Transcript In the name of Almighty سلول The Cell کوچکترین واحد ساختمانی بدن موجودات زنده سلول نام دارد . واژه سلول از کلمه

In the name of Almighty
‫سلول ‪The Cell‬‬
‫کوچکترین واحد ساختمانی بدن موجودات زنده سلول نام دارد‪.‬‬
‫واژه سلول از کلمه ‪ Cella‬منشاء گرفته است‪.‬‬
‫بدن انسان بالغ بیش از صد تریلیون سلول دارد که در هر ثانیه ‪ 50‬میلیون آن مرده و همین‬
‫تعداد سلول زنده جانشین آنها می شود‪.‬‬
‫ساختمان هر سلول شامل دو قسمت می باشد‪ :‬سیتوپالسم و هسته‪.‬‬
‫سیتوزول یا ماده بنیادی سلول‪:‬‬
‫پس از جدا سازی اندامکها (ارگانلها) و هسته آنچه در سیتو پالسم باقی می ماند سیتوزول‬
‫نامیده می شود که حاوی هزاران آنزیم برای فرایندهای بیوشیمیائی است همچنین این بخش‬
‫حاوی ‪ 75‬درصد آب آزاد و ‪ 25‬درصد بسته به پروتئینها یونهای مخلف مانند پتاسیم‪ ،‬منیزیم‬
‫فسفات‪ ،‬بیکربنات می باشد‪ .‬بر روی این زمینه سیتوپالسمی اجزاء زنده (اندامکها) و اجزاء‬
‫غیرزنده (انکلوزیونها) قرار گرفته اند‪.‬‬
Diagram of the Cell
‫• ساختمان بافت شناسی سیتوپالسم‪:‬‬
‫‪ -1‬غشاء سلولی یا غشاء سیتوپالسمی‪Plasma membrane :‬‬
‫پرده نازکی است که محوده سلول را از هم جدا می کند و شامل دو فسفولیپیدی است که‬
‫بخشهای پروتئینی (پروتئینهای کامل یا انتگرال ‪ Integral‬و پروتئینهای محیطی ‪ )Peripheral‬و‬
‫بخشهای قندی (پلی ساکاریدی و الیگوساکاریدی) نیز در آن مشاهده می شوند‪.‬‬
‫‪ Glycocalyx=cell coat‬در سطح خارج غشاء سلول بسیاری از سلولها پوششی متشکل‬
‫از قندها و پروتئینها وجود دارد بنام گلیکوکالیکس که در اعمالی همچون قابلیت نفوذ‪،‬‬
‫قدرت تحرک و فعالیتهای آنزیمی نقش داشته واجد گیرنده ها(‪ )Receptors‬بوده در‬
‫هماهنگی و شناسائی سلولهای دیگر نقش مهمی را به عهده دارد‪.‬‬
‫‪ -2‬ریبوزوم‪Ribosome :‬‬
‫ذرات كوچكي هستند كه از ریبونوكلئوپروتئین ساخته شده و در سنتز پروتئین دخالت دارند‪.‬‬
‫‪ -3‬دستگاه گلژي‪Golgi apparatus :‬‬
‫دستگاهي مركب از كانالها و كیسه هاي كوچك و بزرگ است كه در نزدیكي هسته قرار‬
‫دارد‪ .‬در این دستگاه برخي مواد مجتمع‪ ٬‬تغلیظ و بسته بندي شده وبه صورت دانه هاي‬
‫تراوشي از سلول خارج مي شوند‪.‬‬
‫‪ -4‬میتوكندري‪Mitochondrion :‬‬
‫اندامكي است به اشكال و اندازه هاي متفاوت كه داراي دو غشاء بوده غشاء خارجي صاف و‬
‫غشاء داخلي آن داراي برآمدگیهاي به نام ستیغ یا كریستا است‪ .‬این اندامك با داشتن‬
‫آنزیمهاي خاص عمل دستگاه تنفس سلول را انجام مي دهد و انرژي الزم جهت فعالیتهاي‬
‫حیاتي سلول را فراهم مي آورد‪ .‬ضمنا“ این اندامك داراي ‪ DNA‬تك رشته اي و ‪RNA‬‬
‫الزم براي پروتئین سازي است‪.‬‬
‫‪ -5‬سانتروزوم‪Centrosome :‬‬
‫به مجموع دو سانتریول سانتروزوم مي گویند‪ .‬هر سانتریول عبارت است از استوانه اي‬
‫توخالي كه در محیط آن ‪ 9‬لوله طولي قرار دارد‪ .‬این اندامك در تقسیم سلولي و تهیه‬
‫میكروتوبولها(لوله هاي ریز) دخالت دارد‪.‬‬
‫‪ -6‬لیزوزوم‪Lysosome :‬‬
‫اندامكي است عموما“ كروي با قطر‪ 05/0‬تا ‪ 5/0‬میكرون كه حاوي مقدار زیادي آنزیمي‬
‫مانند اسید فسفاتاز‪ ٬‬ریبونوكلئاز‪ ٬‬لیپاز و مواد غیر آنزیمي مانند فاگوسیتین و همولیزین‬
‫است و در عمل هضم داخل سلولي نقش دارد‪ .‬انواع لیزوزوم عبارتند از‪ :‬اولیه ‪ ٬‬ثانويه و‬
‫ثالثيه‪.‬‬
‫‪ -7‬لوله هاي كوچك(میكروتوبولها)‪Microtubules :‬‬
‫لوله هاي كوچكي هستند محكم و ارتجاعي كه توسط بازوهائي به هم متصل شده اند‪ .‬این‬
‫اندامك خود از ‪ 13‬لوله كوچكر موازي تشكیل شده است هر یك از این ‪ 13‬لوله كوچكتر‬
‫خود از واحدهائي به نام توبولین دوتائي(‪ )Tubulin Dimers‬تركیب یافته اند‪ .‬وظیفه‬
‫میكروتوبولها عبارت است از‪ :‬ثابت نگهداشتن شكل سلول حمل و نقل برخي مواد و‬
‫اندامكها و تشكیل دوك تقسیم‪.‬‬
‫‪ -8‬الیاف ظریف‪Microfilaments :‬‬
‫در سلولهای مختلف سه نوع از الیاف ظریف یافت می شوند نازک(آکتین)‪ ،‬متوسط(اسکلتین‬
‫در سلولهای عضالنی) و ضخیم(میوزین)‪.‬‬
‫‪ -9‬هسته‪Nucleus :‬‬
‫در وسط سیتوپالسم‪ ،‬بخش مشخصی به نام هسته قرار دارد که معموال“ گرد‪ ،‬بیضوی است‬
‫سلولهای دارای چند هسته را دیو سلول می نامند‪ .‬هسته دارای غشاء دوالیه و سوراخدار‬
‫است که درون آن شیره هسته(نوکلئوپالسم=کاریولنف) ‪ ،‬یک و یا چند هستک گرد دیده‬
‫می شود ولی گلبول قرمز خون و پالکت فاقد هسته اند‪ .‬در داخل هسته شبکه نازک‬
‫کروماتینی به رنگ تیره دیده می شود که هنگام تقسیم سلول(میتوز) به کروموزومها‬
‫تمایز می یابد‪ .‬هر کروموزوم از هزاران ژن ترکیب یافته و ژن نیز از ‪ DNA‬و مقداری‬
‫پروتئین ساخته شده است‪.‬‬
‫تقسیم سلولی‪Cell Division :‬‬
‫برخی از سلولها مانند سلولهای عصبی(نورونها) در زنگی پس از تولد نوزاد انسان‪ ،‬قدرت‬
‫تقسیم نداشته و سلول دائمی خوانده می شوند‪ .‬دسته دوم سلولها پایدار و با دوام بوده و‬
‫فقط در شرایط اضطراری و نیاز تقسیم می شوند مانند سلولهای کبد(هپاتوسیتها) و‬
‫فیبروبالستها‪ .‬دسته سوم سلولها سلولهای ناپایدار و بی دوام هستند که پس از مدتی زیستن‬
‫تقسیم می شوند مانند سلولهای لوله گوارش‪.‬‬
‫انواع تقسیم سلولی عبارتند از‪:‬‬
‫‪ -1‬نوع مستقیم(آمیتوز ‪)Amitosis‬‬
‫‪ -2‬نوع غیرمستقیم (میتوز)‬
‫‪ -3‬نوع میئوز(با کاهش کروموزومی)‬
GOD bless you all.