Transcript مرحله عملیات عینی

‫استاد ‪ :‬دکتر کدخدا‬
‫تهیه کننده ‪ :‬مهدی هاشمی‬
‫مراحل‬
‫سن تقریبی‬
‫دستاورد های مهم‬
‫توضیحات‬
‫تشکیل مفهوم (( پایداری ش یء)) و پیشروی تدریجی بهره هوش ی ‪( :‬کانا) – محرک های‬
‫از رفتار های بازتابی به سمت رفتار هدف گرا‬
‫شنیداری و دیداری – نگاه کردن‬
‫حس ی ‪ -‬حرکتی‬
‫تولد تا ‪ 2‬سالگی‬
‫پیش عملیاتی‬
‫‪ 2‬تا ‪ 7‬سالگی‬
‫پرورش توانایی استفاده از نماد ها برای بازنمایی‬
‫اشیای موجود در محیط تفکر خود محور و متمرکز‬
‫می ماند‬
‫عملیات عینی‬
‫‪ 7‬تا ‪ 11‬سالگی‬
‫توانایی فکر کردن منطقی بهبود می یابد ‪ .‬از جمله‬
‫تواناییهای جدید ‪ ،‬استفاده از عملیات برگشت‬
‫پذیر است‪ .‬تفکر تمرکز زدایی می شود ‪ ،‬خود‬
‫محوری حل مسئله را کمتر محدود می سازد ‪.‬‬
‫امکان تفکر انتزاعی وجود ندارد ‪.‬‬
‫‪11‬سالگی تا بزرگسالی‬
‫امکان تفکر انتزاعی و نمادی وجود دارد ‪ .‬مسایل را‬
‫می توان از طریق استفاده از آزمایشگری حل کرد ‪.‬‬
‫به چشم های کودک هوش کودک را‬
‫افزایش می دهد‬
‫عملیات صوری‬
‫بهره هوش ی ‪( :‬کالیو) – مهد کودک‬
‫تجربه کودک‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫کودکان محیطشان را با استفاده از حواس و مهارتهای حرکتی شان کاوش می کنند‪.‬‬
‫پیاژه معتقد بود همه ی کودکان با گرایش فطری به تعامل با محیط و معنی دادن به آن متولد می شوند ‪.‬‬
‫در آغاز همه کودکان از رفتارهای فطری به نام بازتابها برخور دارند ‪.‬‬
‫ملس کردن لب های کودک = مکیدن انگشت توسط نوزاد‬
‫وقتی انگشت خودتان را در کف دست نوزاد قرار دهید ‪ ،‬آن را محکم می گیرد ‪.‬‬
‫کودک از این بازتابها برای به وجود آوردن الگو های رفتاری جالبتر و عمدی استفاده میکند ‪.‬‬
‫‪‬‬
‫برای اولین بار کودکان می توانند اشیا و رویداد ها را به صورت ذهنی باز نمایی کنند ؛ اکنون چیزی که آن را (( تفکر )) می نامیم‬
‫پدیدار می شود ‪.‬‬
‫این پیشرفت مهمی است ‪ ،‬زیرا به معنی آن است که کودک میتواند درباره رفتار فکر کند وآن را برنامه ریزی کند‪.‬‬
‫ویژگی دیگر مرحله حس ی – حرکتی پی بردن به پایداری ش ی ء است ‪.‬‬
‫‪‬‬
‫پیاژه معتقد بود که کودکان باید یاد بگیرند حتی زمانی که اشیا جلوی دید کودک نیستند ‪ ،‬وجود دارند ‪.‬‬
‫زمانی که کودکان پایداری ش ی ء را پرورش می دهند ‪ ،‬گامی به سمت تفکر پیشرفته تر برمی دارند ‪.‬‬
‫این یادگیری ابتدا تصادفی و بعدا از طریق تالشهای کوشش و خطای عمدی‬
‫در پایان مرحله حس ی – حرکتی از روش کوشش و خطای اولیه به روش برنامه ریزی شده ی حل مسئله پیشروی می کنند‪.‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫اول ‪ :‬تولد تا ‪ 2‬ماهگی (دوره غلبه ی بازتاب های شرطی مانند مکیدن )‬
‫‪‬‬
‫دوم ‪2:‬تا‪ 4‬ماهگی (دوره جذب تجارب جدید وانطباق و طراحی ساختارهای جدید شناختی مانند شیشه به جای پستا نک وگرفتن‬
‫اسباب بازی‪.‬‬
‫‪‬‬
‫سوم ‪ 4:‬تا‪8‬ماهگی (دوره درک علت و معلول های ساده و هماهنگی حواس بینایی و المسه ‪.‬مثال ‪ :‬آخرباری که نوزاد با دست‬
‫خود به شیشه زد‪،‬به او شیر داده شد و بدین ترتیب او حاال طرحی را برای دست زدن به شیشه ی شیر آغاز می کند‪.‬‬
‫‪‬‬
‫چهارم ‪ 8:‬تا‪ 12‬ماهگی (دوره درک بسیار ساده ازمفهوم زمان و دوره ی درک بقای ش ی ء مثال ‪ :‬نوزادی که گریه می کند تا کس ی‬
‫او را بلند کند وقتی صدای پای پدرش را در راهروی منتهی به اتاقش می شنود ساکت می شود‪ .‬او می داند که بیش از چند ثانیه‬
‫ی دیگر تا آرامش ا وفاصله نمانده است ‪.‬‬
‫‪‬‬
‫پنجم ‪ 12 :‬تا ‪ 18‬ماهگی ( دوره ی آغاز تجربه کردن جهان خارج و دستیابی به اولین تجارب حل مسئله و افزایش تقلیداز سایرین‪.‬‬
‫مثال کودکان وسایل را پرت می کنند‪،‬گاز می گیرند ‪،‬لجاجت می ورزند ‪،‬اشیاء می شکنند ‪ ،‬صرفا برای اینکه ببینند چه اتفاق می‬
‫افتد‪.‬‬
‫‪‬‬
‫ششم ‪ 18 :‬تا ‪ 24‬ماهگی (دوره ی آغاز فکرکردن ‪ ،‬ایجاد تصور اشیاء در ذهن خود ودستیابی به راه های جدید برای حل مسأله‬
‫‪.‬‬
‫‪‬‬
‫علت نامگذاری این مرحله به پیش عملیاتی آن است که کودکان دراین مرحله هنوز قادر به تفکر عملیاتی یا تفکر منطقی نیستند ‪.‬‬
‫در این مرحله زبان کمک زیادی به رشدشناختی کودک می کند و او را قادر می سازد تا پدیده ها و امور مختلف را به طور نمادی‬
‫مورد بررس ی قرار داده و مفاهیم مختلف را بشناسد ‪.‬‬
‫توانایی استفاده از نمادها واندیشیدن بر اساس آنها کارکرد نشانه شناختی نام گرفته است به طور مثال کلمه « صندلی »یا تصویر‬
‫یک صندلی برای بازنمایی یک صندلی است که عمال موجود نیست ‪.‬‬
‫‪‬‬
‫کودکان پیش دبستابی بر خالف نوباوگان ( که با دستکاری کردن اشیا می توانند از محیطشان آگاه شودند‪ ).‬برای فکر کردن به چیز‬
‫ها توانایی بیشتری دارند و می توانند برای بازنمایی ذهنی اشیا از نماد ها استفاده کنند‪.‬‬
‫زبان و مفاهیم کودکان با سرعت شگفت انگیزی رشد می کنند‪.‬‬
‫تفکر آنها عمدتا ابتدایی است ‪.‬‬
‫پیاژه ‪ :‬کودکان کوچک می توانند اصل نگهداری ذهنی را درک کنند ‪.‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫ناتوانی در نگهداری ذهنی به رغم ایجاد تغییر در شکل ظاهری یا وضع مکانی یک ش یء اگر چیزی به آن اضافه یا‬
‫چیزی از آن کاسته نشود در مقدار واقعی آن تغییری ایجاد نمی شود ‪.‬‬
‫‪‬‬
‫مثال ‪ :‬اگر در حضور کودکی که در مرحله پیش عملیاتی قرار دارد ‪ ،‬شیر را از یک ظرف باریک و بلند به داخل ظرف‬
‫کم عمق و پهن بریزید ‪ ،‬او قاطعانه باور خواهد کرد که ظرف بلند شیر بیشتری دارد (شکل ‪ 2-2‬کتاب ) ‪.‬‬
‫این کودک فقط بر یک جنبه ( ارتفاع شیر ) تمرکز می کند و جنبه های دیگر را نادیده و نمی تواند متقاعد شود که‬
‫مقدار شیر یکسان است ‪.‬‬
‫چند جنبه از تفکر پیش عملیاتی به توجیه این خطا در تکالیف نگهداری ذهنی کمک می کنند ‪ .‬یکی از این جنبه ها‬
‫تمرکز است‪ :‬توجه کردن فقط به یک جنبه از موقعیت ‪ .‬در شکل ‪ 2-2‬کودک کودکان ممکن است ادعا کنند که‬
‫بعد از ریختن ‪ ،‬مقدار کمتری شیر وجود دارد ‪ ،‬زیرا روی ارتفاع شیر تمرکز می کنند و عرض را نادیده می گیرند ‪.‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫تفکر کودکان پیش دبستانی برگشت ناپذیر است ‪ .‬به عقیده پیاژه ‪ ،‬برگشت پذیری جنبه بسیار مهم تفکر است ‪.‬‬
‫برگشت پذیری عبارت است از توانایی تغییر دادن جهت تفکر به طوری که فرد بتواند به نقطه آغاز برگردد‪.‬‬
‫‪‬‬
‫ویژگی دیگر کودک پیش عملیاتی ‪ ،‬تمرکز او بر حالتهاست‪.‬‬
‫‪‬‬
‫کودکان به صورت شهودی تفکر می کنند‪.‬‬
‫‪‬‬
‫از نظر تفکر خود محور هستند ؛ کودکان در این مرحله باور دارند هرکس ی دنیا را دقیقا مانند آنها می بیند ‪.‬‬
‫‪‬‬
‫از آنجایی که کودکان پیش عملیاتی نمی توانند دیدگاه دیگران را درک کننند ‪ ،‬معموال رویداد ها را کامال با توجه به‬
‫خودشان تعبیر می کنند ‪.‬‬
‫‪‬‬
‫هنوز کودک در این مرحله مانند بزرگساالن فکر نمی کنند ‪.‬‬
‫‪‬‬
‫بیشتر دنیا را ظاهری و سطحی می بینند ودر تفکر انتزاعی مشکل دارند‪.‬‬
‫‪‬‬
‫فالول کودک عملیات عینی را به این صورت توصیف می کند ‪(( :‬کس ی که روش حل مسئله فاقد قدرت تخیل ‪ ،‬عینی و عملی‬
‫اختیار می کند ‪ ،‬روش ی که همواره روی واقعیت قابل درک و قابل استنباطی تمرکز دارد که درست جلوی روی او قرار دارد ‪.‬‬
‫کودک دوره ابتدایی نظریه پرداز نیست ‪)).‬‬
‫‪‬‬
‫اصطالح مر حله عملیات عینی این روش فاقد قدرت تخیل را منعکس می سازد ‪ .‬کودکان در این مرحله می توانند مفاهیم را‬
‫تشکیل دهند ‪ ،‬روابط را درک کنند ‪ ،‬و مسایل را حل نمایند ‪ ،‬ولی فقط در صورتی که آنها اشیا و موقعیتها ی آشنا را شامل باشند‬
‫‪.‬‬
‫‪ ‬در طول سالهای مدرسه ابتدایی ‪ ،‬توانایی شناختی کودکان تغییرات‬
‫چشمگیری می کنند ‪.‬‬
‫دیگر در رابطه با مسایل نگهداری ذهنی مشکل ندارد ؛‬
‫زیرا مفهوم برگشت پذیری را کسب کرده اند ‪.‬‬
‫‪ ‬تفاوت اساس ی دیگر کودک پیش عملیاتی با کودک عملیات عینی در این است که کودک کوچکتر‬
‫که در مرحله پیش عملیاتی قرار دارد‪ ،‬به ظواهر درک شده پاسخ می دهد ‪ .‬در حالی که کودک بزرگتر که در مرحله‬
‫عینی قرار دارد‪ ،‬به واقعیت استنباطی واکنش نشان می دهد‪.‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫ردیف کردن ‪ :‬یعنی قراردادن اشیاء و امور پشت سرهم برحسب یکی از ویژگی های آن ها‪.‬‬
‫( چیدن چیز ها با توالی منطقی )‬
‫فراروندگی ‪ :‬توانایی پی بردن به رابطه دو ش یء براساس آگاهی از روابط نسبی آنها با ش یء سوم ‪.‬‬
‫کودکان در مقاطع ابتدایی از تفکر خود محور به سمت تفکر تمرکز زدا یا عینی پیش می روند ‪.‬‬
‫تفکر تمرکز زدا به کودکان امکان می دهد تا بفهمد برداشتهای دیگران با آنها تفاوت دارند ‪.‬‬
‫‪ ‬آخرین توانایی ای که کودکان در مرحله عملیات عینی کسب می کنند ‪ .‬درون گنجی طبقه ای است‪.‬‬
‫‪ ‬چرا کودکان عملیات عینی برخالف کودکان پیش عملیاتی در مقایسه کردن مشکلی ندارند‪:‬‬
‫اوال ‪ :‬تفکر آنها برگشت پذیر شده است ( رابطه جزء و کل )‪.‬‬
‫ثانیا ‪ :‬تفکر تمرکز زدایی شده است ‪ ،‬طوری که کودک می تواند روی به طور همزمان روی دو طبقه تمرکز کند‪.‬‬
‫ثالثا‪ :‬تفکر کودک محدود به جزء – جزء نیست بلکه آنها می توانند به روابط جزء – کل نیز بپردازند ‪.‬‬
‫‪ ‬تقریبا زمانی که بلوغ فرا می رسد ‪ ،‬تفکر کودکان به صورتی که مشخصه بزرگساالن است شروع به رشد می کند‪.‬‬
‫‪ ‬پیش نوجوانان تفکر انتزاعی را کسب می کنند‪ ،‬و امکانات را فراتر از زمان حال در نظر می گیرند‪.‬‬
‫‪ ‬در مرحله عملیات صوری توانایی پرداختن به موقعیتهای بالقوه و فرض ی پرورش می یابد ‪.‬‬
‫‪ ‬آزمایش شکل (‪ )2-4‬اینهلدر و پیاژه ‪ :‬به کودکان پاندولی داده می شد که شامل نخ و وزنه ای در انتها آن بود ‪ .‬از آنها‬
‫خواسته می شد بگویند کدام یک از این نیروها بر سرعت نوسان پاندول تأثیر دارد ‪.‬‬
‫‪ ‬نوجوانی که به مرحله عملیات صوری رسیده است ‪ ،‬کامال به طور منظم با این مسئله برخورد می کند‬
‫و هر بار یک عامل را تغییر می دهد ‪.‬‬
‫ایجاد کردن روابط انتزاعی از اطالعات موجود و بعد مقایسه کردن این روابط انتزاعی با یکدیگر ‪ ،‬مهارت زیر بنای‬
‫تکالیف متعددی است که نوجوانان در آنها پیشرفت می کنند‪.‬‬
‫‪ ‬توانایی دیگری که پیاژه و دیگران آن را در نوجوانان تشخیص دادند ‪ ،‬توانایی استدالل کردن درباره موقعیتها و‬
‫شرایطی است که تجربه نشده اند ‪.‬‬
‫‪ ‬تواناییهایی که تفکر عملیات انتزاعی را تشکیل میدهند ‪:‬‬
‫فکر کردن به صورت انتزاعی‬
‫آزمودن فرضیه ها‬
‫تشکیل دادن مفاهیمی که از واقعیت مادی مستقل هستند ‪ ،‬برای یادگیری مهارتهای سطح باالتر حیاتی هستند ‪.‬‬
‫مثال‪ :‬یادگیری جبر و هندسه انتزاعی ‪ ،‬مستلزم استفاده از تفکر عملیات صوری است که درک مفاهیم دشوار در علوم‬
‫‪ ،‬علوم اجتماعی ‪ ،‬و موضوعات دیگر نیز آن را ایجاب میکند ‪.‬‬
‫تفکری که مشخصه مرحله عملیات صوری است معموال بین ‪11‬تا ‪ 15‬سالگی پدیدار می شود ‪ ،‬اما خیلی از افراد به این‬
‫مرحله نمی رسند ‪.‬‬
‫افراد در برخی موقعیتها از تفکر عملیات صوری استفاده می کنند ‪.‬‬
‫به عقیده پیاژه ‪ ،‬مرحله عملیات صوری ‪ ،‬رشد شناختی را منسجم می کند ‪ .‬بااین حال ‪ ،‬رشد عقالنی می تواند تا بعد‬
‫از نوجوانی ادامه یابد ‪.‬‬
‫به عقیده او شالوده ی رشد شناختی ریخته شده است و نیازی نیست ساختار های دیگری به وجود آیند‬
‫تنها چیزی که ضرورت دارد ‪ ،‬دانش اضافی و پرورش طرحواره های پیچیده تر است‪.‬‬
‫‪‬‬
‫نظریه پیاژه بررس ی رشد انسان را به کلی متحول ساخت و هنوز هم از چند جهت بر آن حاکم است‬
‫انتقاد ها و تجدید نظر ها در نظریه پیاژه‬
‫یکی از اصول مهم پیاژه این است که رشد مقدم بر یادگیری است ‪ (.‬پیاژه معتقد به ثابت بودن مراحل رشد بود واعتقاد‬
‫داشت ‪ ،‬مفاهیمی چون نگهداری ذهنی را نمی توان آموخت )‬
‫• پژوهش مواردی را به اثبات رسانده که در آنها تکالیف پیاژه را می توان در مراحل رشد پیش تر ‪ ،‬به کودکان یاد داد‪.‬‬
‫پژوهشهای مشابهی نیز به ارزیابی مجدد خود محوری کودکان منجر شده است ‪.‬‬
‫نوباوگان جنبه هایی از پایداری ش یء را خیلی زودتر از آنچه پیاژه بیپ بینی کرد نشان می دهند ‪.‬‬
‫نتیجه این پژوهش دلیل بر آن است که کودکان – مخصوصا زمانی که دانش عملی آنها ارزیابی شده باشد – از آنچه‬
‫پیاژه تصور می کرد ‪ ،‬شایسته ترند ‪.‬‬
‫انتقاد دیگر مربوط به نظریه ( مرحله ای ) او میباشد ‪ .‬خیلی از پژوهشگران مطمئن نیستند مراحل رشد گسترده ای‬
‫وجود داشته باشند که بر همه نوع تکالیف شناختی تأثیر بگذارند در عوض‪ ،‬آنها معتقدند‬
‫که مهارتهای کودکان به شیوه های مختلف در تکالیف مختلف پرورش می یابند و تجربه آنها می تواند بر آهنگ رشد تأثیر‬
‫نیرومندی داشته باشد‬
‫تلویحات آموزش ی نظریه پیاژه‬
‫نظریه های پیاژه مهمی بر نظریه و کاربست آموزش داشته اند ‪.‬‬
‫اوال ‪ ،‬این نظریه ها توجه را روی عقیده ی آموزش متناسب با رشد متمرکز کردند‬
‫آموزش ی که روی محیطها ‪ ،‬برنامه درس ی ‪ ،‬مواد آموزش ی ‪ ،‬و تدریس تأکید دارد که با تواناییهای جسمانی و شناختی دانش‬
‫آموزان و نیازهای اجتماعی و هیجانی آنها متناسب باشند ‪.‬‬
‫لورا ِب ِِ ِِرک تلویحات آموزش ی مهمی را که از نظریه پیاژه به دست آمده اند ؛ به صوت زیر خالصه میکند‪:‬‬
‫‪ -1‬تمرکز بر فرآیند تفکر کودکان ‪ ،‬نه فقط بر ثمرات آن‪.‬‬
‫‪ -2‬تشخیص نقش مهم در گیری فعال و خود انگیخته کودکان در فعالیتهای یادگیری ‪.‬‬
‫‪ -3‬عدم تاکید بر فعالیتهایی که هدف آنها این است که کودکان از نظر تفکر مانند بزرگساالن شوند ‪.‬‬
‫‪ -4‬پذیرش تفاوتهای فردی در پیشروی رشد‪.‬‬
‫دیدگاه های نو پیاژه ای و پردازش اطالعات درباره رشد‬
‫نظریه های نوپیاژه ای تغییرات در نظریه پیاژه هستند که سعی دارند نقطه ضعفهای این نظریه را برطرف کنند و به‬
‫مشکالتی بپردازند که منتقدان آن مشخص کرده اند‬
‫‪ -1‬توانایی عمل کردن کودکان در مرحله ای خاص به مقدار زیاد به تکالیف خاص ی که با آن مواجه می شوند بستگی دارد‬
‫( گلمن و برنمن)‬
‫‪ -2‬آموزش و تجربه از جمله تعاملهای اجتماعی می توانند رشد کودکان را شتاب بخشند ( دوریس‪ ،‬فالول‪ ،‬میلر )‬
‫‪ -3‬فر هنگ تأثیر مهمی بر رشد دارد ( گلمن و برنمن ؛ ُرگاف و چاواجای )‬
‫کیس که مانند پیاژه معتقد است کودکان مراحل رشد را می گذرانند ‪ ،‬یک نمونه از کار نو پیاژه ای ها ارایه داده است‪.‬‬
‫مراحلی که کیس مطرح کرده است با مراحلی که پیاژه آنها توصیف کرده از این نظر تفاوت دارند که روشها ی پردازش‬
‫اطالعات پیچیده تر می شوند ‪ ،‬اما لزوما متفاوت نیستند ‪ .‬کیس برخالف پیاژه معتقد است که تغییر رشد بر پایه‬
‫توانایی کودک در پردازش و یادآوری اطالعات استوار است ‪.‬‬
‫کیس‪ :‬قابلیت حافظه کوتاه مدت نه تنها با رسش مغز افزایش می یابد ‪ ،‬بلکه با تمرین و آموزش کار آمدتر می شود و رشد‬
‫شناختی در تکالیف مختلف ‪ ،‬با سرعت متفاوتی صورت می گیرد ‪.‬‬
‫رویکرد ها ی پردازش اطالعات ‪ ،‬جایگزینی برای دیدگاههای پیاژه در مورد مراحل رشد شناختی هستند‬
‫نظریه پردازان پردازش اطالعات با توصیف پیاژه از شناخت موافق اند ‪ ،‬ولی برخالف او معتقدند که مهارتهای تفکر را‬
‫می توان مستقیما آموزش داد ‪ .‬افرادی مانند زیگلر ‪.‬‬
‫‪‬‬
‫نظريه ويگوتسگي بر پايه دو عقيده مهم استوار است ؛‬
‫‪‬‬
‫اوال ‪ ،‬او اعالم كرد كه فقط در چارچوب بستر هاي تاريخي و فرهنگي كه كودكان تجربه مي كنند ‪ ،‬مي‬
‫توان رشد عقالني را شناخت ‪.‬‬
‫‪‬‬
‫ثانيا ‪ ،‬او معتقد بود كه رشد به سيستمهاي نشانه كه افراد با آنها بزرگ شده اند بستگي دارد‪.‬‬
‫‪‬‬
‫سيستم نشانه ‪ :‬نماد ها يي هستند كه فرهنگها آنها را به وجود مي آورند تا به افراد كمك شود فكر‬
‫كنند ‪ ،‬ارتباط برقرار كنند ‪ ،‬و مسايل را حل كنند ‪.‬‬
‫‪‬‬
‫ويگوتسگي بر خالف پيا ژه معتقد بود كه رشد شناختي قويا با درون داد ناش ي از ديگران ارتباط‬
‫دارد ‪ .‬با اين حال ‪ ،‬او مانند پياژه باور داشت كه فراگيري سيستمهاي نشانه طبق مراحل تغيير‬
‫ناپذير روي مي دهد كه براي همه كودكان يكسان است ‪.‬‬
‫‪‬‬
‫به ياد بياوريد كه نظريه پياژه اعالم مي دارد كه رشد مقدم بر يادگیري است ‪.‬‬
‫نظريه ويگوتسكي يادگیري عبارت است از فراگیري نشانه ها به وسيله آموزش و اطالعات حاصل از ديگران ‪.‬‬
‫‪‬‬
‫رشد عبارت است از دروني ساختن اين نشانه ها توسط كودك‪ ،‬به طوري كه بتواند بدون كمك ديگران فكر‬
‫كند و مسايل را حل نمايد ‪ .‬اين توانايي خود گرداني ناميده مي شود ‪.‬‬
‫‪‬‬
‫اولین مرحله رشد خود گرداني و تفكر مستقل اين يادگیري است كه اعمال و اصوات معني دارند ‪.‬‬
‫‪‬‬
‫دومین مرحله پرورش دادن ساختار هاي دروني و خود گرداني ‪ ،‬تمرين را شامل مي شود ‪.‬‬
‫مرحله آخر عبارت است از به كارگیري نشانه ها براي فكر كردن و حل كردن مسايل بدون كمك ديگران ‪.‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪ ‬گفتار خصوص ي ‪ :‬مكانیزمي است كه ويگوتسكي براي تبديل كردن آگاهي مشترك به آگاهي شخص ي روي آن‬
‫تأكيد كرده است‪.‬‬
‫‪ ‬منطقه مجاور رشد ‪ :‬نظريه ويگوتسكي حاكي است كه رشد شناختي و توانايي استفاده از فكر براي كنترل‬
‫كردن اعماملان ‪ ،‬ابتدا به تسلط يافتن بر سيستمهاي ارتباط فرهنگي و بعد به يادگیري به كار بردن اين‬
‫سيستمها براي تنظيم كردن فرآيند هاي فكرمان نياز دارد ‪.‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫مهمترين خدمت نظريه ويگوتسگي تأكيد آن بر ماهيت اجتماعي – فرهنگي يادگیري است ‪.‬‬
‫ويگوستكي معتقد بود يادگیري زماني روي مي دهد كه كودكان در محدوده منطقه مجاور رشد شان كار‬
‫كنند ‪.‬‬
‫پشتيباني مفهوم مهمي كه از نظريه يادگیري اجتماعي ويگوتسكي به دست آمده ‪ ،‬پشتيباني است ‪ :‬كمكي‬
‫كه كه همساالن يا بزرگساالن ماهر تر تامین مي كنند ‪.‬‬
‫معموال پشتيباني به معني تأمین كردن مقدار زيادي حمايت در مراحل مقدماتي يادگیري براي كودك و بعد‬
‫كاهش دادن آن است به طوري كه كودك به محض اينكه توانا شد ‪ ،‬خودش مسئوليت بپذيرد‪.‬‬
‫‪ ‬يادگیري مشاركتي ‪ :‬به موجب آن كودكان با هم كار مي كنند تا به يادگیري يكديگر كمك كنند ‪.‬‬
‫‪‬‬
‫ويگوتسكي درباره آموزش و پرورش دو اشاره مهم دارد ‪.‬‬
‫‪‬‬
‫اوال ترتيب دادن يادگیري مشاركتي در بین گروههايي از دانش آموزان با سطح توانايي مختلف بسيار مفيد واقع مي شوند‪.‬‬
‫ثانيا رويكرد ويگوتسكي به آموزش بر پشتيباني تأكيد دارد ‪ ،‬به طوري كه دانش آموزان براي يادگیري خودشان مسئوليت‬
‫به طور فزاينده بيشتري را مي پذيرند ‪.‬‬
‫‪‬‬
‫كاربرد نظريه ويگوتسكي در كالس‬
‫از مفهوم منطقه مجاور رشد ويگوتسكي چنین بر مي آيد كه رشد ‪ ،‬هم به وسيله آنچه كودك مي تواند به طور‬
‫مستقل انجام دهد و هم آنچه كودك مي تواند به ياري يك فرد بزرگسال يا همسال ماهرتر انجام دهد ‪،‬‬
‫تعريف مي شود ‪.‬‬
‫به عقيده ويگوتسكي ‪ ،‬براي اينكه برنامه درس ي از لحاظ رشد ‪ ،‬مناسب باشد ‪ ،‬آموزگار بايد فعاليتهايي را برنامه‬
‫ريزي كند كه نه تنها آنچه را كه كودكان مي توانند خودشان انجام دهند ‪ ،‬بلكه آنچه را كه مي توانند با‬
‫كمك ديگران ياد بگیرند ‪ ،‬در بر داشته باشند ‪.‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫رشد شخص ي و اجتماعي نیز مانند رشد شناختي اغلب بر حسب مراحل توصيف شده اند ‪.‬‬
‫نتيجه كار اريكسون نظريه رواني – اجتماعي ناميده مي شود ‪ ،‬زيرا اصول روان شناختي و رشد اجتماعي را‬
‫مرتبط مي كند ‪.‬‬
‫مراحل رشد رواني – اجتماعي‬
‫مرحله ‪ : 1‬اعتماد در برابر بي اعتمادي ( تولد تا ‪ 18‬ماهگي )‬
‫هدف نوباوگي پرورش دادن اعتماد بنيادي در زندگي است ‪.‬‬
‫اعتماد بنيادي‪ (( :‬حسن نيت ديگران به عالوه درك اساس ي قابليت اعتماد خود فرد ))‪.‬‬
‫مرحله ‪ :2‬خود مختاري در برابر ترديد ( ‪ 18‬ماهگي تا ‪ 3‬سالگي )‬
‫در اين سن كودكان ديگر نمي خواهند كامال به ديگران وابسته باشند بلكه براي خود مختاري يعني ‪ ،‬توانايي‬
‫انجام دادن كارها توسط خودشان تالش مي كنند‪.‬‬
‫اريكسون معتقد بود كه كودكان در اين مرحله ميل دوگانه اي به نگهداشتن و رها كردن دارند‪.‬‬
‫‪‬‬
‫مرحله ‪ : 3‬ابتكار در برابر احساس گناه ( ‪ 3‬تا ‪ 6‬سالگي ) دراين دوره رشد مداوم مهارتهاي حركتي و زبان‬
‫كودكان به آنها امكان مي دهد در كاوش كردن محيط اجتماعي و مادي خودشان به طور فزاينده اي بي پروا و‬
‫پر انرژي باشند ‪.‬‬
‫‪‬‬
‫مرحله ‪ :4‬سخت كوش ي در برابر حقارت ( ‪ 6‬تا ‪ 12‬سالگي ) وارد شدن به مدرسه ‪ ،‬گسترش عظيم دنياي‬
‫اجتكماعي كودك را به همراه دارد ‪ .‬آموزگاران و همساالن اهميت فزاينده اي براي كودك پيدا مي كنند ‪،‬در‬
‫حالي كه نفوذ والدين كاهش مي يابد ‪.‬‬
‫‪‬‬
‫مرحله ‪ : 5‬هويت در برابر سردر گمي نقش ( ‪ 12‬تا ‪ 18‬سالگي ) اريكسون معتقد بود در دوره نوجواني فیزيو‬
‫لوژي به سرعت در حال تغيیر فرد ‪ ،‬همراه با فشار هايي كه براي تصميم گیري در باره تحصيالت و شغل‬
‫آتي به او وارد مي شود ‪ ،‬نياز به مورد سوال قرار گرفتن و بازنگري در هويت رواني – اجتماعي را كه در مراحل‬
‫پيشین تشكيل شده بود ‪ ،‬به وجود مي آورند ‪( .‬نوجواني دوران تغيیر است )‬
‫‪‬‬
‫مرحله ‪ : 6‬صميميت در برابر انزوا (جواني) زمينه براي سهيم كردن فردي ديگر در زندگي شان آماده مي‬
‫شود ‪ .‬اكنون جوان آماده است تا رابطه صميمانه تازه اي را با فردي ديگر تشكيل دهد‪.‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫مرحله ‪ :7‬زايندگي در برابر در خود فرو رفتگي ( ميانسالي )‬
‫كردن نسل بعدي )) ركورد و تحليل ر فتگي ميان فردي ))‬
‫زايندگي عبارت است از (( عالقه به تشكيل دادن و هدايت‬
‫مرحله ‪ :8‬انسجام در برابر ناميدي ( اواخر بزرگسا لي ) در آخرين مرحله رشد رواني – اجتماعي ‪ ،‬افراد به گذشته مي‬
‫نگرند ‪ .‬پذيرش شكستها و محدوديتها و ‪....‬‬
‫نظريه رشدپياژه‪:‬ساختار وتوانايي هاي ابتدا رشد مي كنند بعدآ توانايي هاي شناختي قابليت استدالل كردن را در مورد‬
‫موقعيت اجتماعي تعيین مي كند‬
‫اولین مرحله رشد اخالقي دگر مختار ناميد كه مرحله واقع گرايي اخالقي نانميده مي شود‬
‫دومین مرحله خود مختار يا اصول اخالقي همياري ناميد اين اصول زماني پديدار مي شوند كه دنياي اجتماعي كودك تا‬
‫حدي گسترش يافته باشند‬
‫مراحل استدالل اخالقي كلبرگ‪:‬‬
‫افراد ‪ 6‬مرحله ي قضاوت يا استدالل اخالقي را پشت سر مي گذارند‬
‫اين ‪ 6‬مرحله در ‪3‬سطح طبقه بندي شده است‬
‫سطح پيش عرفي‪ :‬جهت گیري تنبيه و اطاعت‪ -‬جهت گیري نسبي گراي وسيله اي‬
‫جهت گیري قانون نظم‬
‫سطح عرفي ‪ :‬جهت گیري پسر خوب‪ -‬دختر خوب‬
‫سطح پس عرفي‪ :‬جهت گیري قرارداد اجتماعي – جهت گیري اصول اخالقي همگاني‬