Transcript pobierz

Czym jest Traktat Lizboński?
Traktat Lizboński - znany także jako Traktat Reformujący - jest umową
podpisaną 13 grudnia 2007 roku w stolicy Portugalii, Lizbonie.
Zmienia on zasady funkcjonowania Unii Europejskiej poprzez serię
poprawek do Traktatu o Unii Europejskiej (Traktat z Maastricht) oraz
Traktatu Rzymskiego ('Traktat o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej'
powołujący do życia Wspólnotę Europejską). Z prawnego punktu
widzenia te skonsolidowane i poprawione traktaty będą zawierały
większość przepisów z odrzuconej Konstytucji Europejskiej.
Traktat lizboński wszedł w życie 1 grudnia 2009 r. Tym samym
zakończyły się kilkuletnie dyskusje na temat spraw instytucjonalnych.
Traktat wyposaża Unię w ramy prawne oraz instrumenty potrzebne do
sprostania przyszłym wyzwaniom i spełnienia oczekiwań
społeczeństwa.
Instytucje unijne według Traktatu Lizbońskiego
Parlament Europejski
Wraz z upływem lat uprawnienia i znaczenie tej instytucji stale się
zwiększały. Nie inaczej jest tym razem - Traktat lizboński przyznaje
Parlamentowi Europejskiemu nowe kompetencje prawodawcze,
budżetowe oraz w dziedzinie zatwierdzania umów międzynarodowych.
Wprowadza także nową alokację miejsc: po jego ratyfikacji liczba
posłów do PE wynosić będzie 751. W zależności od liczby ludności na
jedno państwo przypadać będzie od 6 do 96 deputowanych, a przy
podziale
miejsc
zachowana
zostanie
zasada
degresywnej
proporcjonalności. Oznacza to, że jeden deputowany z kraju o dużej
liczbie ludności będzie reprezentować większą liczbę obywateli niż
deputowany z kraju o mniejszej liczbie ludności.
Instytucje unijne według Traktatu Lizbońskiego
Rada Europejska
Rada Europejska, której działalność zapoczątkowały nieformalne
spotkania przywódców krajów członkowskich, stanie się oficjalnie
instytucją unijną. Dodatkowa zmiana to nowe stanowisko. Do tej
pory każdorazowo przewodniczył jej szef rządu lub głowa państwa
pełniącego aktualnie sześciomiesięczną prezydencję. Aby zapewnić
większą ciągłość prac, Traktat Lizboński wprowadza odrębne
stanowisko przewodniczącego. Jego kadencja trwać będzie 2,5 roku
i będzie mogła zostać raz powtórzona. Funkcja przewodniczącego
Rady Europejskiej nie będzie mogła być łączona z innymi
mandatami krajowymi. Zmiany pojawiają się też w składzie RE – do
jej obrad zaproszeni zostaną Wysoki Przedstawiciel do spraw
Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa oraz przewodniczący
Parlamentu Europejskiego, co szczególnie w przypadku tego
ostatniego znacznie podniesie rangę jego stanowiska.
Instytucje unijne według Traktatu Lizbońskiego
Rada Unii Europejskiej
W ramach RUE wyróżnia się Radę Ogólną (zajmującą się głównie
przygotowywaniem posiedzeń) oraz tzw. rady sektorowe - o
składzie większości z nich zadecyduje Rada Europejska. Sam
traktat rozstrzyga, że do Rady Ogólnej głowa państwa lub szef
rządu wskazywać będzie 1 osobę reprezentującą ich kraj. Z kolei
w skład Rady Spraw Zagranicznych wejdą ministrowie spraw
zagranicznych, którym przewodzić będzie Wysoki Przedstawiciel
ds. Zagranicznych oraz Polityki Bezpieczeństwa. Istotną zmianą,
jaką wprowadza Traktat Lizboński, jest rozszerzenie głosowania
większością kwalifikowaną, co ma znacznie ułatwić proces
decyzyjny.
Instytucje unijne według Traktatu Lizbońskiego
Komisja Europejska
Traktat lizboński zmienia skład Komisji. Od roku 2014 zamiast
27 komisarzy, kolegium tworzyć będą politycy w liczbie równej
dwóm trzecim państw członkowskich (obecnie byłoby to 18
komisarzy z 27 państw członkowskich), zmieniający się na
zasadzie równej rotacji. Liczba członków Komisji będzie mogła
zostać zmieniona w drodze jednogłośnej decyzji Rady
Europejskiej. Ponadto umocni się pozycja przewodniczącego
Komisji − będzie on bowiem mógł nakazać członkowi kolegium
rezygnację ze sprawowanej funkcji. Kolejna istotna zmiana
polega na tym, że traktat lizboński ustanawia bezpośrednie
powiązanie między wynikami wyborów do Parlamentu
Europejskiego a wyborem kandydata na przewodniczącego
Komisji.
Instytucje unijne według Traktatu Lizbońskiego
Wysoki Przedstawiciel Unii do Spraw Zagranicznych oraz
Polityki Bezpieczeństwa
Stanowisko to będzie w dużej mierze kontynuacją obecnej działalności
Wysokiego Przedstawiciela ds. Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa,
zwiększony jednak zostanie zakres jego uprawnień. Przede wszystkim
będzie on pełnił funkcję wiceprzewodniczącego Komisji odpowiedzialnego
za stosunki zewnętrzne. Oprócz tego powierzone mu zostanie
przewodniczenie Radzie Spraw Zagranicznych oraz reprezentowanie Unii na
arenie międzynarodowej. Zmiany te powinny zapewnić wzrost spójności i
widoczność działań zewnętrznych Unii. Wspierać wysokiego przedstawiciela
będzie Europejska Służba Działań Zewnętrznych, w skład której wejdą
urzędnicy Rady, Komisji i członkowie korpusu dyplomatycznego państw
członkowskich.
Instytucje unijne według Traktatu Lizbońskiego
Trybunał Sprawiedliwości
W skład Trybunału oprócz sędziów wchodzą także rzecznicy
generalni, których zadaniem jest przedkładanie sędziom
uzasadnionych propozycji orzeczeń. Traktat zwiększa ich liczbę
z 8 do 11, w tym jeden nowy rzecznik „przypadnie” Polsce.
Oprócz tego powołany zostanie komitet, którego zadaniem
będzie opiniowanie kandydatur do ETS-u. Składać się będzie z
7 byłych rzeczników generalnych i sędziów Trybunału.
W XXI w. globalizacja, rozwój demograficzny, zmiany klimatu czy terroryzm to problemy
którym Unia Europejska musi stawić czoło. Bardzo trudno jest państwom członkowskim
walczyć z tym samodzielnie – jedyną możliwością jest wspólne działanie. Aby to osiągnąć
UE musi mieć narzędzia, dzięki którym będzie mogła działać jako jeden, złożony z 27
państw członkowskich, organizm polityczny. Narzędzia te może dać traktat z Lizbony.
Podpisanie traktatu z Lizbony
Traktat z Lizbony został podpisany 13 grudnia 2007 roku. Mając na względzie zmiany
polityczne, gospodarcze, społeczne a także oczekiwania mieszkańców Europy, przywódcy
państw członkowskich osiągnęli porozumienie w sprawie nowych zasad decydujących o
zakresie i formach działalności Unii w przyszłości. Dzięki traktatowi unowocześnione
zostaną instytucje europejskie, sposób ich funkcjonowania, wzmocniona zostanie
legitymizacja demokratycznej Unii Europejskiej oraz wartości podstawowe.
Co zmienia Traktat Lizboński?
Traktat Lizboński wprowadza szereg reform w funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Wśród najważniejszych
można wymienić: Europejski Bank Centralny staje się oficjalną instytucją; Euro staje się oficjalną walutą
Unii (choć nie zmienia to de facto obecnego procesu rozszerzania strefy euro, ani nie zmusza żadnego
państwa do przyjęcia wspólnej waluty). Na 2,5 letnią kadencję zostanie powołany Prezydent Rady
Europejskiej (błędnie nazywany Prezydentem Europy lub Prezydentem Unii Europejskiej przez przeciwników
Traktatu). Powołany zostanie Wysoki Przedstawiciel ds. polityki zagranicznej i bezpieczeństwa Unii
Europejskiej; Karta Praw Podstawowych stanie się obowiązującym prawem (poza Polską i Zjednoczonym
Królestwem - kraje te nie podpisały dokumentu). Filary UE zostaną zunifikowane do jednej osoby prawnej,
co podniesie kompetencje Unii w zakresie podpisywania traktatów; Rada Europejska zostanie
odseparowana od Rady Unii Europejskiej. Więcej obszarów w zakresie tworzenia przepisów przez Radę
Europejską i Radę Unii Europejskiej będzie poddawane pod głosowanie w systemie tzw. podwójnej
większości (system ten uprzywilejowuje państwa z małą liczbą ludności jak np. Irlandia); Przyjęcie reguły
wielostronnej solidarności.(w przypadku gdy kraj członkowski padnie ofiarą ataku terrorystycznego lub
katastrofy spowodowanej przez człowieka lub naturę); Inicjatywy Obywatelskie będą rozważane przez
Komisję Europejską gdy zostaną podpisane przez milion obywateli; Zwalczanie zmian klimatycznych zostało
wpisane w Traktat Lizboński jako jeden z celów Unii Europejskiej; Zostanie powołane do życia stanowisko
unijnego oskarżyciela publicznego; Skład Komisji Europejskiej zostanie zredukowany z braku wystarczającej
ilości zadań dla 27 (a w przyszłości więcej) Komisarzy. Komisarze będą pełnić swoje funkcje rotacyjnie;
Zwiększone zostaną kompetencje Parlamentu Europejskiego; W Traktacie Lizbońskim zostanie także
zawarta klauzula o zasadach, na jakich dane państwo może wystąpić z Unii Europejskiej.
Polska w Europie
Dla Polski najważniejszą zmianą, którą wprowadza traktat lizboński, jest siła naszego głosu w
Radzie UE. Do tej pory zgodnie z traktatem nicejskim mieliśmy niemal tyle samo (27 głosów) do
powiedzenia co Niemcy (29 głosów).
14 lipca 2009 został Jerzy Buzek – Polski
eurodeputowany – został wybrany na przewodniczącego
Parlamentu Europejskiego
PRZYGOTOWAŁY DLA WAS:
OLA CELIGOWSKA
I SYLWIA PROGA