Transcript Wybór sposobu przewozu i źródeł dostawy
Slide 1
aktualizacja: 26.09.2011
autor: mgr Janusz Gniewkowski
recenzent: mgr Sylwia Konecka
Prezentacja dystrybuowana bezpłatnie, udostępniana do celów dydaktycznych.
Opracowanie prezentacji współfinansowane
przez Unię Europejską w ramach
Europejskiego Funduszu Społecznego
Slide 2
Przedsiębiorstwa zaangażowane w opracowanie prezentacji
Damco jest jednym z największych światowych dostawców rozwiązań
logistycznych. Od ponad 20 lat dostosowujemy swoją ofertę
do indywidualnych potrzeb klientów, gwarantując wysoką jakość obsługi.
Do każdego klienta podchodzimy indywidualnie, zapewniając wybór
optymalnych rozwiązań logistycznych.
Schenker Sp. z o.o. wiodący operator logistyczny w Polsce należy
do Grupy DB Schenker lidera na rynku dostawców zintegrowanych usług
logistycznych na świecie. DB Schenker jest częścią grupy Deutsche Bahn.
Operator logistyczny Schenker Sp. z o.o. zarządza globalnymi łańcuchami
dostaw dla producentów, eksporterów i importerów wiodących marek.
Slide 3
Wybór sposobu przewozu i źródeł dostawy
1)
2)
3)
4)
5)
6)
7)
Wybór sposobu przewozu
Spedytor
Koncepcja progu rentowności
Koszty stałe, zmienne i całkowite w transporcie
Przykład analizy progu rentowności
Metody wyboru źródeł dostawy
Zadanie
foto: Damco
Slide 4
Wybór sposobu przewozu i źródeł dostawy
Na rynku transportowym działa wiele firm oferujących różne usługi.
Do usług podstawowych należą: przewóz i spedycja. Usługa przewozowa może
polegać na sytuacji, gdzie załadunek i wyładunek są wykonywane odpowiednio
przez nadawcę i odbiorcę ładunku1).
1) E. Gołembska, „Kompendium wiedzy o logistyce”, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa-Poznań 2002 r.
foto: Damco
foto: DB Schenker
foto: DB Schenker
Slide 5
Wybór sposobu przewozu i źródeł dostawy
Oferty firm transportowych
również inne czynności, a więc:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
obejmują
załadunek,
składowanie,
składowanie pośrednie,
konwojowanie przesyłki,
zgłoszenie przesyłki do odprawy celnej,
wypożyczenie kontenera lub pojemnika,
załadunek u odbiorcy.
Jedna oferta usługi może składać się
z wielu procesów przewozowych, np.:
samochód
statek
samochód
foto: Damco
Slide 6
Wybór sposobu przewozu i źródeł dostawy
Spedytorem jest osoba, która zawodowo zajmuje się organizowaniem przemieszczania
ładunku, przy wykorzystaniu odpowiednio dobranych dróg, środków i sposobów transportu.
Atutem spedytora jest znajomość rynku transportowego czy frachtowego, przepisów
transportowych, celnych, ubezpieczeniowych itd. czasami posiadanie własnego pojazdu,
magazynu i urządzeń przeładunkowych – ale może też zlecać wykonanie przewozów,
przeładunków i składowania innym firmom (fachowy spedytor może uzyskać dla swojego
zleceniodawcy wysokie opusty i rabaty)2).
2) E. Gołembska, „Kompendium wiedzy o logistyce”, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa-Poznań 2002 r.
foto: DB Schenker
Slide 7
Wybór sposobu przewozu i źródeł dostawy
Użytkownik transportu może wybierać między różnymi sposobami zaspokojenia jego
potrzeby przewozowej. Oferty poszczególnych firm przewozowych różnią się nie tylko ceną
i czasem przewozu, ale także:
1.
2.
3.
4.
zdolnością do wykonania przewozu w określonym czasie przewozów o dużej wielkości,
zdolnością do wykonania przewozów specjalistycznych,
bezpieczeństwem przewozu,
usługami dodatkowymi itd.
Dla użytkownika - niska cena przewozu nie zawsze oznacza niskie koszty.
foto: iStockphoto.com
foto: iStockphoto.com
Slide 8
Wybór sposobu przewozu i źródeł dostawy
Jedną z podstawowych decyzji w zakresie realizacji potrzeb transportowych jest wybór
pomiędzy transportem własnym a obcym.
Analiza tego zagadnienia powinna być prowadzona w związku z koncepcją progu
rentowności3). Trzeba ustalić ile wynoszą koszty stałe i zmienne utrzymania własnego
transportu oraz koszty stałe i zmienne zakupu usług przewozowych na ryku. Następnie
sporządzić
ich
wykres.
Funkcje
kosztów
przedstawia
się
na
wykresie
w (dwuwymiarowym) układzie współrzędnych kartezjańskich, gdzie oś rzędnych - Y oznacza
koszty, a oś odciętych – X oznacza wielkość przewozu.
Próg rentowności wyznacza się poprzez ustalenie współrzędnych punktu przecięcia
się funkcji kosztów całkowitych transportu obcego z funkcją kosztów całkowitych transportu
własnego. W tym punkcie koszty te zrównują się.
3) E. Gołembska, „Kompendium wiedzy o logistyce”, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa-Poznań 2002 r.
Slide 9
KOSZTY
Wybór sposobu przewozu i źródeł dostawy
KC
KZ
KS
WIELKOŚĆ PRZEWOZU
KS - Koszty stałe są w zasadzie niezależne od zmian w rozmiarze produkcji transportowej, są to: koszty zatrudnienia
pracowników, amortyzacja, ubezpieczenie majątku (pojazdów), koszty licencji i pozwoleń, podatki od nieruchomości,
dzierżawa, leasing.
KZ - Koszty zmienne ulegają zmianie wraz ze zmianą wielkości produkcji, tzn. np.. rosną wraz ze wzrostem liczby
przewiezionego ładunku, do tej grupy kosztów zaliczamy: koszty zużycia paliwa, energii, ogumienia, koszty naprawy,
remontów i przeglądów, części zamiennych.
KC - Koszty całkowite to suma KS i KZ.
4) M. Stajniak, M. Hajdull, „Transport i spedycja”, Biblioteka Logistyka, Poznań 2008
Slide 10
KOSZTY
Wybór sposobu przewozu i źródeł dostawy
f
e
d
Próg
c
b
a
(0,0)
P
WIELKOŚĆ PRZEWOZU
P – to taka wielkość przewozu przy której koszty całkowite transportu własnego i koszty całkowite
transportu obcego zrównują się - są takie same (wielkość tę nazywamy progiem rentowności).
KSw – Koszty stałe własnego transportu - zawsze pozioma linia, koszty te są wyższe od KSo [ b ]
KZw – Koszty zmienny własnego transportu - początek w punkcie (0,0), koszty te rosną wolniej niż KZo) [ c ]
KCw – Koszty całkowite własnego transportu - suma KSw i KZw, początek KZw w punkcie (0,0) [ d ]
KSo – Koszty stałe transportu obcego - zawsze pozioma linia, koszty niższe od KSw [ a ]
KZo – Koszty zmienny transportu obcego - początek w punkcie (0,0), koszty te rosną szybciej niż KZs [ e ]
KCo – Koszty całkowite transportu obcego - suma KSo i KZo, początek KZo w punkcie (0,0) [ f ]
Slide 11
Wybór sposobu przewozu i źródeł dostawy
KOSZTY
KCobce
KCwłasne
Próg
KCw > KCo
0
KCw < KCo
P
WIELKOŚĆ PRZEWOZU
Jeżeli firma przewozi od 0 do wielkości przewozu P z ekonomicznego punktu powinna wybrać
sposób przewozu transportem obcy.
Jeżeli firma przewozi powyżej wielkości przewozu P z ekonomicznego punktu powinna
wybrać sposób przewozu własny (zastanowić się nad kupnem pojazdu własnego)
Analiza progu rentowności jest dobrą metodą podejmowania decyzji odnośnie do transportu
własnego. Jeżeli transport publiczny (obcy) nie może sprostać wymogom stawianym przez
firmę, to powstaje typowy trade off między wyższymi (z reguły) kosztami transportu własnego
a jakością przewozów. Może się wówczas oczywiście okazać, że droższy transport własny
jest korzystniejszy dla firmy5).
5) E. Gołembska, „Kompendium wiedzy o logistyce”, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa-Poznań 2002 r.
Slide 12
Wybór sposobu przewozu i źródeł dostawy
Za posiadaniem transportu własnego mogą
przemawiać m.in. takie względy jak
wykorzystanie pojazdów do reklamy lub
powiązanie funkcji kierowcy z funkcją
akwizytora.
Elementami które mają bezpośredni wpływ
na kształtowanie się poziomu kosztów
transportowych, są6):
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
technologia realizowanej usługi
transportowej,
waga towaru,
objętość towaru,
odległość przemieszczania,
niebezpieczeństwo związane
z przewozem towaru (ADR),
podatność transportowa towaru,
wartość towaru.
6) M. Ciesielski (red.), „Rynek usług logistycznych”, Wyd.
Difin, Warszawa 2005,
foto: Damco
Slide 13
Wybór sposobu przewozu i źródeł dostawy
Wybór dostawcy powinien być poprzedzony opracowaniem listy potencjalnych dostawców.
Wykorzystuje się w tym celu katalogi, cenniki, materiały reklamowe bądź spisy wytwórców
z wystaw specjalistycznych. Właściwego wyboru źródła zakupu dokonuje się w wyniku
zastosowania zestawienia szeregu kryteriów oceny. Głównym celem tych kryteriów jest
dążenie do minimalizacji łącznych kosztów związanych z zakupami materiałów i utrzymaniem
zapasów oraz stworzenie podstaw do niezakłóconego przebiegu produkcji, przy zapewnieniu
odpowiedniego poziomu jakości dostarczanych dóbr.
Przykładowy zestaw kryteriów oceny przedstawia się następująco:
1. cena zakupu i ewentualne opusty,
2. jakość towaru,
3. warunki dostawy (ilości oferowane w jednorazowej dostawie),
4. wartość użytkowa wyrobu zaobserwowana w przeszłości,
5. gwarancje i uwzględnianie roszczeń,
6. sytuacja finansowa dostawcy,
7. opinia o dostawcy wśród innych odbiorców,
8. zdolność do adaptacji zmian w popycie,
9. system łączności,
10.lokalizacja (odległość dostawcy od zakładu produkcyjnego),
11.formy sprzedaży,
12.możliwość składowania u dostawcy.
7) B. Śliwczyński „Planowanie Logistyczne”, Biblioteka Logistyka, Poznań 2008
Slide 14
Wybór sposobu przewozu i źródeł dostawy
Po ustaleniu listy czynników, które będą brane pod uwagę w procesie wyboru dostawcy,
przechodzi się do kolejnego etapu oceny poszczególnych dostawców. Do oceny stosuje
się wiele różnorodnych narzędzi, takich jak przykładowo:
Model silnych i słabych stron dostawcy – to narzędzie wyboru dostawcy sprowadza
się do sporządzenia odpowiedniego zestawienia ujętego w tabelę. Każda tabela dotyczy
pojedynczego dostawcy, wyniki pokazują silną stronę dostawcy w odniesieniu do trzech
czynników i słabszą dla dwóch. Kryterium wyboru w modelu jest maksymalna liczba
punktów.
Ocena
Nazwa dostawcy
Cechy
Niewystarczająca
Słaba
Wystarczająca
Dobra
Znakomita
0
1
2
3
4
Możliwości prod.
Pozycja finansowa
X
X
Jakość produktu
Rzetelność dostawy
X
X
Serwis
X
Ogólny wynik: 4 + 2 + 4+ 2+ 4 = 16
Przeciętny wynik: 16 : 5 = 3,2 (średnia arytmetyczna)
Slide 15
Wybór sposobu przewozu i źródeł dostawy
Metoda punktowa - to narzędzie również wymaga sporządzenia pewnej tabeli: Tabela egzamin
potwierdzający kwalifikacje zawodowe - technik logistyk projekt Expol.
Jakość dostaw
(waga 0,4)
Dostawca
Dostawca A
Dostawca B
Dostawca C
Dostawca D
Dostawca E
Terminowość dostaw
(waga 0,3)
4
8
1,6
8
5
2,4
7
3,2
9
5
6
7
5
2,1
8
1,5
9
2,4
1,5
1,8
2,8
6
1,5
2,1
3,6
7
Elastyczność dostaw
(waga 0,3)
2,4
9
2,7
2,7
W tej metodzie jedna tabela dotyczy od razu kilku ofert dostawców. Ta metoda w odniesieniu
do poprzedniej posiada wiersz umożliwiający nadanie wag poszczególnym czynnikom.
W przykładzie przyjęto 9-cio punktową skalę oceny dostawców, a także „wagi” dla
poszczególnych kryteriów. W lewej górnej części komórki wpisuje się liczbę punktów
przyznaną dostawcy według ustalonego kryterium, zaś w jej dolnej części – iloczyn oceny
i wagi. Głównym kryterium wyboru ponownie jest maksymalna liczba punktów. (iloczyn
oceny i wagi podzielone przez sumę wag).
Slide 16
Wybór sposobu przewozu i źródeł dostawy
Inną wersją tej metody jest następujący przykład. W tym wariancie metoda ta wymaga
zastosowania dwóch tabel. W tabeli nr 1 wpisuje się rzeczywiste dane o dostawcach.
Kryteria
Dostawca 1
Dostawca 2
Dostawca 3
100 PLN
106 PLN
104 PLN
3 tygodnie
Do dyspozycji
10 tygodni
Jakość
Konieczność kilku
udoskonaleń, aby
dotrzymać oczekiwanych
warunków
Zdolność do spełnienia
oczekiwanych warunków
Potrzeba dużych
wysiłków, aby spełnić
oczekiwane warunki
Opakowanie / transport
„franco” wolne od kosztów
5% ceny
3,5% ceny
Gwarancja
1 rok
6 miesięcy
8 miesięcy
Warunki płatności
90 dni
30 dni
90 dni
-
-
-
80% partii
Całość partii
40% partii
Cena
Termin dostawy
Kary za zwłokę
Rezerwy zapasów
Slide 17
Wybór sposobu przewozu i źródeł dostawy
Natomiast tabela nr 2 służy do obliczeń: Współczynnik ważony w tabeli nr 2 jest tak dobrany
aby jego suma dawała wartość = 100. Natomiast pola oceny dostawców oceniane są w skali
od 1 do 100, w taki sposób iż najkorzystniejsza oferta danej dostawy w odniesieniu
do danego kryterium ma wartość maksymalną odpowiadającą temu kryterium.
Współczynnik ważony
Dostawca 1
Dostawca 2
Dostawca 3
Cena
20
20
14
16
Termin dostaw
15
12
15
5
Jakość
30
24
30
18
Opakowanie / trans.
8
8
0
0
Gwarancja
10
10
4
6
Warunki płatności
5
5
0
5
Kary za zwłokę
5
0
0
0
Rezerwy zapasów
7
6
7
4
100
85
70
54
Kryteria
ogółem
Slide 18
Wybór sposobu przewozu i źródeł dostawy
Metoda graficzna „wykres radarowy” - sprowadza się do tego, iż obszar koła dzieli się na 4
części, odpowiadające następującym kryteriom:
•
•
•
•
jakość materiału,
cena,
terminowość dostaw,
dodatkowe usługi.
W obrębie tych kryteriów wyróżnia się różnorodne cechy. Ich przykład ilustruje tabela:
Kryterium
Cechy
1) Jakość materiału
- poziom jakości
- trwałość
- czystość
2) Cena
- poziom w stosunku do konkurencji
- warunki płatności
- elastyczność zmian
3) Terminowość dostaw
- długość terminów
- solidność w dotrzymaniu terminów
- zachowanie wielkości dostaw
4) Dodatkowe usługi
- własny transport
- utrzymywanie zapasów
Slide 19
Wybór sposobu przewozu i źródeł dostawy
Każda cecha punktowana jest w dowolnej skali. Załóżmy że 5-cio punktowa skala oznacza:
1 - ocena zła,
2 - dostateczna,
3 - wystarczająca (neutralna),
4 - dobra,
5 - ocena bardzo dobra.
W zależności od liczby dostawców, dla każdego z osobna sporządza się wykres radarowy.
Dostawca 1
Slide 20
Wybór sposobu przewozu i źródeł dostawy
Następnie sumuje się uzyskane punkty. Metoda graficzna jest łatwiejsza do interpretacji.
Pozwala zauważyć, iż choć zbliżony jest wynik obu dostawców (40 i 38), w których pozycjach
dany dostawca jest lepszy, a w których gorszy. Jedne kryteria wyboru są dla nas ważniejsze
a inne mniej.
Dostawca 2
Slide 21
Wybór sposobu przewozu i źródeł dostawy
W tabeli zostały podane wybrane wielkości kosztów ponoszonych przez przedsiębiorstwo
ceteris paribus. Wielkości produkcji przedsiębiorstwa są dane w ilości wytworzonych
jednostek, natomiast koszty - w złotych. Uzupełnij tabelę a następnie sporządź wykres
kosztów KS, KZ, KC oraz Q w arkuszu kalulacyjnym EXCEL.
Q
KS
KZ
0
KC
AKS
AKZ
30
2
150
3
55
85
5
6
23
155
7
8
MC
100
1
4
AKC
40
305
265
9
10
AKS, AKZ i AKC to koszty przeciętne (jednostkowe)
MC to koszt krańcowy
70
52
Slide 22
Wybór sposobu przewozu i źródeł dostawy
1.
E. Gołembska, „Kompendium wiedzy o logistyce”, Wydawnictwo Naukowe PWN,
Warszawa-Poznań 2002 r.
2.
M. Stajniak, M. Hajdul „Transport i spedycja”, Wydanie 2, Biblioteka Logistyka,
Poznań 2008
3.
M. Ciesielski (red.), „Rynek usług logistycznych”, Difin, Warszawa 2005
4.
B. Śliwczyński „Planowanie Logistyczne”, Biblioteka Logistyka, Poznań 2008
Slide 23
Wybór sposobu przewozu i źródeł dostawy
Wyższa Szkoła Logistyki jest pierwszą w Polsce uczelnią logistyczną,
utworzoną w 2001 roku z inicjatywy Instytutu Logistyki i Magazynowania oraz
Centrum Edukacji Logistycznej. Kadra uczelni składa się z wybitnych
specjalistów z zakresu logistyki i praktyków gospodarczych. Doceniając wagę
doświadczenia jakiego wymaga się dzisiaj od absolwentów uczelni wyższych,
WSL umożliwia również odbywanie praktyk i staży w wiodących firmach
logistycznych będących partnerami uczelni. Dzięki umowom bilateralnym
podpisanym z uczelniami z krajów europejskich studenci WSL korzystający
z programu Erasmus wyjeżdżają na studia za granicę. W ramach współpracy
z uczelniami z Niemiec i Wielkiej Brytanii mają także możliwość zdobywania
podwójnych dyplomów z zakresu logistyki.
Wyższa Szkoła Logistyki przejęła rolę patrona edukacyjnego dla szkół
ponadgimnazjalnych kształcących w zawodach: technik logistyk i technik
spedytor w zakresie nowoczesnego kształcenia dostosowanego do potrzeb
rynku. Uczelnia realizuje unikatowy w skali kraju program współpracy z ponad
200 szkołami ponadgimnazjalnymi.
Niniejsza
prezentacja
została
opracowana
w
ramach
projektu
"Wielkopolska musi wiedzieć" - partnerstwo szkolnictwa zawodowego i rynku
pracy kluczem do podniesienia atrakcyjności zawodów technik logistyk i technik
spedytor w województwie wielkopolskim (projekt numer: POKL.09.02.00-30077/09) współfinansowanego przez Unię Europejską w ramach Europejskiego
Funduszu Społecznego.
aktualizacja: 26.09.2011
autor: mgr Janusz Gniewkowski
recenzent: mgr Sylwia Konecka
Prezentacja dystrybuowana bezpłatnie, udostępniana do celów dydaktycznych.
Opracowanie prezentacji współfinansowane
przez Unię Europejską w ramach
Europejskiego Funduszu Społecznego
Slide 2
Przedsiębiorstwa zaangażowane w opracowanie prezentacji
Damco jest jednym z największych światowych dostawców rozwiązań
logistycznych. Od ponad 20 lat dostosowujemy swoją ofertę
do indywidualnych potrzeb klientów, gwarantując wysoką jakość obsługi.
Do każdego klienta podchodzimy indywidualnie, zapewniając wybór
optymalnych rozwiązań logistycznych.
Schenker Sp. z o.o. wiodący operator logistyczny w Polsce należy
do Grupy DB Schenker lidera na rynku dostawców zintegrowanych usług
logistycznych na świecie. DB Schenker jest częścią grupy Deutsche Bahn.
Operator logistyczny Schenker Sp. z o.o. zarządza globalnymi łańcuchami
dostaw dla producentów, eksporterów i importerów wiodących marek.
Slide 3
Wybór sposobu przewozu i źródeł dostawy
1)
2)
3)
4)
5)
6)
7)
Wybór sposobu przewozu
Spedytor
Koncepcja progu rentowności
Koszty stałe, zmienne i całkowite w transporcie
Przykład analizy progu rentowności
Metody wyboru źródeł dostawy
Zadanie
foto: Damco
Slide 4
Wybór sposobu przewozu i źródeł dostawy
Na rynku transportowym działa wiele firm oferujących różne usługi.
Do usług podstawowych należą: przewóz i spedycja. Usługa przewozowa może
polegać na sytuacji, gdzie załadunek i wyładunek są wykonywane odpowiednio
przez nadawcę i odbiorcę ładunku1).
1) E. Gołembska, „Kompendium wiedzy o logistyce”, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa-Poznań 2002 r.
foto: Damco
foto: DB Schenker
foto: DB Schenker
Slide 5
Wybór sposobu przewozu i źródeł dostawy
Oferty firm transportowych
również inne czynności, a więc:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
obejmują
załadunek,
składowanie,
składowanie pośrednie,
konwojowanie przesyłki,
zgłoszenie przesyłki do odprawy celnej,
wypożyczenie kontenera lub pojemnika,
załadunek u odbiorcy.
Jedna oferta usługi może składać się
z wielu procesów przewozowych, np.:
samochód
statek
samochód
foto: Damco
Slide 6
Wybór sposobu przewozu i źródeł dostawy
Spedytorem jest osoba, która zawodowo zajmuje się organizowaniem przemieszczania
ładunku, przy wykorzystaniu odpowiednio dobranych dróg, środków i sposobów transportu.
Atutem spedytora jest znajomość rynku transportowego czy frachtowego, przepisów
transportowych, celnych, ubezpieczeniowych itd. czasami posiadanie własnego pojazdu,
magazynu i urządzeń przeładunkowych – ale może też zlecać wykonanie przewozów,
przeładunków i składowania innym firmom (fachowy spedytor może uzyskać dla swojego
zleceniodawcy wysokie opusty i rabaty)2).
2) E. Gołembska, „Kompendium wiedzy o logistyce”, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa-Poznań 2002 r.
foto: DB Schenker
Slide 7
Wybór sposobu przewozu i źródeł dostawy
Użytkownik transportu może wybierać między różnymi sposobami zaspokojenia jego
potrzeby przewozowej. Oferty poszczególnych firm przewozowych różnią się nie tylko ceną
i czasem przewozu, ale także:
1.
2.
3.
4.
zdolnością do wykonania przewozu w określonym czasie przewozów o dużej wielkości,
zdolnością do wykonania przewozów specjalistycznych,
bezpieczeństwem przewozu,
usługami dodatkowymi itd.
Dla użytkownika - niska cena przewozu nie zawsze oznacza niskie koszty.
foto: iStockphoto.com
foto: iStockphoto.com
Slide 8
Wybór sposobu przewozu i źródeł dostawy
Jedną z podstawowych decyzji w zakresie realizacji potrzeb transportowych jest wybór
pomiędzy transportem własnym a obcym.
Analiza tego zagadnienia powinna być prowadzona w związku z koncepcją progu
rentowności3). Trzeba ustalić ile wynoszą koszty stałe i zmienne utrzymania własnego
transportu oraz koszty stałe i zmienne zakupu usług przewozowych na ryku. Następnie
sporządzić
ich
wykres.
Funkcje
kosztów
przedstawia
się
na
wykresie
w (dwuwymiarowym) układzie współrzędnych kartezjańskich, gdzie oś rzędnych - Y oznacza
koszty, a oś odciętych – X oznacza wielkość przewozu.
Próg rentowności wyznacza się poprzez ustalenie współrzędnych punktu przecięcia
się funkcji kosztów całkowitych transportu obcego z funkcją kosztów całkowitych transportu
własnego. W tym punkcie koszty te zrównują się.
3) E. Gołembska, „Kompendium wiedzy o logistyce”, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa-Poznań 2002 r.
Slide 9
KOSZTY
Wybór sposobu przewozu i źródeł dostawy
KC
KZ
KS
WIELKOŚĆ PRZEWOZU
KS - Koszty stałe są w zasadzie niezależne od zmian w rozmiarze produkcji transportowej, są to: koszty zatrudnienia
pracowników, amortyzacja, ubezpieczenie majątku (pojazdów), koszty licencji i pozwoleń, podatki od nieruchomości,
dzierżawa, leasing.
KZ - Koszty zmienne ulegają zmianie wraz ze zmianą wielkości produkcji, tzn. np.. rosną wraz ze wzrostem liczby
przewiezionego ładunku, do tej grupy kosztów zaliczamy: koszty zużycia paliwa, energii, ogumienia, koszty naprawy,
remontów i przeglądów, części zamiennych.
KC - Koszty całkowite to suma KS i KZ.
4) M. Stajniak, M. Hajdull, „Transport i spedycja”, Biblioteka Logistyka, Poznań 2008
Slide 10
KOSZTY
Wybór sposobu przewozu i źródeł dostawy
f
e
d
Próg
c
b
a
(0,0)
P
WIELKOŚĆ PRZEWOZU
P – to taka wielkość przewozu przy której koszty całkowite transportu własnego i koszty całkowite
transportu obcego zrównują się - są takie same (wielkość tę nazywamy progiem rentowności).
KSw – Koszty stałe własnego transportu - zawsze pozioma linia, koszty te są wyższe od KSo [ b ]
KZw – Koszty zmienny własnego transportu - początek w punkcie (0,0), koszty te rosną wolniej niż KZo) [ c ]
KCw – Koszty całkowite własnego transportu - suma KSw i KZw, początek KZw w punkcie (0,0) [ d ]
KSo – Koszty stałe transportu obcego - zawsze pozioma linia, koszty niższe od KSw [ a ]
KZo – Koszty zmienny transportu obcego - początek w punkcie (0,0), koszty te rosną szybciej niż KZs [ e ]
KCo – Koszty całkowite transportu obcego - suma KSo i KZo, początek KZo w punkcie (0,0) [ f ]
Slide 11
Wybór sposobu przewozu i źródeł dostawy
KOSZTY
KCobce
KCwłasne
Próg
KCw > KCo
0
KCw < KCo
P
WIELKOŚĆ PRZEWOZU
Jeżeli firma przewozi od 0 do wielkości przewozu P z ekonomicznego punktu powinna wybrać
sposób przewozu transportem obcy.
Jeżeli firma przewozi powyżej wielkości przewozu P z ekonomicznego punktu powinna
wybrać sposób przewozu własny (zastanowić się nad kupnem pojazdu własnego)
Analiza progu rentowności jest dobrą metodą podejmowania decyzji odnośnie do transportu
własnego. Jeżeli transport publiczny (obcy) nie może sprostać wymogom stawianym przez
firmę, to powstaje typowy trade off między wyższymi (z reguły) kosztami transportu własnego
a jakością przewozów. Może się wówczas oczywiście okazać, że droższy transport własny
jest korzystniejszy dla firmy5).
5) E. Gołembska, „Kompendium wiedzy o logistyce”, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa-Poznań 2002 r.
Slide 12
Wybór sposobu przewozu i źródeł dostawy
Za posiadaniem transportu własnego mogą
przemawiać m.in. takie względy jak
wykorzystanie pojazdów do reklamy lub
powiązanie funkcji kierowcy z funkcją
akwizytora.
Elementami które mają bezpośredni wpływ
na kształtowanie się poziomu kosztów
transportowych, są6):
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
technologia realizowanej usługi
transportowej,
waga towaru,
objętość towaru,
odległość przemieszczania,
niebezpieczeństwo związane
z przewozem towaru (ADR),
podatność transportowa towaru,
wartość towaru.
6) M. Ciesielski (red.), „Rynek usług logistycznych”, Wyd.
Difin, Warszawa 2005,
foto: Damco
Slide 13
Wybór sposobu przewozu i źródeł dostawy
Wybór dostawcy powinien być poprzedzony opracowaniem listy potencjalnych dostawców.
Wykorzystuje się w tym celu katalogi, cenniki, materiały reklamowe bądź spisy wytwórców
z wystaw specjalistycznych. Właściwego wyboru źródła zakupu dokonuje się w wyniku
zastosowania zestawienia szeregu kryteriów oceny. Głównym celem tych kryteriów jest
dążenie do minimalizacji łącznych kosztów związanych z zakupami materiałów i utrzymaniem
zapasów oraz stworzenie podstaw do niezakłóconego przebiegu produkcji, przy zapewnieniu
odpowiedniego poziomu jakości dostarczanych dóbr.
Przykładowy zestaw kryteriów oceny przedstawia się następująco:
1. cena zakupu i ewentualne opusty,
2. jakość towaru,
3. warunki dostawy (ilości oferowane w jednorazowej dostawie),
4. wartość użytkowa wyrobu zaobserwowana w przeszłości,
5. gwarancje i uwzględnianie roszczeń,
6. sytuacja finansowa dostawcy,
7. opinia o dostawcy wśród innych odbiorców,
8. zdolność do adaptacji zmian w popycie,
9. system łączności,
10.lokalizacja (odległość dostawcy od zakładu produkcyjnego),
11.formy sprzedaży,
12.możliwość składowania u dostawcy.
7) B. Śliwczyński „Planowanie Logistyczne”, Biblioteka Logistyka, Poznań 2008
Slide 14
Wybór sposobu przewozu i źródeł dostawy
Po ustaleniu listy czynników, które będą brane pod uwagę w procesie wyboru dostawcy,
przechodzi się do kolejnego etapu oceny poszczególnych dostawców. Do oceny stosuje
się wiele różnorodnych narzędzi, takich jak przykładowo:
Model silnych i słabych stron dostawcy – to narzędzie wyboru dostawcy sprowadza
się do sporządzenia odpowiedniego zestawienia ujętego w tabelę. Każda tabela dotyczy
pojedynczego dostawcy, wyniki pokazują silną stronę dostawcy w odniesieniu do trzech
czynników i słabszą dla dwóch. Kryterium wyboru w modelu jest maksymalna liczba
punktów.
Ocena
Nazwa dostawcy
Cechy
Niewystarczająca
Słaba
Wystarczająca
Dobra
Znakomita
0
1
2
3
4
Możliwości prod.
Pozycja finansowa
X
X
Jakość produktu
Rzetelność dostawy
X
X
Serwis
X
Ogólny wynik: 4 + 2 + 4+ 2+ 4 = 16
Przeciętny wynik: 16 : 5 = 3,2 (średnia arytmetyczna)
Slide 15
Wybór sposobu przewozu i źródeł dostawy
Metoda punktowa - to narzędzie również wymaga sporządzenia pewnej tabeli: Tabela egzamin
potwierdzający kwalifikacje zawodowe - technik logistyk projekt Expol.
Jakość dostaw
(waga 0,4)
Dostawca
Dostawca A
Dostawca B
Dostawca C
Dostawca D
Dostawca E
Terminowość dostaw
(waga 0,3)
4
8
1,6
8
5
2,4
7
3,2
9
5
6
7
5
2,1
8
1,5
9
2,4
1,5
1,8
2,8
6
1,5
2,1
3,6
7
Elastyczność dostaw
(waga 0,3)
2,4
9
2,7
2,7
W tej metodzie jedna tabela dotyczy od razu kilku ofert dostawców. Ta metoda w odniesieniu
do poprzedniej posiada wiersz umożliwiający nadanie wag poszczególnym czynnikom.
W przykładzie przyjęto 9-cio punktową skalę oceny dostawców, a także „wagi” dla
poszczególnych kryteriów. W lewej górnej części komórki wpisuje się liczbę punktów
przyznaną dostawcy według ustalonego kryterium, zaś w jej dolnej części – iloczyn oceny
i wagi. Głównym kryterium wyboru ponownie jest maksymalna liczba punktów. (iloczyn
oceny i wagi podzielone przez sumę wag).
Slide 16
Wybór sposobu przewozu i źródeł dostawy
Inną wersją tej metody jest następujący przykład. W tym wariancie metoda ta wymaga
zastosowania dwóch tabel. W tabeli nr 1 wpisuje się rzeczywiste dane o dostawcach.
Kryteria
Dostawca 1
Dostawca 2
Dostawca 3
100 PLN
106 PLN
104 PLN
3 tygodnie
Do dyspozycji
10 tygodni
Jakość
Konieczność kilku
udoskonaleń, aby
dotrzymać oczekiwanych
warunków
Zdolność do spełnienia
oczekiwanych warunków
Potrzeba dużych
wysiłków, aby spełnić
oczekiwane warunki
Opakowanie / transport
„franco” wolne od kosztów
5% ceny
3,5% ceny
Gwarancja
1 rok
6 miesięcy
8 miesięcy
Warunki płatności
90 dni
30 dni
90 dni
-
-
-
80% partii
Całość partii
40% partii
Cena
Termin dostawy
Kary za zwłokę
Rezerwy zapasów
Slide 17
Wybór sposobu przewozu i źródeł dostawy
Natomiast tabela nr 2 służy do obliczeń: Współczynnik ważony w tabeli nr 2 jest tak dobrany
aby jego suma dawała wartość = 100. Natomiast pola oceny dostawców oceniane są w skali
od 1 do 100, w taki sposób iż najkorzystniejsza oferta danej dostawy w odniesieniu
do danego kryterium ma wartość maksymalną odpowiadającą temu kryterium.
Współczynnik ważony
Dostawca 1
Dostawca 2
Dostawca 3
Cena
20
20
14
16
Termin dostaw
15
12
15
5
Jakość
30
24
30
18
Opakowanie / trans.
8
8
0
0
Gwarancja
10
10
4
6
Warunki płatności
5
5
0
5
Kary za zwłokę
5
0
0
0
Rezerwy zapasów
7
6
7
4
100
85
70
54
Kryteria
ogółem
Slide 18
Wybór sposobu przewozu i źródeł dostawy
Metoda graficzna „wykres radarowy” - sprowadza się do tego, iż obszar koła dzieli się na 4
części, odpowiadające następującym kryteriom:
•
•
•
•
jakość materiału,
cena,
terminowość dostaw,
dodatkowe usługi.
W obrębie tych kryteriów wyróżnia się różnorodne cechy. Ich przykład ilustruje tabela:
Kryterium
Cechy
1) Jakość materiału
- poziom jakości
- trwałość
- czystość
2) Cena
- poziom w stosunku do konkurencji
- warunki płatności
- elastyczność zmian
3) Terminowość dostaw
- długość terminów
- solidność w dotrzymaniu terminów
- zachowanie wielkości dostaw
4) Dodatkowe usługi
- własny transport
- utrzymywanie zapasów
Slide 19
Wybór sposobu przewozu i źródeł dostawy
Każda cecha punktowana jest w dowolnej skali. Załóżmy że 5-cio punktowa skala oznacza:
1 - ocena zła,
2 - dostateczna,
3 - wystarczająca (neutralna),
4 - dobra,
5 - ocena bardzo dobra.
W zależności od liczby dostawców, dla każdego z osobna sporządza się wykres radarowy.
Dostawca 1
Slide 20
Wybór sposobu przewozu i źródeł dostawy
Następnie sumuje się uzyskane punkty. Metoda graficzna jest łatwiejsza do interpretacji.
Pozwala zauważyć, iż choć zbliżony jest wynik obu dostawców (40 i 38), w których pozycjach
dany dostawca jest lepszy, a w których gorszy. Jedne kryteria wyboru są dla nas ważniejsze
a inne mniej.
Dostawca 2
Slide 21
Wybór sposobu przewozu i źródeł dostawy
W tabeli zostały podane wybrane wielkości kosztów ponoszonych przez przedsiębiorstwo
ceteris paribus. Wielkości produkcji przedsiębiorstwa są dane w ilości wytworzonych
jednostek, natomiast koszty - w złotych. Uzupełnij tabelę a następnie sporządź wykres
kosztów KS, KZ, KC oraz Q w arkuszu kalulacyjnym EXCEL.
Q
KS
KZ
0
KC
AKS
AKZ
30
2
150
3
55
85
5
6
23
155
7
8
MC
100
1
4
AKC
40
305
265
9
10
AKS, AKZ i AKC to koszty przeciętne (jednostkowe)
MC to koszt krańcowy
70
52
Slide 22
Wybór sposobu przewozu i źródeł dostawy
1.
E. Gołembska, „Kompendium wiedzy o logistyce”, Wydawnictwo Naukowe PWN,
Warszawa-Poznań 2002 r.
2.
M. Stajniak, M. Hajdul „Transport i spedycja”, Wydanie 2, Biblioteka Logistyka,
Poznań 2008
3.
M. Ciesielski (red.), „Rynek usług logistycznych”, Difin, Warszawa 2005
4.
B. Śliwczyński „Planowanie Logistyczne”, Biblioteka Logistyka, Poznań 2008
Slide 23
Wybór sposobu przewozu i źródeł dostawy
Wyższa Szkoła Logistyki jest pierwszą w Polsce uczelnią logistyczną,
utworzoną w 2001 roku z inicjatywy Instytutu Logistyki i Magazynowania oraz
Centrum Edukacji Logistycznej. Kadra uczelni składa się z wybitnych
specjalistów z zakresu logistyki i praktyków gospodarczych. Doceniając wagę
doświadczenia jakiego wymaga się dzisiaj od absolwentów uczelni wyższych,
WSL umożliwia również odbywanie praktyk i staży w wiodących firmach
logistycznych będących partnerami uczelni. Dzięki umowom bilateralnym
podpisanym z uczelniami z krajów europejskich studenci WSL korzystający
z programu Erasmus wyjeżdżają na studia za granicę. W ramach współpracy
z uczelniami z Niemiec i Wielkiej Brytanii mają także możliwość zdobywania
podwójnych dyplomów z zakresu logistyki.
Wyższa Szkoła Logistyki przejęła rolę patrona edukacyjnego dla szkół
ponadgimnazjalnych kształcących w zawodach: technik logistyk i technik
spedytor w zakresie nowoczesnego kształcenia dostosowanego do potrzeb
rynku. Uczelnia realizuje unikatowy w skali kraju program współpracy z ponad
200 szkołami ponadgimnazjalnymi.
Niniejsza
prezentacja
została
opracowana
w
ramach
projektu
"Wielkopolska musi wiedzieć" - partnerstwo szkolnictwa zawodowego i rynku
pracy kluczem do podniesienia atrakcyjności zawodów technik logistyk i technik
spedytor w województwie wielkopolskim (projekt numer: POKL.09.02.00-30077/09) współfinansowanego przez Unię Europejską w ramach Europejskiego
Funduszu Społecznego.