Psychologiczne uwarunkowania pracy z dzieckiem 6-letnim Opracowanie: Małgorzata Korchowiec • • • • • • • • • ruchliwy, hałaśliwy i pełen energii lubi zabawy ruchowe, ale szybko się męczy często zmienia pozycję chce się.
Download ReportTranscript Psychologiczne uwarunkowania pracy z dzieckiem 6-letnim Opracowanie: Małgorzata Korchowiec • • • • • • • • • ruchliwy, hałaśliwy i pełen energii lubi zabawy ruchowe, ale szybko się męczy często zmienia pozycję chce się.
Psychologiczne uwarunkowania pracy z dzieckiem 6-letnim Opracowanie: Małgorzata Korchowiec • • • • • • • • • ruchliwy, hałaśliwy i pełen energii lubi zabawy ruchowe, ale szybko się męczy często zmienia pozycję chce się głównie bawić choć zna ogólnie przyjęte normy zachowania jest spontaniczny i kieruje się emocjami ulega gwałtownym emocjom – od radości do złości jest uparty, czasem oszukuje jakakolwiek negacja powoduje obrażanie i odmowę wykonania zadania chce być najlepszy, najszybszy, najsilniejszy, najmądrzejszy, ...naj...naj… Skok rozwojowy • Duża ilość zmian w organizmie zachodzi w stosunkowo krótkim czasie. • I skok rozwojowy 5,6 – 6,6 rok życia. • II skok rozwojowy – okres dorastania. Przyczyny skoku rozwojowego • Uaktywnienie układu hormonalnego i zmiany w wydzielaniu hormonów. • Uaktywnienie przysadki mózgowej – wzmożone wydzielanie hormonu wzrostu. • Hormon wzrostu ma wpływ na: – rozrost kośćca, – rozrost mięśni, – wydzielanie innych hormonów. • 5-latki: średni wzrost około 110 cm, średnia waga-około 19 kg • 6-latki:średni wzrost wynosi około 117 cm, średnia waga – około 21 kg • 7-latki odpowiednio:123 cm,24 kg • Obserwuje się istotne zmiany w rozwoju kośćca i mięśni oraz narządów wewnętrznych. • Rozpoczyna się pierwszy etap kostnienia nadgarstka (kończy się w wieku ok. 10 lat), ale kościec jest nadal słaby. • Mięśnie stają silniejsze, ale nadal nie są odporne na zmęczenie, np. występuje silne napięcie mięśni rąk. • Zwiększa się potrzeba ruchu; dziecko lepiej chodzi, biega, skacze, rzuca i chwyta. Układ kostno - mięśniowy • Wydłużają się i twardnieją kości kończyn, zmieniają się proporcje ciała. Rozrost mięśni. • Wzrost dużych grup mięśniowych – większa odporność na zmęczenie. – Chłopcy – „głód ruchu” – zwiększone zapotrzebowanie na ruchu. Mniejsza zdolność czynności precyzyjnych. Wzmocnienie mięśni psa barkowego. – Dziewczęta większy rozwój mięśni ręki – większa precyzja manualna i precyzja ruchów. Wzmocnienie mięśni pasa miednicowego. • Proporcje ciała zmieniają się na tyle, że dziecko może m.in. wykonywać skoordynowane ruchy rękami pod kontrolą wzroku( koordynacja wzrokowo-ruchowa na odpowiednim poziomie jest niezbędna przy wszelkich szkolnych czynnościach). • Wzrasta u dzieci siła mięśni i odporność na zmęczenie (nieco dłużej mogą stać, siedzieć w ławce itp.). • Jest to pierwszy etap kostnienia nadgarstka – ręce stają się bardziej odporne na zmęczenie. • Znacząco poprawia się jakość ruchów dziecka i jakość ruchów rąk( „ lepsze „jest sterowanie nerwowe pracą mięśni): – dzieci lepiej utrzymują równowagę, lepsza jest koordynacja ruchów, ruchy stają się zwinne, płynne, – polepsza się płynność ruchów rąk, dzięki czemu dzieci lepiej i starannej piszą w zeszytach, ręka jest bardziej odporna na zmęczenie. Narządy wewnętrzne • 5 – 6 latek duże zapotrzebowanie na jedzenie. • Rozwijają się wszystkie narządy wewnętrzne, zwiększa się pojemność żołądka (dziecko przyjmuje większe posiłki, ale je rzadziej). • Polepsza się kontrola pęcherza. • Dzieci stają się bardziej odporne na choroby. • Lepsze oddychanie – zmniejsza się liczba oddechów. Układ nerwowy • Powiększają się ciała komórek nerwowych, wydłużają się wypustki nerwowe. • Doskonalą się szlaki nerwowe, powstają lepsze połączenia między jedną a drugą półkulą mózgową – wzrasta m. innymi tempo przesyłania impulsów – wzrasta szybkość uczenia się. • dojrzewają zakończenia nerwowe w narządach zmysłowych – poprawia się: • ostrość wzroku, • różnicowanie smaków, zapachów, dźwięków, • precyzja dotyku, • dziecko odbiera więcej bodźców z otoczenia, dokładniejszy jest też odbiór bodźców. • Dojrzewanie układu nerwowego poprawia: – zdolność do zapamiętywania (lepsza pamięć trwała, a więc łatwiejsze przypominanie sobie potrzebnych informacji). • Dojrzewają struktury kory mózgowej odpowiedzialne za procesy myślowe – początki myślenia konkretno-wyobrażeniowego operacyjnego na konkretach. • Nadal przeważa uwaga mimowolna – dziecko często zmienia przedmioty zainteresowania, odrywa się od jednej czynności i przechodzi do następnej. • Potrafi skupić uwagę przez ok. 15 min, ale dość silna koncentracja wywołuje duże zmęczenie. • Nie potrafi skupić uwagi na kilku czynnościach jednocześnie (nie potrafi pisać i słuchać w tym samym czasie). • Wyobraźnia dziecka jest ściśle związane z jego spostrzeżeniami i w tym okresie ma charakter mimowolny (odtwórczy), choć jej cechy są na pozór sprzeczne – dzieci z jednej strony odtwarzają w zabawach, to co widziały, a drugiej zmyślają różne fakty i zdarzenia(bujna wyobraźnia). • Spostrzeganie w tym wieku cechuje jeszcze synkretyzm czyli spostrzeganie globalne. • W rozwoju spostrzegania szczególną rolę odgrywa wrażliwość analizatorów na różne bodźce zewnętrzne, stąd bardzo ważne jest działanie praktyczne. • Nadal przeważa: pamięć mimowolna – dziecko zapamiętuje to, co samo zwróciło jego uwagę i zostaje utrwalone bez udziału woli, pamięć mechaniczna dziecko zapamiętuje to, co jest często powtarzane, • charakterystyczne jest zjawisko reminiscencji – po pewnym czasie materiał jest dokładniej odtworzony niż za pierwszym razem, • dlatego tak ważne jest wykorzystywanie w nauce wielu zmysłów(nauka przez działanie), częste powtarzanie i utrwalanie. • Myślenie ma jeszcze formę konkretnowyobrażeniową (oparte jest na bezpośrednich spostrzeżeniach i wyobrażeniach, okres przedoperacyjny) • Dziecko nie ma jeszcze w pełni opanowanych operacji umysłowych, takich jak abstrahowanie i uogólnianie (trudno mu operować pojęciami) • Dziecko nie ma ukształtowanych wielu pojęć i ma w tym zakresie kłopoty komunikacyjne. • Nie rozróżnia pojęć czasowych (miesiące, dni tygodnia, pory dnia), więc często nie rozumie, co do niego mówimy. • Myli pojęcie „kura” i „kogut”, bo dla niego jest to to samo, tylko inaczej wygląda. • Widoczna jest rozbieżność między wyobrażeniami stanów i przekształceń (nie ukształtowane pojęcie zachowania stałości). • Myślenie nie ma jeszcze ukształtowanej odwracalności tzn., że trudno dziecku „myślowo” odwrócić proces przekształceń. • Odwracalność jest kryterium poziomu operacyjnego myślenia. • Obserwujemy początki myślenia przyczynowoskutkowego. • Dziecko próbuje uzasadniać swoje sądy, udowadniać swoje racje, ale robi to w sposób naiwny i mało krytyczny, opierając się na wyobraźni i fantazji. • Posługuje się swobodnie mową potoczną, używając wszystkich części mowy i form gramatycznych; tworzy neologizmy. • Buduje zdania z 5-7 wyrazów z uwzględnieniem czasów i przypadków; częściej są to zdania współrzędnie złożone niż podrzędnie złożone. • Mogą występować błędy w stosowaniu form fleksyjnych. • Obserwuje się nasiloną aktywność werbalną (gadulstwo; okres pytań). • Wskutek niepełnej dojrzałości układu nerwowego i niewykształconych jeszcze procesów h a m o w a n i a obserwujemy u dzieci labilność uczuciową. • Dzieci nie są emocjonalnie dojrzałe i zrównoważone. • Duża wrażliwość emocjonalna – nawet słabe bodźce mogą spowodować różne stany emocjonalne. • Kryzys uczuciowy. • Choć lubi, to trudno mu pracować w zespole, bo lubi zmieniać grupy w zależności od potrzeby czy zainteresowania. • Chętnie nawiązuje kontakty z rówieśnikami; tworzą się stałe przyjaźnie. • Unika wzajemnych kontaktów z płcią przeciwną – segregacja płciowa. • Jest świadome norm, ale nie zawsze je przestrzega. W związku z silnym rozwojem kory mózgowej między 6,5 – 7,5 rokiem życia: • dziecko potrafi dłużej skupić uwagę, mniej się męczy - początki uwagi dowolnej (niezbędna do systematyczności w nauce) • dziecko staje się zdolne do częściowego panowania nad ekspresją emocji Reasumując 7 – latek: • jest silniejszy i bardziej odporny na zmęczenie, • dziewczynki są dokładniejsze i prace są bardziej estetyczne, • lepiej panuje nad emocjami – bywa apatyczny, • spostrzega i słyszy lepiej, • myślenie jest konkretno – wyobrażeniowe. Marek Kaczmarzyk, Pracowania Dydaktyki Biologii Uniwersytet Śląski Pamiętajmy, że 6/7 latek: • chętnie uczy się nowych rzeczy, ma naturalną ciekawość świata, • uczy się przede wszystkim po przez działanie i zabawę, • ma ogromną potrzebę ruchu, • myśli konkretnie. Cechy dzieci Mają dużo zapału i lubią rywalizować Są pełne energii Porady dla nauczycieli Organizuj gry i zabawy, które nie wymagają rywalizacji, ale współpracy Wymagaj absolutnej ciszy tylko wówczas, gdy to jest konieczne Raczej wykorzystuj ich zapał i wzmacniaj dobre zachowania zamiast upominania i pokazywania, co robią źle Są ruchliwe i hałaśliwe Szybko się męczą Lubią zabawę poza salą lekcyjną Dbaj o częste przerwy i zmiany aktywności Pozwól im pracować na stojąco albo na podłodze (nie tylko w ławce) Modeluj poprawne zachowania (np. jak cicho przesunąć krzesło) Bardziej interesuje ich samo działanie niż Dziel zadania na małe kroki, konkretne jego efekt czynności do wykonania po drodze Zniechęcają się, gdy działanie jest zbyt skomplikowane, długotrwałe, bez widocznych efektów Lubią malować i rysować Lubią odgrywać role (zwłaszcza na początku, przy pierwszych zadaniach, później pomóż dzieciom planować samodzielnie). Pozwól działać wg prostych instrukcji W miarę możliwości dostarczaj jak najbardziej różnorodnych materiałów do Coraz lepiej rozumieją związki czasowe i oglądania, badania, obserwowania, przyczynowo- skutkowe ilustrowania, opisywania i wykorzystania w praktyce, pracuj metodą krótkich projektów Stwarzaj możliwości zabawy w odgrywanie ról Lubią wiersze, sentencje, rymowanki Każdego dnia ucz ich krótkich Zadają wiele pytań, aby wiedzieć, jak, wierszyków, rymowanek, wyliczanek dlaczego, po co Zadbaj o czas na zadawanie pytań i udzielanie odpowiedzi, nie zbywaj ich, nie zniechęcaj Potrafią mówić o tym, co myślą, wyrażać opinie, tłumaczyć, jak coś „działa”, domyślać się i przewidywać Stwarzaj sposobność do rozmowy na temat zachowań, ich skutków, zdarzeń, uczuć, emocji classdojo Metoda „słoik z makaronem” Jak organizować pracę z sześciolatkiem w szkole? Warunki realizacji Podstawy programowej: 1. Czas pracy ucznia przy stoliku. 2. Metody i formy pracy z uczniem: • zabawy, gry i sytuacje zadaniowe • zajęcia w środowisku przyrodniczym • kontakt z muzyką • zajęcia komputerowe korelowane z innymi obszarami edukacyjnymi • zajęcia ruchowe na świeżym powietrzu lub sali gimnastycznej Jak organizować pracę z sześciolatkiem w szkole? Prawidłowości rozwojowe dziecka 6 letniego. • Organizować ciekawe sytuacje dydaktyczne. • Uczyć w sposób czynnościowy. • Wykorzystywać zabawę jako metodę nauczania. • Stosować krótkie sekwencje pracy dydaktycznej. • Stosować częste zmiany rodzajów aktywności dziecka. Jak organizować pracę z sześciolatkiem w szkole? Prawidłowości rozwojowe dziecka 6 letniego. • Stosować przerwy śródlekcyjne i relaksacyjne. • Wdrażać do pracy zespołowej. • Stosować środki dydaktyczne pobudzające różne zmysły. • Zauważać wysiłek i zaangażowanie dziecka – chwalić i nagradzać. • Unikać negatywnych uwag – stosować komunikat „ja”. • • • • • • Przykłady metod, które sprawdzają się w pracy z 6-latkami i grupą różnowiekową: metody aktywizujące (drama, scenki rodzajowe, inscenizacja ruchem), konstruowanie gier, praca na komputerach, wycieczki, nauka przez sztukę, praca metodą projektu, • ćwiczenia sensomotoryczne, • elementy Metody Ruchu Rozwijającego Weroniki Sherborne, • zabawy: – – – – – badawcze, zabawy twórcze (na 5 minut), zabawy teatralne, zabawy rozwijające różne zmysły, tematyczne, • metody sprzyjające integracji zwłaszcza w grupie różnowiekowej, • trening kreatywności i twórczości, • metody relaksacyjne. Dzień 6- latka • Powitanie – piosenka powitalna, rundka „Co u ciebie”, „Powitalny uścisk”…. • Zabawa tematyczna dostosowana do tematu lekcji (ed. polonistyczna, przyrodnicza), multimedia. • Praca przy stolikach – grafomotoryka, pisanie, czytanie. • Zabawa ruchowa może być związana z tematyka zajęć. • Zabawy swobodne dzieci w kącikach, czy też na dywanie, materacach. • Zabawa matematyczna związana z realizowanym tematem – czynnościowe ćwiczenia, manipulowanie na konkretach, multimedia. • Praca w ćwiczeniach, kartach pracy. • Zabawa ruchowa. • Zajęcia plastyczne, techniczne, wf, komputerowe. Zajęcia dla 7- latka • Dodatkowe karty pracy. • Trudniejsze karty pracy. • Indywidualizacja – dostosowanie tempa, metod, ćwiczeń do potrzeb ucznia. • Prowadzenie portfolio. • Prowadzenie klasowej kroniki. • Asystent nauczyciela. Dziękuję za uwagę [email protected]