فایل - پژوهشکده مطالعات فناوری
Download
Report
Transcript فایل - پژوهشکده مطالعات فناوری
روش تحقیق مطالعه موردی
پژوهشکده مطالعه فناوری
عیس ی پریزادی
مقدمه
• دو دیدگاه کامال متعارض:
– بهترین روش بررس ی علمی و نظریه پردازی
– تنها به درد مطالعات اکتشافی و مقدماتی می خوره
• سواالت
–
–
–
–
–
–
مطالعه موردی چیست؟
چه موقع استفاده می شود؟
تفاوت با سایر روش ها؟
انواع طرح های مطالعه موردی؟
مراحل انجام مطالعه موردی؟
روایی و پایایی نتایج به دست آمده؟
چند نکته و مالحظه
•
•
•
•
•
•
پارادایم های تحقیق
رویکرد های تحقیق
اهداف تحقیق
استراتژی های تحقیق
طرح های تحقیق
سواالت تحقیق
ارتباط بین عناصر
اهداف تحقیق
پارادایم های تحقیق
• مبتنی بر پاسخ به سه دسته پیش فرض:
– پیش فرض هستی شناختی
– پیش فرض معرفت شناختی
– پیش فرض روش شناختی
• سنخ شناس ی پارادایم ها
– دسته بندی نیومن
– دسته بندی بورل و مورگان
– دسته بندی دنزن و لینکلن
•
•
•
•
Positivism
Post positivism
Critical theory
Constructivism
رویکردهای تحقیق
گوبا و لینکلن(:)1994
تحقیق کیفی
تحقیق کمی
موضوع :بیماری اسکیزوفرنی به عنوان یک پدیده مورد بررس ی
کمی:
oارتباط بین فراوانی این بیماری و طبقات پائین اجتماعی؟( تقلیل پدیده مورد مطالعه
به دو متغیر کمی)
کیفی:
o
o
o
o
معنای ذهنی وابستگان بیمار از این بیماری؟
چگونگی کنار آمدن افراد درگیر در زندگی روزمره؟
چرا این بیماری ظهور کرده؟
چگونگی تاثیر درمان های ارائه شده برای این بیماری بر زندگی افراد درگیر
چه موقع باید رویکرد کیفی انتخاب شود؟(اوه
فلیک)2009،
•
•
•
•
اگر شناسایی و ایزوله کردن متغیرها ممکن نباشد.
اگر فاصله گرفتن از پدیده مورد بررس ی و زمینه آن امکان پذیر
نباشد.
اگر نتوان حجم نمونه مناسب گیر آورد.
اگر پشتیبان تئوریک اندکی وجود داشته باشد در مورد پدیده مورد
بررس ی .چرا که امکان توسعه سوال و فرضیه و تعاریف عملیاتی
وجود ندارد.
ویژگی های پژوهش کیفی
•
•
•
•
•
•
•
•
محیط طبیعی(میدان محور) ،ماخذ داده ای که مستلزم تعامل نزدیک
است
نقش مهم پژوهشگر به عنوان ابزار گردآوری داده
تحلیل های استقرایی ،رفت و برگشتی و تعاملی داده ها
تمرکز بر نگاه ها ،معانی و دیدگاه های ذهنی
چارچوب بندی رفتار و باور انسان درون بستر اجتماعی ،سیاس ی ،تاریخی و
فرهنگی
طرح رویش ی به جای طراحی از پیش تعیین شده
پویش اساسا تفسیری
دیدگاه کل گرا نسبت به پدیده های اجتماعی
پیوند میان تحقیق کیفی و کمی
•
•
•
•
•
•
•
کیفی ،کمی را تائید می کند و برعکس
تلفیق هر دو به منظور به دست آوردن تصویر جامع تری از موضوع
مورد مطالعه
ویژگی های ساختاری پدیده با روش کمی و ویژگی های فرایندی با روش
کیفی
روش کمی بر دیدگاه محقق متکی اما روش کیفی بر دیدگاه مورد مطالعه
مشکل تعمیم کیفی را با کمی حل
مشکل تفسیر کمی را با کیفی حل
کیفی برای فرضیه سازی و کمی برای آزمون فرضیه
استراتژی های تحقیق(ین)2003،
• 5استراتژی تحقیق بر مبنای سه معیار
نکته مهم
• دیدگاه سنتی در مورد استراتژی های تحقیق
– مطالعه موردی مناسب برای اهداف اکتشافی
– پیمایش و مطالعات تاریخی برای اهداف توصیفی
– آزمایش برای اهداف تبیینی و بررس ی های علی
• دیدگاه جدید
– هر استراتژی می تواند به صورت جداگانه برای هر سه مقصد مورد استفاده قرار گیرد.
• نکته مهم(کرسول :)2006،شیوه گردآوری داده ها و فنون سنجش داده ها تعیین کننده استراتژی
پژوهش نیست و استراتژی های پژوهش از این حیث تفاوتی با هم ندارند .برای هر پنج استراتژی
پژوهش می توان داده های کمی وکیفی جمع آوری و سنجش نمود.
استراتژی های انجام تحقیق کیفی
دسته بندی کرسول(:)2006
–
–
–
–
–
مطالعه موردی
روایت پژوهی
پدیدارشناس ی
نظریه داده بنیاد
قوم نگاری
•
نکته :1دسته بندی های متفاوتی وجود دارد و در این دسته بندی همه روش های کیفی نیامده
•
•
نکته :2یک موقعیت پژوهش کیفی واحد را می توان با هر کدام از این استراتژی ها مورد بررس ی قرار داد.
نکته :3هر کدام از این استراتژی ها خود دارای چندین رویکرد می باشد و اینگونه نیست که اجماعی شکل
گرفته باشد:
– برای نمونه دسته بندی 9گانه دنزن و لینکلن()1994
– در دسته بندی کرسول به طور مشخص دو روش کیفی اقدام پژوهی و تحلیل گفتمان یا محاوره ای نیامده
– مثال پدیدارشناس ی هرمنوتیکی در برابر پدیدارشناس ی استعالیی
– یا نظریه داده بنیاد با رویکرد اشتراوس و با رویکرد چارمز
– یا مطالعه موردی با رویکرد ین( )2003و با رویکرد استیک()1995
استراتژی تحقیق مطالعه موردی
•
•
•
•
تعریف :نوعی پژوهش تجربی است که یک پدیده معاصر را در بستر یا
فضای واقعی اش ،خصوصا زمانی که مرزهای بین آبژه(پدیده مورد
بررس ی) و بستر به صورت واضح مشخص نیست ،مطالعه می کند.
این کار از طریق گردآوری داده های تفصیلی وعمیق از مآخذ اطالعاتی
چندگانه و ارائه توصیفی از مورد و مضمون های بحث برانگیز مبتنی بر
مورد انجام می گیرد.
پژوهش مطالعه موردی اساسا نوعی پژوهش در خصوص فقط یک
مصداق یا تعداد محدودی مصداق است.
در مطالعه موردی دستکاری صورت نمی گیرد.
مزیت های مطالعه موردی
•
•
•
•
•
در نظر گرفتن زمینه و بستر
اجازه دستیابی به درجه باالیی از اعتبار مفهومی
توسعه فرضیه های جدید و شناسایی متغیرهای جدید
جستجوی مکانیسم های علی(متغیرهای مداخله گر و مشاهده جنبه
های غیر قابل انتظار و متغیرهای زمینه ای)
مدلسازی و ارزیابی روابط علی پیچیده( روابط هم پایانی ،روابط
تعاملی پیچیده ،روابط غیر خطی ،وابستگی به مسیر)
انتقادات وارده به مطالعه موردی
• فقدان تعمیم پذیری
–
–
–
–
–
تعمیم پذیری آماری در برابر تعمیم پذیری تحلیلی
تعیمیم پذیری آماری مختص پیمایش
چرا نمیشه تعمیم پذیری آماری؟ چون واحد تحلیل در اینجا واحد نمونه گیری
نیست و برای این هدف انتخاب نشده اند.
تعمیم پذیری تحلیلی یا نظری :مخصوص استراتژی آزمایش و مطالعه موردی
تعمیم پذیری نظری :استفاده از تئوری های سابق به عنوان الگو و مقایسه یافته
های تحقیق مطالعه موردی با آن
• عدم توانایی در تخمین اندازه اثر علی
• درجه آزای صفر یا منفی
– اشتباه رایج در تحقیقات کمی در زمینه تراکمی سازی متغیرها به منظور باالنگه
داشتن درجه آزادی
طرح تحقیق مطالعه موردی(ین)2003،
سواالت تحقیق
.1
.2
.3
از جنس چرایی و چگونگی
برای بهتر طراحی کردن سواالت باید مرور ادبیات داشت.
موضوع :روابط بین سازمانی
سواالت :چرا سازمان ها با یکدیگر همکاری می کنند؟ سازمان ها چگونه با یکدیگر همکاری می کنند؟
قضایای تحقیق(گزاره های تحقیق)
بیان کننده چارچوب های نظری پذیرفته شده برای انجام تحقیق
نکته :اگر مطالعه موردی اکتشافی باشد می توانیم قضیه نداشته باشیم .هر چند که مطالعه
اکتشافی هم باز باید طرح تحقیق داشته باشد و جهت گیری ها مشخص شده باشد(کریستف کلمب)
واحد تحلیل
یک فرد(یک مجرم؟ یک فاحشه؟ یک نوجوان؟ یک رهبر؟)؟ یک برنامه؟ یک رویداد؟ یک سازمان؟
یک کشور؟ یک نوآوری تکنولوژیک؟
یک واحد تحلیل یا چندین واحد تحلیل؟
طرح تحقیق مطالعه موردی(ین)2003،
.4منطق اتصال داده ها به قضایا
انتخاب شیوه تجزیه وتحلیل داده ها
.5معیارهای تفسیر نتایج ویافته ها
در تحقیقات کمی کلی معیار داریم که معناداری آماری را می سنجد ولی
در کیفی باید تبیین های به دست آمده با تبیین های رقیب مقایسه
شود.
انواع طرح های تحقیق مطالعه موردی
منطق تکرار در برابر منطق نمونه گیری
رویه انجام مطالعه موردی استیک
• تعیین مناسب بودن رویکرد مطالعه موردی برای مسئله پژوهش ی
• انتخاب مورد یا موردها
– بهترین روش نمونه گیری هدفمند
– اگر نشد نمونه گیری در دسترس
• گردآوری داده ها از مآخذ چندگانه
• تحلیل داده ها
– ابتدا تحلیل و توصیف تفصیلی
– سپس تحلیل مضمونی
روش های اطمینان از روایی و پایایی در پژوهش
مطالعه موردی
مآخذ چندگانه جمع آوری داده
• منابع 6گانه
–
–
–
–
–
–
اسناد
اطالعات آرشیوی
مصاحبه ها
مشاهده مستقیم
مشاهده مشارکتی
مصنوعات فیزیکی و فرهنگی
• سه اصل جمع آوری داده:
– استفاده از منابع شواهد چندگانه به منظور کثرت گرایی
– ایجاد یک پایگاه داده مطالعه موردی
– نگهداری زنجیره ای از شواهد
تجزیه وتحلیل داده ها
• مراحل :آماده سازی و سامان دهی داده ها ،تقلیل داده ها در قالب مضامین و از طریق
فرایند کد گذاری و تلخیص ،ارائه داده ها به شکل نگاره ها و جداول ،تفسیر و ارائه
• روش های خاص تر :استعاره سازی ،حاشیه نویس ی در یادداشت های میدانی ،استخراج
مضامین و الگوها
• 5تکنیک:
–
–
–
–
–
Pattern matching
Explanation Building
Time-series analysis
Logic models
Cross- case synthesis
• تحلیل های کمی؟
– برای سواالت بازوسواالت بله و خیر ،آمار توصیفی ولی برای سواالت طیف لیکرتی میشه از
آماره ها ی آمار ناپارامتریک هم استفاده کرد
یک مثال :مقاله آیزنهارت در مورد تصمیم گیری
استراتژیک سریع
• سواالت تحقیق:
– مدیران چگونه تصمیمات استراتژیک سریع اتخاذ می کنند؟
– چگونه این تصمیم گیری های سریع منجر به عملکرد باالتر می شود؟
• مطالعه ادبیات:
– رویکرد جامع نگری موجب کندی پس تعداد گزینه ها را کم و اطالعات از منابع
محدود جمع آوری و تحلیل های اندک ،تمرکز تصمیم گیری و حذف تعارضات
– مشکل؟ همه این حرف ها درست ،سرعت افزایش ولی کیفیت تصمیم گیری هم
کاهش
• روش :مطالعه موردی چندگانه از نوع Embedded
• انتخاب مورد 8 :شرکت در صنعت کامپیوتر به دلیل متالطم بودن محیط و الزم
بودن تصمیم گیری سریع
یک مثال :مقاله آیزنهارت در مورد تصمیم گیری
استراتژیک سریع
• منابع داده:
–
–
–
–
مصاحبه با مدیرعامل و مدیران ارشد
پرسشنامه
منابع اطالعاتی ثانویه مثل گزارشات صنعت و مکتوبات غیر رسمی
مشاهده غیر مستقیم
• سواالت مصاحبه:
– سواالت کلی در مورد استراتژی رقابتی و شایستگی های محوری و رقبای اصلی و عملکرد شرکت
– چند تا از تصمیمات استراتژیک اخیر یا در حال حاضر را ذکر کنید
– هر یک از این تصمیمات آنگاه به صورت عمیق بررس ی و مورد پرسش تفصیلی
• اصول رعایت شده در مصاحبه:
–
–
–
–
24 hour rule
Court room style questioning
Tandem interviewing
Multiple informants
یک مثال :مقاله آیزنهارت در مورد تصمیم گیری
استراتژیک سریع
• تحلیل ها
–
–
–
–
–
–
پروفایل ویژگی های جو تصمیم گیری استخراج .مثال سه مدیر زیردست میگن مدیرعامل صبر
نداره و ناشکیباس
داستان هر تصمیم نوشته میشه و داستان هر مدیر با این خط تطبیق .چگونه تصمیم گیری
شروع شد ،چگونه اتخاذ شد ،کی اتخاذ شد
توسعه گزاره های اولیه بر مبنای مقایسه شباهت ها و تفاوت ها و تحلیل های بین موردی و
استخراج مقوله ها و دسته بندی ها .مثال می بینیم هر جا مشاوره بوده تصمیم گیری سریع
اتفاق افتاده
بازنگری هر مورد مطالعه بر مبنای گزاره های به دست آمده به منظور تائید گزاره ها
فاز تکرار میان داده ها و گزاره ها
استفاده از ادبیات موجود به منظور تفسیر و تبیین بینش ها و یافته های حاصله
• مثال :گزاره اول:هر چقدر استفاده از اطالعات زمان واقعی بیشتر سرعت تصمیم گیری
استراتژیک بیشتر
استخراج مدل نهایی