انواع تحقیقات بازاریابی و روش های تحقیق در بازاریابی
Download
Report
Transcript انواع تحقیقات بازاریابی و روش های تحقیق در بازاریابی
انواع تحقیقات بازاریابی و روش های
تحقیق در بازاریابی
دکتر شهريار عزيزي
گروه مديريت بازرگاني-دانشکده مديريت و حسابداري
دانشگاه شهيد بهشتي
1
انواع تحقيقات بازاريابي
تحقيقات بازاريابي
تحقيقات شناخت مشکل
Market Potential Research
Market Share Research
Market Characteristics Research
Sales Analysis Research
Forecasting Research
Business Trends Research
تحقيقات حل مشکل
Segmentation Research
Product Research
Pricing Research
Promotion Research
Distribution Research
2
روشهاي تحقيق بازاريابي
3
مقايسه روشهاي قطعي و اکتشافي
4
روشهاي مورد بررس ي
5
ّ
روشهاي کمي (در تحقيقات توصيفي-علي کاربرد دارد):
تحليل مسير()Path Analysis
معادالت ساختاري()SEM
روشهاي کيفي (در تحقيقات اکتشافي کاربرد دارد):
گروه کانون ()Focus Group
تحليل محتوا ()Content Analysis
6
)Path Analysis(تحليل مسير
X1
X2
Y1
Y2
E
E
7
ويژگيهاي تحليل مسير
8
ر
تحليلل مسلير صلر ا رلر روي متايرملاي مشلام ه شل ه ( observed
)variableقارل انجام است.
در صورت نياز ره استفاده از تحليلل مسلير رلا لرو وملود متايرملاي
)latentالزم اسل للت تل للا از ر ل ل دسل للتور
مکنل للون (variable
computeمتايرمللاي مشللام ه ش ل ه را ميللان ين گر تلله و در قا لب
يک متاير مشام ه ش ه ريان کنيم.
سير تکامل تحليل مسير
9
مفاهيم مقدماتي تحليل مسير
مسير( :)Pathمر خط داراي مهت را يک مسير مي نامن .
ضر ب مسير( :)Path coefficientضرايب رتاي استان ارد در خروجي رگرسيون
نمودار تحليل مسير( :)path diagramنمايش ترسيمي تحليل مسير.
رراي ترسيم م ل مفهومي و قبل از ازمون استInput Path Diagram:
م ل مفهومي است که آزمون ش ه استOutput Path Diagram:
م ل ررون ادي است که مسيرماي غيرمعنادار حذف ش ه و Modified Path diagram:
مسيرماي ماي ز ن ره آن اضا ه ش ه است
متاير درونزا( :)endogenousمتايري که مق ار آن از ر ساير متايرماي م ل تعيين مي شود.
متايري که ح اقل يک مسير ره آن وارد مي شود.
متاير ررونزا( :)exogenousمتايري که مق ار آن توسط متايرمايي خارج از م ل تعيين ميشود.
متايري که ميچ مسري ره آن وارد نمي شود ّاما رر ساير متايرما اثر ميگذارد.
ممله خطا( :) Disturbance termوار انس تبيين نش ه و خطاي ان ازهگيري را نشان مي دم .
مر متاير درونزا يک ممله خطا دارد.
10
فراگرد مدلسازي تحليل مسير
11
مثال :مدل مفهومي عوامل موثر بر عملکرد نيروي فروش
12
متغيرهاي مستقل و وابسته و مراحل آزمون مدل نمونه با
استفاده از رگرسيون در SPSS
13
انجام يک تحليل مسير
14
)SEM(معادالت ساختاري
)Structural Equation Model=SEM(ساختاری
م ل معادالت
LISREL)Linear Structural Relation(
)Analysis of Covariance Structures) تحليل ساختارماي كوار انس
)تحليل ساختارماي حركتي (منبش ي
م ل علي
)Latent variable analysis( تحلیل متاير مکنون
)Simultaneous equation modeling( م ل سازی معادالت ممزمان
(Analysis of moment Structures)
)Casual Model(
15
نظام معادالت ساختاري
Fit
Measures
Data
SEM
Package
Model
Parameter
Estimates
16
ضرورت معادالت ساختاري :با مثال
اشتیاق شالی( 10 =)JIسوال
ابهام شالی( 6 =)RAسوال
رضایت شالی( 5 =)JSسوال
عملکرد عینی( 6 =)OPسوال
اشتياق و ابهام شالي رر
رضايت شالي اثرگذارن .
اشتياق ،ابهام شالي و
رضايت شالي رر عملکرد
عيني موثرن .
17
نمايش همزمان تحليل عاملي تاييدي و تحليل مسير
18
آزمون مدل فوق با روشهای سنتی
انجام چهار تحلیل عاملی
تایی ی ره صورت م اگانه
ررای:
اشتیاق شالی()JI
ابهام شالی()RA
رضایت شالی()JS
عملکرد عینی()OP
19
انجام دو رگرسیون چن گانه ره
صورت مجزا :
رضایت شالي متاير وابسته و
اشتیاق و ابهام شالي متايرمای
مستقل
عملکرد عینی متاير وابسته و
رضایت,اشتیاق و ابهام شالي
متايرمای مستقل
ضرورت معادالت ساختاري
وجود مدلهای پیچیده چند متغیره در مطالعات مدیریت
وسازمان معموالً که شامل تجزیهوتحلیل همزمان K
متغیر مستقل و nمتغیر وابسته است.
نیاز به همزماني تحلیل عاملي تاییدي با تحلیل مسیر.
کاربرد مدل معادالت ساختاری موجب حفظ یکپارچگی
مدل تحقیق می گردد.
مدل معادالت ساختاری همانند تحلیل مسیر ابزاري است
براي نظریه آزمایي( )Theory Testingنه
نظریهسازي()Theory Building
20
عناصر مدل معادالت ساختاري
هر مدل معادالت ساختاري داراي زير مدل(بخش) است:
مدل اندازه گيري( :)Measurement Modelارتباط بين متغيرهاي
مشاهده شده با سازه ها(متغيرهاي مکنون) را نمايش مي دهد.
Measurement Model = CFA
:)Structuralروابد ددس بد ددين سد ددازه هد ددا
مد دددل سد دداختاري(Model
(متغيرهاي مکنون)را نشان مي دهد.
Structural Model = Path Analysis
21
انجام يک مثال
22
گروه کانون ()Focus Group
23
گ للروه ک للانون ي للک رور کيف للي گ للردآوري دادهماس للت ک لله در آن ي للک ي للا دو محق ل و چن ل مش للارکت کنن ل ه در ي للک گ للروه ر للا
يک ي ر نشست داشته و يک موضوع تحقي معين را مورد رحث قرار ميدمن .
مم للان گون لله ک لله ب للش ( )Basch,1987,p434م لليگو ل ل گ للروه ک للانون رل لراي گ للردآوري دادهم للاي کيف للي و عميل ل در م للورد
تعار ف ا راد از مشکالت ،نظرات ،احساسات و معاني مرتبط را پ ي هماي مختلف امتماعي است.
ن گروه کانون در رازرگاني و رازار ابي از دمه 1920مورد استفاده قرار گر تله اسلت و لي چنل دمله اخيلر و رطلور خلا
از دمه 1980در مطا عات امتماعي ره صورت گسترده مورد استفاده قرار گر ته است.
رازار ارللان از دملله 1920در ا تن ل کلله شللتي ن خواسللته مللاي مشللتريان و ام لراي آن رلله را للي مح للول و ا لزايش للرور
ش للرکت کم للک م للي کن ل .اي للن رور در رازار للابي و مباح للث م للرتبط ر للا آن ني ل اس للتفاده م للي ش للود .عل للي رغ للم ش للور و اش للتياق
محققللان رلله ايللن للن و رور تحقي ل ،او للين کتللا در ايللن زمينلله در سللال 1946توسللط مرتللون و مم للارانش در دانش ل اه
کلمبيل ل للا ن اشل ل للته ش ل ل ل .آنه ل ل للا در اي ل ل للن کت ل ل للا ر ل ل لله رررال ل ل ل ي ت ل ل للاثير تبليا ل ل للات من ل ل للي در ارت ل ل ل ا و خل ل للالل من ل ل ل مهل ل للاني دوم
پرداختن (.)Daymon and Holloway, 2002,p.188
اگرچه او لين کتلا توسلط مرتلون مم لارانش در دانشل اه آمر لايي کلمبيلا در زملين گلروه کلانون نوشلته شل ا ّملا رايل تومله
داشت که پيش زمينه الزم رراي گسترر اين رور ي سه دمه از 1920تا 1950توسلط محققلين مختللف از رشلتهملاي
مختلللف و از کشللورماي مختلللف مللورد تکميللل ق لرار گر للت .محققللاني از ان للليس ،رانسلله ،آاللان ،ايتا يللا و آمر لا از رشللته
ماي مردم شناا ي ،مامعه شناا ي ،روان شناا ي ،آموزر و تبلياات ره اين امر کمک کردن .
انواع مختلف گروه کانون
24
گروه کانون اکتشافي( :)Exploratoryرو اساا ي گروه کانون اکتشافي اين است کله در صلورت پرسلي ن انسلانها
مي توانن ن رشها و ر تارماي خلود را توضليد دمنل .محققلاني کله از ايلن رو کلرد اسلتفاده ملي کننل دادهملاي تحقيل را
ار ا راد در سطد شلناختي انفلرادي گلردآوري نملوده ،ت کليه کلرده و ايلن دادهملا را رله عنلوان دانلش روزملره گلزارر ملي
کنن .از گروه کانون اکتشافي ره عنوان پيش نياز مطا عات پيمايشل ي و مهلت کنتلرل سلواالت را لي شل ه در پرسشلنامه
اس للتفاده م لليش للود .ممچن للين از اي للن رور مه للت ش للناخت و انتخ للا اي ل هم للاي و ي للا رض للياتي ر لراي آزم للون در مطا ع للات
پيمايش ي استفاده مي شود.
گ ددروه ک ددانون نديدارش ددناختي ( :)Phenomenologicalللرو گللروه ک للانون پ ي ارش للناختي آن اسللت ک لله ن رش للها و
ر تارمللاي ا لراد در درون را هللاي خاال ي قلرار داشللته و در دنيللاي رمن للي و امتمللاعي رزرگتللري شل ل مللي گيللرد .رللر اسللا
مطا عللات مامعللهشناسللان مل ف ايللن رو کللرد ايجللاد تجربلله مشللتري مهللت دسللتيابي رلله ديل گاه و ن للرر آنللان اسللت تللا از
ايللن ر ل تجربيللات را رراسللا شلرايط خللا م للرفکننل گان توصلليف نمللود .ايللن وضللعيت مومللب ايجللاد گزار ل ي مللي
شللود کلله ر للر مبنللاي توصلليفات و زب للان خللا م للرفکنن ل گان ق لرار دارد .محق ل ممکللن ر لراي تعبي للر و تفسللير داده م للا از
نظر هما و مفاميم نظري مومود استفاده کن (.)Calder and Tybout, 1987
گددروه کددانون بددا ي ي ( :)Clinicalللرو ايللن نللوع گللروه کللانون ايللن اسللت کلله توصلليفي کلله ا لراد از ر تللار روزمللره خللود
ريان مي کنن در اغلب موارد گمراه کنن ه و نادرست است .علت اين امر مخفيکلاري و کتملان عمل ي انسلان و يلا عل م
ا الع عم ي آنها از داليل واقعي ر تارما و ن رشهاي خود است .مل ف ان رو کلرد کشلف ايلن داليلل پاهلان اسلت .در ايلن
رو کرد از نظر ه روان تحليلي و چارچو حل مسا ه استفاده ميشود.
ترکيب گروه کانون
ترکي ل ل للب گ ل ل للروه کل ل للانون را مل ل للي تل ل للوان ر ل ل للر اسل ل للا دو مبن ل ل للاي اص ل ل لللي :نحل ل للوه ايجل ل للاد و سل ل للاخت ،تجل ل للانس اع ل ل للا تقسل ل لليم
نمود(.)Daymon and Holloway, 2002,p.190-192
نحوه ايجاد و ساخت
گروه از پيش ساخته ش ه گرومهاي حر هاي و يا امتماعي است که مم اکنون ومود دارد(ماننل :ا لراد علال در يلک تليم
پللرو ه ،اع للاي يللک خللانواده ،اع للاي يللک راش ل اه) .مز للت ايللن نللوع گرومهللا بيعللي رللودن گللروه و راحللت رللودن اع للا ر لا
يک ي ر است .ي ي از معايب اين گروه رع م تمايل و تنفر اع ا رله ريلان نظلرات حسلا و عقايل خ وال ي خلود و آشل ار
ش ن آن رراي کساني است که مستمرا را آنها ارتباط دارن .
تجانس اعضاء
25
گروه همگن
گ للروه مم للن در مطا ع للات گ للروه ک للانون رايل ل ت للر اس للت .در اي للن گ للروه ا ل لراد داراي اش للتراش عاليل ل و تجربي للات ،نقش للها و
ماي امها ،سن و متسيت و مانن اياها مستن .
گروه کانون محقق ساخته شده
در اين نوع گلروه کلانون ،محقل رلر مبنلاي نظلر و مل ف خلود اقل ام رله انتخلا اع لاي گلروه ملي کنل .در ايلن رور کنتلرل
محق رر ترکيب گروه کانون ريشتر است .از معايب اين رور نبود شناخت رين ا راد و زمان رر رودن ايجاد لاي گلرم،
خودماني و دوستانه رين اع اي گروه است.
گروه کانون از نيش ساخته شده
گروه ناهمگن
گللروه مم للن شللامل ا لراد داراي عاليل ،تجربيللات ،نقشللها ،ماي امللا ،سللن ،متسلليت و سللاير متايرمللاي روانللي و يللا ممعيللت
شناختي متفاوتي است .سن و متسيت از ممله متايرماي موثر رر کيفيت و سطد تعامل اع اي گروه مستن .
حجم نمونه و تع اد گرومهاي کانون
حجم نمونه :اگر موضوع مورد رحث پيچي ه و رحثرران يل راشل بهتلر اسلت از گلروه کلانون کوچلک اسلتفاده
نم للود .در ص للورت س للادگي موض للوع م للي ت للوان تع ل اد اع للاي گ للروه را ا لزايش داد .ر للا ا لزايش حج للم نمون لله و
تعل اد گللروه ،مشللارکت اع للا کللم شل ه و مباحللث تعميل نمللي يارل .تعل اد اع للاي گللروه کللانون از نظللر سللنتي
رللين شللش تللا ده نفللر پيشللاهاد شل ه اسللت ّامللا ررمللي مواقللي تاهللا شللامل سلله نفللر نيل رللوده اسللت( Daymon
.)and Holloway, 2002,p.193
تعددداد گددروه کددانون :تعل اد گللروه کللانون الزم رلراي گللردآوري دادهمللا رلله مل ف و تحقيل و ماميللت پ يل ه ملورد
ر
رررال ي بسللت ي دارد .معمللوال تعل اد سلله تللا چهللار گللروه کللانون رلراي پللرو مللاي تحقيقللاتي اسللتفاده مليشللود ّامللا
ممکن است حسلب ماميلت پ يل ه ملورد رررال ي ايلن تعل اد ا لزايش يارل ( Daymon and Holloway,
.)2002,p.193
26
زمان رن ي ،م ان و ارزار
27
ر
طول زمان جلسات گروه کانون :ول ملسات گروه کانون متاير روده ّاما معملوال حل ود
1.5سل للاعت ل للول مل للي کش ل ل .در صل للورت ان يشل للي ن تمهي ل ل ات الزم ر ل لراي پل للذيرايي و ر ل للي
خست ي مي توان اين زمان را ا زايش داد.
مک ددان برگ ددزاري گ ددروه ک ددانون :انتخللا م للان ررگ لزاري ملس للات گللروه ک للانون رلله متايرم للاي
متعل دي ماننل :زمللان آزاد اع للا ،محل ودي هاي پللرو ه ،ومللود ام انللات و ...بسللت ي دارد .در
را ي اي ي ي ي گروه کانون رايل سلهو ت مارجلايي و تحلرش ،نشسلتن راحلت اع لا،
دايرهوار رودن مي ملسه ،تهو ه مطبوع و ...در نظر گر ته شود.
ابزارهاي گردآوري دادهها در گروه کانون :گردآوري دادهملا در گرومهلاي کلانون مشل لتلر
و پيچي هتر از روشهاي تحقي کمي است.
اع اي کلي ي گروه کانون
يک گلروه کلانون نيازمنل وملود دو محقل اسلت کله اغللب تسلهيلگلر خوانل ه مليشلون .يلک نفلر از
محققين تع يلگر رحث و رد دي ر نکتهرردار(يادداشترردار) نام دارد.
نقددش تعددديلگددر .و يفلله اصلللي تعل يلگرمل ايت گللروه کللانون ،للرو کليلله سللواالت منل رج در
رامنمللاي گللروه کللانون و تشللو مملله اع للا رلله مشللارکت و ار لراز نظللر اسللت .تع ل يل گللر مللي
توان ن ات اصللي و کليل ي را يادداشلت کنل ّاملا يادداشلت و نکتله رلرداري تف ليلي رلهعهل ه
نکته رردار است.
نقش نکتهبردار .وظيفه اصلي نکته رردار ررداشتن ن ات تف يلي از رحث گروه اسلت .حتلي
اگ للر از ارزارم للاي ض للبط ص للوت و ت للو ر اس للتفاده ش للود ر للازمم اي للن ک للار ض للروري اس للت .اي لن
ن ات رهعنوان اسناد کم ي رحث ،مستن سازي مشلام ات نکتلهرلردار و حفلا ا العلات در
ص للورت ازب للين ر للتن س للوار ض للبط شل ل ه از ر ل ل ارزارم للاي ا کتروني للي اس للت .نکتل لهر للردار
مسللوول ر للارگيري ارزارمللاي ا کتروني للي کم للي ني ل مسللت .نکتلله رللردار ممکللن اس لت مسللوول
لجستيک ا راد وارده و خارج ش ه از گروه روده و در موقي الزم آنها را ره ا اق پذيرايي و يلا
استراحت م ايت نماي .
28
فرمهاي گروه کانون
فرم راهنماي گرره ارانه ( .)Focus Group Guide Formاینن رنرا اولنین
ررا ضروري در گروه کانون است و حاوي اطالعات مربوط به زمان ،مکان،
تعداد ارنراد ،تخينین نقنح محققنان و سنواالت اينلي و ررعني اسنت کنه بایند
بحث شوند.
فرم نکتهبرداري( .)Note-Taker Formاین ررا مخيون نکتهبردار گنروه
کننانون اسننت .در ایننن رننرا اطالعننات مربننوط بننه زمننان ،مکننان ،تعننداد ارننراد،
تخيین نقح محققان و جوابهاي اعضاء به سنواالت اراینه ميشنود .اینن رنرا
را باید محقق نکته بردار تکمیل نماید.
29
نمونه فرمها
30
تحليل محتوا :ابزار تحليل داده ها در گروه کانون
تحلي للل محت للوا ( )Content Analysisارل لزاري تحقيق للاتي اس للت رل لراي تعي للين وم للود وا هم للا ي للا مف للاميم در داخ للل متاه للا ي للا
مجموع للهاي از متاه للا .تحلي للل محت للوا عب للارت اس للت از رآين ل ک للري بق لله رن ل ي دادهم للاي متن للي کيف للي ر لله خوش لله م لايي از
مومودي ها يا بقات مفهومي را م ف شناخت ا وماي ممخوان و روارط رين متايرما يا موضلوعات( Given, 2008
.)p.120
روشل للهاي تحليل للل محتل للوا شل للامل دو رور اصل لللي :تحليل للل مفهل للومي ( )Conceptualو تحليل للل ارتبل للا ي ()Relational
است.
تحليللل مفهللومي عبللارت اسللت از :انتخللا مفهللوم و سللسس رررال ي مهللت شللمارر و هرسللت کللردن ومللود آن مفهللوم در ملتن
است .مفهوم مورد نظر ممکن است ره صورت واضل و اشل ار و يلا رله صلورت ضلمني و پاهلان در ملتن وملود داشلته راشل .
گاهي اوقات تحليل مفهومي را تحليل موضوعي ( )Thematicني مي نامن .تحليل ارتبا ي ممانن تحليل مفهلومي اسلت
را اين تفاوت که تالر مي کن تا ارتباط رين مفاميم را ني رررا ي کن .تحليل ارتبا ي را تحليلل معنلايي ( )Semantic
ني مي نامن .
31
نمونه اي از تحليل محتوا
32