Transcript دانلود
با یاد پروردگار دکتر ظهیری بافت عصبی: شامل تمام سیستم عصبی بدن انواع سلول: -1نورون (سلول عصبی) -2نوروگلی (سلول گلیال یا پشتیبان) نورون: واحد آناتومیک و فیزیولوژیک دستگاه عصبی ویژگیها :تحریک پذیری ،تولید ایمپالسهای عصبی ،و انتقال ایمپالسها sensory input motor input sensory receptor effector اجزا: -1جسم سلولی (پریکاریون) -2زائده آکسون -3زائده دندریت پریکاریون: حجیم ترین قسمت نورون ،حاوی هسته و بیشتر ارگانلها ،اندازه بسیار متغیر (4-150 میکرون) ،اشکال متفاوت (زاویه دار ،چند سطحی ،هرمی) ،هسته مدور و درشت و یوکروماتیک با هستک کامال مشخص ،سیتوپالسم (نوروپالسم) اسیدوفیل ،وجود اجزای غیر زنده (مانند پیگمان لیپوفوشین ،مالنین ،قطرات چربی ،گرانولهای ترشحی اجسام نیسل :بازوفیل ،تجمع ریبوزومهای آزاد انواع نورون (بر اساس زوائد پریکاریون): -1چند قطبی :دارای یک آکسون و چند دندریت (مانند نورونهای حرکتی) -2دو قطبی :دارای یک آکسون و یک دندریت (نورونهای حس ی مخاط بویایی و نورونهای حس ی گانگلیون عصب شنوایی) -3یک قطبی کاذب :تنها یک زائده از پریکاریون خارج می شود .ولی به یک آکسون و یک دندریت تقسیم می شود( .نورونهای حس ی گانگلیون نخاعی) Classification of neurons Structural classification based on number of processes coming off of the cell body: دندریت: از زوائد نورون محسوب می شود ،معموال بیش از یک عدد است ،کوتاه و منشعب (بسیار بلند در نورونهای حس ی ،سلولهای پورکینژ در مخچه و سلولهای پیرامیدال در مغز) ،دارای همه ارگانلها بجز دستگاه گلژی می باشد .به انشعابات ظریف و متعدد در انتها ختم می شود. وظیفه :گیرنده اصلی نورون (انتقال تحریکات دریافتی سایر نورونها یا سلولهای حساس به پریکاریون) آکسون: زائده منفرد و بلند (گاهی با انشعابات جانبی)، وظیفه :انتقال تحریک از پریکاریون به سایر نورونها یا سلولهای سایر بافتها نام دیگر آن :رشته عصبی (میلین دار یا بدون میلین) نکته :برخی سلولهای عصب فاقد آکسون می باشند( .آماکرین در چشم) نکته :گاهی آکسون کوتاهتر از دندریت است (سلولهای پورکینژ مخچه ،پیرامیدال کورتکس مخ) آکسوملا :غشای سیتوپالسمی اطراف آکسون آکسوپالسم :سیتوپالسم درون آکسون (فاقد اجسام نیسل) غالف میلین :غالف لیپوپروتئینی است .بصورت الیه های متحداملرکز ،در اطراف اغلب آکسونها که حاصل پیچش غشای سیتوپالسمی سلولهای شوان در اعصاب محیطی و سلولهای اولیگودندروسیت در اعصاب مرکزی می باشد. نحوه تشکیل غالف میلین: نزدیک شدن سلولهای شوان یا اولیگودندروسیت به آکسون ،در بر گرفتن آن بصورت نیم حلقوی ،نزدیک شدن دو لبه نیم حلقه به هم ،چسبیدن غشا و پیچش دور آکسون) غالف شوان (نوروملا) :الیه ظریف در سطح خارجی غالف میلین متشکل از هسته و سیتوپالسم سلول شوان گره رانویه :نواحی فرو رفته در غالف میلین ،در حد فاصل دو سلول شوان قطعه ابتدایی( :)Initial segmentناحیه بدون میلین آکسون در حد فاصل پریکاریون و نقطه شروع غالف میلین رشته عصبی: انواع (بر حسب حضور یا فقدان غالف میلین): -1میلین دار :قطور ،انتقال سریع تحریک -2بدون میلین :نازک ،انتقال کند تحریک انواع (بر اساس مسیرانتقال تحریک): -1آوران (Afferentحس ی) :منتقل کننده تحریکات از محیط به CNS -2وابران (Efferentحرکتی) :منتقل کننده تحریکات از CNSبه محیط نکته :احاطه همه رشته های عصبی محیطی توسط غالف شوان اندونوریوم :بافت همبند ظریف احاطه کننده رشته عصبی در اعصاب محیطی پری نوریوم :بافت همبند ضخیم احاطه کننده چندین رشته عصبی اپی نوریوم :بافت همبند ضخیمتر احاطه کننده چندین دسته عصبی ،ایجاد تنه عصبی (عصب) سیناپس: محل تماس نورونها با یکدیگر یا با سلولهای سایر بافتها جهت انتقال تحریک انواع (بر حسب ساختارهای دو طرف): -2آکسوسوماتیک (آکسون با پریکاریون) -3آکسوآکسونیک -4اکسودندروتیک انواع: -1الکتریکی :انتقال تحریک از راه عبور یونها ،عمدتا در CNS -2شیمیایی :انتقال تحریک با ترشح نوروترانسمیتر (استیل کولین و نورآدرنالین و آدرنالین معمولترین در اعصاب محیطی) ،اغلب در سیستم عصبی محیطی و مرکزی نحوه انتقال تحریک در سیناپسهای شیمیایی: -1ترشح نوروترانسمیتر از وزیکولهای سیناپس ی در انتهای رشته پره سیناپس ی -2اتصال نوروترانسمیتر ترشح شده به رسپتورهای غشای پست سیناپس ی -3تغییر نفوذپذیری غشای پست سیناپس ی نسبت به یونها ،دپوالریزاسیون غشای پست سیناپس ی و انتشار در طول رشته Ca2+ Presynaptic neuron Postsynaptic membrane Synaptic vesicles containing neurotransmitters ترمیم عصب: نورون غیر قابل تقسیم می باشد. ولی گاهی تغییرات قابل برگشت در پریکاریون و آکسون رخ می دهد (تورم پریکاریون چند روز پس از قطع عصب ،مهاجرت هسته به محیط پریکاریون و ناپدید شدن اجسام نیسل (کروماتولیز)، تخریب قسمت دیستال آکسون قطع شده (دژنرسانس والریان) ،برداشت آکسون و میلین قطعه قطعه شده توسط ماکروفاژها در چند روز ،تکثیر سلولهای شوان و پر کردن محل از بین رفته رشته عصبی ( ستون توپر سلولی به عنوان راهنما برای رشد ترمیمی آکسون) تخریب قسمت انتهایی از بخش پروگزیمال آکسون قطع شده (متصل به پریکاریون) ،رشد ناحیه سالم و انشعاب به رشته های متعدد ،ورود رشته ای به ستون سلولی حاصل از تکثیر شوان ،ادامه رشد و رسیدن به ارگان عامل ،دژنرسانس بقیه رشته ها نوروما :توده دردناک حاصل از رشته های تکثیر یافته قسمت پروگزیمال (در صورت فاصله زیاد بین قطعات پروگزیمال و دیستال) نوروگلی: سلولهای پشتیبان بافت عصبی عملکرد :تغذیه و فعالیت و حفظ نورونها دارای قدرت تقسیم برخالف نورونها ،تمایز در محل آسیب و تشکیل نوعی بافت جوشگاهی رنگ آمیزی معمولی :فقط هسته قابل مشاهده رنگ آمیزی اختصاص ی (با امالح طال و نقره) :زوائد سلولها نیز قابل مشاهده انواع (بر حسب خصوصیات مورفولوژیک): -1آستروسیت -2اولیگودندروسیت -3میکروگلی آستروسیت: ستاره ای شکل ،هسته کروی یا بیضوی ،کمرنگ ،زوائد سیتوپالسمی زیاد دارای میکروتوبول و فیالمنتهای حد واسط (فیالمنتهای گلیال) جایگاه :در بین نورونها چسبیده به رگهای خونی یا نورونها (دخیل در تغذیه و مبادله مواد بین خون و نورونها) انواع: -1پروتوپالسمیک :زوائد کوتاه و فراوان -2رشته ای :زوائد بلند و نازک ،زوائد کمتر و هسته کوچکتر ،عمدتا در ماده سفید اعصاب مرکزی اولیگودندروسیت: معادل سلولهای شوان اعصاب محیطی کوچکتر از آستروسیتها ،هسته های کوچک و متراکم و زوائد کمتر جایگاه :ماده خاکستری و سفید وظیفه :سنتز غالف میلین در اعصاب مرکزی (معادل سلولهای شوان اعصاب محیطی)، میلین سازی چندین رشته عصبی (توسط زوائد) سلول اپاندیمی: جایگاه :سطح داخلی کانال مرکزی نخاع ،بطنهای مغزی و سطح شبکه کوروئید وظیفه :نقش در ترشح مایع مغزی نخاعی ( )CSF: Cerebro Spinal fluidدر روی شبکه کوروئید ،کمک به حرکت CSFدر جاهای دیگر CSFمایعی با ترکیبات مشابه به سرم خون) میکروگلی: کوچکتر از آستروسیت و اولیگودندروسیت هسته دوکی و تیره ،زوائد کوتاه و منشعب و نامنظم جایگاه :ماده سفید و خاکستری وظیفه :فاگوسیت کردن دستگاه عصبی: اجزا: -1دستگاه عصبی مرکزی -2دستگاه عصبی محیطی دستگاه عصبی محیطی: اجزا: -1گانگلیونها -2اعصاب محیطی اعصاب محیطی: انواع: -1حس ی (متشکل فقط از رشته های حس ی) :انواع سوماتیک و احشایی -2حرکتی (متشکل فقط از رشته های حرکتی ،نورونهای چند قطبی ،پریکاریون در شاخ آنتریور نخاع) :انواع سوماتیک و احشایی اعصاب حرکتی سوماتیک :اعصاب حرکتی که عضالت مخطط را عصب می دهند ،عمل ارادی اعصاب حرکتی احشایی (جزو دستگاه عصبی اتونوم یا خودکار) :اعصاب حرکتی که عضالت صاف جدار احشا و سلولهای مترشحه را عصب می دهند ،عمل غیرارادی اعصاب حس ی سوماتیک :اعصاب حس ی که تحریکات دریافتی از پوست و عضالت مخطط را به CNSمنتقل می کند اعصاب حس ی احشایی :اعصاب حس ی که تحریکات دریافتی از احشا را به CNSمنتقل می کنند (بدون آگاهی انسان ،جزو دستگاه عصبی خودکار یا اتونوم) دستگاه عصبی مرکزی: بخش ی از سیستم عصبی واقع در محفظه استخوانی (جمجمه و ستون مهره ها) شامل مغز و نخاع دارای دو ماده سفید و خاکستری ماده سفید: حاوی رشته های عصبی و سلولهای گلیال بیشتر رشته های میلین دار (علت سفید دیده شدن) آستروسیتها اکثرا نوع رشته ای ماده خاکستری: حاوی پریکاریونها و سلولهای گلیال آستروسیتها اکثرا نوع پروتوپالسمیک نخاع: رابط بین مغز و سایر نقاط بدن (رساندن فرامین صادره از مغز به نقاط دیگر و رساندن پیامهای عصبی نواحی مختلف به مغز) بیضوی شکل در مقطع عرض ی ،ماده خاکستری در وسط و ماده سفید در اطراف، ماده خاکستری: به شکل ،Hدارای دو شاخ دورسال و دو شاخ ونترال شاخ دورسال :ناحیه حس ی ،باریک و بلند ،پریکاریونهای حس ی مدور و کوچک شاخ ونترال :ناحیه حرکتی ،پهن و کوتاه ،پریکاریونهای حرکتی چند وجهی و بزرگ کانال اپاندیمی (مرکزی) :مفروش توسط یک ردیف سلول اپاندیمی ماده سفید: دارای رشته های میلین دار و بدون میلین و سلولهای گلیال مخچه: وظیفه :کنترل حرکات عضالت مخطط ،حفظ تعادل بدن و تون عضالنی ماده خاکستری محیطی (کورتکس) و ماده سفید مرکزی (برعکس نخاع) درخت زندگی :منظره درخت مانند مقاطع مخچه ناش ی از چینهای متعدد کورتکس مخچه الیه های کورتکس (از خارج به داخل): -1مولکولر :محیطی ترین الیه ،بالفاصله زیر نرم شامه ،حاوی نورونهای با هسته بیضوی و مدور ،کمرنگ در رنگ آمیزی -2سلولهای پورکینژ :یک ردیف سلول با فواصل منظم ،پریکاریون بزرگ و گالبی شکل، -3گرانولر :تعداد زیاد سلولهای گرانولر فشرده به هم ،بنظر متشکل فقط از هسته ها (بعلت پر رنگ بودن هسته ها و کمرنگ بودن سیتوپالسم) مخ: مرکز تجزیه و تحلیل اطالعات رسیده ،یادگیری و خاطره ماده خاکستری محیطی (کورتکس) و ماده سفید مرکزی کورتکس :ضخامت 2-3میلیمتر ،دارای چین و شکنج برای افزایش سطح، الیه ها (از خارج به داخل): -1مولکولر (سلولهای افقی کاخال) -2گرانولر خارجی -3پیرامیدال خارجی -4گرانولر داخلی -5پیرامیدال داخلی (گانگلیونی) :سلولهای بتز (Betzپیرامیدال بزرگ) -6مالتیفورم (مختلف الشکل) پرده های مغز و نخاع (از خارج به داخل): -1 سخت شامه (پاکی مننژ) -2 عنکبوتیه -3 نرم شامه لپتومننژ :مجموع عنکبوتیه و نرم شامه فضای اپیدورال :فضای بین سخت شامه و پریوست استخوان (در نخاع) ،حاوی شبکه وریدی و بافت همبند شل و بافت چربی فضای ساب دورال :فضای زیر سخت شامه فضای ساب آراکنوئید :فضاهای موجود بین ترابکولهای عنکبوتیه با نرم شامه ،حاوی ،CSFمحل عبور رگهای خونی سد خونی -مغزی:blood brain barrier عوامل موثر در ایجاد: -1پیوسته بودن مویرگهای تغذیه کننده CNS -2وجود اتصاالت محکم بین سلولهای آندوتلیال -3کم بودن تعداد وزیکولهای حمل کننده در سلولهای آندوتلیال عروق مغزی -4حضور ضمائم سلولهای گلیال در اطراف مویرگها خسته نباشید