Transcript CERRAHİDE ANAMNEZ VE MUAYENE YÖNTEMLERİ

Cerrahide Anamnez ve
Muayene Yöntemleri
Doç. Dr. Tamer Akça

Medicine: the science and art dealing with the maintenance of
health and
the prevention, alleviation, or cure of disease
 Surgery: branch of medicine concerned with diseases and conditions requiring
or amenable to operative or manual procedures
Merriam-Webster Online

Cerrahinin Amacı: Tıp+bilim+sanat+uygulama ile el ve aletlerin
kullanımı ile defektlerin ve deformitelerin düzeltilmesi, yaraların iyileştirilmesi,
hastalıkların tanımı ve tedavisi, ağrının giderilmesi ve yaşamın uzatılması
amaçlanır
 Francis D. Moore: steril anestetize dokuların diseksiyonu
 MS 1170. “The Royal Society of Barber Surgeons” ’ un kuruluşu
 Kirli kanın akıtılması
 Ambroise Pare (16.YY)
Cerrahi Muayene
2
cerrahi hastalıklar
Temel bilimler eğitimi ve teknik beceri Ø
 Hasta ile gerçek bir bağ
 Cerrah;

sezgilere sahip eski usul bir doktor,
 etkin bir bilim adamı,
 bir mühendis,
 bir sanatçı,
 bir yoldaş


Hem cesaretle ve hem de yüksek derecede teknik
ustalıkla karar (Ölüm
veya yaşam)
Cerrahi Muayene
3
Hasta Muayenesi
ANAMNEZ
 Hastanın
hikayesi; beden fonksiyonlarının
bozukluğundan oluşan şikayetler (semptom)
FİZİK MUAYENE
 Hastalığın
objektif belirtileri olan fizik
bulgular
Önce hastanın hikayesi alınır, sonra fizik muayenesi yapılır
Cerrahi Muayene
5
değerlendirme
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
Hasta hikayesi, fizik ve laboratuar bulgular eksiksiz ve dikkatle
kaydedilir
Semptomlar sübjektiftir; heyecan, zeka ve ifade tarzına göre
Hastada mevcut semptom ve fizik bulguların meydana
getirebileceği hastalıklar göz önünde bulundurulur
Bu hastalıklar arasında ayırıcı teşhis yapılarak hastanın semptom
ve fizik bulgularına uyan hastalık ÖN TANI olarak kabul
edilir.
Kesin tanıyı doğrulayacak laboratuar ve görüntüleme testleri

KESİN TANI
Cerrahi Muayene
6
“We diagnose what we look for,
and we look for what we know”
Dr. Ronald F Martin
Cerrahi Muayene
7
Cerrahi Muayene
8
Anamnez
Rene Leriche
"The individual on whom we operate is more than a physiological
mechanism. He thinks, he fears, his body trembles if he lacks the comfort
of a sympathetic face. For him nothing will replace the salutary contact
with his surgeon, the exchange of looks, the feeling that the doctor has
taken charge, with the certainty, at least apparent, of winning.“
La philosophie de la Chirurgie. Foreword. Translated by Roberta Hurwitz.
Cerrahi Muayene
10
anamnez
 Hastanın
güveni kazanılmalı
 Ona yardım etmenin mümkün olduğuna ve
bunun yapılacağına ikna edilmeli
 Hastaya hareket alanı bırakılmalı
Cerrahi Muayene
11
Anlaşılır şekilde konuşulmalı
Cerrahi Muayene
12
Güven olmazsa; bazı
ayrıntıları anlatmaz;
hikayede tutarsızlıklar
Cerrahi Muayene
13
anamnez
Önyargılı fikirler Ø
 Şipşak yargılar Ø
 Alelacele yorumlar Ø

Tanı mutlaka tüm verilerin
yorumlanması sonucunda
konulmalıdır.
Cerrahi Muayene
14
anamnez
 Asıl
şikayetlerinin ne zaman başladığı ve ne
kadar sürdüğü
 Şikayetleri hastanın anlattığı şekilde
kaydedilir
Cerrahi Muayene
15
gerektiğinde
yöneltici sorular
Cerrahi Muayene
16
Şikayetlerine hangi faktörlerin etkili olduğu
 Fiziki, mental, duygusal ve çevre faktörler
 Konulan tanılar ve Cerrahi
gördüğü
tedaviler
Muayene

17
anamnez
(1) Hastanın asıl şikayetleri,
(2) Mevcut hastalığının belirtileri,
(3) Daha önceden geçirdiği tıbbi sorunlar
(hastanın özgeçmişi),
(4) Aile hikayesi (hastanın soy geçmişi),
(5) Alışkanlıkları,
(6) Hastanın psikolojik durumu…
Cerrahi Muayene
18
ağrı

Ağrının özelliği ve başlangıcı;







patlayıcı
hızlı veya zamanla artan
ilaçla tedaviye cevap
devamlı - aralıklı
ritmik (i.b. obst)
Kladikasyo intermitant başlangıcına ait vb
Hastanın verdiği tepki;



Aşırı tepki (renal veya bilier kolik gibi basit)
Hareket kısıtlaması (enfeksiyon, enflamasyon veya vasküler gibi ciddi)
Korku ve anksiyete (orta dereceli); güven telkin edebilmeli
Cerrahi Muayene
19
kusma
Hastayı kusturan nedir?
 Ne kadar?
 Hangi sıklıkla?
 Kusmuk nasıl görünüyor?
 Kusma fışkırır tarzda
mıdır?
 Kusmuk içeriği görülmeli

Cerrahi Muayene
20
barsak alışkanlıklarında değişiklik
Çok sık ancak sıklıkla
anlamsız
 Bir süre konstipasyon, bir
süre diare
 Gaitanın büyüklüğü ve
şeklindeki değişiklikler
 Ancak bazen bu
özellikler diyet veya
yolculuk nedeniyle de
değişebilir

Cerrahi Muayene
21
hematemez ve hematokezya
 Ciddi
araştırma
 En sık yapılan hata; hemoroide bağlamak
 Kanın özellikleri;
 pıhtılı
 rengi
 kahve
telvesi + rektumdan da koyu ve
katranımsı gaita
Cerrahi Muayene
22
travma



Sıklıkla olur
Bazı travmalar abartılır, bazılarından
da habersiz
Ayrıntılar mümkün olduğu kadar tam
olarak alınmalı




Kaza olduğunda ailenin pozisyonu
Bilinç kaybı
Retrograd amnezi (bir derece beyin hasarı)
Eğer hasta kazaya neden olan olayları tüm
detayları ile anımsıyorsa;



bilinç kaybı yoktur
kafada dışarıdan bir yaralanma yoktur
beyin hasarı ihtimal dışı bırakılabilir
Cerrahi Muayene
23
travma

ASY veya KDAY
silahın özelliği,
 büyüklüğü,
 şekli,
 vücuda giriş açısı,
 vurulduğunda hastanın bulunduğu pozisyon

Epilepsi, DM, koroner arter hastalığı, hipoglisemi
vb
 Tüm veriler ve ipuçları bir araya getirilir ve mevcut
hastalık ortaya konur

Cerrahi Muayene
24
aile hikayesi
 Kolon
polipozisi
 Diyabet,
 Peutz-Jeghers sendromu,
 Kronik pankreatit,
 Multiglandüler sendromlar,
 Diğer endokrin anomaliteler,
 Kanser…
Cerrahi Muayene
25
özgeçmiş
 Karanlıkta
kalan noktalar
 Genel olarak iyi olan hastaların prognozu
çoğunlukla iyidir
 Yaşlı
ve ilk kez cerrahi bir deneyim yaşayacak
hasta
 Genç ancak uzun ve komplike hastalık veya
yaralanma hikayesine sahip hasta
Cerrahi Muayene
26
özgeçmiş

Sistematik bir muayene





Beslenme durumunun değerlendirilmesi
Temel sosyal haklarından yoksun olan toplumlar
Akut beslenme yetersizliği;





her seferinde aynı yolu izlemek
her sistemin muayenesi sırasında onunla ilgili öz geçmiş almak vb
diüretik kullanımı
sodyum kısıtlanmış diyet
kusma ve diare
Tedavi için mutlaka laboratuar sonuçlarını beklemek gerekmez
Asıl sebep ve olası açık miktarları, hasta hikayesi ve hekimin
klinik deneyimi ile tahmin edilebilir
Cerrahi Muayene
27
hastanın ruh hali
Bazen oldukça büyük fayda sağlar
 Cerrah genelde psikiyatriste ihtiyaç
duymaksızın hastanın duygusal ve
mental durumuyla ilgilenebilir
 Majör bir ameliyattan sonra
hastanın duygusal, sosyal ve
ekonomik problemler iyileşme
sürecini ciddi bir şekilde etkiler

Cerrahi Muayene
28
Ameliyat sonrası psikolojik faktörler iyileşme döneminde
çok etkilidir
Cerrahi Muayene
29
Cerrahi Muayene
30
Fizik Muayene
 İkinci
aşama
 Fizik muayene
 endoskopik
girişimler,
 laboratuar testleri,
 görüntüleme,
 Takip…
Cerrahi Muayene
32
Gerekli
olmasına
rağmen tetkik
yapmamak da,
gereksiz
tetkiklerin
yapılmasında
ısrar etmek de
kötü
hekimliktir
Cerrahi Muayene
33
fizik muayene
 Bir
düzen içinde ve detaylı
 Aynı seansta tüm fizik muayene
 Acil durumlarda, daha sonra bilinçli bir
şekilde tekrar değerlendirmeli
 Özellikle mesleğe yeni başlayanlar için tam
fizik muayene yapılması normal ile normal
olmayanın ayırımını yapmada faydalı
Cerrahi Muayene
34
fizik muayene
 Başlangıçta
tüm hastalar duyarlı ve utangaçtır
 Hastayı rahatlatmak çok nazik ve faydalıdır
 Muayene odası ve sandalye rahat olmalı
 Eğer hasta soyunacaksa örtü kullanılmalı
Cerrahi Muayene
35
Muayene sırasında bir parça
konuşulmasına izin verilemesi
ile oldukça gevşer
Öz geçmişini tamamlamada
faydalı
Cerrahi Muayene
36
fizik muayene
Genel fizik durumu
 Habitus,
 Eller

karaciğer sirozu,
 hipertiroidizm,
 Raynoud hastalığı,
 pulmoner yetmezlik,
 kalp hastalığı,
 beslenme hastalıkları

Cerrahi Muayene
37
fizik muayene
İnspeksiyon,
Palpasyon,
Perküsyon,
Oskültasyon
Organların çift taralı muayenesi karşılaştırma açısından çok
önemlidir (meme vb).
38
Cerrahi Muayene
inspeksiyon
 Muayene
hastanın odaya
girmesi ile birlikte başlar
 Hastanın yüz ifadesinden
size yürüyüşüne kadar her
özellik
 Genel ve lokal
Cerrahi Muayene
39
palpasyon
Naziklik ve beceri









Yüzeyel / Derin
En değerli bilgi
Defans musküler
Rebound
Tuşe Rektal (Cerrahın gözü parmağının ucundadır)
spazm,
gerilim,
anksiyete yaratan ağrılı işlemler
çocuklarda
Cerrahi Muayene
40
Cerrahi Muayene
41
perküsyon
Timpan / Matite
Matitede yer değiştirme
 Traube (sol kot kenarı, ksifoidden geçen
vertikal çizgi, ön aksiller çizgi)


Splenomegali, sol alt lob pnömonisi, hepatomegalide
Traube “kapalı”
Cerrahi Muayene
42
oskültasyon
En az dahili birimlerde olduğu kadar önemli
 Diğer sistemler
 Batın

Dört kadran
 En az 5 solunum süresi
 Barsak peristaltizmi

 normal,

hiperaktif, hipoaktif
Periferik damarlar

Üfürüm : arteriovenöz fistül, anevrizma
Cerrahi Muayene
43
karın orifisleri
Kulaklar
Ağız
Rektum
Pelvis
Cerrahi Muayene
44
Laboratuvar ve Diğer Tetkikler
laboratuar
Amaç
 Cerrahinin sonucunu etkileyebilecek asemptomatik
hastalık (anemi, diabet)
 Elektif cerrahiye engel olan veya cerrahiden önce tedavi
gerektiren hastalık ( diabet, kalp yetmezliği vb).
 Cerrahi gerektiren hastalıklar (hiperparatiroidizm,
feokromositoma vb).
 Metabolik veya septik komplikasyonlar
Cerrahi Muayene
46
laboratuar
Cerrahi sorunu dışında herhangi bir sağlık
problemi olmasa bile kan ve idrar tahlilleri
 Böbrek, karaciğer veya kalp hastalığı hikayesi
detaylı araştırma gerektirir.
 Preoperatif değerlendirme tüm verilerin toplanması
sonucunda dahili branş hekimlerince konsülte
edilerek verilir
 Tüm verilerin toplanarak değerlendirilmesi ve
yorumlanması cerrahın sorumluluğunda

Cerrahi Muayene
47
radyoloji





Her zaman ciddi radyolojik incelemelere ihtiyaç var
Cerrah radyologla yakın ilişkide olmalı
Ancak her hasta radyologa gönderilmez
Fizik muayene ve diğer verilerle tam tanı konulamadığında
Acil olgularda filmlerin tekrar gözden geçirilmesi ve
48
Cerrahi Muayene
konsültasyonu
özel muayeneler
 Sistoskopi,
 Gastroskopi,
 Özofagoskoskopi,
 Kolonoskopi,
 Anjiyografi
 Bronkoskopi
Cerrah bu yöntemlerin endikasyonları ve sınırlamaları konusunda çok iyi
bilgi sahibi olmalı
Cerrahi Muayene
49
DOKTORUN AYIBINI TOPRAK ÖRTMEZ
Cerrahi Muayene
50
DİKKAT!!!
MALPRACTISE YASASI
Cerrahi Muayene
51