Transcript Choroba zwyrodnieniowa stawów

Choroba zwyrodnieniowa stawów
Jak sobie z nią radzić ?
Dr n. med. Justyna Śliwińska
CZYM JEST CHOROBA
ZWYRODNIENIOWA STAWÓW ?
Choroba zwyrodnieniowa stawów– choroba,
która jest wynikiem zdarzeń zarówno biologicznych, jak i
mechanicznych, które zaburzają powiązane ze sobą procesy
degradacji i syntezy chrząstki stawowej, zarówno w
chondrocytach, jak i macierzy pozakomórkowej, jaki warstwie
podchrzęstnej kości. Choroba klinicznie objawia się bólem
stawów i ograniczeniem ich funkcji ruchowej, radiologicznie
natomiast można stwierdzić całą gamę objawów
1995 - Keuttner i Goldberg
.
LATA 2000 – 2010 DEKADĄ
KOŚCI I STAWÓW WHO
20 % ludności Europy i USA
Co 5 Polak cierpi na OA
Powyżej 65 roku życia cierpi na OA
60 % ludzi
Jest najczęstszą przyczyną orzekania
o inwalidztwie
Podział choroby zwyrodnieniowej
Pierwotna( idiopatyczna )
Wtórna ( miejscowe uszkodzenia
struktury , nieprawidłowa budowa
stawów , choroby ogólno ustrojowe)
Klasyfikacja idiopatycznej choroby zwyrodnieniowej
stawów według American College of
Rheumatology(ACR) (oparta na lokalizacji zmian)
Miejscowa ( ręce , stopy ,
staw biodrowy , staw kolanowy,
kręgosłup i inne np. staw
obojczykowo - barkowy ,
piszczelowo - skokowy ,
krzyżowo – biodrowy )
Klasyfikacja idiopatycznej choroby zwyrodnieniowej
stawów według American College of
Rheumatology(ACR) (oparta na lokalizacji zmian)
Uogólniona - ( dotyczy
jednoczasowo co najmniej 3 stawów
z powyższych lokalizacji )
Klasyfikacja wtórnej choroby
zwyrodnieniowej stawów według ACR
(czynniki etiologiczne)
Urazy - ( ostre , przewlekłe np.
praca zawodowa , sport )
Wrodzone i rozwojowe choroby
miejscowe ( np. choroby Perthesa
wrodzone zwichnięcie stawu
biodrowego , koślawość lub
szpotawość kolan )
Klasyfikacja wtórnej choroby
zwyrodnieniowej stawów według ACR
(czynniki etiologiczne)
Choroby metaboliczne i
endokrynologiczne - ( cukrzyca ,
nadczynność przytarczyc ,
niedoczynność tarczycy , otyłość ,
akromegalia , dna moczanowa )
Klasyfikacja wtórnej choroby
zwyrodnieniowej stawów według ACR
(czynniki etiologiczne)
Inne choroby kości i stawów
miejscowe – ( złamania kości ,
martwica aseptyczna , zakażenia )
rozsiane - ( reumatoidalne
zapalenia stawów i inne zapalenia )
CZYNNIKI RYZYKA CHZS
Wiek
Nadwaga
Rasa
Czynniki genetyczne
Przeciążenia
Płeć żeńska
Niedobór estrogenów
Osłabienie siły okołostawowych mięśni
szkieletowych
Wzmożona gęstość kości
Niedobory odżywiania
Wszystkie przyczyny wtórnej CHZS
OBJAWY KLINICZNE CHZS
ból - głównie podczas ruchu, który maleje
lub ustępuje podczas spoczynku
sztywność stawów - szczególnie po
okresie dłuższego bezruchu.
obrzęk - wokół stawów palców występują
guzki nasilające obrzęk i stan zapalny
ograniczenie ruchomości stawów wskutek ubytku mazi stawowej (rodzaju
”smaru” minimalizującego tarcie w
stawach) dochodzi do kłopotów z
wykonywaniem prostych ruchów.
bolesne napięcie mięśni
CECHY RADIOLOGICZNE
Destrukcja chrząstki stawowej i
podchrzęstnej warstwy kostnej
Proces naprawczy – zwiększenie
masy kostnej wyrażone kondensacją
struktury w warstwie podchrzęstnej i
wyrośla kostne na granicy chrzęstno
– kostnej
CECHY PATOMORFOLOGICZNE
CHZS
.
PRZYCZYNY BÓLU STAWÓW
U CHORYCH NA CHZS
Źródło
Mechanizm
Maziówka
Zapalenia
Kość podchrzęstna
Nadciśnienie szpikowe,
mikrozłamania
Osteofity
Rozciąganie zakończeń
nerwów okostnowych
Więzadła
Napięcie
Torebka
Zapalenia, rozstrzenia
Mięsień
Skurcz
Rozpoznanie CHZS
Badanie podmiotowe i
przedmiotowe
Zdjęcie radiologiczne w dwóch
płaszczyznach
CT, MRI, artroskopia,
scyntygrafia izotopowa
Badanie płynu stawowego
Skala Kellgrena i Lawrence’a
zaawansowania zmian RTG w CHZS
Okres O - bez zmian uchwytnych
radiologicznie
Okres 1 – drobne osteofity
Okres 2 – niewątpliwe, umiarkowane
osteofity
Okres 3 – duże osteofity, zwężenie
szpary stawowej
Okres 4 – bardzo duże osteofity,
szpara bardzo zwężona lub
niewidoczna
Choroba zwyrodnieniowa stawu
biodrowego
DEFINICJA
Chorobę zwyrodnieniową stawu biodrowego
charakteryzują skargi na ból pochodzący
ze stawu podczas ruchu i zmiany
stwierdzone badaniem radiologicznym- co
najmniej istnienie osteofitów panewki
stawu i/lub główki kości udowej.
Kliniczne podtypy koksartrozy
z panewką zbyt płytką
(dysplastyczna)
z panewką zbyt głęboką
(protruzyjna)
z prawidłową panewką
Zaawansowana (4 okres)
koksartroza
Endoproteza stawu biodrowego
Choroba zwyrodnieniowa stawu
kolanowego
DEFINICJA
Za gonartrozę należy uważać ból i
dysfunkcję kolana, w którym
radiologicznie potwierdzono proces
zwyrodnieniowy. Za potwierdzenie uważa
się co najmniej obecność osteofitów na
krawędzi stawowej kości piszczelowej
i/lub udowej. Do rozpoznania konieczne
jest wyklucznie innych przyczyn objawów
klinicznych.
Kliniczne podtypy gonartorozy
przyśrodkowa ( szpotawość kolan)
boczna (koślawość kolan)
rzepkowo-udowa
Endoproteza stawu
kolanowego
CHOROBA ZWYRODNIENIOWA
KRĘGOSŁUPA
DEFINICJA
Pojęcie spondyloartrozy
(spondyloza,spondylosis deformans ,
spondyloarthritis)nie zostało nigdzie
jednoznaczenie zdefiniowane.
Neurochirurdzy pod pojeciem
spondylozy rozumieją
wielopoziomową dyskopatię , lekarz
ogólnie praktykujący obecność
osteofitów na krawędziach trzonów
kręgowych.
RTG kręgosłupa szyjnego
RTG kręgosłupa
piersiowego
RTG kręgosłupa
lędźwiowego
Lokalizacja zmian
zwyrodnieniowych w kręgosłupie
krążki międzykręgowe
trzony kręgowe (spondyloza)
stawy międzykręgowe
(spondyloartroza)
Postacie kliniczne choroby
zwyrodnieniowej kręgosłupa
CHZS właściwych kręgosłupa
(międzywyrostkowych)
CHZS unkowertebralnych (stawów
Luschki)
CHZ segmentu kręgowego wtórna do
przewlekłej przepukliny jądra
miażdzystego
CHZ kręgosłupowo-żeborwa
Hiperostoza usztywniająca kręgosłupa
Osteofitoza trzonów kręgowych
Choroba zwyrodnieniowa stawów
rąk
guzki Heberdena
guzki Boucharda
rhizarthrosis pollicis
Choroba zwyrodnieniowa stawów
stóp
hallux valgae (CHZS śródstopnopaliczkowego I z koślawością
palucha)
hallux rigidus
Leczenie i zapobieganie CHZS
Długotrwała CHZS wymaga
systematycznego, indywidualnego i
kompleksowego programu leczenia
oraz usprawniania cierpiącej osoby.
Zapobieganie CHZS
Walka z otyłością (już w wieku
rozwojowym)
Korekcja nieprawidłowości w
obciążaniu powierzchni stawowych
Utrzymanie dobrego stanu mięśni
szkieletowych
Zwalczanie wszystkich czynników
prowadzących do wtórnej CHZS
Leczenie CHZS
1)
2)
3)
4)
Niefarmakologiczne
Farmakologiczne
Operacyjne
Eksperymentalne
Postępowanie niefarmakologiczne
w CHZS (zalecenia ACR z 2000 r.)
Edukacja pacjenta
Programy samopomocy
Telefoniczny kontakt pracownika
socjalnego
Redukcja masy ciala
Areobik
Fizjoterapia i balneoterapia
Ćwiczenia w podwieszaniu do granicy
ruchu
cdn zaleceń ACR
Ćwiczenia wzmacniające siłę mięśni
Laska, kule
Zewnętrzna korekcja ustawienia rzepki
Odpowiednie obuwie
Korektory osi kończyny
Opaski elastyczne
Rehabilitacja zawodowa
Ochrona stawu
Urządzenia ułatwiające dzienną aktywność
Leczenie farmakologiczne CHZS
Paracetamol
Niesteroidowe leki przeciwzapalne
Opioidy
Leki o przypuszczalnym wpływie na
patomechanizm CHZS
Siarczan glukozaminy (saszetki w
dawce 1500 mg)
Siarczan chondroityny (kapsułki a
400 mg)
Diacereina (kapsłuki a 500 mg)
Piaskledyna (wyciąg fitosteroli i
kwasów tłuszczowych z owoców
awokado i soi kapsułki a 300 mg)
Wyciąg z imbiru
Leczenie miejscowe
Dostawowe podanie GKS
Dostawowe podanie kwasu
hialuronowego
Maści, żele przeciwzaplane i
przeciwbólowe
Leczenie operacyjne
Endoprotezy stawów biodrowych i kolanowych
Patellektomia
Osteotomie korekcyjne
Artrodeza
Artroskopia
Nawiercanie przez szyjkę głowy kości udowej
Artroplastyka abrazyjna
Przeszczep chrząstki
Leczenie eksperymentalne
Inhibitory cytokin
Inhibitory metaloproteinaz
Tlenek azotu
Terapia genowa
ZAPAMIĘTAJ!
Kontroluj masę ciała
Noś wygodne obuwie na elastycznej podeszwie
Unikaj przeciążeń stawów- biegów, chodzenia po
schodach
Unikaj przeciążeń stawów w noszeniu ciężarów
Gimnastykuj się regularnie
W okresach zaostrzeń korzystaj z fizykoterapii wg
zaleceń rehabilitanta
Przygotuj odpowiednio wysokość mebli
Używaj zaleconych przez lekarza opasek, lasek,
kul
Poproś lekarza o skuteczne, ale równocześnie
bezpieczne leki
A PRZEDE WSZYSTKIM ZACHOWAJ
DOBRĄ FORMĘ PSYCHICZNĄ, NIE
ZAŁAMUJ SIĘ !
BĄDŹ AKTYWNY PRZEZ CAŁE
SWOJE ŻYCIE!
Dziękuję za uwagę.