به نام خداوند جان و خرد تحقیق تجربی (آزمایشی) قاسم صفایی نژاد درس : روش شناس ی تحقیق در مدیریت استاد : دکتر روشندل اربطانی دوره دکتری مدیریت رسانه دانشگاه.
Download
Report
Transcript به نام خداوند جان و خرد تحقیق تجربی (آزمایشی) قاسم صفایی نژاد درس : روش شناس ی تحقیق در مدیریت استاد : دکتر روشندل اربطانی دوره دکتری مدیریت رسانه دانشگاه.
به نام خداوند جان و خرد
تحقیق تجربی
(آزمایشی)
قاسم صفایینژاد
درس :روششناس ی تحقیق در مدیریت
استاد :دکتر روشندل اربطانی
دوره دکتری مدیریت رسانه دانشگاه تهران
زمستان 92
عناوین
• مقدمه
• شرایط تحقیق آزمایش ی
• موضوعات مناسب برای آزمایش
• آزمایش کالسیک
• انواع طرحهای آزمایش ی
• ویژگیها تحقیق آزمایش ی
• ابعاد طرح تحقیق آزمایش ی
• عوامل ناخواسته تحقیق آزمایش ی
• مزایا و معایب روش آزمایش ی
مقدمه
• روش آزمایش ،روش دقیق مشاهده علمی است
های دیگر
که به طور کلی بیش از روش
مند ()structured science
تحقیق با علوم ساخت
ارتباط دارد.
شامل )1عمل )2 ،مشاهده
• آزمایش اساسا
نتیجه عمل است.
• محقق علوم اجتماعی گروهی آزمودنی را
کند؛ سپس
برای اجرای آزمایش انتخاب می
سازد و به
متغیری را بر آنان وارد می
مشاهده تأثیر آن متغیر بر گروه
مقدمه
های آزمایشی برقراری رابطه
• هدف از طرح
علت و معلولی بین دو یا چند متغیر
است.
های
ترین روش
• آزمایش یکی از بنیادی
تجربی برای کسب شناخت عمیق درباره
جهان است.
• آزمایش به صورت علمی به عنوان روشی
های کمتر شناخته شده،
برای بررسی حوزه
های
حل کردن مسائل علمی و تأیید فرضیه
نظری نیز تعریف شده است.
شرایط تحقیق آزمایش ی
شود.
کاری می
• .1متغیرهای مستقل دست
• .2سایر متغیرها به جز متغیر وابسته
شود.
ثابت نگه داشته شده و کنترل می
• .3تأثیر متغیرهای مستقل بر متغیر
شود.
وابسته مشاهده می
موضوعات مناسب برای آزمایش
•
•
•
•
های پژوهشی که دارای
برای اجرای طرح
محدود و
های نسبتا
مفاهیم و گزاره
مشخصی هستند ،روش آزمایش روش فوق
العاده مناسبی است.
آزمایش به خصوص برای آزمون فرضیه
مناسب است.
تبیینی
های
هدف
برای
آزمایش
روش
های
تر از هدف
( )explanatory purposesمناسب
توصیفی ( )descriptive purposesاست.
روش آزمایش برای مطالعه کنش متقابل
آزمایش کالسیک
• متغیر مستقل و متغیر وابسته
• آزمون مقدماتی و آزمون نهایی
• گروه آزمایشی و گروه گواه
متغیر مستقل و متغیر وابسته
•
•
•
•
در هر آزمایشی ،پژوهشگر تأثیر
اساسا
متغیری مستقل ( )independent variableرا بر
متغیری وابسته ( )dependent variableبررسی
کند.
می
معموال متغیر مستقل شکل محرک آزمایشی
گیرد.
را به خود می
متغیر مستقل «علت» و متغیر وابسته
«معلول» است.
معموال در مدل آزمایشی ،پیش از شروع
آزمایش ،باید متغیرهای مستقل و وابسته
آزمون مقدماتی و آزمون نهایی
ها را بر
• در طرح آزمایشی ساده ،آزمودنی
سنجند (آزمون
حسب یک متغیر وابسته می
مقدماتی ( ،))pretestسپس آنان را در
معرض محرکی که نماینده متغیر مستقل
دهند و بعد مجددا آنان را
است ،قرار می
بر حسب متغیر وابسته (آزمون نهایی شده
های
سنجند .اگر در سنجه
( ))posttestمی
آزمون نخست و آزمون نهایی در متغیر
وابسته تفاوتی ایجاد شده باشد ،متغیر
مستقل در متغیر وابسته تأثیر داشته
گروه آزمایش ی و گروه گواه
ترین روش برای تشخیص میزان تأثیر
• رایج
آزمایشی
گروه
در
آزمایشی
محرک
( ،)experimental groupاستفاده از گروه
گواه ( )control groupاست.
• برای اجرای آزمایشی که از اعتبار الزم
باید از یک گروه گواه
برخوردار باشد،
شود ،نیز
که محرک بر روی آن اعمال نمی
استفاده کرد( .مطالعات هاثورن)
• در علوم اجتماعی ،گروه گواه نه تنها
به منزله محافظ در برابر تأثیر خود
آزمایش بیخبری مضاعف
• محققانی که مسئول اجرای آزمایش هستند،
دانند کدام گروه آزمایشی و کدام
نمی
گروه گواه است و برعکس پژوهشگرانی که
شناسند ،مسئول اجرای
این دو گروه را می
آزمایش نیستند.
همانندسازی گروه آزمایش ی
• عموما در آزمایش ،اهمیت همانندسازی
گروه آزمایشی و گروه گواه بیش از آن
ها نماینده یک جامعه
است که آزمودنی
وسیع باشند.
• برای دستیابی به همانندی بین گروه
آزمایشی و گروه گواه ،عموما روش
های دیگر رجحان
انتخاب تصادفی بر روش
دارد.
انواع طرحهای آزمایش ی
• کمبل و استنلی سه نوع آزمایش را تشریح
ها را توصیه
اند که استفاده از آن
کرده
کنند:
نمی
▫ .1مطالعه یک گروه در یک مرحله یا طرح
آزمون نهایی و یک گروه آزمودنی
▫ طرح یک گروه و آزمون مقدماتی و نهایی
ای ایستا یا طرح آزمون
▫ طرح گروه مقایسه
نهایی و گروه گواه
انواع طرحهای آزمایش ی
•
•
•
•
یک
.1
.2
.3
تقسیم
تحقیق
تحقیق
تحقیق
بندی دیگر:
تمام آزمایشی
شبه آزمایشی
تک آزمودنی
انواع طرحهای آزمایش ی
•
•
•
•
یک
.1
.2
.3
تقسیم بندی دیگر:
آزمایشگاهی
میدانی
طبیعی
ویژگیها تحقیق آزمایش ی
•
•
•
•
•
•
•
•
کنترل
تصنعی و ساختگی نبودن
مقایسه
ها
کسب اطالعات کافی از داده
های ناخالص
داده
عدم مشتبه شدن متغیرها در
آزمایش
معرف بودن
امساک گری
فرآیند
ابعاد طرح تحقیق آزمایش ی
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
انتخابمسئله
مطالعهمنابعمربوطبهموضوعموردآزمایش
بندیکردنفرضیه
صورت
تعاریفعملیاتی
تعریفوتعیینجامعهوانتخابنمونه
تهیه وتنظیم طرح آزمایشی :مرحله طراحى آزمایش
بسیار حساس است و مستلزم آمادگى بسیار آزمایشگر
پذیر
اى آزمون
ها به گونه
در اطمینان از بیان فرضیه
گر باید مورد كنترل قرار
است .متغیرهاى مداخله
گیرند و متغیرهاى آزمایشى و پاسخ ،تعیین شوند.
ها :چه شركت كنندگانى در آن تحقیق به
اجرای آزمایش
ها،
كار گرفته خواهند شد؛ به چه دستورالعمل
تجهیزات و موادى نیاز است؟
اندازهگیریمتغیرها
هایجمعآوریشده
تجزیهوتحلیلداده
استخراجوگزارشنتایج
عوامل ناخواسته تحقیق آزمایش ی
• محقق اجتماعی اگر
های
ناخواسته در طرح
تواند با
کند ،می
بیشتری نتایج مورد
تأثیر متغیر مستقل
بدست آورد.
• کمبل و استنلی عوامل ناخواسته را به
کنند:
دو گروه تقسیم می
از رخنه عوامل
آزمایشی جلوگیری
قاطعیت و عینیت
نظر را درباره
در متغیر وابسته
▫ .1عوامل مؤثر در اعتبار درونی
▫ عوامل مؤثر بر اعتبار برونی
عوامل مؤثر در اعتبار درونی
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
تاریخ
بلوغ
آزمون
وسایلسنجش
بازگشتآماری
ها
انتخابآزمودنی
ها
افتآزمودنی
ترتیبزمانیعّ
لی
پراکنشوتقلیدازرفتارها
جبران
رقابتجبرانی
دلسردی
عوامل مؤثر در اعتبار بیرونی
های آزمایش باید قابل
• نتایج یافته
تعمیم به دنیای واقعی باشد .هدف از
ها تنها تعمیم آنها به
تعمیم یافته
ای نیست که نمونه آزمایشی از آن
جامعه
برگزیده شده است ،بلکه هدف این است که
های مشابه و
ها را به موقعیت
این یافته
به متغیرهای مستقلی نظیر متغیرهای
مستقل آزمایش تعمیم دهیم.
• اگر بین موقعیت آزمون و محرک آزمایشی
باشد،
داشته
وجود
متقابل
کنش
مزایای روش آزمایش
•
•
•
•
جدا بودن متغیر آزمایشی و تأثیر آن بر
ها در طول زمان.
آزمودنی
به دلیل دامنه محدود ،هزینه و زمان
ها را چند بار
توان آزمایش
کم ،معموال می
تکرار کرد که باعث اعتبار بیشتر
شود.
آزمایش می
قوام روابط علی استنباط شده ناشی از
کنترل
توانایی دستکاری یک یا چند متغیر
انتخابی
معایب روش آزمایش
• تصنعی بودن.
گیر بودن آن.
• طراحی آزمایش و وقت
• برخی معتقدند این روش انسان را
بیند.
مثابه ماشین می
به
منابع
• ببی ،ارل ،ترجمه :فاضل نظری ،روشهای تحقیق در علوم اجتماعی ،جلد دوم526-478 :
• سرمد ،زهره و همکاران ،روشهای تحقیق در علوم رفتاری122-104 :
• آهنچیان ،محمدرضا ،روش تحقیق آزمایش ی
• حسینی ،هدایت هللا و همکاران ،روش تحقیق آزمایش ی ،ارائه کارشناس ی ارشد مدیریت آموزش ی
• منصور ،روح هللا ،تحقیق آزمایش ی ،پژوهشکده باقرالعلوم
• گلشن ،صیاد ،روش تحقیق آزمایش ی ،ارائه دکتری مسائل اجتماعی ایران
• الوانی ،سیدمهدی ،کاربرد الگوی تحقیق تجربی در مدیریت ،دانش مدیریت53-45 :2 ،
• سرمد ،زهره ،تشریح مؤلفههای یک مقاله مبتنی بر تحقیقات تجربی ،دانش مدیریت 37 ،و 42-7 :38