ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R. O PROWADZĄCYM Joanna Jarosz – Zugaj (ur.
Download ReportTranscript ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R. O PROWADZĄCYM Joanna Jarosz – Zugaj (ur.
Slide 1
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 2
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 3
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 4
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 5
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 6
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 7
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 8
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 9
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 10
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 11
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 12
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 13
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 14
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 15
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 16
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 17
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 18
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 19
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 20
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 21
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 22
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 23
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 24
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 25
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 26
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 27
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 28
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 29
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 30
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 31
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 32
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 33
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 34
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 35
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 36
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 37
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 38
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 39
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 40
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 41
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 42
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 43
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 44
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 45
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 46
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 47
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 48
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 49
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 50
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 51
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 52
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 53
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 54
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 2
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 3
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 4
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 5
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 6
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 7
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 8
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 9
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 10
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 11
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 12
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 13
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 14
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 15
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 16
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 17
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 18
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 19
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 20
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 21
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 22
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 23
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 24
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 25
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 26
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 27
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 28
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 29
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 30
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 31
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 32
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 33
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 34
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 35
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 36
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 37
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 38
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 39
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 40
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 41
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 42
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 43
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 44
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 45
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 46
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 47
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 48
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 49
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 50
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 51
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 52
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 53
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA
Slide 54
ASPEKTY PRAWNE PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJĄ
KATOWICE, 29 PAŹDZIERNIKA 2014 R.
O PROWADZĄCYM
Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w
Rudzie Śląskiej)
Adwokat
Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka”
Autorka bloga http://adwokatwtranporcie.pl
Pasjonatka prawa przewozowego
Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka
Harrego Pottera i Sagi Zmierzch
O UCZESTNIKACH
Bardzo chciałabym Państwa
poznać
CELE SZKOLENIA
1.
Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w
transporcie kolejowym towarów
2.
Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów
3.
Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania
PRZEDMIOT SZKOLENIA
Prawo przewozowe
ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r. poz. 1173 ze zm.)
Konwencja o
międzynarodowym
przewozie kolejami (COTIF)
sporządzona w Bernie
z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym
Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku
(tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze
zm)
ZAKRES REGULACJI COTIF I PRAWA
PRZEWOZOWEGO
CO REGULUJĄ POWYŻSZE PRZEPISY?
KONWENCJA COTIF
Artykuł 1.
Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację
Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.
ZAŁĄCZNIKI DO KONWENCJI COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji)
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do
konwencji)
Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego
przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID)
Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV -
załącznik D do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI załącznik E do Konwencji)
Przepisy
ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów
technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU załącznik F do konwencji)
Przepisy
ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do
międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)
PRZEPISY UJEDNOLICONE O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO
PRZEWOZU TOWARÓW KOLEJAMI
Zakres przedmiotowy
umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami,
Zakres terytorialny
miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach
Członkowskich,
niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.
miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z
których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa
podlega Przepisom ujednoliconym.
PRAWO PRZEWOZOWE
Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy
Zakres podmiotowy
przez uprawnionych przewoźników
Umowy przewozu
Umowy przewozu
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warun
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod wa
RELACJA POMIĘDZY CIM A PRAWEM PRZEWOZOWYM
Poszukiwanie prawa właściwego?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie
prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)
Kryterium wyboru prawa
Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do
przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy).
Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE OTIV
http://www.otif.org/en/about-otif/list-of-member-states.html
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód
STOSOWANIE PRAWA PRZEWOZOWEGO I CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych?
Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM?
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU
NAJWAŻNIEJSZY JEST POCZĄTEK
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
UMOWA PRZEWOZU
Definicja ustawowa:
art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy
Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca
przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy.
Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość
Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy
UMOWA SPEDYCJI
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST UMOWA PRZEWOZU. UMOWY PODOBNE - UMOWA
SPEDYCJI
JAK ODRÓŻNIĆ OBIE UMOWY?
Czy umowy można odróżnić po nazwie?
Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy
Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!!
W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA
W przypadku spedycji - ORGANIZACJA
ZAWARCIE UMOWY PRZEWOZU - GDZIE JEJ SZUKAĆ
Wymogi co do formy umowy przewozu
Umowa
Oferta i jej przyjęcie
Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość
OKREŚLENIE STRON UMOWY PRZEWOZU (PRZEWOŹNIK, NADAWCA,
ODBIORCA)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo
Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz
Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca)
Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru
PODWYKONAWCY
Art. 5 PP
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie
przewozu innym przewoźnikom na całej
przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże
ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za
swoje własne.
Art.27 CIM
Przewoźnicy podwykonawcy
§ 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu,
w całości lub w części, przewoźnikowi
podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego
upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy
nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu
WYKONYWANIE PRZEWOZÓW ZA POŚREDNICTWEM PODWYKONAWCÓW,
STOSOWANIE PRZEPISÓW DO PODWYKONAWCÓW
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu
Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą
Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny
Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!!
Kwestia odpowiedzialności
przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy
roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy
Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku?
Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie
naprawił szkody nadawcy
LIST PRZEWOZOWY
Art. 38 Prawa przewozowego
Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę
towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym
rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w
inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do
prawidłowego wykonania przewozu.
Art. 6 par. 2 CIM
Umowę przewozu potwierdza się listem
Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego
Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony
przez przewoźnika list przewozowy, którym może być
także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub
inny dokument zawierający dane określone w art. 38.
Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.
przewozowym zgodnym z ujednoliconym
wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub
utrata listu przewozowego nie powodują
nieważności umowy przewozu, podlegającej w
dalszym ciągu postanowieniom Przepisów
Ujednoliconych.
LIST PRZEWOZOWY, JEGO TREŚĆ I ROLA
Co to jest list przewozowy?
Dokument towarzyszący przesyłce
Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna
Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód
określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu
Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań
Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach
Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)
ZMĘCZENI?
COFFEE TIME
WYKONYWANIE UMOWY PRZEWOZU
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM (I ROZŁADUNKIEM) TOWARU
OBOWIĄZKI NADAWCY I ODBIORCY
opakowanie przesyłki
wystawienie listu przewozowego
dokonuje załadunku towaru
dokonuje rozmieszczenia towaru
posprzątanie terenu po załadunku
czynności administracyjne i celne
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ZAŁADUNKIEM TOWARU
ODBIORCA
przyjmuje przesyłkę
dokonuje sprawdzenia opakowania
dokonuje rozładunku
OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką
Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej
Obowiązek dostarczenia jej w terminie
Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
Prawo przewozowe
Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca
przeznaczenia
Odstąpienie od umowy
Zmiana miejsca przeznaczenia
Zmiana osoby odbiorcy przesyłki
Warunek: list przewozowy i na piśmie
UPRAWNIENIA NADAWCY W CZASIE WYKONYWANIA PRZEWOZU - PRAWO DO
ROZPORZĄDZENIA PRZESYŁKĄ
art. 18 i art. 19 CIM
wstrzymanie przewozu
wstrzymanie przewozu towaru
wydanie towaru innemu odbiorcy
wydanie towaru w innym miejscu
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
art. 49 prawa przewozowego
terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo
niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3)
zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
TERMINY DOSTAWY PRZESYŁKI
Art. 16 CIM
maksymalne terminy dostawy są następujące:
a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy ............................................................... 12 godzin- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 400 km .................. 24 godziny
b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy ............................................................... 24 godziny- termin
przewozu, za każde rozpoczęte 200 km .................. 24 godziny
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych:
- liniami, których szerokości toru jest różna,
- drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi,
- drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe,
Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które
powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne.
Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu
ZAKOŃCZENIE PRZEWOZU - DOSTARCZENIE PRZESYŁKI
Awizacja przesyłki lub przedawizacja
Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego
OBOWIĄZEK ODBIORCY ZAPŁATY NALEŻNOŚCI CIĄŻĄCYCH NA
PRZESYŁCE
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego
ZANIM USTALIMY CO SIĘ STAŁO Z PRZESYŁKĄ
ZAPRASZAM NA KOLEJNĄ KAWĘ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA
ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
UBYTEK, USZKODZENIE, ZAGINIĘCIE LUB OPÓŹNIENIE W DOSTARCZENIU
PRZESYŁKI - ZA CO ODPOWIADA PRZEWOŹNIK
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty
dostawy
Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe
Uszkodzenie – braki jakościowe
Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWO PRZEWOZOWE
Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku udowodnienie
jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo
opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z
przyczyn:
występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy,
niewywołanych winą przewoźnika,
Zniesienie ciężaru dowodu domniemanie
1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością,
nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z
przewozu lub przyjmowanych do przewozu na
warunkach szczególnych albo niezachowania przez
nadawcę tych warunków;
2) braku, niedostateczności lub wadliwości
opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na
szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
z właściwości towaru albo
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek
wskutek siły wyższej.
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania
wad lub naturalnych właściwości;
rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub
umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda
wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca.
ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI CIM
udowodnienie
Wina osoby uprawnionej,
z powodu jej polecenia nie wywołanego winą
przewoźnika,
z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne
zepsucie, ubytek, itp.)
lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie
mógł uniknąć i których skutkom nie mógł
zapobiec
uprawdopodobnienie
a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na
podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie
umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem
szkód powstałych w towarach z powodu warunków
atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w
wagonach niekrytych towarów załadowanych w
jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych
naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca
używa opon wagonowych do przewozu towarów w
wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą
odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach
niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te,
zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są
przewożone w wagonach niekrytych,
ZWOLNIENIE Z ODPOWIEDZIALNOŚCI C.D.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są,
w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie,
c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę,
d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie
albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie,
rozsypanie,
e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub
niekompletnego,
f) przewozu żywych zwierząt,
g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a
przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli
zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.
USTALENIE STANU PRZESYŁKI - OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA, NADAWCY I
ODBIORCY
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie
uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika
Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru
Rzeczoznawca
Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub
uszkodzenia, chyba że:
1) szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego;
2) zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika;
3) ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika;
4) szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni
zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu
a jej wydaniem.
USTALANIE ODSZKODOWANIA PRAWO PRZEWOZOWE
PODSTAWY USTALANIA ODSZKODOWANIA:
Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy
Cena wynikająca z cennika
Wartość rzeczy w miejscu nadania
Dowód z opinii rzeczoznawcy
Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku
USTALANIE ODSZKODOWANIA CIM
Wartość giełdowa
Wartość rynkowa
Wartość użytkowa
Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto
USTALANIE ODSZKODOWANIA
ZWROT PRZEWOŹNEGO
W razie utraty – pełna wysokość
W razie ubytku – w odpowiedniej części
W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości
ZWŁOKA
Obowiązek wykazania szkody
Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne
Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa?
ODSETKI
UBYTEK Z POWODU NATURALNYCH WŁAŚCIWOŚCI TOWARÓW
Prawo przewozowe art. 67
Przy przesyłkach, które z powodu swoich
właściwości tracą na masie, przewoźnik
odpowiada tylko za tę część ubytku, która
przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z
obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo
przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn
uzasadniających zastosowanie norm
dopuszczalnego ubytku.
CIM art. 31
Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych
właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich
przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na
przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy,
która przewyższa następujące normy:
a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub
nadanych do przewozu w stanie wilgotnym,
b) jeden procent masy dla towarów suchych.
§ 2. Nie można powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na
podstawie okoliczności danego wypadku
udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn
uzasadniających stosowanie tych norm.
KIEDY OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI NIE OBOWIĄZUJĄ
Ar. 86 Prawa przewozowego
Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości
odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli
szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego
niedbalstwa przewoźnika.
Art. 36 CIM
nie mają zastosowania, jeżeli zostało
udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania
lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika
albo z zamiarem spowodowania szkody, albo
lekkomyślnie i ze świadomością
prawdopodobieństwa powstania szkody.
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ
JAK SKUTECZNIE DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ
DOCHODZENIE ROSZCZEŃ - REKLAMACJA, WEZWANIE DO ZAPŁATY, POZEW
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych
Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność
Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego
Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy)
Pozew – wybór pozwanego i sądu
Arbitraż (kiedy warto stosować?)
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ PRAWO PRZEWOZOWE
Roszczenia przedawniają się w terminie roku:
Termin biegnie z tytułu:
1) utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2) ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki;
3) szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4) zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5) niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji;
6) innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu
przewidzianego na jego załatwienie
TERMINY PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ CIM
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin
przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia:
a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy,
b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika,
c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania
szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody,
d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28.
§ 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń:
a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy,
b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania,
c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.
Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.
OSOBY UPRAWNIONE DO WYSTĘPOWANIA Z ROSZCZENIAMI Z PRAWA
PRZEWOZOWEGO
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił
Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką
NIEDOZWOLONE POSTANOWIENIA UMOWNE W UMOWACH PRZEWOZU
Czego nie można zrobić w umowie przewozu?
Kary umowne niezgodne z ustawą
Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie
ROSZCZENIA REGRESOWE
Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego
odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można,
odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im
przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w
czasie wykonywania przez niego przewozu.
ROSZCZENIA REGRESOWE
CIM art. 50
Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko
przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami:
a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;
b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez
siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według
zasad podanych pod lit. c;
c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między
wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie
została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz,
przypadającego każdemu z przewoźników.
Adwokat w Transporcie
http://adwokatwtransporcie.pl
ZAPRASZAM NA MOJEGO BLOGA