s. 211).

Diagnoza
„Diagnoza to rozpoznanie jakiegoś obiektu, zdarzenia czy jakiejś
sytuacji w celu zdobycia dokładnych informacji i przygotowania
się do działań”
(Okoń W. 1987, s. 52)


Slide 5

Pojęcie „obserwacji” i „diagnozy”
„Diagnozowanie jest procesem nastawionym na wyjaśnienie
określonego funkcjonowania człowieka z punktu widzenia genezy
tego funkcjonowania – zarówno prawidłowego, jak i zaburzonego,
jego mechanizmów, uwarunkowań i skutków”
I. Obuchowska

„Diagnozowanie to złożony proces rozwiązywania problemów,
to przetwarzanie danych, a nie rejestrowanie zachowań.
Wiedza wykorzystywana przy wyjaśnianiu jest oparta nie tylko na
spostrzeganiu, lecz wymaga myślenia i wnioskowania”
W. J. Paluchowski


Slide 6

Diagnoza funkcjonalna
W diagnozie funkcjonalnej można wyróżnić trzy obszary
działań:
• określenie stanu faktycznego, czyli aktualnego poziomu
funkcjonowania dziecka w poszczególnych sferach
rozwojowych;
• poszukiwanie przyczyn tego stanu;
• poszukiwanie działań ukierunkowanych na zmianę tego stanu


Slide 7

Pojęcie „obserwacji” i „diagnozy”
Obserwacja

jak jest?

Diagnoza
dlaczego tak jest?

jak mogłoby być?


Slide 8

„Nie ma objawu bez znaczenia.
Trzeba notować
i zastanawiać się nad wszystkim.
Odrzucać co przypadkowe, łączyć pokrewne,
szukać kierujących spraw”
Diagnoza nie walczy
z zaburzeniami,
ale dociera do przyczyn,
dąży do ciągłego poznawania dziecka

J. Korczak


Slide 9

Cel diagnozy
Zebranie informacji o indywidualnym rozwoju dziecka
i jego funkcjach:
• poznawczo-motorycznych,
• fizycznych,
• emocjonalno- społecznych,
co wykaże braki i zaniedbania lub zdolności,
i jednocześnie pozwoli na opracowanie programu, który
pomoże dziecku w podejmowaniu działań przy
rozwiązywaniu trudności i niepowodzeń, rozwijaniu
zdolności, a w konsekwencji osiąganie efektów.


Slide 10

Etapy postępowania diagnostycznego
1. Wstępne zbieranie informacji na podstawie:
- rozmowy /wywiadu z rodzicami dziecka
- analizy dostępnej dokumentacji dostarczonej przez rodziców
2. Obserwacja i analiza funkcjonowania dziecka w sytuacjach
naturalnych (np: podczas posiłków, zabawy swobodnej, relacji
z innymi dziećmi w grupie rówieśniczej)
3. Obserwacja i analiza funkcjonowania dziecka w sytuacjach
zaaranżowanych (np: podczas zajęć dydaktycznych,
przedstawień)


Slide 11

Etapy postępowania diagnostycznego
4. Wykonanie wybranych prób diagnostycznych
(z wykorzystaniem gotowych lub własnych zadań
diagnostycznych)
5. Analiza funkcjonowania dziecka; interpretacja z wyjaśnieniem
związków pomiędzy zaburzeniami/deficytami w poszczególnych
sferach (z uwzględnieniem kontekstu środowiskowego i
zdrowotnego). Określenie mocnych i słabych stron dziecka.
6. Wnioski do działań naprawczych - plan działań korygującowspierających, indywidualny program terapeutyczny, wskazówki
do pracy w domu itp.


Slide 12

Umiejętności nauczyciela diagnosty
• Znajomość etapów, obszarów oraz metod zbierania
i analizowania informacji o dziecku
• Planowanie całościowego postępowania – formułowania
konkretnych celów swego działania i doboru adekwatnych
strategii.
• Opis aktualnych możliwości wychowanka i wyznaczenie strefy
najbliższego rozwoju dziecka.
• Przełożenie wniosków na działania praktyczne czyli: dobór
metod pracy z dzieckiem do zaobserwowanych prawidłowości
jego zachowań i kompetencji.


Slide 13

Przeprowadzając diagnozę przedszkolną należy
pamiętać o tym, by:
1. Kierować się zasadą stopniowania trudności.

2. Wykorzystywać do jej dokonania zabawki, akcesoria,
przedmioty i przybory, które są bliskie dziecku.
3. Stworzyć w przedszkolu przyjemną i serdeczną atmosferę.
4. Przygotować dla dzieci ciekawe zajęcia, motywując je tym
samym do wykonywania zadań i rozwiązywania
problemów.
5. Formułować krótkie, konkretne, jasne polecenia.
6. Konstruować zadania dla dzieci w formie zabawowej.


Slide 14

Wybrane metody stosowane w diagnozie
funkcjonalnej
- analiza dokumentów,
- obserwacja,
- analiza wytworów dziecka,
- rozmowa z dzieckiem,
- rozmowa z rodzicem,
- narzędzia diagnostyczne


Slide 15

Analiza dokumentów dziecka
Do podstawowych dokumentów dziecka zaliczyć
można: (jeśli rodzic nam je udostępni)
• książeczkę zdrowia
• kartę zgłoszenia dziecka do przedszkola
• inne dokumenty dotyczące zdrowia i rozwoju dziecka


Slide 16

Obserwacja - ważne pytania
1. Co chcę obserwować, tzn. na jakie pytanie poszukuję odpowiedzi
(pytanie o problem)?
2. Jakiego rodzaju obserwacja będzie najbardziej odpowiednia?
3. W jaki sposób będę analizować otrzymane dane ?
4. W jaki sposób będę interpretować, tzn. wyjaśniać dane
z obserwacji?
5. Jakie wnioski z obserwacji wynikają dla mojej przyszłej pracy z
dziećmi?”


Slide 17

Czas obserwacji


Slide 18

Analiza wytworów dziecka
Informują nas o:
- posiadanej przez dziecko wiedzy o odtwarzanych
przedmiotach i zjawiskach
- sposobie ich przedstawienia i poziomie wykonania
- zachowaniach, jakie dziecko przejawia przy
podejmowaniu działań


Slide 19

Dokonując analizy rysunku, warto zwrócić uwagę na:
• Preferowaną przez dziecko tematykę
• Ekspresję estetyczną (kreatywność, kolorystykę, poziom
wyobraźni)
• Poziom wykonania (sposób posługiwania się kredką,
staranność w rysowaniu, proporcjonalność, płynność
ruchów rąk itp.)
• Kompozycję (w jaki sposób dziecko przystępuje do
rysowania - czy ma plan, czy powtarza rysunki;
rozmieszczenie rysunku na kartce papieru, wykorzystanie
przestrzeni arkusza).


Slide 20

Dialog, rozmowa
To cenna metoda poznawania dziecka. Wymaga od
nauczyciela umiejętności nawiązywania dobrego kontaktu,
traktowania rozmówcy w partnerski sposób

Narzędzia diagnostyczne
• W procesie diagnozy funkcjonalnej należy wykorzystywać
różne narzędzia diagnostyczne.
• Wskazana jest kombinacja wielu metod diagnostycznych, aby
dokonywana ocena funkcjonowania dziecka była szczegółowa
i wieloaspektowa.
• Równie wartościowe jest samodzielne konstruowanie prób
diagnostycznych.


Slide 21

Narzędzia diagnostyczne
• W procesie diagnozy funkcjonalnej należy wykorzystywać
różne narzędzia diagnostyczne.
• Wskazana jest kombinacja wielu metod diagnostycznych,
aby dokonywana ocena funkcjonowania dziecka była
szczegółowa i wieloaspektowa.
• Równie wartościowe jest samodzielne konstruowanie prób
diagnostycznych.


Slide 22

Zestaw do ukierunkowanej obserwacji dziecka


Slide 23

Kierunki obserwacji według
Skali Gotowości Edukacyjnej Pięciolatka (SGE-5)
Obszary aktywności:
• Poznaje środowisko i siebie, uczy się rozumieć świat.
• Bawi się i uczy w grupie rówieśników, zdobywa
doświadczenia społeczne.
• Uczy się samodzielności w nowych i trudnych
sytuacjach.
• Wykonuje zadania, pracuje pod kierunkiem nauczyciela.
• Przygotowuje się do nauki czytania, pisania,
matematyki.


Slide 24

Kierunki obserwacji według
Skali Gotowości Edukacyjnej Pięciolatka (SGE-5)
Podskale gotowości szkolnej:
1.
2.
3.
4.

Kompetencje poznawcze
Aktywność
Sprawność psychomotoryczna
Odporność emocjonalna


Slide 25

Obserwacja rozwoju dziecka
Rozwój ruchowy – podczas zabaw ruchowych, ćwiczeń
gimnastycznych, zabaw w ogrodzie, na spacerach
i wycieczkach.
• chodzenie (równoważne),
• pokonywanie schodów,
• bieg (slalomem, krokiem dostawnym),
• skoki (obunóż, na jednej nodze, przez przeszkodę)
• zabawy z piłką (rzucanie, chwytanie, kopanie)


Slide 26

Obserwacja rozwoju dziecka
Sprawność manualna i grafomotoryczna – podczas
prac zręcznościowych, samoobsługowych, wykonywania
prac plastycznych i graficznych.
• nawlekanie
• cięcie nożyczkami
• rysowanie człowieka
• rysowanie po śladzie
• odwzorowywanie szlaczków
• lepienie z plasteliny


Slide 27

Obserwacja rozwoju dziecka
Percepcja wzrokowa – podczas codziennego
spostrzegania i interpretowania rzeczywistości,
różnicowania, porównywania, rozpoznawania itp.
• wskazywanie elementów na ilustracji
• odwzorowywanie różnych kształtów
• układanie mozaiki według wzoru
• wyszukiwanie różnic na dwóch podobnych obrazkach
• wskazywanie brakującej części na obrazku
• układanki


Slide 28

Obserwacja rozwoju dziecka
wybrane obszary
Orientacja w schemacie ciała i kierunkach
w przestrzeni – podczas zabaw ruchowych, ćwiczeń,
przemieszczania się, spacerów, układania,
porządkowania, wskazywania itp.
• wskazywanie części ciała
• określanie kierunków w stosunku do własnego ciała
• określanie położenia przedmiotów względem siebie
• określanie kierunków vis a’ vis
• Określanie położenia na płaszczyźnie


Slide 29

Obserwacja rozwoju dziecka
Percepcja słuchowa – podczas codziennych zabaw
i czynności, słuchania, rozumienia, rozpoznawania ,
lokalizowania i nazywania oraz wyodrębniania
mowy, z otoczenia, rytmizowania, śpiewania itp.
• lokalizacja źródła dźwięku
• rozpoznawanie dźwięków
• odtwarzanie rytmu
• analiza i synteza sylabowa
• wysłuchiwanie samogłosek i spółgłosek w nagłosie
i wygłosie
• analiza i synteza głoskowa
• analiza zdania, pamięć słuchowa


Slide 30

Obserwacja rozwoju dziecka
Mowa – podczas porozumiewania się z otoczeniem,
wypowiadania, opowiadania, opisywania itp.
• nazywanie obrazków
• rozumienie i stosowanie czasowników,
przymiotników, przyimków
• opowiadanie o obrazku


Slide 31

Obserwacja rozwoju dziecka
Myślenie – podczas wykonywania zadań, poleceń,
rozumowania, analizowania, wnioskowania
i wykonywania wielu innych operacji umysłowych.
• klasyfikowanie
• liczenie
• dodawanie i odejmowanie
• uwaga i pamięć


Slide 32

Myślenie dziecka 5-letniego
• Dominuje myślenie konkretno- wyobrażeniowe
(przedoperacyjne).
• Myślenie dziecka 5 letniego podporządkowane jest
zadaniom praktycznym i przejawia się
w rozwiązywaniu problemów podczas zabaw,
codziennych zajęć i ćwiczeń
• Jest to myślenie związane z konkretnym celem
i działaniem.
M. Przetacznikowa