Transcript Wykład - Publiczny transport zbiorowy

Transport zbiorowy
radca prawny Jędrzej Klatka
www.radca.prawny.biz.pl
32-2014456
Umowa przewozu
Przez umowę przewozu przewoźnik
zobowiązuje się w zakresie działalności
swego
przedsiębiorstwa
do
przewiezienia za wynagrodzeniem
osób lub rzeczy
[art. 774 kodeksu cywilnego]
publiczny transport zbiorowy
powszechnie
dostępny
regularny
przewóz
osób
wykonywany
w
określonych odstępach czasu i po
określonej linii komunikacyjnej, liniach
komunikacyjnych lub sieci komunikacyjnej
[art. 4 ust. 1 pkt. 14 ustawy o ptz]
Zakres ustawy
Ustawa określa także zasady finansowania
regularnego przewozu osób w publicznym
transporcie zbiorowym w zakresie przewozów o
charakterze
użyteczności
publicznej,
realizowanego na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej w transporcie drogowym, kolejowym,
innym szynowym, linowym, linowo-terenowym,
morskim oraz w żegludze śródlądowej
[art. 1 ust. 2 ustawy o ptz]
"zobowiązanie z tytułu świadczenia
usług publicznych”
wymóg określony lub ustalony przez właściwy
organ, w celu zapewnienia świadczenia usług
użyteczności publicznej w zakresie pasażerskiego
transportu publicznego, których świadczenia
podmiot świadczący usługi ze względu na swój
własny interes gospodarczy bez rekompensaty
nie podjąłby lub nie podjąłby w takim samym
zakresie lub na takich samych warunkach
[art. 2 e Rozporządzenia 1370]
Zadania użyteczności publicznej
zadania własne gminy (między innymi
sprawy
lokalnego
transportu
zbiorowego), których celem jest
bieżące i nieprzerwane zaspokajanie
zbiorowych potrzeb ludności w drodze
świadczenia
usług
powszechnie
dostępnych
[art. 9 ust. 4 ustawy o samorządzie gminnym]
przewoźnik
przedsiębiorca uprawniony do
prowadzenia
działalności
gospodarczej w zakresie przewozu
osób na podstawie potwierdzenia
zgłoszenia przewozu
[art. 4 ust. 1 pkt. 11 ustawy o ptz]
operator publicznego transportu
zbiorowego
samorządowy
zakład
budżetowy
oraz
przedsiębiorca uprawniony do prowadzenia
działalności gospodarczej w zakresie przewozu
osób, który zawarł z organizatorem publicznego
transportu zbiorowego umowę o świadczenie
usług w zakresie publicznego transportu
zbiorowego, na linii komunikacyjnej określonej
w umowie [art. 4 ust. 1 pkt. 8 ustawy o ptz]
organizator publicznego
transportu zbiorowego
właściwa jednostka samorządu
terytorialnego
albo
minister
właściwy do spraw transportu,
zapewniający
funkcjonowanie
publicznego transportu zbiorowego
na danym obszarze
[art. 4 ust. 1 pkt. 9 ustawy o ptz]
Czy gmina może zlecić organizowanie
transportu ?
Podmiot, któremu organizator zlecił realizację
części lub całości zadań z zakresu organizacji
publicznego transportu zbiorowego, nie może
być jednocześnie operatorem ani podmiotem
powiązanym z operatorem w sposób
uniemożliwiający bezstronną realizację zadań.
[art. 46 ust. 2 ustawy o ptz]
organizator publicznego
transportu zbiorowego
1.
2.
3.
4.
5.
6.
gmina
powiat
województwo
Minister
związek międzygminny
związek powiatów
Rodzaje przewozów:
1. gminny
1a. w tym komunikacja miejska
2. powiatowy
3. wojewódzki
gminne przewozy pasażerskie
przewóz osób w ramach publicznego transportu
zbiorowego
wykonywany
w
granicach
administracyjnych jednej gminy lub gmin
sąsiadujących, które zawarły stosowne
porozumienie lub które utworzyły związek
międzygminny; inne niż przewozy powiatowe,
wojewódzkie i międzywojewódzkie
[art. 4 ust. 1 pkt. 3 ustawy o ptz]
powiatowe przewozy pasażerskie
przewóz osób w ramach publicznego transportu
zbiorowego
wykonywany
w
granicach
administracyjnych co najmniej dwóch gmin i
niewykraczający poza granice jednego powiatu
albo w granicach administracyjnych powiatów
sąsiadujących,
które
zawarły
stosowne
porozumienie lub które utworzyły związek
powiatów; inne niż przewozy gminne, wojewódzkie
i międzywojewódzkie
[art. 4 ust. 1 pkt. 10 ustawy o ptz]
wojewódzkie przewozy pasażerskie
przewóz osób w ramach publicznego transportu
zbiorowego
wykonywany
w
granicach
administracyjnych
co
najmniej
dwóch
powiatów i niewykraczający poza granice
jednego województwa, (…) inne niż przewozy
gminne, powiatowe i międzywojewódzkie
[art. 4 ust. 1 pkt. 25 ustawy o ptz]
Międzywojewódzkie przewozy
pasażerskie
przewozy osób wykonywane z
przekroczeniem granicy województwa,
nie będące przewozami gminnymi,
powiatowymi ani wojewódzkimi
[art. 4 ust. 1 pkt. 7 ustawy o ptz]
właściwość organizatora
kryteria podstawowe: [art. 7 ust. 1 ustawy o ptz]
1. według obszaru działania
2. według zasięgu przewozów
kryteria uzupełniające:
1. rodzaj transportu [art. 7 ust. 1 pkt. 5 a ustawy o ptz]
2. długość przebiegu linii komunikacyjnej [art. 7
ust. 1 pkt. 5 b ustawy o ptz]
organizator według obszaru działania:
1. porozumienie gmin [art. 7 ust. 1 pkt. 1 b]
2. związek międzygminny [art. 7 ust. 1 pkt. 2]
3. porozumienie powiatów [art. 7 ust. 1 pkt. 3 b]
4. związek powiatów [art. 7 ust. 1 pkt. 4]
pominięto porozumienie województw
organizator według zasięgu przewozów:
1. gmina – przewozów gminnych
2. powiat – przewozów powiatowych
3. województwo – przewozów wojewódzkich i
międzywojewódzkich (jeżeli dane województwo
będzie właściwe ze względu na najdłuższy odcinek
planowanego przebiegu linii komunikacyjnej)
4. Minister
–
międzywojewódzkich
i
międzynarodowych przewozów pasażerskich w
transporcie kolejowym
Zawarcie porozumienia albo związku
zmienia rodzaj przewozu !
zawarcie przez sąsiadujące gminy porozumienia
albo związku powoduje, że wszystkie przewozy
na obszarze gmin, które zawarły porozumienie
albo utworzyły związek międzygminny będą
miały charakter przewozów gminnych – jednakże
pod warunkiem, że stronami porozumienia lub
uczestnikami związku są gminy sąsiadujące
Komunikacja miejska
zawarcie przez gminy porozumienia albo
związku powoduje, że organizowane przez
gminę będącą stroną porozumienia albo
przez związek międzygminny gminne
przewozy pasażerskie będą jednocześnie
„komunikacją miejską”
[art. 4 ust. 1 pkt. 4 ustawy o ptz]
Skutki uznania przewozu za
komunikacje miejską:
- pasażer, ani przed rozpoczęciem podróży ani na przystanku,
nie ma prawa do zmiany terminu odjazdu, przystanku
docelowego ani klasy środka transportu ani prawa do
odstąpienia od umowy przewozu [art. 17 ust. 5 Prawa
przewozowego] oraz
- pasażer nie ma prawa ani do zwrotu należności za cały
przerwany przejazd ani do bezpłatnego powrotu do miejsca
wyjazdu – w razie przerwy w ruchu lub utraty połączenia
przewidzianego w rozkładzie jazdy [art. 18 ust. 3 Prawa
przewozowego]
- nie stosuje się przepisów ustawy o uprawnieniach do
ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu
zbiorowego [Dz. U. 2002 r. Nr 175 poz. 1440 z późn. zm.].
Zezwolenia na wykonywanie
regularnych przewozów
wymaga zezwolenia wydanego, w zależności od zasięgu tych przewozów przez:
a) wójta - na wykonywanie przewozów na liniach komunikacyjnych na obszarze gminy,
b) burmistrza albo prezydenta miasta - na wykonywanie przewozów na liniach
komunikacyjnych w komunikacji miejskiej,
c) burmistrza albo prezydenta miasta, któremu powierzono to zadanie na mocy
porozumienia, o którym mowa w art. 4 pkt 7a - na wykonywanie przewozów na liniach
komunikacyjnych w komunikacji miejskiej w granicach określonych w art. 4 pkt 7a lit. a
albo lit. b,
d) burmistrza albo prezydenta miasta, będącego siedzibą związku międzygminnego, o
którym mowa w art. 4 pkt 7a - na wykonywanie przewozów na liniach
komunikacyjnych na obszarze gmin, które utworzyły związek międzygminny,
d1) prezydenta miasta na prawach powiatu, w uzgodnieniu z właściwym starostą ze
względu na planowany przebieg linii komunikacyjnej - na wykonywanie przewozów na
liniach komunikacyjnych przebiegających na obszarze miasta i sąsiedniego powiatu,
[art. 18 ust. 1 pkt. 1 ustawy o transporcie drogowym – obowiązuje od 01.01.2011 r. do 31.12.2016 r.]
Zezwolenia na wykonywanie
regularnych przewozów c. d.:
wymaga zezwolenia wydanego, w zależności od zasięgu tych przewozów przez:
e) starostę, w uzgodnieniu z wójtami, burmistrzami lub prezydentami miast
właściwymi ze względu na planowany przebieg linii komunikacyjnej - na
wykonywanie przewozów na liniach komunikacyjnych na obszarze powiatu, z
wyłączeniem linii komunikacyjnych określonych w lit. a-d1,
f) marszałka województwa, w uzgodnieniu ze starostami właściwymi ze
względu na planowany przebieg linii komunikacyjnej - na wykonywanie
przewozów na liniach komunikacyjnych wykraczających poza obszar co
najmniej jednego powiatu, jednakże niewykraczających poza obszar
województwa,
g) marszałka województwa właściwego dla siedziby albo miejsca
zamieszkania przedsiębiorcy, w uzgodnieniu z marszałkami województw
właściwymi ze względu na planowany przebieg linii komunikacyjnej - na
wykonywanie przewozów na liniach komunikacyjnych wykraczających poza
obszar co najmniej jednego województwa;
[art. 18 ust. 1 pkt. 1 ustawy o transporcie drogowym – obowiązuje od 01.01.2011 r. do 31.12.2016 r.]
Zezwolenia na wykonywanie
regularnych przewozów c. d.:
Nowelizacja art. 18 ust. 1 ustawy o
transporcie drogowym (zob. art. 73
pkt. 2 ustawy o ptz) wejdzie w życie
dopiero 1 stycznia 2017 r. co wynika z
art. 90 ustawy o ptz.
więc 1 marca 2011 r. nic się nie
zmieniło.
Zaświadczenia dla operatorów
Po zawarciu umowy o świadczenie
usług
w
zakresie
publicznego
transportu zbiorowego organizator
wydaje operatorowi zaświadczenie.
[art. 28 ust. 1 ustawy o ptz]
Zaświadczenia dla operatorów c. d.
Zaświadczenie potwierdza posiadanie przez
operatora uprawnień do wykonywania
publicznego transportu zbiorowego na
danej
linii
komunikacyjnej,
liniach
komunikacyjnych lub sieci komunikacyjnej.
[art. 28 ust. 4 zd. 1 ustawy o ptz]
Zaświadczenia dla operatorów c. d.
Zaświadczenie oraz aktualny rozkład jazdy
powinny znajdować się w środku
transportu, w którym wykonywany jest
publiczny transport zbiorowy w transporcie
drogowym i powinny być okazywane na
żądanie uprawnionego organu kontroli.
[art. 28 ust. 4 zd. 2 ustawy o ptz]
Zaświadczenia dla operatorów c. d.
Wykonywanie regularnego przewozu osób bez
wymaganego zaświadczenia na wykonywanie
publicznego transportu zbiorowego
– kara 6 000 zł
[pkt2a tabeli – załącznik do ustawy o transporcie
drogowym]
Sprzątanie przystanków – jak było
Uprzątnięcie i pozbycie się błota, śniegu, lodu i
innych
zanieczyszczeń
z
przystanków
komunikacyjnych należy do obowiązków
przedsiębiorców użytkujących tereny służące
komunikacji publicznej.
[art. 5 ust. 3 ustawy o czystości i porządku w gminach]
Sprzątanie przystanków – jak jest
Gminy utrzymują czystość i porządek na
przystankach
komunikacyjnych,
których
właścicielem lub zarządzającym jest gmina oraz
które są położone na jej obszarze przy drogach
publicznych bez względu na kategorię tych dróg.
[art. 3 ust. 2 ustawy o czystości i porządku w
gminach]
Opłaty za korzystanie z przystanków
Nowe obowiązki organizatora komunikacji:
1. Negocjowanie i informowanie o stawkach
opłat za korzystanie przez operatorów i
przewoźników
z
udostępnionych
dla
wszystkich operatorów i przewoźników
przystanków komunikacyjnych i dworców,
których właścicielem albo zarządzającym nie
jest jednostka samorządu terytorialnego [art.
15 ust. 1 pkt. 5 i 7ustawy o ptz]
Opłaty za korzystanie z przystanków c. d.
Nowe obowiązki organizatora komunikacji:
2. uchwalanie (przez radę gminy, zgromadzenie
związku
międzygminnego,
radę
powiatu,
zgromadzenie
związku
powiatów,
sejmik
województwa) warunków i zasad korzystania z
udostępnionych dla wszystkich operatorów i
przewoźników przystanków komunikacyjnych i
dworców, których właścicielem lub zarządzającym
jest jednostka samorządu terytorialnego
[art. 15 ust. 1 pkt. 6 ustawy o ptz w zw. z ust. 2]
Opłaty za korzystanie z przystanków c. d.
Stawka opłaty nie może być wyższa niż:
1) 0,05 zł za jedno zatrzymanie
środka transportu na przystanku
komunikacyjnym;
2) 1 zł za jedno zatrzymanie środka
transportu na dworcu.
[art. 16 ust. 5 ustawy o ptz]
Plany transportowe:
1. Informację o opracowanym projekcie planu
transportowego ogłasza się w miejscowej prasie, w
Biuletynie Informacji Publicznej oraz w sposób
zwyczajowo przyjęty, określając miejsce wyłożenia
projektu planu transportowego oraz formę, miejsce
i termin składania opinii dotyczących tego projektu,
nie krótszy jednak niż 21 dni od dnia ogłoszenia.
2. Organizator rozpatruje opinie, a w przypadku
uznania za zasadne wniosków w nich zawartych,
dokonuje stosownych zmian w projekcie planu
transportowego. [art. 10 ustawy o ptz]
Nowe obowiązki
przewoźnika komercyjnego:
1. Wniosek do właściciela (zarządzającego) przystankiem
(dworcem) o uzgodnienie zasad korzystania z nich [art. 32
ust. 1]
2. Zgłoszenie
organizatorowi
zamiaru
wykonywania
przewozu niebędącego przewozem o charakterze
użyteczności publicznej [art. 30 ust. 1]
3. Przekazanie kserokopii potwierdzenia zgłoszenia przewozu
właścicielowi (zarządzającemu) przystankiem (dworcem)
[art. 32 ust. 4]
4. Poinformowania wójta (burmistrza) o uzyskaniu
potwierdzenia zgłoszenia przewozu, obejmującego
przystanki położone poza obszarem miasta [art. 32 ust. 6]
Nowe obowiązki przewoźnika
komercyjnego c. d.:
5. Poinformowanie
organizatora
o
zrzeczeniu
się
wykonywania przewozu niebędącego przewozem o
charakterze użyteczności publicznej [art. 35 ust. 2 pkt. 1]
6. Poinformowanie organizatora o zawieszeniu wykonywania
przewozu niebędącego przewozem o charakterze
użyteczności publicznej ze wskazaniem terminu podjęcia
jego wykonywania [art. 35 ust. 2 pkt. 2]
7. Poinformowanie organizatora o podjęciu wykonywania
przewozu niebędącego przewozem o charakterze
użyteczności publicznej [art. 35 ust. 3]
8. Wniosek przewoźnika o zmianę potwierdzenia zgłoszenia
przewozu z powodu zmiany danych [art. 35 ust. 6]
Nowe obowiązki przewoźnika
komercyjnego c. d. :
9. Wniosek do organizatora o wydanie decyzji
administracyjnej w sprawie odstępstwa od warunków
określonych w potwierdzeniu zgłoszenia przewozu z
powodu wystąpienia niezależnych od przewoźnika
okoliczności uniemożliwiających wykonywanie przewozu
zgodnie z określonym w potwierdzeniu zgłoszenia
przewozu przebiegiem linii komunikacyjnej [art. 44 ust. 3]
10. Informacja dla organizatora o liczbie i sposobie załatwienia
skarg i reklamacji składanych przez pasażerów w związku z
realizacją usług w zakresie publicznego transportu
zbiorowego [art. 48 ust. 1]
11. Informacja dla organizatora o liczbie i wysokości
przyznanych odszkodowań [art. 48 ust. 1]
Nowe obowiązki operatora:
1. Zawiadomienie organizatora o wystąpieniu zagrożenia utraty
płynności finansowej [art. 26 ust. 1 ustawy o ptz]
2. Wniosek do organizatora o zmianę zaświadczenia z powodu
zmiany danych [art. 28 ust. 6 ustawy o ptz]
3. Wniosek do organizatora o uzgodnienie dodatkowych
uprawnień do ulgowych przejazdów [art. 46 ust. 1 pkt. 11
ustawy o ptz]
4. Informacja dla organizatora o liczbie i sposobie załatwienia
skarg i reklamacji składanych przez pasażerów w związku z
realizacją usług w zakresie publicznego transportu
zbiorowego [art. 48 ust. 1 ustawy o ptz]
5. Informacja dla organizatora o liczbie i wysokości
przyznanych odszkodowań [art. 48 ust. 1 ustawy o ptz]
Nowe prawa operatora c. d.:
6.
7.
8.
Wniosek do organizatora o rekompensatę z tytułu utraconych
przychodów w związku ze stosowanie ustawowych uprawnień do
ulgowych przejazdów w publicznym transporcie zbiorowym [art. 53 w
zw. z art. 50 ust. 1 pkt. 2 lit. a]
Wniosek do organizatora o rekompensatę z tytułu utraconych
przychodów w związku z stosowaniem uprawnień do ulgowych
przejazdów w publicznym transporcie zbiorowym ustanowionych na
obszarze danego organizatora [art. 53 w związku z art. 50 ust. 1 pkt.
2 lit. b]
Wniosek do organizatora o rekompensatę z tytułu poniesionych
kosztów w związku ze świadczeniem przez operatora usług w zakresie
publicznego transportu zbiorowego [art. 53 w zw. z art. 50 ust. 1 pkt.
2 lit. c]
Wymagania dot. pojazdów:
Przewoźnik
obowiązany
jest
do
zapewnienia podróżnym odpowiadających
rodzajowi
transportu
warunków
bezpieczeństwa i higieny oraz takich
wygód, jakie ze względu na rodzaj
transportu uważa się za niezbędne
[art. 776 kodeksu cywilnego]
Wymagania dot. pojazdów c. d.:
1. Przewoźnik jest obowiązany do zapewnienia
podróżnym
odpowiednich
warunków
bezpieczeństwa i higieny oraz wygody i należytej
obsługi.
2. Przewoźnik powinien podejmować działania
ułatwiające podróżnym, w szczególności osobom
o ograniczonej zdolności ruchowej oraz osobom
niepełnosprawnym, korzystanie ze środków
transportowych.
[art. 14 Prawa przewozowego]
Wymagania dot. pojazdów c. d.:
Przewozy regularne w krajowym transporcie
drogowym
wykonywane
są
według
następujących zasad:
• do przewozu używane są wyłącznie autobusy
odpowiadające wymaganym ze względu na
rodzaj przewozu warunkom technicznym.
[art. 18b ust. 1 pkt. 1 ustawy o transporcie drogowym]
Wymagania dot. pojazdów c. d.:
środki transportu powinny być oznakowane w
sposób widoczny dla pasażera, a w transporcie
drogowym dodatkowo w tablice kierunkowe
oraz nazwę przewoźnika albo organizatora
[art. 46 ust. 1 pkt. 2 ustawy o ptz]
Przystanek
miejsce przeznaczone do wsiadania lub
wysiadania pasażerów na danej linii
komunikacyjnej, w którym umieszcza się
informacje dotyczące w szczególności godzin
odjazdów środków transportu, a ponadto, w
transporcie drogowym, oznaczone zgodnie z
przepisami Prawa o ruchu drogowym [art. 4 ust.
1 pkt. 13 ustawy o ptz]
Utrudnianie dostępu do przystanków
Od 1 stycznia 2017 r. zacznie się
stosować art. 30 do 37 ustawy o ptz
dot.
potwierdzenia
zgłoszenia
przewozu.
Uzgodnienie zasad korzystania z
przystanków będzie obligatoryjnym
załącznikiem do wniosku.
Utrudnianie dostępu do przystanków
c. d.
Właściciele lub zarządzający przystankami będą
mogli odmówić uzgodnienia zasad korzystania z
przystanku gdy proponowany rozkład jazdy:
1. ograniczy przepustowość przystanków
komunikacyjnych lub dworców;
2. spowoduje zagrożenie dla organizacji lub
bezpieczeństwa ruchu. [art. 32 ust. 3 pkt. 2 i
3 ustawy o ptz]
zintegrowany węzeł przesiadkowy
miejsce umożliwiające dogodną zmianę środka
transportu wyposażone w niezbędną dla obsługi
podróżnych infrastrukturę, w szczególności:
miejsca postojowe, przystanki komunikacyjne,
punkty
sprzedaży
biletów,
systemy
informacyjne umożliwiające zapoznanie się
zwłaszcza z rozkładem jazdy, linią komunikacyjną
lub siecią komunikacyjną
[art. 4 ust. 1 pkt. 27 ustawy o ptz]
dworzec
miejsce przeznaczone do odprawy pasażerów, w
którym znajdują się w szczególności: przystanki
komunikacyjne, punkt sprzedaży biletów oraz
punkt informacji dla podróżnych
[art. 4 ust. 1 pkt. 2 ustawy o ptz]
Czy można wsiadać i wysiadać na
węźle przesiadkowym ?
wsiadanie
i
wysiadanie
pasażerów odbywa się tylko na
przystankach komunikacyjnych
lub dworcach
[art. 46 ust. 1 pkt. 7 ustawy o ptz]
Bilety:
Na bilecie umieszcza się:
 nazwę przewoźnika lub organizatora
publicznego transportu zbiorowego,
 relację lub strefę przejazdu,
 wysokość należności za przejazd,
 zakres uprawnień pasażera do ulgowego
przejazdu.
[art. 16 ust. 2 Prawa przewozowego]
Bilety c. d.:
Na bilecie mogą być umieszczane
inne informacje, w tym dane
osobowe pasażera, jeżeli jest to
niezbędne dla przewoźnika lub
organizatora
[art. 16 ust. 3 Prawa przewozowego]
Jakie informacje są zbędne ?
• zdjęcia pasażera,
• numer kasowanego spersonalizowanego
biletu imiennego (jest niezbędny tylko przy
pierwszym kasowaniu – aktywacji biletu
elektronicznego),
[decyzje GIODO z 03.07.2009 i z15.01.2010 r. dot. ZTM
Warszawa]
Bilet elektroniczny
Dane i informacje, o których mowa w ust. 2 i 3,
zapisywane są w pamięci elektronicznej biletu,
jeżeli bilet ma formę elektroniczną.
[art. 16 ust. 4 Prawa przewozowego]
Dopłaty do biletów ulgowych
Samorządy
województw
przekazują
przewoźnikom
wykonującym
krajowe
autobusowe przewozy pasażerskie dopłaty
do tych przewozów z tytułu stosowania
obowiązujących
ustawowych
ulg
w
przewozach pasażerskich.
[art. 8a ust. 2 ustawy o uprawnieniach do ulgowych
przejazdów
środkami
publicznego
transportu
zbiorowego zostanie uchylony dopiero 01.01.2017 r. co
wynika z art. 68 pkt. 2 ustawy o ptz]
Dziękuję za uwagę
radca prawny Jędrzej Klatka
www.radca.prawny.biz.pl
32-2014456